گابا (GABA) چیست؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• مقدمه
• خواص گابا
• چه زمانی سطوح GABA افزایش می یابد؟
• عوارض مکمل گابا

مقدمه

GABA  یا آمینو بوتیریک اسید یک اسید آمینه طبیعی است که در اثر تغییرات گلوتامین به وجود می آید و در مغز به عنوان یک نوروترنسمیتر عمل می کند. نوروترنسمیترها پیام رسان های شیمیایی هستند که در انتقال پیام های عصبی در مغز فعالیت می کنند. گابا در دسته نوروترنسمیتر های بازدارنده است که در پیشگیری و بازدارندگی بعضی از پیام های مغزی و کاهش فعالیت سیستم عصبی نقش دارد. با اتصال گابا به پروتئین گیرنده گابا در مغز، اثر آرامبخشی گابا مشاهده می شود که می تواند در کنترل احساس اضطراب، استرس، ترس و در بعضی موارد در بهبود تشنج نیز موثر باشد. گابا به عنوان یک پیام رسان شیمیایی دارای تاثیرات اثربخش فراوانی است ولی به شکل مکمل نقش آن کمتر روشن است. 

به دلیل، ویژگی های منحصر به فرد این ترکیب، گابا به عنوان یک مکمل ضد اضطراب پرطرفدار در سال های اخیر شناخته شده است. چرا که دریافت طبیعی این محصول تنها از طریق مواد غذایی اندکی از جمله غذاهای تخمیری مانند کیمچی وجود دارد. افراد از مکمل گابا برای بهبود خلق و خو، تسکین ناراحتی ها، بهبود خواب، بهبود شرایط PMS (سندرم پیش از قاعدگی)، درمان ADHD (بیش فعالی-نقص توجه) استفاده می شود.

خواص گابا

گابا و فشار خون بالا

در یک مطالعه که در دو گروه پلاسبو و مصرف روزانه شیر تخمیر شده حاوی گابا، بر روی افراد مبتلا به فشار خون انجام شد، بعد از گذشت 2-4 هفته، افراد در گروه مصرف کننده شیر تخمیر شده حاوی گابا کاهش فشار خون را تجربه کردند. همچنین در سایر مطالعات به این نتیجه رسیده اند که مکمل های حاوی گابا دوبار در روز می تواند در افراد دارای فشار خون مرزی باعث کاهش فشارخون شود.

گابا و بی خوابی

در یک مطالعه کوچک در 2018، شرکت کنندگانی که 300میلی گرم گابا را یک ساعت پیش از خواب دریافت کرده بودند نسبت به گروه دارونما، زودتر به خواب رفتند. همچنین چهار هفته بعد از درمان ، خواب با کیفیت تری را گزارش کردند. در اغلب مکمل های تنظیم کننده خواب همچون ملاتونین پلاس گابا، این ماده در کنار ملاتونین به تاثیرگذاری بهتر کمک می کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله تاثیرات بی خوابی بر بدن مراجعه کنید.

گابا و استرس و خستگی

در یک مطالعه که در سال 2011 در ژاپن انجام شد، تاثیر یک نوشیدنی حاوی 25 و 50 میلی گرم از گابا در دو گروه افراد مورد آزمایش قرار گرفت. هر دو دوز این نوشیدنی ها به کاهش خستگی روحی و جسمی طی یک فرآیند حل مسئله کمک کردند. در یک مطالعه دیگر، دریافت یک کپسول حاوی حدود 100 میلی گرم از گابا میزان استرس در افرادی که یک کار ذهنی تجربی را انجام می دادند کم کرد.

گابا و بیماری های روانی

تحقیقات نشان داده اند که گابا با نقش کلیدی در رابطه با محافظت علیه افسردگی و ناراحتی دارد. مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به افسردگی ماژور سطوح پایین تری از گابا را دارند و در مطالعه دیگری نشان داد که افزایش سطوح گابا می تواند در  درمان ترس مرضی موثر باشد.

چه زمانی سطوح GABA افزایش می یابد؟

- موادی مانند الکل می توانند با تحریک گیرنده های گابا احساس آرامش و خواب آوری داشته باشند. ولی رویکرد مصرف الکل تنها برای کوتاه مدت موثر است و در طولانی مدت می تواند مضرات زیادی داشته باشد.
- در مطالعات حیوانی مکمل یاری با مواد گیاهی مشخص از جمله سنبل طیب می تواند به افزایش سطوح گابا را در مغز کمک کند که این اثر را از طریق افزایش تولید گابا یا کاهش تجزیه آن اعمال می کند. همچنین مطالعات به این نتیجه رسیدند که تنفس در محیطی با رایحه یاس (ماده مورد استفاده در آروماتراپی) می تواند تاثیرات گابا را بهبود ببخشد. 

- تمرینات بدنی-ذهنی می تواند به بهبود افزایش سطوح مغزی گابا کمک کند. برای مثال تمرین یوگا می تواند منجر به سطوح بالاترگابا و در نتیجه وضعیت خلق و خوی بهتر شود. در یک مطالعه که به مقایسه افرادی که تمرینات پیاده روی داشتند و افرادی که به طور منظم در کلاس های یوگا شرکت می کنند پرداخت، به این نتیجه رسیدند که یوگا تاثیرات بهتری را در افزایش سطوح نشان داده است.

عوارض مکمل گابا

مکمل های گابا در دریافت دهانی به میزان 12هفته در افراد سالم بی خطر است. مطالعات کمی درباره مکمل های گابا و دوز بی خطر آن انجام شده است. مصرف گابا در بعضی افراد می تواند باعث بروز علائم زیر شود:  
• درد شکمی
• سر درد 
• ضعف عضلانی
از طرفی مکمل های حاوی گابا به دلیل تاثیر خواب آوری که دارند توصیه می شود در افراد با زمان بندی صحیح استفاده کنند و پیش از رانندگی یا کار با ابزار حساس از مصرف این مکمل جلوگیری کنند.

نتیجه گیری

گابا به عنوان یک نوروترنسمیتر می تواند اثرات مناسبی در بهبود شرایط خستگی، کیفیت خواب و شرایط روحی داشته باشد. با توجه به محدودیت مسیرهای افزایش تولید گابا، توصیه می شود افرادی که از نظر پزشکی شرایط مصرف این محصول را دارا می باشند می توانند مکمل های مختلف این ترکیب را دریافت کنند...