بررسی ارتباط ویتامین دی و اضطراب

اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در جوامع مدرن است که می‌تواند تأثیرات منفی قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. باتوجه‌به شیوع روزافزون این اختلال، پژوهشگران به بررسی عوامل مختلفی که ممکن است در بروز و شدت اضطراب نقش داشته باشند، پرداخته‌اند. یکی از این عوامل، کمبود ویتامین‌ها، به‌ویژه ویتامین D، است. تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین‌ها می‌تواند به مشکلات خلقی و اضطراب منجر شود؛ بنابراین، توجه به تغذیه و دریافت مواد مغذی کافی می‌تواند در بهبود خلق و جلوگیری از اضطراب مؤثر باشد. در این مقاله از مجله داروکده، با بررسی ارتباط ویتامین دی و اضطراب، نقش ویتامین D را در بروز و شدت اضطراب مورد بحث قرار خواهیم داد.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• اضطراب
• نقش تغذیه در بروز اضطراب
• نقش ویتامین D در اضطراب
• ارتباط ویتامین دی و اضطراب
• چه افرادی در خطر ابتلا به کمبود ویتامین D هستند؟
• تأثیر مکمل ویتامین دی در اضطراب
• استفاده از مکمل ویتامین دی برای اضطراب
• میزان مصرف ویتامین دی برای اضطراب 

مدت‌ زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه

اضطراب 

اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در سطح جهانی است که ابتلا به آن به طور فزاینده‌ای به‌ویژه در دنیای مدرن در حال افزایش است. شیوع این اختلال علاوه بر عوامل روان‌شناختی، به عوامل دیگری از جمله ژنتیک، شرایط اجتماعی، استرس‌های محیطی، هورمون‌ها، سلامت جسمانی و تغذیه بستگی دارد. این عوامل می‌توانند به‌تنهایی یا در تعامل با یکدیگر بر بروز و شدت اضطراب تأثیرگذار باشند.

نقش تغذیه در بروز اضطراب

تغذیه مناسب علاوه بر سلامت جسم، بر سلامت روان نیز تأثیر بسزایی دارد. تغذیه خوب و رژیم غذایی متعادل می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و تنظیم خلق‌وخو کمک نموده و علائم مرتبط با اضطراب را کاهش دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب امگا-3 و آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مهمی در عملکرد مغز و سیستم عصبی و سلامت روان دارند. کمبود برخی ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها، مانند ویتامین‌های گروه B، ویتامین D و امگا-3 می‌تواند سلامت روان را تحت تأثیر قرار داده و خطر ابتلا به اختلالات روانی همچون اضظراب و افسردگی را افزایش دهد.

نقش ویتامین D در اضطراب

ویتامین D علاوه بر نقش حیاتی که در حفظ سلامت جسمانی دارد، به‌عنوان یک عنصر کلیدی در سلامت روان نیز شناخته می‌شود. کمبود ویتامین D یک مشکل جهانی فراگیر است که در افرادی که در مناطق با تابش محدود خورشید زندگی می‌کنند، مانند ایرانیان، شیوع بیشتری دارد. علائم کمبود ویتامین D می‌تواند شامل خستگی، ضعف عضلانی، درد استخوان و اختلالات خلقی باشد. شواهد موجود نشان می‌دهند که افراد با سطوح پایین ویتامین D بیشتر در معرض اختلالات خلقی، از جمله اضطراب و افسردگی قرار دارند. آمار نشان می‌دهد که تقریباً 40 درصد از افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، علائم و نشانه‌های اضطراب را تجربه می‌کنند. بر اساس مطالعات موجود، به نظر می‌رسد این ارتباط به دلیل نقش ویتامین D در تنظیم سیستم ایمنی، التهاب و عملکرد مغز باشد.

بیشتر بخوانید: نقش ویتامین D در بهبود افسردگی

ارتباط ویتامین دی و اضطراب

باتوجه‌به اهمیت ویتامین D در سلامت روان، تحقیقات گسترده‌ای در زمینه بررسی ارتباط ویتامین دی و اضطراب انجام شده است. نتایج این تحقیقات نشان داده است که گیرنده‌های ویتامین D در بسیاری از بافت‌های بدن از جمله مغز مستقر هستند. پراکندگی این گیرنده‌ها در مناطقی از مغز که در شکل‌گیری احساسات، خلق‌وخو و عملکرد شناختی مغز دخیل هستند، بیش از سایر قسمت‌ها بود. این مسئله می‌تواند مهر تأییدی بر ارتباط بین ویتامین D و بیماری‌های اعصاب و روان باشد. بر همین اساس دانشمندان چندین مکانیسم احتمالی برای توضیح رابطه بین ویتامین دی و اضطراب پیشنهاد کرده‌اند. این مکانیسم‌ها عبارت‌اند از:

• تنظیم عملکرد ناقل‌های عصبی

حضور گیرنده‌های ویتامین D در مناطق مختلف مغز، نشان از نقش قابل‌توجه آن در سلامت روان و تنظیم خلق‌وخو دارد. محققان معتقدند که ویتامین Dنقش تنظیمی بر ناقل‌های عصبی مؤثر بر خلق‌وخو، مثل سروتونین و دوپامین، دارد. ثابت شده است که سطوح پایین سروتونین و یا برهم‌خوردن تعادل دوپامین در مغز، موجب بروز اختلالات خلقی و علائم اضطراب می‌گردد. ویتامین دی احتمالاٌ از طریق تنظیم تولید و عملکرد این ناقل‌های عصبی به سلامت روان و تثبیت خلق کمک می‌کند.

• کاهش التهاب

مطالعات نشان می‌دهد که اختلالات خلقی ارتباط قابل‌توجهی با التهاب مزمن دارند. ویتامین D به‌عنوان یک ریزمغذی ضروری برای عملکرد سیستم ایمنی شناخته می‌شود و خواص ضدالتهاب زیادی برای آن قائل هستند. در نتیجه به نظر می‌رسد ویتامین دی از طریق تنظیم عملکرد سیستم ایمنی و کمک به کاهش التهاب در مغز، علائم مرتبط با اضطراب را تسکین می‌دهد. 

• تعادل هورمونی 

ویتامین D در تنظیم هورمون‌های دخیل در پاسخ‌های استرسی، مانند کورتیزول نیز نقش دارد. لازم به ذکر است که سطوح بالای کورتیزول معمولاً با اضطراب مرتبط است؛ لذا حفظ سطوح متعادل کورتیزول به کمک ویتامین دی ممکن است به کاهش علائم اضطراب کمک کند.

• تأثیر بر نوروپلاستیسیته مغز

نوروپلاستیسیته به توانایی مغز برای تغییر و سازگاری با تجربیات جدید گفته می‌شود. به عبارت ساده‌تر، مغز می‌تواند تحت شرایط مختلف اتصالات بین سلول‌های عصبی (نورون‌ها) را تقویت یا تضعیف کند. این یعنی اگر شما چیزی جدید یاد بگیرید یا تجربه‌ای داشته باشید، مغز شما می‌تواند ساختار و عملکرد خود را متناسب با آن تغییر دهد. ویتامین D یک فاکتور کلیدی برای ساخت این مدارهای عصبی در دوره‌های مختلف تکامل و توسعه مغز است. در نتیجه؛ دریافت ویتامین D کافی جهت حفظ نوروپلاستیسیته در مغز، یعنی انعطاف‌پذیری مغز و توانایی آن برای یادگیری و سازگاری با تغییرات، و به دنبال آن تنظیم پاسخ‌های خلقی و اضطرابی، امری ضروری است.

چه افرادی در خطر ابتلا به کمبود ویتامین D هستند؟

چندین عامل می‌توانند منجر به کمبود ویتامین Dو افزایش خطر اضطراب ناشی از آن گردند. از مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:

• مواجهه اندک با تابش آفتاب: افرادی که در مناطق با تابش محدود نور خورشید زندگی می‌کنند یا بیشتر وقت خود را در داخل خانه می‌گذرانند بیشتر در معرض کمبود ویتامین دی هستند.

• رژیم غذایی محدود: افرادی که رژیم غذایی متعادل ندارند یا تحت رژیم غذایی با منابع ویتامین D محدود هستند، مانند افراد گیاهخوار یا وگان، ممکن است نتوانند منابع غذایی غنی از ویتامین D کافی مصرف کنند. در نتیجه این افراد ریسک بالاتری برای ابتلا به کمبود ویتامین دی و عوارض ناشی از آن دارند.

• رنگ پوست تیره: افراد با پوست تیره‌تر به دلیل محتوای ملانین بیشتر پوست، توانایی کمتری برای تولید ویتامین D از نور خورشید دارند. در نتیجه بیشتر از افراد با پوست روشن در معرض کمبود ویتامین D هستند.

• افزایش سن: با افزایش سن توانایی و ظرفیت بدن برای سنتز ویتامین D از نور خورشید کاهش پیدا می‌کند.

• چاقی: افرادی که چاق هستند درصد بافت چربی بیشتری دارند. این بافت چربی محتوای ویتامین دی بدن را در خود نگه می‌دارد و آن را کمتر در دسترس خون قرار می‌دهد. به همین علت افراد چاق بیش از سایرین دچار علائم کمبود ویتامین D می‌گردند.

تأثیر مکمل ویتامین دی در اضطراب

شواهد حاکی از آن است که افزایش سطح ویتامین دی در بدن، باعث عملکرد بهتر مغز و بهبود سلامت روان می‌گردد. بر همین اساس، مطالعات بالینی متعددی در زمینه تأثیر مکمل‌ ویتامین D بر علائم اضطراب انجام شده است. این مطالعات نشان دادند، مصرف مکمل‌های ویتامین D می‌تواند به کاهش علائم اضطراب، به‌ویژه در افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی، کمک کند، بنابراین، تأمین سطح مناسب ویتامین D از طریق مکمل‌ها یا منابع غذایی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در کنترل اضطراب مورداستفاده قرار گیرد. بااین‌حال، همچنان نیاز به تحقیقات بیشتر به‌ویژه در زمینه تأثیر مکمل‌های تغذیه‌ای بر اختلالات اضطرابی وجود دارد. 

استفاده از مکمل ویتامین دی برای اضطراب

همان‌طور که گفته شد، مصرف مکمل‌های ویتامین D3 می‌تواند به‌عنوان یک مکمل مفید در کنار درمان‌های دیگر برای کاهش اضطراب، مانند داروهای ضداضطراب یا روان‌درمانی مورداستفاده قرار گیرد، همچنین ثابت شده است که مصرف منظم این مکمل‌ها می‌تواند از عود علائم اضطراب در افرادی که سابقه این اختلال را دارند نیز پیشگیری نماید. ولی باید توجه داشت که نمی‌توان مکمل ویتامین D را به‌عنوان تنها روش پیشگیری یا درمانی برای اضطراب در نظر گرفت. به‌طورکلی، استفاده از مکمل‌های ویتامین D باید تحت‌نظر پزشک انجام شود تا دوز مناسب و ایمن متناسب با نیاز هر فرد تعیین گردد.

میزان مصرف ویتامین دی برای اضطراب 

مقدار ویتامین D مورد نیاز روزانه در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سن، جنس، وضعیت سلامتی و سطح قرارگیری در معرض نور خورشید بستگی دارد. با این حال، مقدار توصیه شده روزانه در گروه‌های سنی مختلف به شرح زیر است:

• نوزادان زیر یک سال: روزانه 400 واحد بین المللی (IU)

• کودکان 1 الی 18 سال: روزانه 600 واحد بین المللی (IU)

• بزرگسالان 19 تا 70 سال: روزانه 600 واحد بین المللی (IU)

• بزرگسالان بالای 70 سال: روزانه 800 واحد بین المللی (IU)

• زنان باردار و شیرده: روزانه 600 واحد بین المللی (IU)

لازم به ذکر است گه در وهله اول باید ویتامین D را از منابع غذایی مانند ماهی چرب، زرده تخم‌مرغ، و محصولات لبنی غنی‌شده دریافت کنید. در صورت نیاز به مکمل ویتامین D، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب برای شما تعیین شود.

سخن پایانی

باوجود اثبات ارتباط بین ویتامین D و اضطراب، این موضوع هنوز هم در حال بررسی است. شواهد موجود نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D می‌تواند به بروز اضطراب منجر شود و مصرف مکمل‌های ویتامین دی ممکن است به کاهش علائم اضطراب کمک کند؛ لذا توجه به تغذیه مناسب و دریافت کافی ویتامین‌ها، از جمله ویتامین D، می‌تواند به کاهش علائم اضطراب و بهبود سلامت روان کمک کند. در نهایت پیروی از یک سبک زندگی متعادل که شامل یک رژیم غذایی سالم و متنوع حاوی میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های ماهی و لبنیات همراه با فعالیت بدنی منظم و مواجهه کافی با نور خورشید باشد، می‌تواند برای ارتقای سلامت روان مفید باشد. 

اگر شما جزو آن دسته افرادی هستید که در معرض کمبود ویتامین D قرار دارند، جهت دریافت راهنمایی برای خرید محصولات ویتامین دی، می‌توانید از طریق درج کامنت با تیم علمی داروخانه آنلاین داروکده ارتباط برقرار کنید تا از خدمات مشاوره آنلاین و رایگان این مجموعه بهره‌مند گردید.