PMS یا سندروم پیش از قاعدگی و هر آنچه باید بدانید

Premenstrual syndrome یا به طور مخفف PMS از پر تکرار ترین کلماتی‌ است که بیشتر مواقعی که صحبت از تغییرات ناگهانی خلق‌وخو و رفتار، گرگرفتگی یا بی‌حوصلگی و یا اضطراب‌های وقت و بی‌وقت زنان می‌شود؛ به‌ گوشمان می‌خورد.

بااین‌همه چه‌قدر راجع‌به "پی ام اس" و علائم آن می‌دانیم و چطور می‌توانیم از پس کنترل آن برآییم؟

سعی ما بر این مقاله بر این است تا به متداول ترین سوالات درباره سندرم پیش از قاعدگی پاسخ دهیم.

PMS چیست؟

PMS یا سندروم پیش از قاعدگی، یکی از اختلالات بسیار شایع در میان بانوان است که در بیشتر از 75% آنان، در طول سنین باروری به‌ اشکال مختلف دیده می‌شود.

این عارضه عمدتا خودش را در قالب خستگی، استرس‌ غیر معمول، افسردگی و مشکلات جسمانی و روانی دیگر نشان می‌دهد و ممکن است هر ماه به طور مداوم تکرار شود.

علت بروز سندروم پیش از قاعدگی

تا امروز محققان علت مشخصی برای رخ دادن PMS نیافته اند. با این حال، برخی از عواملی که ممکن است ریسک ابتلا به PMS را افزایش دهند عبارتند از:

تغییرات هورمونی: تغییرات در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون قبل از قاعدگی می‌تواند عوارض PMS را تحریک کند.

سابقه خانوادگی: اگر خانواده‌تان افرادی داشته باشد که با PMS مواجه بوده‌اند، احتمالاً شما نیز در معرض بیشتری قرار دارید.

شرایط سلامت روان: مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس می‌توانند عوارض PMS را تشدید کنند.

عوامل دیگر: عواملی مانند تغذیه نامناسب، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، نداشتن فعالیت بدنی مناسب و عوامل محیطی ممکن است، نقشی در بروز PMS داشته باشند.

با این حال، باید توجه داشت که هر فرد ممکن است تجربه‌های متفاوتی درباره PMS داشته باشد. شدت علائم در افراد مختلف وابسته به شرایط اقلیمی، سن و رژیم غذایی و... متفاوت است. در بیشتر زنان و دختران ممکن است، بسیار جزئی و گذرا باشد، اما گاهی ممکن است شما را از پا بیندازد و زندگی را مختل کند. 

PMS چه زمانی شروع می‌شود و برای چند روز ادامه پیدا می‌کند؟

سندروم پیش از قاعدگی (PMS) معمولاً در نیمه دوم سیکل قاعدگی شروع می‌شود. علائم پی ام اس ممکن است از چهار تا چهارده روز  پیش از شروع خونریزی قاعدگی شروع شده و تا چهار روز پس از آن ادامه پیدا کند. با این حال، شدت علائم PMS ممکن است در هر فرد و هر ماه متفاوت باشد. علائم PMS ممکن است با شروع قاعدگی به طور معمول از بین برود. 

اختلالات پیش از قاعدگی از چه سنی اتفاق می‌افتد؟

نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی می تواند در هر زمانی بین بلوغ و یائسگی ظاهر شود اما شایع ترین سنی که در آن نوع شدیدتری از این علائم بروز پیدا می‌کنند؛ اواخر دهه 20 تا اوایل 30 سالگی است.

علائم پی‌ام‌اس چیست و به چه‌شکل‌هایی دیده می‌شود‌؟

علائم پی‌ ام اس طیف گسترده‌ای از اختلالات روحی و جسمی را در برمی‌گیرد که متداول‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: 

PMDD چیست؟

 PMDD نوع جدی‌تری از PMS است که در آن، علائم ذکر شده با شدت بیشتری بروز می یابند، تا جایی که گاهی نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد. برای برخی از زنان، علائم سندروم پیش از قاعدگی آنقدر شدید است که زندگی آنها را مختل کند و حتی آن را با عنوان "حمله پی ام اس" می‌شناسند.

این موضوع را در نظر داشته باشید که گاهی ممکن است نشانه‌های اختلالات روانی مثل اختلال دوقطبی با علائم PMDD اشتباه گرفته شوند.

علائم اختلالاتی همچون اختلال دوقطبی ممکن است با علائم اختلال دیسفوریا یا ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) اشتباه گرفته شوند. چرا که هر دو شامل تغییرات در خلق و خوی هستند که شامل نوسانات خلقی شدید، تحریک پذیری و احساس عدم کنترل هستند. با این حال، بین این دو بیماری ویژگی‌های متمایز دهنده مهمی وجود دارد. به عنوان مثال، اختلال دوقطبی با بروز اپیزودهای مانیا (شیدایی) یا هیپومانیا همراه است که در PMDD وجود ندارد. از سوی دیگر، PMDD  با علائم جسمی مانند ورم، درد سینه و سردرد همراه است که در اختلال دوقطبی وجود ندارد.  همچنین، مهم است به یاد داشته باشید که PMDD ممکن است با بیماری‌های دیگر مانند افسردگی ماژور اشتباه گرفته شود و برای تشخیص دقیق به مشاوره حرفه‌ای نیاز است.

بسیاری از پزشکان معتقد‌ند اگر در تشخیص علائم PMDD دچار شک شده‌اید برای اطمینان، بهتر است زمان شروع علائم و فاصله آن تا شروع خونریزی قاعدگی را تخمین بزنید.

بارداری یا پی‌ام‌اس؟ چطور تشخیص دهیم؟

علائم شایع در PMS و حاملگی غالبا مشابه‌اند و تفاوت‌های شاخصی میان آن دو وجود ندارد؛ به‌نظر می‌رسد مطمئن ترین روش برای تشخیص این دو از هم، انجام تست بارداری است.

 چطور می‌توانیم PMS را مدیریت کنیم؟

موارد زیر از راهکارهای توصیه‌شده برای مدیریت و تسکین علائم پی‌ام‌اس هستند: 

تغذیه‌ی مناسب دوران PMS چیست؟

منیزیم و ویتامینB6 می‌توانند شما را نجات دهند؛ خصوصا در کنار هم!

منیزیم با داشتن اثر آرام بخش در کنترل تحریکات عصبی عضلانی نقش قابل توجهی در کاهش علائم اختلالات پیش از قاعدگی ایفا می‌کند. منیزیم ممکن است با شل کردن ماهیچه صاف رحم و کاهش پروستاگلاندین هایی که باعث درد پریود می شوند از دردهای قاعدگی و پیش از قاعدگی و همچنین احتباس آب در برخی افراد جلوگیری کند. 

اگر به‌دنبال آشنایی بیشتر و خرید مکمل‌های حاوی منیزیم هستید؛ پیشنهاد می شود سری به دسته محصولات حاوی منیزیم در داروکده بزنید.

مطالعات اخیر برخی محققان نشان می‌دهد مصرف ویتامین B6در طول سيکل ماهانه جهت کنترل علائم پی ام اس بسیار مفید است و ممکن است به تسکین بسیاری از علائم روانی PMS از جمله بدخلقی، تحریک پذیری و اضطراب کمک کند. 

همچنین برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد استفاده هم زمان از مکمل‌های حاوی ویتامینB6  و منیزیم نسبت به مصرف هرکدام به تنهایی، از اثربخشی بیشتری برخوردار است. برای مشاهده محصولات ویتامین ب 6، می توانید به صفحه این محصولات در داروخانه آنلاین داروکده مراجعه نمایید.

فرآورده‌های حاوی امگا3 تسکین‌دهنده درد و ناراحتی!

مصرف مکمل‌های امگا3 و روغن ماهی در کوتاه مدت در کاهش علائم روحی و در بلندمدت در کاهش شدت و مدت عصبی بودن و مدت زمان تمرکز پایین، سردرد و حساسیت پستان اثرات بسیار مفیدی دارد.

به نظر می رسد اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است، برخی علائم PMS از جمله افسردگی، عصبی بودن، اضطراب و عدم تمرکز را کاهش دهند. همچنین ممکن است بر کاهش علائم جسمی PMS از جمله نفخ، سردرد و حساسیت سینه نیز اثرات مثبتی داشته باشند. آنچه لازم به ذکر است، این نکته است که اثربخشی فرآورده های امگا 3 در کنترل علائم سندرم پیش از قاعدگی، با افزایش طول مدت درمان، افزایش می یابد. اگر به‌دنبال آشنایی بیشتر و خرید محصولات امگا 3 و روغن ماهی هستید؛ می توانید از صفحه مختص به این فرآورده ها در داروکده بازدید نمایید.

نمک کمتری بخورید و از غذاهای پرنمک دوری کنید.

مصرف زیاد نمک باعث ایجاد احتباس آب و ورم شکم و نفخ می‌شود. بنابراین، در دوران پی‌ام‌اس، بهتر است مصرف نمک را به حداقل برسانید.

منابع کلسیم و ویتامینD  را بیش از قبل مصرف کنید.

در مطالعاتی که روی زنان مشغول به تحصیل در دانشگاه انجام شد، زنانی که بیشترین دریافت کلسیم و ویتامین D را داشتند، کمتر از سایرین در معرض ابتلا به PMS بودند. دریافت ویتامینD  کافی از طریق رژیم غذایی کمی دشوار است و به‌نظر می‌رسد مصرف مکمل‌ها می‌توانند تا حد زیادی به رفع این مشکل کمک کند. شما می توانید جهت خرید مکمل ویتامینD ، از دسته محصولات ویتامین دی موجود در داروخانه آنلاین داروکده بازدید نمایید. همچنین، در صورتی که مایل باشید اطلاعات بیشتری درباره ویتامین د کسب نمایید، می توانید به مقاله ویتامین D، تنها ویتامینی که نقش هورمونی دارد، نوشته خانم دکتر الهه عبدالهی در مجله داروکده مراجعه نمایید. 

کلسیم با کمک به حفظ تعادل مواد معدنی و اطمینان از عملکرد صحیح عضلات رحم و عروق خونی، علائم PMS را کاهش می دهد. ده‌ها مطالعه در طول سال‌های اخیر نشان می‌دهند مصرف کلسیم، شدت علائمی مثل سردردهای قبل از قاعدگی، حساسیت پستان‌ها، بدن درد، احتباس مایعات، تحریک‌پذیری و نوسانات خلقی را تا دست‌کم 50 درصد کاهش می‌دهد. 

بنابر این بنا بر شواهد موجود، می‌توان با مصرف مکمل های کلسیم در زنانی که از این سندرم رنج می‌برند، به میزان قابل توجهی شدت علائم را کاهش داده و از اختلال در زندگی و فعالیت‌های اجتماعی پیشگیری کرد.

ما در داروکده از تنوع بالایی در محصولات حاوی کلسیم، برخوردار هستیم. اگر به‌دنبال آشنایی بیشتر و خرید مکمل‌های حاوی کلسیم هستید، می توانید به صفحه اختصاصی این محصولات مراجعه نمایید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مکمل های کلسیم با تیم علمی داروکده در ارتباط باشید. 

افزون بر این، چندین مقاله در مجله داروکده به معرفی اثرات کمک درمانی کلسیم پرداخته اند. چنانچه مایلید تا اطلاعات خود را درباره این عنصر ارزشمند افزایش دهید، می توانید با خواندن این مقاله با موضوع "اهمیت کلسیم و چگونگی انتخاب مکمل مناسب"  شروع کنید. در قسمت مطالب مرتبط این مقاله، سایر متون نوشته شده توسط اعضای تیم علمی داروکده که به کلسیم اختصاص داده شده است، نمایش داده می شود.

خوردن شکلات تلخ به شما کمک می‌کند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف شکلات تلخ می‌تواند در کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی که با علائمی مانند درد شکمی، تغییرات خلقی، سردرد، خستگی و تورم سینه همراه است، مفید باشد. در یکی از مطالعات انجام شده در سال 2010، اثرات شکلات تلخ بر روی سندروم پیش از قاعدگی بررسی شده است. در این مطالعه، 42 دختر نوجوان با سن بین 14 تا 18 سال به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه شامل دخترانی بود که هر روز 30 گرم شکلات تلخ مصرف می‌کردند و گروه دیگر شامل دخترانی بود که به جای شکلات تلخ، 30 گرم شکلات شیری مصرف می‌کردند. نتایج نشان داد که مصرف شکلات تلخ می‌تواند به کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی کمک کند. در واقع، مصرف شکلات تلخ باعث کاهش درد شکمی، تغییرات خلقی، سردرد و خستگی شد. همچنین، تورم سینه نیز در دخترانی که شکلات تلخ مصرف کرده بودند کاهش یافت.

هنوز مکانیسم دقیق عملکرد شکلات تلخ در کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی مشخص نشده است. با این حال، تحقیقات نشان می دهند که مصرف شکلات تلخ ممکن است به دلیل حضور ترکیباتی نظیر فلاونوییدها، فنیل اتیل آمین و منیزیم، اثرات مثبتی بر روی سلامت روانی و فیزیولوژیکی افراد داشته باشد.

در این دوران کافئین را کنار بگذارید.

در سال‌های اخیر کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG)  توصیه می کند افرادی که سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می کنند از مصرف کافئین خودداری کنند. با این حال برخی منابع معتبر ارتباط میان مصرف کافئین و افزایش علائم PMS را تایید نمی‌کنند. 

چه‌ چیزهایی اوضاع PMS را بدتر می‌کند؟

در جدول زیر به برخی عواملی که در افزایش ریسک ابتلا به علائم PMS نقش دارند، اشاره کرده‌ایم:

چه داروهایی برای درمان پی‌ام‌اس مناسب‌اند؟

به‌طور کلی پرمصرف‌ترین گروه‌های دارویی مناسب برای درمان PMS به دسته‌های زیر طبقه‌بندی می‌شوند: 

توصیه می‌شود قبل از مصرف هر دارویی، با پزشک خود مشورت کنید.

- داروهای هورمونی: 

 متداول‌ترین روش برای تأثیرگذاری روی چرخه قاعدگی، با استفاده از هورمون ها، مصرف داروهای ضد بارداری است. البته این نوع درمان برای زنانی که مایل به باردار شدن هستند، مناسب نیست. بنابراین توصیه می شود در مواردی که پزشک صلاح می داند، از این دسته داروها استفاده کنید.

- داروهای ضدافسردگی:

داروهای ضد افسردگی به ویژه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین(SSRIs)، با کنترل علائم افسردگی، تغییرات خلقی و اضطراب، درمان موثری برای سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD) به شمار می روند. اگرچه این داروها به طور عمومی روزانه مصرف می‌شوند، اما برای برخی از بانوان با علائم PMS، ممکن است مصرف آنها به دو هفته قبل از شروع قاعدگی محدود شود.

نتایج یک مرور سیستماتیک نشان می دهد که زنان با PMS یا PMDD شدید، به درمان با  SSRIs به طور قابل توجهی بهتر پاسخ می دهند.

توجه داشته باشید که استفاده از داروهای ضد افسردگی برای PMS و PMDD باید تحت نظارت و هدایت یک متخصص بهداشتی انجام شود. پزشک علائم خاص شما را ارزیابی کرده و روش درمانی مناسب را برای شما تعیین می کند.

- داروهای ضددرد: 

داروهای ضد درد رایج متعلق به دسته داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، شامل ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن، نقش موثری در کاهش درد ناشی از گرفتگی عضلات دارند. اگر این گروه از داروها را قبل از شروع قاعدگی مصرف کنید؛ ممکن است بتوانید از بروز برخی علائم PMS جلوگیری کنید.

- داروهای دیورتیک:

در لیست داروهایی که ممکن است در کنترل علائم PMS مفید باشند، داروهای دیورتیک نیز ذکر شده است. دیورتیک‌ها داروهایی هستند که ادرار را افزایش می‌دهند و به دفع آب و نمک از بدن کمک می‌کنند. این داروها می‌توانند نفخ و حساسیت سینه در زنان مبتلا به PMS را کاهش دهند. به علاوه برخی از دیورتیک ها دارای اثرات آنتی آندروژنی نیز می باشند که در شرایط خاص، می توانند به کنترل علائم کمک کنند. تعیین این شرایط بر عهده پزشک معالج می باشد. 

همان طور که پیش از این اشاره شد، شاید همه افراد نیاز به درمان دارویی برای کنترل علائم PMS نداشته باشند. به این بانوان توصیه می شود درصورت تمایل از مکمل های مناسب PMS که تحت نام محصولات قاعدگی در داروکده عرضه می شوند، استفاده نمایند. از آن جایی که اجزای سازنده این فرآورده ها در بسیاری موارد گیاهان دارویی هستند، شما می توانید برای کسب اطلاعات درباره درمان های گیاهی سندرم پیش از قاعدگی به قسمت دوم این مقاله مراجعه کنید.

آیا مردان هم دچار PMS می شوند؟ 

عارضه‌ی بدخلقی مردان (IMS) که با عنوان "PMS در مردان" شناخته می شود؛ IMS شکلی از اختلالات روانی است که شامل علائمی مانند بی ثباتی عاطفی، تحریک پذیری و نوسانات خلقی است که در اثر به هم خوردن تعادلات هورمونی در مردان دیده می‌شود. سندرم بدخلقی مردان ممکن است به دلیل تغییرات در سطح تستوسترون ایجاد شود.

 با این حال IMS در مردان کمتر از PMS در زنان شایع است.

برخی رفتارهای مشخص کننده مردان مبتلا به سندرم بدخلقی مردانه عبارتند از: عصبانیت، بی صبری، سرکشی، اضطراب، دشمنی و خصومت، جدال، بی علاقگی، ناراحتی و مطالبه گری.

به‌گفته‌ی محققان تغییرات سبک زندگی، پرهیز از دخانیات و الکل، بهبود رژیم غذایی و کنترل استرس، در کاهش شدت این علائم در مردان اثرات قابل توجهی دارند. 

در این مقاله به برخی سوالات پر تکرار درباره PMS پاسخ داده شده است. چنانچه علاقمند به درمان های گیاهی سندرم پیش از قاعدگی هستید، می توانید در قسمت دوم این مقاله با ما همراه باشید.