هورمون رشد چیست؟

هورمون رشد یکی از هورمون های ضروری برای رشد بدن می باشد. این هورمون از بخش پیشین هیپوفیز ترشح می شود. هورمون رشد یا سوماتوتروپین ساختمان گلیکوپروتئینی دارد و باعث افزایش بیوسنتز پروتئین در سلول های بدن می شود. میزان ترشح هورمون رشد در کودکان در ساعات اولیه خواب بسیار زیاد است بنابراین کودکی که دچار کمبود خواب یا بی نظمی در خواب باشد دچار اختلال در رشد خواهد شد. تحقیقات نشان داده است که ورزش به خصوص اگر همراه با حرکت دست ها باشد می تواند محرک تولید هورمون رشد باشد، یکی از دلایل بلندی قد بسکتبالیست ها همین موضوع است.

اختلالات ترشح هورمون رشد با توجه به گستردگی اثرات آن باعث بیماری های مختلفی می شود. مثلا افزایش هورمون رشد در کودکی موجب ژیگانتیسم، در بزرگسالی موجب آکرومگالی و کمبود هورمون رشد در کودکی موجب کوتولگی یا نانیسم می شود. سوماتروپین فرم نوترکیب سوماتوتروپین است که استفاده های درمانی و تجویزی دارد. سوماتروپین برای اختلالات رشدی کودکان که ناشی از کمبود هورمون رشد است و یا کمبود هورمون رشد در بزرگسالان استفاده می شود. این هورمون در میان ورزشکاران نیز استفاده می شود که البته حرف و حدیث های زیادی در این زمینه وجود دارد که در ادامه مقاله به مضرات آن اشاره خواهیم کرد. به طور کلی مصرف فراورده های دارویی حاوی هورمون رشد باید اکیدا تحت نظر پزشک صورت گیرد و مصرف خودسرانه آن و یا مصرف با توصیه افراد فاقد صلاحیت به شدت منع می گردد. 

موارد مصرف و سوءمصرف هورمون رشد:
هورمون رشد انسانی در سال 1985 به عنوان دارو ساخته شد و توسط FDA مورد تایید قرار گرفت. این دارو در موارد خاص برای کودکان و بزرگسالان تجویز می گردد. هورمون رشد به صورت تزریقی در کودکانی که دچار کوتاهی قد به دلایل ناشناخته می باشند مصرف می شود.

هورمون رشد تزریقی در کودکانی که دچار کمبود رشد به دلایل زیر هستند مورد استفاده است: 
- سندروم ترنر که یک اختلال ژنتیکی است که در دختران مشاهده می شود و می تواند بر رشد آنها تاثیر منفی بگذارد. 
- سندروم پرادر ویلی که یک اختلال نادر است و باعث کاهش قدرت عضلات، پایین بودن سطح هورمون های جنسی و احساس گرسنگی دائمی می شود. 
- بیماری های مزمن کلیوی
- کمبود هورمون رشد 
- برخی از کودکانی که از نظر وزنی نارس به دنیا آمده اند.  

موارد مصرف هورمون رشد در بزرگسالان عبارتند از : 
- سندروم روده کوتاه Short bowel syndrome مشکلی که در آن مواد مغذی به دلیل مشکلات روده ای و یا جراحی برداشت همه روده و یا بخش زیادی از روده به درستی جذب نمی شوند. 
- کمبود هورمون رشد به دلیل تومورهای هیپوفیز، بیماری های تضعیف کننده عضلات که به دلیل ایدز و آلودگی به HIV به وجود می آید. 

در مورد هورمون رشد بیشتر بدانید.

اما بیشترین میزان مصرف و در واقع سوء مصرف هورمون رشد در مواردی است که توسط FDA مورد تایید قرار نگرفته است. برخی افراد این هورمون را همراه با سایر داروها مثل استروئیدهای آنابولیک به عنوان کمک به عضله سازی و داروی مکمل بدنسازی مصرف می کنند. لازم به ذکر است که هنوز اثر هورمون رشد بر قدرت بدنی ورزشکاران به اثبات نرسیده است.

یکی دیگر از موارد سوء مصرف هورمون رشد مصرف آن به عنوان داروی ضد پیری است. میزان هورمون رشد با بالا رفتن سن به طور طبیعی کاهش می یابد. برخی افراد معتقدند که هورمون رشد عوارض ناشی از بالا رفتن سن و پسرفت بدن را کاهش می دهد و به این منظور از هورمون رشد استفاده می کنند. اما این مورد نیز هنوز به اثبات نرسیده است و مصرف هورمون رشد به عنوان یک فراورده ضد پیری توسط FDA مورد تایید نمی باشد.

برخی افراد سعی می کنند از طرق مختلف هورمون رشد تزریقی را تهیه و استفاده نمایند این افراد باید آگاه باشند که مصرف خودسرانه این هورمون می تواند عوارض جدی و خطرناکی برای آنها به همراه داشته باشد. به علاوه برخی از انواع فراورده های حاوی هورمون رشد به صورت خوراکی یا اسپری هم یافت می شود. لازم به ذکر است که اسید معده هورمون رشد را قبل از اینکه جذب بدن شود از بین می برد. تبلیغات زیادی در زمینه هورمون رشد انجام شده است که به جز مواردی که توسط FDA تایید شده برای بقیه هنوز شواهد کافی در دسترس نیست تا ثابت شود آیا این اثرات درست است یا خیر. 

چند نمونه از اثرات هورمون رشد که هنوز به اثبات نرسیده اند عبارتند از: کاهش میزان چربی بدن، عضله سازی، رشد موها، تقویت سیستم ایمنی، نگه داشتن میزان قند خون در محدوده طبیعی، افزایش انرژی، بهبود زندگی جنسی فرد، بهبود کیفیت خواب و تقویت حافظه. 

عوارض جانبی مصرف هورمون رشد و موارد احتیاط 
- درد مفاصل و عضلات
- ورم اندام ها یا ادم 
- سندروم تونل کارپل
- احساس مورمور شدن و کرختی پوست
- بالا رفتن سطح کلسترول 
مصرف هورمون رشد می تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد، به علاوه می تواند باعث رشد تومورهای سرطانی شود. به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی هورمون رشد را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.