در این مقاله از مجله علمی داروکده، به توضیح علت سوزش ادرار زنان و درمان سوزش ادرار زنان در طب سنتی پرداختهایم.
نویسنده: دکتر الهام محمدخانلو
تحریریه داروکده
آخرین به روزرسانی:
17 دی 1403
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
17 دی 1403
239
درمان سوزش ادرار زنان در طب سنتی
سوزش ادرار، یکی از عارضههایی است که به علت تفاوتهای ساختاری در زنان شیوع بالاتری دارد. این حس ناخوشایند، میتواند علل مختلفی داشته باشد. علت سوزش ادرار زنان در طب سنتی میتواند غلبه صفرا در ادرار باشد، که با حس تند و تیزی و سوزانندگی و زردی ادرار بدون کدورت همراه است. در این صورت معمولا داروهایی که توصیه میشود، استفاده از خوراکیها و فراوردههایی با طبع سرد و تر است. به عنوان مثال در غذاها میتوان کاهو، خیار، شیر، آلو، هندوانه و ... را مورد اشاره قرار داد.
علاوه بر این در تهیه فراوردههای دارویی برای این مسئله نیز از تخم خرفه، تخم کدو و خیار و خربزه و ... که دارای طبع سرد و تر هستند، استفاده میشود. با این حال غلبه صفرا یکی از دلایلی است که طب سنتی برای سوزش ادراری بیان کرده است. عفونت ادراری، زخمهای مجاری ادراری و برخی ازبیماریها نیز میتواند باعث ایجاد حس سوزش ادراری شود. در این مقاله سعی کردهایم تا مروری به درمان سوزش ادرار زنان در طب سنتی داشته باشیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
مدت زمان لازم برای مطالعه: 10 دقیقه
ویرایش و نظارت علمی:
دکتر روجا رحیمی، متخصص داروسازی سنتی، استاد دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رییس مرکز رشد طب و داروسازی سنتی و فرآورده های طبیعی
دیسوریا به معنای ادرار کردن دردناک یا ناراحتکننده است که اغلب با احساس سوزش همراه است. این احساس یک علامت شایع است که میتواند هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار دهد، اما در زنان شیوع بیشتری دارد. حس ناراحتی ناشی از سوزش ادرار ممکن است در حین دفع ادرار یا بلافاصله پس از آن رخ دهد و معمولاً به علتهای مختلفی میتواند بروز پیدا کند. علاوه بر سوزش هنگام ادرار، دیسوریا ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
در صورتی که سوزش ادرار همراه علتهای فوق بود، باید به پزشک متخصص مراجعه کرده، علت اصلی را تشخصی داد.
دیسوریا (احساس درد یا سوزش هنگام دفع ادرار) میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که اغلب با دستگاه ادراری مرتبط هستند، اما ممکن است به سایر سیستمهای بدن نیز مربوط باشد. برخی از دلایل رایج عبارتند از:
باید این نکته را مورد توجه قرار داد که در صورتی که سوزش ادراری ادامهدار باشد یا با علائمی مانند تب، خون در ادرار یا درد شکم همراه شود، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است.
در پاسخ به سوزش ادرار در زنان نشانه چیست میتوان موارد زیر را مطرح کرد:
شایعترین علت سوزش ادرار در زنان عفونتهای ادراری هستند که به دلیل ورود باکتریها به مجاری ادراری ایجاد میشوند. این عفونتها معمولاً باعث التهاب مثانه (سیستیت) یا مجرای ادرار (یورتریت) میشوند. علائم معمول شامل سوزش هنگام دفع ادرار، تکرر ادرار، و احساس فشار در لگن است.
عفونتهایی مانند ولوواژینیت میتوانند باعث تحریک و التهاب در ناحیه واژن شوند که منجر به دفع ادرار دردناک میشود. تماس ادرار با بافتهای ملتهب ممکن است این ناراحتی را تشدید کند.
عفونتهایی نظیر کلامیدیا و سوزاک میتوانند باعث تحریک مجرای ادراری و احساس سوزش ادراری شوند. این عفونتها ممکن است با علائم دیگری همچون ترشحات غیرعادی یا درد لگنی همراه باشند.
برخی صابونها، وسایل پیشگیری از بارداری، یا محصولات بهداشتی ممکن است باعث تحریک مجرای ادراری و نواحی اطراف آن شوند. این تحریک معمولاً به دلیل واکنشهای آلرژیک یا مواد شیمیایی ایجاد میشود.
برخی زنان پس از مقاربت جنسی دچار سوزش ادراری میشوند که به نام سیستیت پس از مقاربت شناخته میشود. این حالت میتواند ناشی از ورود باکتریها به مجاری ادراری باشد.
در زنان یائسه، کاهش سطح استروژن ممکن است باعث نازک شدن دیوارههای واژن شود و تحریک و ناراحتی هنگام ادرار را ایجاد کند.
بهندرت، سوزش ادراری ممکن است به دلیل سنگ کلیه، سیستیت بینابینی (یک بیماری مزمن باعث فشار و درد در مثانه)، یا بیماری التهاب لگن (PID) باشد.
در ارتباط با علت سوزش ادرار در زنان موارد زیر میتواند جزو دلایلی باشد که سوزش ادراری را در زنان شایعتر میکند:
درمان سوزش ادرار به علت آن بستگی دارد:
اورتریت (التهاب مجرای ادرار) با آنتیبیوتیک درمان میشود. نوع آنتیبیوتیک استفاده شده بستگی به عفونتی دارد که باعث اورتریت شده است.
گاهی اوقات علت سوزش ادراری به دلیل کاهش میزان آب بدن میتواند رخ دهد. در این صورت با مصرف مقدار مناسب آب و هیدارته کردن بدن، این حالت برطرف خواهد شد.
تشخیص صحیح علت سوزش ادرار توسط پزشک برای درمان مناسب ضروری است.
از دیدگاه طب سنتی سوزش ادرار یا حرقة البول میتواند به دلایل مختلفی اتفاق افتد. یکی از این دلایل وجود زخم یا عفونتی در مجاری ادراری است. دلیل دیگر این است که به دلیل آسیب بافت پوششی مثانه و مجاری آن رطوبت طبیعی موجود در مجاری از بین رفته که این امر خود میتواند به دلیل بسيار خوردن مواد غذایی تند و تيز و شور و تلخ باشد یا به دلیل افراط در فعالیتهای جنسی. دلیل دیگر ذکر شده مزاج گرم است که ادرار گرم و تيز و سوزان میشود. معمولا نشانه غلبه گرمی و صفرا در ادرار، رنگ زرد پررنگ و مایل به سرخ ادرار است. در این افراد غلبه تشنگی نیز دیده میشود.
برای آشنایی بیشتر با صفرا شما میتوانید مقاله "ازدیاد خلط صفرا و راه درمان" تالیف و ترجمه خانم دکتر نیوشا اسماعیل زاده را مورد مطالعه قرار دهید.
در صورتی که غلبه صفرا و مواد زاید تند و تیز در بدن دیده شود، باید ابتدا بدن از آن مواد به روشهای توصیه شده توسط پزشک متخصص طب سنتی پاک شود و مواد غذایی رطوبت بخش و لعاب دار و با طبع خنک مورد استفاده قرار گیرد مانند شربت بنفشه، اسفرزه، ختمی و ...
در صورت وجود چرک و خون در ادرار، درمان شامل ترمیم زخمهای مثانه است. در این موارد حتما باید به پزشک متخصص داخلی یا ارولوژیست مراجعه کرد.
در صورت عدم وجود زخم، بهترین روش درمان شامل خنککردن بدن، استفاده از مواد غذایی رطوبت بخش مانند سبزیجات و میوهها، اجتناب از غذاهای تند و شور، و پرهیز از فعالیتهای شدید و مقاربت زیاد است. همچنین نوشیدن لعابهای خنک مانند لعاب تخم مرو، اسفرزه، و تخم به توصیه میشود.
اگر علت سوزش خشکی مجاری و بافت دستگاه ادراری باشد، درمان شامل مرطوب کردن بدن و استفاده از روغنهای مرطوبکننده مانند روغن بادام و لبنیات است. برخی موارد نیازمند افزودن مواد ضد درد ملایم برای کاهش درد هستند.
از موارد که برای درمان و کنترل سوزش ادراری مورد توصیه قرار گرفته است میتوان موارد زیر را ذکر کرد:
خیار که در قدیم به اسم قثد مورد اشاره قرار میگرفت، دارای طبع سرد و تر است. داشتن طبع سرد و تر این میوه باعث شده است که گزینهای مناسب در سبد غذایی افراد دارای طبع گرم و خشک محسوب شود. همینطور تخم خیار به عنوان یک مدر محسوب شده برای دفع صفرا از طریق ادرار مورد مصرف دارد. به همین دلیل یکی از موارد استفاده تخم خیار برای تسکین سوزش ادراری به دلیل غلبه صفرا است.
خیارزه یا قثاء از دیگر نامهایی است که این گیاه را مورد اشاره قرار میدهد. تخم و میوه خیار بادرنگ طبع سرد و خشک دارد. مدر است و با توجه به خواصی که دارد، علاوه بر استفاده آن برای تسکین سوزش ادراری، برای دفع سنگ کلیه نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
دارای طبع گرم و تر است. خاصیت مدری داشته و به پاکسازی کلیه و مجاری ادراری کمک میکند. همینطور در صورتی که درمجاری ادراری به دلیل عبور سنگ زخمی ایجاد شده باشد، استفاده از تخم خربزه به بهبود آن کمک میکند.
کدو طبع سرد و تر داشته و خاصیت رطوبت بخشی و مدری دارد. تخم کدو نیز طبع سرد و تر دارد و علاوه بر کمک به رفع سوزش ادراری، به رفع زخمهای ایجاد شده در ناحیه ادراری هم کمک میکند.
تخم گیاه خرفه همانند خود گیاه دارای طبع سرد و تر است و در مواردی که غلبه خلط صفرا وجود دارد، مورد استفاده قرار میگیرد. تخم خرفه در کنار استفادهای که برای رفع سوزش ادراری دارد، مدر بوده و موارد مصرف دیگری مانند تحلیل برندگی سنگ کلیه و مثانه دارد.
کتیرا برای شکستن حدت و تیزی سایر ادویهها مورد استفاده قرار میگیرد. آشامیدن کتیرا در کنار ادویه مناسب مقوي دستگاه گوارشی و موجب تسکین یافتن حس سوزش و زخمهای آن میشود. همینطور گفته شده است که به بهبود دردهای کلیه و مثانه و زخم مثانه و مجاری ادراری کمک کرده و باعث تسکین سوزش ادراری میشود. علاوه بر این در منابع ذکر شده است که کتیرا باعث دفع قسمت تیز صفرا شده و نیز به رفع بلغم لزج کمک میکند.
در طب سنتی موادی که دارای اصطلاحا لعاب میباشند، برای بهبود زخمها مورد استفاده قرار میگیرند. خطمی گیاهی بسیار پر خاصیت است. از جمله خواصی که برای گیاه خطمی ذکر شده است، قدرت ترمیمکنندگی این گیاه میباشد. خطمی نیز دارای طبع سرد و تر بوده و برای تسکین سوزش ادراری مناسب است. همینطور این گیاه در جهت بهبود زخمهای گوارشی نیز کمک کننده است.
بنفشه نیز از گیاهان لعابدار محسوب شده و دارای طبع سرد و تر است. در رفع حدت و تیزی صفرا مورد استفاده قرار میگیرد.
بنفشه همچنین میتواند به رفع حس عطش کمک کند.
دارای طبع سرد و تر است. جزو گیاهان لعابدار محسوب میشود. مدر بوده و در تسکین زخم مجاری و سوزش ادراری موثر است.
زمانی که رفع خشکی بدن و رطوبت بخشی مورد نظر است، یکی از رایجترین گزینههای درمان، آب پنیر یا ماءالجبن است. ماءالجبن با رفع خشکی و تیزی صفرا به تعدیل طبع بدن کمک کرده و میتواند سوزش ادراری ناشی از غلبه صفرا را برطرف کند.
طبع معتدل رو به سرد داشته و خاصیت رطوبت بخشی دارد. طبق منابع شیر میتواند به درمان بیماریهایی که مقدار ماده تند و تیز در بدن افزایش پیدا کرده است، کمک کند که از جمله این موارد سوزش ادراری است. همینطور گفته شده است که به علت خاصیت رطوبت بخشی که دارد به تسکین محلهایی که در بدن دچار زخم سطحی شدهاند نیز کمک میکند.
لوز یا بادام با طبع نسبتا گرم رو به معتدل و تری که دارد، دارای خاصیت رطوبت بخشی بوده و در صورتی که با عسل و شكر خورده شود، هضم بهتری داشته و موجب تسکین سوزش ادراری میشود.
شیرین بیان، گل گاو زبان و کاسنی نیز از دیگر گیاهانی هستند که جهت درمان سوزش ادراری توصیه شدهاند.
یکی از دلایل سوزش ادراری، حدّت و تیزی ادرار به دلیل اختلاط صفرا در ادرار است که نشانه آن رنگ زرد پر رنگ ادرار و حس تیزی ادرار، بدون کدورت و دفع خون و چرک است. درصورتی که بروز این اتفاق سابقه طولانی ندارد، میتوان از روشهای زیر برای رفع سوزش ادراری کمک گرفت.
استفاده از خرفه و كدو و خيار، و آشامیدن لعاب اسفرزه و شربت بنفشه میتواند به تسکین حالت سوزش ادراری کمک کند.
از نظر غذایی میتوان از غذاهایی مانند آش زرشك و يا تمر هندى، پلو ماش یا عدس، خورشت كدو استفاده کرد. همینطور استفاده از شیر و آب پنیر نیز به تسکین این حالت کمک میکند.
این افراد به طور کلی باید از غذاهایی بیشتر استفاده کنند که خاصیت خنک کنندگی و رطوبت بخشی به بدن داشته باشد و از استفاده از ادویههایی که خاصیت گرم و خشک دارند و دارای حدت هستند پرهیز نمایند.
در صورتی که سوزش ادراری به دلیل وجود زخم یا عفونت باشد، یا هنگام دفع ادرار خون، چرک و کدورت دیده میشود، حتما باید به پزشک متخصص داخلی یا ارولوژیست مراجعه نمایید و با تشخیص علت عفونت و زخم، آنتی بیوتیک یا داروی مناسب دریافت کنید.
در برخی از انواع عفونت واژینال یا دستگاه ادراری، با استفاده از آبزنها و داروهای خوراکی مناسب، متناسب با علت عفونت، پزشک متخصص طب سنتی، میتواند به رفع عفونت و به تبع آن سوزش ادراری کمک کند.
در صورتی که علت سوزش ادراری ناشی از غلبه خلط صفرا باشد، با مصرف شیر، میوهها، سبزیجات و غذاهای دارای طبع سرد و تر میتوان در مدت زمان کوتاهی این مسئله را برطرف نمود.
در صورتی که سوزش ادراری به عفونت، زخم و برخی بیماریها ربط داشته باشد، با برطرف شدن علتی که یکی از نشانههای آن سوزش ادراری است، این عارضه نیز برطرف خواهد شد. با این حال با استفاده از شربتها و دمنوش یا جوشاندههای لعابدار مانند اسفرزه، خطمی، بنفشه میتوان به بهبود محل زخم کمک کرد. همینطور با استفاده از برخی داروهای خوراکی و آبزنها مانند آبزن چهارگل نیز به روند رفع عفونت میتوان سرعت بخشید.
داروهای متفاوتی بسته به علت سوزش ادرار میتواند مورد استفاده قرار گیرد. اکثر داروهایی که برای سوزش ادرار وجود دارد، با تمرکز بر رفع سنگ ادراری یا عفونت پروستات یا هایپرپلازی پروستات (BPH) طراحی شدهاند. نمونه این داروها قطره پروستاتان و قرص سیستون است.
اما در صورتی که سوزش ادراری ناشی از غلبه صفرا است، علاوه بر مصرف غذاهایی با طبع سرد و تر مانند کدو، خیار، هندوانه، کاهو، آلو و... میتوان پس از مشورت با متخصص طب سنتی از شربت هپاتوبایل استفاده کرد. همینطور اگر سوزش ادراری ناشی از عفونت ادراری باشد، میتوان با تشخیص نوع عفونت و پس از مشورت با پزشک از ساشه سولوستون که در دفع سنگ کلیه و پیشگیری از عفونت پس از آن کمک میکند، استفاده نمود. کپسول کرن فیکس نیز علاوه بر اثربخشی بر روی عفونت ادراری باعث کنترل قند خون و تقویت قلب میشود.
باید حتما این نکته را مورد توجه قرار داد که قبل از استفاده از هر فراورده برای رفع عفونت ادراری یا دفع سنگ کلیه، حتما باید با پزشک متخصص طب سنتی و متخصص ارولوژی مشورت کرد، زیرا با توجه به اندازه سنگ و یا نوع عفونت پروسه درمان متفاوت خواهد بود. در صورتی که اندازه یا محل سنگ در محدوده خاصی باشد و روند دفع سنگ به صورت استاندارد و کنترل شده انجام نشود، ممکن است عوارض خطرناکی متوجه فرد شود. همینطور در برخی از انواع عفونتهای جدی، حتما باید پروسه درمان، تحت نظر پزشک متخصص طی شود.
برای برطرف کردن سوزش ادراری ناشی از غلبه صفرا، علاوه بر مصرف خوراکیهای خنک کننده و رطوبت بخش به بدن مانند خیار، کاهو، هندوانه، کدو و... میتوان پس از مشورت با پزشک متخصص طب سنتی به مدت محدود از شربت بنفشه، شربت آلو، دمنوشهای حاوی زرشک و همینطور شربت هپاتوبایل استفاده کرد.
در صورتی که سوزش ناشی از عفونت ادراری یا عفونت در ناحیه تناسلی باشد، در کنار داروهای رایج پس از مشورت با پزشک میتوان از ساشه سولوستون و کپسول کرن فیکس بهره برد. توجه داشته باشید که حتما برای استفاده از فراوردههای دارای اثرات سنگ شکنی یا عفونت ادراری، باید با پزشک متخصص مشورت نمود. با این کار علاوه بر اطمینان خاطر از انتخاب داروی صحیح، تداخلات ناشی از استفاده از داروها نیز در نظر گرفته میشود.
متناسب با علت سوزش ادرار، میتوان از داروهای مختلفی بهره برد. اگر سوزش ادرار به علت سنگ کلیه باشد، قرص سیستون را میتوان مورد استفاده قرار داد. در صورتی که سوزش ادرار ناشی از عفونت ادراری باشد، قرص یورجین، قرص کرنمد و کپسول کرن بری میتواند کمک کننده باشد. علاوه بر این استفاده از برخی از آبزنها مانند آبزن چهارگل و یا آبزن سرکه با دستور پزشک متخصص طب سنتی، پس از تشخیص نوع عفونت میتواند در رفع سوزش ادراری موثر واقع شود.
برای رفع سوزش ادراری ناشی از غلبه صفرا نیز همانطور که قبلا گفته شد، علاوه بر مصرف غذاهای با طبع سرد مانند خیار، کاهو، کدو، آلو، زرشک و ... میتوان از شربت هپاتوبایل استفاده کرد.
گاهی علت بروز عفونت ادراری و به دنبال آن سوزش ادراری، به هم خوردن فلور طبیعی واژن به دلیل به هم خوردن pH طبیعی این ناحیه است. در این صورت میتوان از ژلهای بهداشتی بانوان که برای این منظور در نظر گرفته شدهاند، استفاده کرد. باید به این مسئله توجه داشت که افراط در استفاده از این محصولات نیز، خود میتواند نتیجه عکس دهد. پس به مدت محدودی برای تنظیم pH ناحیه واژن میتوان از این ژلها نیز استفاده نمود. غیر از این مورد میتوان پس از مشورت با پزشک متخصص طب سنتی از آبزنهایی مانند آبزن چهارگل و یا آبزن سرکه نیز استفاده نمود.
سوزش ادرار یکی از مشکلات شایع، بهویژه در زنان، است که به دلیل تفاوتهای ساختاری در دستگاه ادراری آنها، بیشتر رخ میدهد. این مشکل میتواند به عوامل مختلفی نسبت داده شود. در طب سنتی، یکی از دلایل اصلی سوزش ادرار، غلبه صفرا در ادرار است. این حالت دفع ادرار معمولاً با حس تندی و سوزانندگی همراه است و ادرار رنگ زرد پررنگی دارد. برای کاهش این عارضه، مصرف مواد غذایی با طبع سرد و تر مانند کاهو، خیار، شیر، آلو و هندوانه توصیه میشود.
علاوه بر این، برای درمان سوزش ادرار، از فرآوردههای دارویی شامل تخم خرفه، تخم کدو و خیار استفاده میشود که به تعادل طبع بدن کمک میکنند. البته، عوامل دیگری مانند عفونتهای ادراری و زخمهای مجاری ادراری نیز میتوانند به ایجاد این حس منجر شوند.
در این مقاله از مجله علمی داروکده، تلاش کردهایم تا با مرور درمانهای طب سنتی برای سوزش ادرار در زنان، اطلاعات مفیدی را در این رابطه ارائه دهیم. همچنین، با همراهی داروخانه آنلاین داروکده، بهعنوان مرجعی برای تهیه محصولات و فرآوردههای متنوع طب سنتی، در کنار شما هستیم تا با راهنماییهای تخصصی، به بهبود سلامت شما کمک کنیم.
پرسش و پاسخ
ثبت دیدگاه
پیام به صورت خصوصی ثبت گردد
منابع:
مقالات مرتبط
مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری میرساند.
استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد