برای دفع سنگ کیسه صفرا چه بخوریم؟

سنگ کیسه صفرا یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از افراد جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این سنگ‌ها می‌توانند باعث ایجاد درد شدید در ناحیه شکم، تهوع و حتی مشکلات گوارشی شوند. یکی از روش‌های غیرتهاجمی برای مدیریت سنگ کیسه صفرا، توجه به رژیم غذایی مناسب است. در این مقاله، به بررسی علل ایجاد سنگ کیسه صفرا، مواد غذایی مناسب برای دفع سنگ صفرا، مواد غذایی مضر برای سنگ صفرا و مکمل‌های گیاهی پیشنهادی می‌پردازیم.

فهرست مطالب

• علت ایجاد سنگ کیسه صفرا
• مواد غذایی مناسب برای دفع سنگ کیسه صفرا
• افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا چی نباید بخورن؟
• مکمل گیاهی مناسب برای سنگ کیسه صفرا

مدت تقریبی مطالعه: 5 دقیقه

علت ایجاد سنگ کیسه صفرا

سنگ کیسه صفرا زمانی تشکیل می‌شود که ترکیبات صفرا (مانند کلسترول، نمک‌های صفراوی و بیلی‌روبین) به تعادل نمی‌رسند. عوامل زیر می‌توانند در تشکیل این سنگ‌ها نقش داشته باشند:

افزایش کلسترول صفرا یکی از علل ایجاد سنگ سفرا است. سطح بالای کلسترول می‌تواند منجر به تشکیل سنگ‌های کلسترولی شود. یکی از دلایل اصلی این مسئله معمولاً استفاده زیاد از غذاهای پرچرب و کم تحرکی است.

از علل دیگر ایجاد سنگ‌های صفراوی می‌توان به کاهش تخلیه کیسه صفرا اشاره کرد. اگر کیسه صفرا به طور کامل تخلیه نشود، ممکن است مواد جامد در آن ته‌نشین شده و سنگ تشکیل دهند. این مشکل اغلب در افرادی که غذای پرچرب مصرف می‌کنند یا ناشتایی‌های طولانی مدت و غیر اصولی را تجربه می‌کنند، رخ می‌دهد.

همچنین اضافه وزن و چاقی نه تنها سطح کلسترول را افزایش می‌دهد بلکه باعث اختلال در تخلیه کیسه صفرا نیز می‌شود که یک ریسک فاکتور برای ایجاد سنگ کیسه صفرا محسوب می‌شود.

مصرف مداوم غذاهای فرآوری شده، کمبود فیبر در رژیم غذایی و عدم تعادل در دریافت مواد مغذی از عوامل مؤثر در ایجاد سنگ کیسه صفرا هستند.

علاوه بر این موارد، ژنتیک یک مقوله مهم در ابتلا به سنگ صفرا است. اگر اعضای خانواده شما سابقه سنگ کیسه صفرا داشته باشند، احتمال ابتلای شما بیشتر است. لذا پیشنهاد می‌شود توصیه‌هایی که برای کمک به دفع سنگ صفرا ذکر می‌شود را جدی بگیرید.

مواد غذایی مناسب برای دفع سنگ کیسه صفرا

رژیم غذایی مناسب می‌تواند به دفع سنگ‌های کیسه صفرا کمک کند و از تشکیل سنگ‌های جدید پیشگیری کند. توصیه‌هایی که در این بخش ذکر می‌شود، عمدتاً بر اساس اصول تغذیه‌ای صحیح برای بهبود عملکرد کیسه صفرا و پیشگیری از مشکلات مرتبط با سنگ‌های صفراوی است. این موارد به طور کلی برای بسیاری از افراد مبتلا به سنگ صفرا نیز مفید محسوب می‌شوند.

توصیه‌های غذایی برای پیشگیری از سنگ صفرا:

- فیبر بالا

مصرف میوه‌هایی مانند سیب و گلابی که حاوی فیبر بالایی هستند و به بهبود عملکرد گوارشی و کاهش کلسترول کمک می‌کنند، می‌تواند ریسک تشکیل سنگ صفرا را کاهش دهد. لذا حتما در برنامه ی غذایی خود به این مواد غذایی توجه ویژه داشته باشید.
 

- سبزیجات

اسفناج، بروکلی و هویج منبع غنی ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. این سبزیجات حاوی مقادیر زیادی منیزیم، ویتامین K و ویتامین C هستند که به کاهش التهابات کمک کرده و سلامت کلی کیسه صفرا را بهبود می‌بخشند.
 

- غلات کامل

جو دوسر و نان سبوس‌دار علاوه بر فیبر بالا، سطح قند خون را نیز متعادل نگه می‌دارند. این مواد حاوی فیبر نامحلول هستند که باعث تسریع دفع مواد زائد می‌شوند و از رسوب مواد در کیسه صفرا جلوگیری می‌کنند.
 

- چربی‌های سالم

به صورت کلی توصیه می‌شود افرادی که به سنگ کیسه صفرا ابتلا دارند، از مصرف غذاهای چرب خودداری کنند و از چربی‌های مفید در میزان کم و متوسط استفاده نمایند. روغن زیتون و روغن کنجد حاوی اسیدهای چرب مفیدی هستند که عملکرد کیسه صفرا را بهبود می‌بخشند.
 

- ماهی‌

سالمون و قزل‌آلا سرشار از امگا 3 هستند که خاصیت ضدالتهابی دارند. اسیدهای چرب امگا 3 موجود در این ماهی‌ها می‌توانند از التهاب کیسه صفرا جلوگیری ‌کنند.
 

- آجیل و دانه‌ها 

گردو و تخم کتان به سلامت عمومی بدن کمک می‌کنند. این مواد غذایی منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3 و فیبر هستند که به کاهش التهابات صفراوی کمک می‌کنند.

- پروتئین گیاهی

لوبیا، عدس و نخود نه تنها پروتئین بالایی دارند، بلکه چربی کمتری دارند و کیسه صفرا را تحریک نمی‌کنند. این مواد غذایی منابع مناسبی از پروتئین هستند که به واسطه چربی ناچیز، یک گزینه مناسب برای افراد مبتلا به سنگ کیسه صفر محسوب می‌شوند.

- سویا

سویا و محصولات آن مانند توفو جایگزین مناسبی برای گوشت‌های پرچرب هستند. سویا و توفو جایگزین منابع پروتئینی حیوانی هستند که معمولاً چربی‌های اشباع بیشتری دارند و ممکن است کیسه صفرا را تحریک کنند.
 

- مایعات کافی

نوشیدن آب کافی به رقیق شدن صفرا کمک می‌کند و می‌تواند از تشکیل سنگ‌های صفراوی جلوگیری کند.
 

- دمنوش‌های گیاهی

چای نعناع و زنجبیل می‌توانند التهاب را کاهش دهند و عملکرد صفرا را بهبود ببخشند.
 

- مواد غذایی حاوی ویتامین C

کیوی، توت‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای قرمز نه تنها سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند بلکه به تعادل مواد صفراوی نیز کمک می‌کنند. این مواد باعث بهبود متابولیسم کلسترول در بدن شده و احتمال تجمع آن در کیسه صفرا را کاهش می‌دهند.

به صورت کلی در افراد مستعد به سنگ کیسه صفرا، توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد وعده های غذایی را با برنامه منظم استفاده نمایند و از فاصله زیاد بین وعده های غذایی خودداری کنند. همچنین توصیه می‌شود وعده های غذایی مکرر و کوچکتر را در طول روز استفاده شود.

مصرف یک وعده غذایی باعث خالی شدن کیسه صفرا می شود و زمانی که این اتفاق به طور منظم رخ می دهد، ممکن است کمتر دچار سنگ کیسه صفرا شوید.

افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا چی نباید بخورن؟

برای پیشگیری از تشدید علائم و تشکیل سنگ‌های صفراوی، توصیه می‌شود از مصرف مواد غذایی ذکر شده در این بخش خودداری نمایید و یا مصرف این مواد غذایی را به حداقل برسانید. 

مصرف غذاهای پرچرب و سرخ‌ شده مانند فست ‌فود ها، چیپس و سیب‌زمینی سرخ‌شده را به حداقل برسانید زیرا این مواد غذایی سطح کلسترول را افزایش می‌دهند و تخلیه صفرا را مختل می‌کنند.

کره و مارگارین سرشار از چربی‌های اشباع هستند و برای کیسه صفرا مضرند.

کربوهیدرات‌ تصفیه‌ شده مانند نان سفید، برنج سفید و شیرینی‌ها باعث افزایش قند خون و چربی در صفرا می‌شوند. لذا توصیه می‌شود مصرف این مواد غذایی در بیماران مبتلا به سنگ کیسه صفرا محدود شود.

محصولات لبنی پرچرب مانند پنیر پرچرب، شیر کامل و خامه باعث افزایش چربی خون و سنگ کیسه صفرا می‌شوند.

گوشت‌های فرآوری ‌شده مانند سوسیس، کالباس و هات‌داگ حاوی نمک و چربی زیادی هستند که باعث تشدید علائم می‌شوند.

نوشابه‌های گازدار و انرژی‌زا نیز به دلیل قند و افزودنی‌های مضر، می‌توانند وضعیت سنگ صفرا را بدتر کنند.

مکمل گیاهی مناسب برای سنگ کیسه صفرا

مکمل‌های گیاهی می‌توانند به کاهش علائم و حتی دفع سنگ کیسه صفرا کمک کنند. این مکمل‌ها عمدتاً از طریق کاهش کلسترول، تسهیل خروج صفرا از کیسه صفرا، اثرات ضد التهابی و ضد اسپاسم، سنگ صفرا و علائم ناشی از آن را بهبود می‌بخشند. برخی از مکمل‌های توصیه‌شده عبارتند از:
 

- عصاره خارمریم

خارمریم به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا به بهبود عملکرد کبد و کیسه صفرا کمک می‌کند. مصرف روزانه آن می‌تواند جریان صفرا را بهبود دهد.
 

- کورکومین

زردچوبه خاصیت ضدالتهابی قوی دارد و با تحریک تولید صفرا به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند. ترکیب آن با فلفل سیاه جذب بهتر کورکومین را تضمین می‌کند.
 

- دمنوش قاصدک

قاصدک یک صفرا بر طبیعی است که تولید صفرا را افزایش می‌دهد و به تخلیه کیسه صفرا کمک می‌کند.
 

توصیه می‌شود به منظور کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان‌ دارویی سنگ کیسه صفرا و مکمل هاب گیاهی مفید در این زمینه، به مقاله «قویترین داروی گیاهی سنگ شکن صفرا» که توسط دکتر افروز محمد قلی بیگی ترجمه و تالیف شده است، مراجعه نمایید.

سخن پایانی

در نهایت باید بیان نمود که تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت و دفع سنگ کیسه صفرا داشته باشد. مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، چربی‌های سالم و مایعات کافی در کنار پرهیز از غذاهای پرچرب و فرآوری‌شده می‌تواند تأثیر مثبتی در این زمینه بر جای گذارد. همچنین، استفاده از مکمل‌های گیاهی می‌تواند روند درمان را تسهیل کند. توجه به توصیه‌های پزشکی و تغذیه‌ای بهترین راه برای پیشگیری و مدیریت این مشکل به شمار می‌رود.

تیم علمی فعال در داروخانه آنلاین داروکده، متشکل از متخصصین داروسازی و کارشناسان ارشد تغذیه با ترجمه و تالیف مقالات معتبر و به روز سعی در ارتقای سلامت عموم مردم جامعه و بهبود کیفیت زندگی افراد را دارد.