در این مقاله از مجله علمی داروکده به بررسی خواص ترنجبین برای نوزاد خواهیم پرداخت و موارد مصرف ترنجبین برای نوزاد را مرور خواهیم کرد.
نویسنده: دکتر الهام محمدخانلو
تحریریه داروکده
آخرین به روزرسانی:
03 دی 1403
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
03 دی 1403
66
خواص ترنجبین برای نوزاد
ترنجبین به عنوان یکی از محصولات مطرح گیاهی است که در طول زمان برای منظورهای مختلف درمانی مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده گیاهی از جمله موادی است که خصوصا برای نوزادان و کودکان مورد استفاده قرار میگیرد. در مورد خواص ترنجبین برای نوزادان باید گفت که تقریبا همه ما از قدیم در مورد خواص آن برای زردی نوزادان شنیدهایم. همینطور این محصول برای رفع یبوست نوزادان نیز مطرح است. ترنجبین که از گیاهی به نام خارشتر به دست میآید، خواص درمانی متعددی دارد. در این مقاله با تمرکز بر خواص ترنجبین برای نوزادان، به بررسی این مان گیاهی خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله میخوانید:
مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه
ویرایش و نظارت علمی:
دکتر روجا رحیمی، متخصص داروسازی سنتی، استاد دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رییس مرکز رشد طب و داروسازی سنتی و فرآوردههای طبیعی
ترنجبین نوعی مان است که از گیاه خارشتر با نام علمی Alhagi maurorum به دست میآید. مان به فراوردهای از گیاه گفته میشود که در اثر فعالیت یک حشره بر روی گیاه تشکیل میشود. پس از فعالیت حشره، قطرات شبنم مانندی که بر روی گیاه شکل میگیرند، جمعآوری شده و خشک میشوند. ترنجبین در طب سنتی به تنهایی یا در ترکیب با سایر مواد گیاهی به منظور برطرف کردن بیماریها و ناراحتیهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله خواص شاخصی که برای ترنجبین ذکر شده است، اثر ملینی این محصول گیاهی است. همینطور از دیگر ویژگیهای ترنجبین اثرات مثبت آن بر روی دفع صفرا است. ترنجبین به منظور برطرف نمودن سرفه و برخی از مشکلات تنفسی کاربرد داشته و تسکین دهنده عطش است. در کنار موارد گفته شده برای کنترل برخی از انواع تب میتواند مورد استفاده قرار گرفته و نیز در ترکیب با سایر مواد برای رفع انواعی از مشکلات ادراری اثرات مفیدی در بر دارد.
در طب عامیانه بیشتر از ترنجبین برای رفع زردی نوزادان استفاده میشود. ترنجبین خواص متعددی از جمله تببری، ملینی، ضد التهابی، دفع کنندگی صفرا و ... دارد. طی مطالعاتی که جهت بررسی خواص ترنجبین بر روی نوزادان انجام گرفته است، مصرف ترنجبین با مقدار محدود و در زمان محدود عارضهای را متوجه بدن نمیکند.
در مطالعهای که بر روی بزرگسالان انجام گرفته است، دیده شده است که ترنجبین اثرات آنتیاکسیدانی از خود نشان میدهد و باعث کاهش مالوندیآلدئید که از شاخصهای استرس اکسیداتیو در بدن است، میشود. به دنبال مصرف ترنجبین افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی نیز در بدن مشاهده شده است. با مقدار مورد آزمایش قرار گرفته، دیده شد که عصاره ترنجبین باعث کاهش سطح سرمی آنزیمهای کبدی ALP و AST و ALT میشود. علاوه براین، کاهش مواد دفعی مانند اوره و کراتینین و اسید اوریک نیز در سطح سرمی ثبت شده است که به دنبال این امر بهبود عملکرد کبد و کلیه اتفاق میافتد. در همین راستا طبق اطلاعات به دست آمده از تجربیات مکرر طب فلکلور، ترنجبین از جمله فراوردههایی است که برای زردی نوزادان مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مثبتی داشته است.
از دیگر خواص ترنجبین برای نوزاد، خاصیت تببری و ملینی این فراورده است. باید در زمینه استفاده از فراوردههای گیاهی برای نوزادان این نکته را در نظر داشت که نوزادان با توجه به آسیبپذیر بودن نسبت به بزرگسالان و دامنه تحمل پایینتر، نیازمند مراعات احتیاطات ویژهای در درمان هستند. بنابرین در صورتی که میخواهید از ترنجبین برای کنترل تب، زردی، اسهال یا یبوست نوزادتان استفاده نمایید، بهتر است قبل از شروع مصرف با پزشک متخصص طب سنتی در مورد مقدار مصرف و اجازه مصرف مشورت نمایید.
هر فرد در طول زندگی خود، علاوه بر مزاج جبلی، در برهههای مختلف، مزاج سنی متفاوتی دارد. نوزادان و کودکان تا سن جوانی دارای مزاج گرم و تر هستند. ترنجبین نیز دارای مزاج گرم و تر است با این تفاوت که گرمی و تری این فراورده ملایم بوده و به اصطلاح در درجه اول قرار دارد و شدت زیادی ندارد. به این منظور برای پایین آوردن تب و لینت بخشیدن به طبع و نیز کاهش زردی نوزاد از ترنجبین در بین عامه استفاده میشود. با وجود خواص گفته شده و اثرات آن بر تب، با در نظر گرفتن طبع گرم درجه اولی که دارد توصیه شده است که در تب حصبه و برخی از انواع تب این فراورده مورد استفاده قرار نگیرد. همچنین افرادی که محرورالمزاج هستند یا به اصطلاح طبیعت گرم بر بدن آنها غالب است، نیز نباید از ترنجبین به تنهایی استفاده نمایند.
با اینکه استفاده سنتی از ترنجبین برای رفع زردی نوزادان رایج است، شواهد بالینی کمی برای اثبات اثربخشی آن وجود دارد. برخی مطالعات نشان میدهند که استفاده از آن در کنار درمانهای رایج ممکن است مفید باشد، اما تحقیقات بیشتری برای تعیین دوز مناسب و ایمنی آن در نوزادان لازم است. در کنار ترنجبین و مشهورتر از آن برای رفع زردی نوزادان، مانِ شیرخشت مطرح میشود. مطالعات بالینی انجام گرفته بر روی شیرخشت بیشتر بوده و مؤید اثربخشی آن بر زردی نوزادان است. به طوری که فراورده نئوناستر که برای زردی نوزادان مورد استفاده قرار میگیرد، از شیرخشت تهیه میشود. علاوه بر این برای بهره بردن از خاصیت همزمان شیرخشت و ترنجبین برای نوزاد فراورده بیلی ناستر طراحی شده است.
ترنجبین که از گیاهی به نام خارشتر به دست میآید. در طب عامه ترنجبین برای درمان زردی نوزادان استفاده میشود. معمولاً استفاده همزمان از این گیاه همراه با فوتوتراپی برای کاهش مدت زمان درمان و بستری شدن نوزادان بهره میبرند. ترکیبات مفیدی مانند فلاونوئیدها و ترکیبات فنلی در این گیاه وجود دارند که دارای خواص آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی و محافظت از کبد هستند. همچنین پلیساکاریدهای موجود در آن میتوانند سیستم ایمنی نوزادان را تقویت کنند. علاوه بر این، به دلیل خاصیت ملینی ترنجبین، برای رفع یبوست نوزادان نیز از این مان استفاده میشود.
با توجه به آسیب پذیرتر بودن نوزادان نسبت به بزرگسالان، در استفاده از هر دارویی باید احتیاطات مصرف بالایی در نظر گرفته شود. با توجه به تاثیراتی که ترنجبین بر روی کبد دارد، در صورت عدم مصرف صحیح ترنجبین در نوزادان، امکان بروز عارضه وجود دارد. علاوه بر این چون ترنجبین ملین محسوب میشود، استفاده زیاد از آن میتواند اسهال و دفع مایعات بیشتر و همچنین عوارض گوارشی را برای نوزاد در پی داشته باشد. بنابرین حتما بهتر است برای استفاده از ترنجبین با پزشک متخصص مشورت لازم صورت گیرد.
به منظور کنترل زردی نوزاد، معمولا ترنجبین به صورت دمکرده مورد مصرف قرار میگیرد. اطلاعات بالینی کافی برای مقدار مصرف استاندارد ترنجبین موجود نیست. طبق دانش فولکلور یا همان دانش عامه، به مقدار یک قاشق غذاخوری از ترنجبین در یک لیوان آب جوش حل میشود. به میزان ده دقیقه محلول دم کشیده، سپس برای خروج ناخالصیها از ترنجبین، مایع به دست آمده از صافی گذرانده میشود. از مایع موجود به اندازه یک تا سه قاشق چایخوری به نوزاد داده میشود. دو تا سه بار در روز این میزان مورد مصرف قرار میگیرد. برای آگاهی از مقدار دقیق مصرف ترنجبین، که متناسب با شدت زردی نوزاد و وضعیت بدنی او باشد، حتما باید با پزشک متخصص طب سنتی و متخصص کودکان مشورت لازم صورت گیرد. عموما برای کنترل زردی نوزادان از قطره بیلی ناستر و نئوناستر استفاده میشود.
مقدار استاندارد شدهای برای مصرف ترنجبین برای نوزاد موجود نیست. اکثرا برای کنترل زردی کودکان از شیرخشت استفاده میشود که مطالعات بالینی کافی نیز تایید کننده اثر مثبت شیرخشت در کنترل زردی نوزادان است. فراوردههای موجود در بازار نیز بر پایه شیرخشت است. یکی از محصولاتی که برای زردی و یبوست نوزادان مورد استفاده قرار میگیرد، قطره بیلی استاپ است که از شیرخشت تهیه شده است. مقدار مصرف این فراورده 3 تا 5 قطره سه بار در روز به ازای هر کیلوگرم از وزن نوزاد با استفاده از قطره چکان است.
تاکنون مطالعات علمی معتبری که نشاندهنده ضرر خاص ترنجبین برای نوزادان پسر باشد، منتشر نشده است.
طبق تحقیقات در برخی از موارد اثرات مثبتی از ترنجبین بر روی کنترل اسهال ثبت شده است. با این حال در بیشتر موارد و طبق اکثر منابع طب سنتی، ترنجبین خاصیت ملینی داشته و میتواند منجر به لینت طبع شود. بنابرین در صورتی که میخواهید برای اسهال نوزاد از ترنجبین استفاده نمایید حتما با پزشک متخصص مشورت نموده و در صورت لزوم محصولات اختصاصیتری را مورد استفاده قرار دهید.
شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر راجع به اسهال در کودکان مقاله " قویترین داروی گیاهی برای اسهال کودکان" تالیف و ترجمه خانم دکتر شیدا احمدی کولایی را مورد مطالعه قرار دهید.
در صورتی که از دست دادن اشتها به دلیل درست کار نکردن دستگاه گوارش و یبوست باشد، با پاک شدن دستگاه گوارش از مواد موجود، میتوانیم افزایش اشتها را شاهد باشیم. با این حال استفاده از ترنجبین به این منظور برای نوزادان توصیه نمیشود. بهتر است حتما با پزشک متخصص کودکان و پزشک طب سنتی جهت مشاوره صحیح برای اصلاح تغذیه مادر و نوزاد انجام گیرد.
طبق منابع طب سنتی ترنجبین میتواند اثرات مثبت بسیاری بر روی انواع تب داشته باشد. همینطور در تحقیقات نوین اثرات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی ترنجبین وجود دارد. اما با این حال، با توجه به حساس بودن بدن نوزادان، در صورت بروز تب توصیه میشود، حتما جهت کنترل تب نوزاد به پزشک مراجعه کنید. با توجه به اینکه افزایش دمای بیش از اندازه بدن نوزاد میتواند صدماتی را متوجه بدن نوزاد کند، حتما در زمان بروز تب، اقدامات موثر و تخصصی را برای کنترل تب نوزاد انجام دهید.
از ترنجبین شربت دارویی مورد تاییدی در بازار موجود نیست. با این حال اگر شما دنبال فراوردههای قابل اعتماد و استانداردی برای نوزادتان هستید، بهتر است از محصولاتی که برای منظور مورد نظر شما به طور اختصاصی تهیه شدهاند پس از مشورت با پزشک مورد استفاده قرار دهید.
فراورده استانداردی که تنها از ترنجبین تشکیل شده باشد موجود نیست. با این حال قطرههایی که حاوی ترکیب ترنجبین و شیرخشت باشد در بازار موجود هستند. علاوه بر این، فراوردههایی که تنها حاوی شیرخشت بوده و برای زردی و یبوست نوزادان مورد استفاده قرار میگیرند، در بازار دارویی موجود است. داروخانه آنلاین داروکده به عنوان مرجع قابل اطمینانی برای تهیه فراوردههای دارویی با کیفیت، در کنار شما حضور دارد تا شما بتوانید خرید قابل اعتمادی را تجربه نمایید. از جمله محصولات دارای شیرخشت که برای زردی و یبوست نوزادان مورد استفاده قرار میگیرد، قطره نئوناستر و قطره بیلی استاپ است.
ترنجبین به عنوان یک محصول گیاهی حاصل از فعالیت نوعی حشره بر روی گیاه خارشتر است. این محصول گیاهی که به شکل قطراتی روی گیاه خارشتر جمع میشود، جمعآوری شده و برای مقاصد درمانی مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور رفع بیماریها و مشکلات نوزادان، با توجه به آسیبپذیری بالای این گروه سنی، مواد درمانی محدودی قابل استفاده است. از جمله فراوردههای گیاهی مطرح و قابل استفاده در نوزادان، ترنجبین است. اکثر نوزادانی که به دنیا میآیند دارای درجات مختلفی از زردی هستند که عموما درجات خفیف آن، بدون نیاز به مداخله تا یک هفته درمان میشوند. نوزادانی که به درجات بیشتری از زردی مبتلا هستند، درمانهایی نیز دریافت میکنند که از جمله این درمانها، نوردرمانی و استفاده از فراوردههای گیاهی است. ترنجبین نیز از جمله محصولات گیاهی است که برای درمان زردی در نظر گرفته میشود.
علاوه بر استفاده از ترنجبین برای برطرف نمودن زردی نوزادان، استفاده از آن به عنوان ملین طبیعی و نیز پایین آورنده تب نیز برای نوزادان مطرح است. البته همانطور که اشاره شد، برای هریک از اهداف درمانی گفته شده با ترنجبین، با توجه به آسیبپذیری بالای این گروه سنی باید مشورتهای لازم با متخصص طب سنتی صورت گیرد.
ما در این مقاله از مجله داروکده سعی کردیم تا خواص ترنجبین برای نوزاد را مرور کنیم و اطلاعات موثقی و به روزی را در اختیار خوانندگان عزیزمان قرار دهیم. تلاش ما در مجله داروکده، گردآوری اطلاعات صحیح و قابل استناد حول دغدغهها و سوالات مطرح روز است. امیدواریم توانسته باشیم هرچه تمامتر این هدف را محقق کرده و رضایت شما عزیزان را به دست آوریم.
پرسش و پاسخ
ثبت دیدگاه
پیام به صورت خصوصی ثبت گردد
منابع:
مقالات مرتبط
مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری میرساند.
استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد