پسوریازیس قسمتهای مختلفی از بدن را درگیر میکند، پوست سر به عنوان یکی از مناطق درگیر در بیماری پسوریازیس است که در این مقاله از مجله علمی داروکده به توضیح درمان پسوریازیس سر در طب سنتی خواهیم پرداخت.
نویسنده: دکتر الهام محمدخانلو
تحریریه داروکده
آخرین به روزرسانی:
26 آذر 1403
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
26 آذر 1403
45
درمان پسوریازیس سر در طب سنتی
درمان پسوریازیس در طب سنتی یکی از عمده مسائل پوستی است که مراجعه کنندگان به متخصصین طب سنتی، به دنبال آن هستند. پسوریازیس یکی از بیماریهای خود ایمنی است که با التهاب و قرمزی، پوستهپوسته شدن و خارش و گاهی درد در قسمتهای مختلف بدن میتواند تظاهر پیدا کند. یکی از این قسمتها پوست سر است. برای درمان پسوریازیس در طب سنتی از چند مداخله درمانی کمک میگیرند از جمله استفاده از داروهای موضعی، استفاده از داروهای خوراکی و پاکسازی بدن و نیز در صورت لزوم استفاده از فصد و حجامت. در این مقاله سعی شده است تا مروری بر رویکردهایی که برای درمان پسوریازیس سر در طب سنتی در نظر گرفته شده است، داشته باشیم.
آنچه در این مقاله میخوانید:
مدت زمان لازم برای مطالعه: 10 دقیقه
ویرایش و نظارت علمی:
دکتر روجا رحیمی، متخصص داروسازی سنتی، استاد دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رییس مرکز رشد طب و داروسازی سنتی و فرآوردههای طبیعی
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی مزمن و غیرمسری است که با تکثیر سریع سلولهای پوستی همراه است و باعث ایجاد لکههای قرمز، خارشدار و پوستهپوسته روی پوست میشود. این لکهها میتوانند به شکل نواحی کوچک و محدود یا بهصورت گسترده در سطح بدن ظاهر شوند و معمولاً با دورههایی از تشدید و بهبودی همراه هستند.
از علائم اصلی پسوریازیس میتوان به لکههای خشک و قرمز اشاره کرد که با پوستههای نقرهای-سفید پوشیده شدهاند و ممکن است خارش یا درد ایجاد کنند. این ضایعات بیشتر در نواحی مانند آرنجها، زانوها، پوست سر و کمر مشاهده میشوند، اما احتمال بروز آنها در هر قسمت از بدن وجود دارد.
علت و پاتوژنز پسوریازیس هنوز به طور کامل مشخص نشده است. این بیماری ممکن است با عوامل ژنتیکی، محیطی و پاسخ ایمنی غیرطبیعی مرتبط باشد. شواهد نشان میدهد که پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که در آن سلولهای T دخیل هستند و با نفوذ سلولهای التهابی و تکثیر بیش از حد کراتینوسیتهای اپیدرمی مشخص میشود. در روند این بیماری، آسیب کراتینوسیتها در اپیدرم باعث التهاب موضعی، افزایش جذب سلولهای T و نوتروفیلها، و فعال شدن کراتینوسیتها میشود. این فرآیند همچنین منجر به اختلال عملکرد عروق خونی و تولید سیتوکینهای التهابی مانند فاکتور نکروز تومور-α (TNF-α)، اینترلوکین-17(IL-17)، اینترلوکین-6 (IL-6)، اینترلوکین-1β (IL-β1)، اینترفرون-γ (INF-γ) و فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) میشود. در نتیجه، پلاکهای پسوریازیس به دلیل افزایش تکثیر سلولهای اپیدرمی و جذب گلبولهای سفید در پوست ایجاد میشوند.
پسوریازیس کف سر یک بیماری خود ایمنی مزمن است که با وجود فلسهای ضخیم بر روی پوست اریتماتوز (قرمز) مشخص می شود. اغلب، فلسها به رنگ سفید نقرهای هستند. اگرچه اغلب پسوریازیس کف توسط موها پوشانده میشود، اما ریزش فلسها و "شوره سر" بیش از حد، این امر را به یکی از علل شایع احساس خجالتزدگی در اجتماع بدل میکند. پسوریازیس کف سر ممکن است بدون علامت باشد یا باعث خارش شدید شود. اگرچه شدت آن اغلب در طول چند سال تغییر میکند. خط درمان برای پسوریازیس کف سر شامل درمان موضعی، درمان درون ضایعهای، درمان سیستمیک و فوتوشیمی درمانی (نوردرمانی) است.
در طب سنتی واژگان اختصاصی برای توصیف پسوریازیس مورد استفاده قرار گرفته است. داءالصدف و قوبا دو اصطلاحی است که به بیماریهایی اشاره دارد که ویژگیهای بالینی مشابهی با بیماری پسوریازیس دارد. در تعریفی که برای بیماری قوبا در منابع طب سنتی وجود دارد، گفته شده است که این بیماری خشونتی در پوست است که بدون خارش و همراه پوستهریزی (به صورت فلس ماهی) است. این ضایعات معمولا به صورت دایره ظاهر میشوند و گاهی این ضایعات ممکن است درد را به همراه داشته باشند.
همچنین گفته شده است که این بیماری میتواند حالت ثابت یا پیش رونده داشته باشد. علت وجود این بیماری در طب سنتی دفع انواعی از مواد سوداوی به سمت پوست است. علت بیماری در واقع به درون بدن برگشته که به دلیل عدم عملکرد صحیح در قسمتی از بدن مانند معده، طحال و کبد، مواد سوداوی به سمت پوست دفع میشوند. همچنین عوامل روحی مانند غم و غصه و استرس (که خود سودازا هستند) و افزایش مصرف مواد غذایی سودازا باعث تشدید این حالت میشود. این ضایعات میتوانند قسمتهای مختلفی از بدن را درگیر کنند که یکی از این قسمتها پوست سر است.
یکی از درمانهایی که برای قوبا در طب سنتی ذکر شده است، استفاده موضعی از ترکیب تخم ترب به همراه سرکه است. تحقیقات اخیر در مورد خواص تخم ترب گویای نقش برجسته آن در اثرات ضدالتهابی و ضدتوموری است. زمانی که خاصیت ضدتوموری از یک گیاه یا فراورده مورد اشاره قرار میگیرد، یعنی این گیاه یا فراورده میتواند نقش موثری در کنترل رشد و تقسیم سلولی داشته باشد.
طبق تحقیقاتی که بر روی روغن ترب انجام گرفته است، خواص کاهنده بیان TNF-α ،NF-kB، آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی، ضدمیکروبی بر روی بسیاری از قارچها و باکتریها، از این روغن ثبت شد که تمام موارد گفته شده، میتواند اثرات مثبت بر روی پسوریازیس داشته باشد.
علاوه بر این با بررسی ترکیبات ترب متوجه حضور ترکیبات متنوع گوگردی یا سولفوری در ترب خواهیم شد. گوگرد ترکیبی است که دارای خاصیت ضد قارچی، ضد باکتریایی و کراتولیتیک است. در گذشته استفاده از آن در اختلالات پوستی مانند آکنه ولگاریس، روزاسه، درماتیت سبورئیک، شوره سر، پیتریازیس ورسیکالر، گال و زگیل رواج داشته است. با توجه به اینکه عوارض جانبی مرتبط با مصرف موضعی گوگرد کم است و عمدتاً شامل واکنشهای خفیف در محل مصرف میشود، بنابرین به عنوان یکی از گزینههای مناسب جهت کنترل بیماریهای پوستی مطرح میباشد.
سرکه دارای خواص ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی است که اثرات مفیدی در عفونتهای باکتریایی و قارچی از خود نشان میدهد. همچنین شواهدی وجود دارد که بیان کننده اثرات مثبت استفاده از آن در خارش، رفع شپش سر است. به طور کلی مصرف موضعی سرکه عارضه جانبی خاصی ندارد، با این حال استفاده نامناسب از آن میتواند منجر به آسیب به پوست شود. در کنار این موارد سرکه حالت لایهبرداری داشته و به حذف لایههای مرده کمک میکند و با خاصیت نفوذافزایی خود به نفوذ ترکیبات ترب به قسمتهای درونیتر پوست کمک میکند.
یکی از مواردی که در طب سنتی برای درمان قوبا یا پسوریازیس استفاده میشد، جوشانده حنظل یا فراوردههای ترکیبی که دارای حنظل هستند، محسوب میشود. حنظل یا هندوانه ابوجهل دارای قوت تحلیل برندگی بالایی است. علاوه بر جوشانده از جمله ویژگیهایی که طبق تحقیقات نوین از روغن حنظل ثبت شده است، خواص قابل توجه آن در بهبود زخم است. مطالعهای که تأثیر این روغن را بر روی زخمهای آلوده به استافیلوکوکوس اورئوس مورد بررسی قرار داد، نشان دهنده این است که استفاده از روغن حنظل توانسته است پارامترهای التیام زخم را بهبود بخشد. بررسیهای بافتشناسی بر روی زخمهای درمانشده با این روغن، ترمیم کامل اپیتلیال (لایه سطحی پوست) و تشکیل کلاژن تقویتشده در بافتها را نشان میدهد که حاکی از بازسازی و ترمیم موثر بافت است.
این روغن همچنین با کاهش شاخصهای التهابی مانند اینترلوکین ۱ و ۶، نقش خود را در تسهیل بهبود زخم نشان میدهد. در کنار موارد گفته شده روغن حنظل خواص ضد باکتریایی قابل توجهی را دارا است. عصارههای این گیاه، رشد باکتریهای مختلف را مهار میکنند و آن را به گزینهای ارزشمند برای درمان عفونتهای پوستی تبدیل میسازند. فعالیت ضد باکتریایی این روغن به ویژه در زمینه مراقبت از زخم اهمیت دارد. در کنار موارد گفته شده، خاصیت ضدالتهابی روغن حنظل آن را برای کنترل بیماریهای التهابی پوست مفید میکند. مطالعات نشان میدهند که این گیاه میتواند التهاب و تورم را که در بیماریهایی مانند درماتیت و پسوریازیس شایع هستند، کاهش دهد. روغن حنظل با تعدیل مسیرهای التهابی، به کاهش علائم مرتبط با این اختلالات پوستی کمک میکند.
در طب سنتی در درمان بسیاری از بیماریهای پوستی، ترکیب سیاهدانه با سرکه مورد استفاده قرار میگرفت. یکی از این موارد استفاده از این ترکیب جهت درمان پسوریازیس است. بسیاری از خواص گفته شده در طب سنتی برای سیاه دانه طبق مطالعات امروز به اثبات رسیده است. برای مثال اثرات مثبت روغن سیاه دانه بر روی ضایعات برص طی مطالعه انسانی به اثبات رسیده است.
یکی از داروهایی که برای درمان پسوریازیس مورد استفاده قرار میگیرد، داروهای ضد التهاب و کورتونی است. در مطالعه ای که جهت بررسی اثر بخشی روغن سیاه دانه بر اگزما دست انجام شده بود، مشاهده شد که روغن سیاه دانه میتواند اثربخشی معادل استفاده از پماد بتامتازون بر روی اگزماهای دست داشته باشد. علاوه بر این، مطالعهای که مستقیما اثر سیاه دانه بر روی پسوریازیس را بررسی کرده است، نشان میدهد که در آزمایشات بالینی انجام گرفته بر روی افراد مبتلا به پسوریازیس، بهبود این ضایعات در مصرف موضعی از عصاره هیدروالکلی سیاه دانه دیده میشود.
یکی از گیاهانی است که در طب سنتی برای مشکلات پوست و مو بسیار مورد استفاده قرار میگرفته است. امروزه نیز در طب سنتی روغن کندش در استفاده موضعی برای مصارف مختلف از جمله رویانیدن مو مورد مصرف قرار میگیرد. این گیاه که تحقیقات کمی در مورد خواص مختلفش، روی آن صورت گرفته است، یکی از مواردی است که در درمان پسوریازیس توصیه میگردید.
طبق بررسیهای انجام شده، گوگرد یک ترکیب اساسی در مسیرهای سیگنالینگی است که در فرایند کراتینیزاسیون پوست دخیل هستند. بنابرین در بین ترکیبات توصیه شده برای درمان پسوریازیس، مواد دارای مقدار بالای گوگرد به چشم میخورد؛ به گونهای که حتی استفاده از آبدرمانی با آب گوگرددار در درمان پسوریازیس کمک کننده بوده است. بنابرین محصولات گوگرددار در رفع مشکلات پوستی نقش عمدهای ایفا میکنند.
سیر نیز علاوه بر داشتن ترکیبات گوگردی بالا با توجه به خاصیت محللی (تحلیلبرندگی) و نفوذ بالا و جاذب بودن مواد، یکی از گیاهانی است که برای درمان پسوریازیس بسیار مورد توجه بوده است. تحقیقات اخیر نشان دادهاند که فعال شدن فاکتور رونویسی هستهای kappaB با بروز پسوریازیس مرتبط است و این مسیر میتواند با استفاده از سیر متوقف شود. از سوی دیگر، گزارشها حاکی از آن است که عصاره سیر به عنوان یک تنظیمکننده ایمنی Th1 عمل میکند و با توجه به اینکه پاتوژنز پسوریازیس به پاسخ ایمنی Th1 وابسته است، این خاصیت سیر ممکن است به اثربخشی آن در درمان پسوریازیس منجر شود. این موارد در کنار خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی، سیر را به عنوان گزینهی مطرحی در درمان پسوریازیس مورد توجه قرار میدهد.
کورکومین، ماده فعال موجود در زردچوبه، به دلیل خواص ضدالتهابی، آنتیاکسیدانی و تنظیمکننده سیستم ایمنی، میتواند به تسکین علائم پسوریازیس کمک کند. این ترکیب قادر است تولید سایتوکاینهای التهابی مانند TNF-α و IL-6 و IL-17 را مهار کند؛ این عوامل نقش مهمی در ایجاد التهاب، قرمزی و پوستهریزی دارند. علاوه بر این، کورکومین با خواص آنتیاکسیدانی خود میتواند به کاهش استرس اکسیداتیو در ضایعات پوستی کمک کرده و به بهبود سلامت کلی پوست منجر شود.
همچنین، کورکومین میتواند تکثیر بیش از حد کراتینوسیتها را که در تشکیل پلاکهای پوستی نقش دارند، مهار کند و به تنظیم چرخه سلولی پوست کمک کند. این ماده با تأثیر بر کانالهای پتاسیمی سلولهای T، پاسخهای ایمنی مرتبط با پسوریازیس را تعدیل کرده و التهاب را کاهش میدهد. این خواص باعث میشود کورکومین به عنوان یک گزینه مکمل و طبیعی برای مدیریت علائم پسوریازیس مورد توجه قرار گیرد.
دانههای خردل دارای ترکیباتی با خواص ضدالتهابی هستند که میتوانند به کاهش علائم بیماری پسوریازیس کمک کنند. مطالعات نشان میدهند که این ترکیبات میتوانند سطوح سایتوکاینهای التهابی مانند IL-17 و IL-22 را که در بیماران مبتلا به پسوریازیس افزایش مییابند، کاهش دهند. همچنین در مدلهای حیوانی، استفاده از دانه خردل بهطور موثری نشانگرهای التهابی مرتبط با پسوریازیس را کاهش داده است. این خاصیت ضدالتهابی میتواند نقش مهمی در کاهش قرمزی و التهاب ناشی از این بیماری داشته باشد.
علاوه بر این، دانههای خردل فعالیت آنتیاکسیدانی بدن را تقویت میکنند. با افزایش آنزیمهایی مانند سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و کاتالاز، این دانهها به مقابله با استرس اکسیداتیو کمک میکنند که یکی از عوامل کلیدی در ایجاد ضایعات پسوریاتیک است. همچنین خردل با تعدیل سیستم ایمنی و کاهش نفوذ سلولهای T و ماکروفاژها در ضایعات، میتواند شدت بیماری را کاهش دهد. این ویژگیها باعث میشوند دانههای خردل بهعنوان یک درمان مکمل برای بهبود علائم پسوریازیس مفید باشند.
روغن گندم به دلیل خواص ضد التهابی خود، بهطور موثری میتواند در درمان پسوریازیس که با التهاب مزمن همراه است، مفید باشد. یک مطالعه موردی نشان داده است که استفاده از نانوامولژل حاوی کورکومین و روغن گندم بهطور قابل توجهی التهاب را کاهش داده و ضایعات پسوریاتیک را پس از دو ماه درمان بهبود بخشیده است. این فرمولاسیون با مهار واسطههای التهابی و تسهیل روند بهبود پوست عمل میکند. علاوه بر این، روغن گندم حاوی اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E است که به مرطوب کردن پوست کمک کرده و خشکی و پوستهریزی مرتبط با پسوریازیس را کاهش میدهد. این ترکیبات همچنین میتوانند در بازسازی و ترمیم پوست مفید باشند و ناراحتی و تحریک پوست را کاهش دهند.
همچنین، خواص آنتیاکسیدانی روغن گندم در مقابله با استرس اکسیداتیو، که معمولاً در ضایعات پسوریاتیک افزایش مییابد، موثر است. با کاهش آسیب اکسیداتیو، روغن گندم میتواند به تسکین علائم مرتبط با پسوریازیس کمک کند و در مجموع روند درمان این بیماری را تسهیل نماید. بنابراین، این روغن بهعنوان یک درمان کمکی طبیعی برای افرادی که از پسوریازیس رنج میبرند، میتواند گزینهای مفید باشد.
استفاده از این گیاه جهت درمان پسوریازیس در متون طب سنتی بسیار مورد توجه بوده است. طبق تحقیقات انجام گرفته، این گیاه در طب سنتی چین نیز برای درمان بیماریهای خود ایمنی از جمله پسوریازیس مورد استفاده قرار میگرفت. امروزه نیز با آزمایشات انجام پذیرفته بر روی اثربخشی این گیاه بر پسوریازیس، اثرات مثبت شبرم در درمان پسوریازیس گزارش شده است.
همانطور که اشاره شد، چون موادی از بدن به سمت پوست دفع شدهاند، باید این مواد محتبس در پوست رفع شوند. گفته شده است که این مواد میتوانند ماهیت رقیق و تیز و سوزاننده داشته باشند یا حالت غلیظ سودایی. در هر صورت استحمام با آب نیمگرم موجب باز شدن منافذ پوست و کمک به دفع برخی مواد و نیز تغییر حالت تیزی مواد محتبس میشود. پس از استحمام باید داروهای موضعی مورد استفاده قرار گیرد.
خروع، روغن بادام تلخ، زاج، اشق، مقل و گلسنگ از جمله دیگر موادی هستند که در طب سنتی در درمان پسوریازیس مورد استفاده قرار میگیرند.
باید به این نکته توجه داشت که درمان پسوریازیس علاوه بر استعمال داروهای موضعی باید با خوردن دارو همراه باشد. همانطور که گفته شد، عمدتا به دلیل عدم عملکرد صحیح یکی از اندامهای درونی پسوریازیس بروز پیدا میکند. در پروسه درمان علی الخصوص تمرکز ویژهای به تنظیم عملکرد کبدی وجود دارد. از داروهایی که در تعدیل سودا بدن استفاده میشود مانند ماءالجبن افتیمونی، تا داروهایی که به دفع مواد محتبس در بدن کمک میکنند مانند اقسام ایارجات از جمله ایارج لوغاذیا برای درمان پسوریازیس کمک گرفته میشود. متناسب با وضعیت بدنی و شدت بیماری فرد، ممکن است فصد و حجامت نیز برای فرد در نظر گرفته شود. پس از ذکر تمامی این موارد، حتما باید به یاد داشت که پروسه درمان پسوریازیس شناخت و تخصص کافی را لازم دارد و بدون مشورت با پزشک متخصص طب سنتی، استفاده خودسرانه از موارد گفته شده، میتواند اثر نامناسبی بر بدن داشته باشد.
پسوریازیس کف سر و درماتیت سبورئیک دو بیماری شایع پوستی هستند که میتوانند بر روی پوست سر تأثیر بگذارند و منجر به علائم مشابهی مانند التهاب و پوسته پوسته شدن شوند. با این حال، این دو اختلالات متمایزی با علل، ویژگیها و رویکردهای درمانی متفاوت هستند.
در واقع پسوریازیس کف سر یک بیماری خود ایمنی مزمن است که با تکثیر سریع سلولهای پوست مشخص میشود و منجر به تشکیل لکههای قرمز ضخیم پوشیده از فلسهای سفید-نقرهای میشود.
در مورد درماتیت سبورئیک باید گفت یک بیماری التهابی مزمن پوستی است که در درجه اول نواحی غنی از غدد چربی (سباسه) را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری معمولاً در پوست سر دیده میشود اما می تواند در صورت، قفسه سینه و سایر مناطق نیز رخ دهد.
شوره سر و پسوریازیس کف سر دو اختلال پوستی هستند که هر دو باعث پوستهپوسته شدن پوست سر میشوند. با این حال، علل، علائم و درمان این دو بیماری متفاوت است.
شوره سر، یک بیماری مزمن پوستی است که با تولید بیش از حد سلولهای پوست و ریزش آنها به شکل پوستههای کوچک سفید یا زردرنگ همراه است. این پوستهها معمولاً خشک و خارشدار هستند.
رشد بیش از حد قارچی به نام مالاسزیا که از چربی پوست تغذیه میکند و باعث تحریک پوست و تولید سلولهای مرده پوست میشود، یکی از علل شایع شوره سر است. علاوه بر این پوست چرب، پوست خشک، استفاده از برخی از محصولات مراقبت از مو و عوامل محیطی مانند تغییرات آب و هوا، استرس، تغذیه نامناسب و برخی از داروها میتوانند از علل ایجاد شوره سر باشند.
این در حالی است که پسوریازیس کف سر یک بیماری خودایمنی است که باعث تولید بیش از حد سلولهای پوست میشود. این بیماری با پلاکهای ضخیم و قرمز رنگ همراه با فلسهای سفید-نقرهای مشخص میشود و معمولاً خارش شدیدتری دارد. پسوریازیس یک بیماری مزمن است و درمان آن پیچیدهتر از شوره سر است و ممکن است نیاز به داروهای قویتر و درمانهای ترکیبی داشته باشد. شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر در زمینه شوره سر مقاله " بهترین روش کنترل و درمان انواع شوره سر" تالیف و ترجمه آقای دکتر محمدامین کربلائی طاهر را مورد مطالعه قرار دهید.
لازم به ذكر است افراد مبتلا به پسوریازیس بايد مدت طولانى از خوردن غذاهاى تحريككننده یا سودازا نظير سير، فلفل، بادمجان، بادام هندى، موز، گردو، پسته، آناناس و غذاهای فراوری شده مانند انواع سوسیس و کالباس و غيره خوددارى نمايند.
پسوریازیس به عنوان یکی از بیماریهای خود ایمنی با تظاهرات بالینی پوسته پوسته شدن و قرمزی و التهاب و خارش و درد از جمله بیماریهایی است که منجر به کاهش کیفیت زندگی افراد میشود. پسوریازیس میتواند قسمتهای مختلف بدن از جمله پوست سر را درگیر کند. در طب سنتی این بیماری بیشتر با نام قوبا یا داءالصدف مورد اشاره قرار گرفته است. استفاده از درمانهای موضعی مانند کمک گرفتن از ضمادها و روغنهای مختلف یک جزئی یا چند جزئی مرکب از تخم ترب، سیاه دانه، سیر، حنظل و ... یکی از تصمیمهایی است که طب سنتی برای درمان پسوریازیس سر اتخاذ میکند. علاوه بر این در طب سنتی باور بر این است که عمدتا تجمع برخی از مواد در درون بدن منجر به بروز این حالت میشود بنابرین، پاکسازی بدن پروتکل درمانی دیگری است که حتما مورد نظر قرار میگیرد.
در این مقاله از مجله علمی داروکده سعی کردیم با پرداختن به درمانهای مختلفی که طب سنتی برای بهبود پسوریازیس علی الخصوص پسوریازیس سر در نظر میگیرد، گام مثبتی در پاسخ دادن به سوالات مربوط به این حوزه برداشته باشیم.
در کنار مجله داروکده، ما با داروخانه آنلاین داروکده، به عنوان اولین و بزرگترین داروخانه آنلاین کشور و تنها دارنده نماد الکترونیک پنج ستاره به عنوان مرجعی برای تهیه محصولات و فراوردههای متنوع از جمله فراوردههای طب سنتی در کنار شما هستیم. تیم پشتیبانی رایگان داروکده تمام کوشش خود را برای راهنمایی هرچه تمامتر و بهتر شما خوانندگان گرامی به کار خواهد بست.
پرسش و پاسخ
ثبت دیدگاه
پیام به صورت خصوصی ثبت گردد
منابع:
مقالات مرتبط
مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری میرساند.
استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد