سودا چیست؟ با معرفی ضد سودای قوی

سودا چیست؟ سودا ماده‌ای است که در اثر تغییرات انجام شده بر روی غذا در دستگاه گوارش، در بدن به وجود می‌آید. فعل و انفعالات انجام شده در دستگاه گوارش می‌تواند منجر به تولید مواد مختلفی مانند سودا، بلغم، خون و صفرا شود. هر کدام از این مواد می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامتی و یا ایجاد بیماری‌های مختلف داشته باشد. وجود تعادل بین اخلاط چهارگانه به حفظ سلامتی، و عدم وجود تعادل بین این اخلاط، به بروز بیماری‌ منجر می‌شود.

در این مقاله بیشتر به جزئیات این مسئله خواهیم پرداخت. در انتهای مقاله نیز محصولات ضد سودای قوی موجود در بازار دارویی را معرفی خواهیم کرد. 

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• سودا چیست و چه علائمی دارد؟
• مزاج سوداوی
• علائم سودا در مغز
• افراد سوداوی چه خصوصیاتی دارند؟
• تست تشخیص مزاج خود (بلغمی،دموی،صفراوی،سوداوی)
• چرا بدن سوداوی می‌شود؟
• آیا سودا ضرر دارد؟
• تدابیر سوداوی‌ها
• آیا سودا باعث لاغری می‌شود؟
• آیا سودا باعث ریزش مو می‌شود؟
• آیا سودا باعث تیرگی پوست می‌شود؟
• افراد سوداوی چه بخورند؟
• میوه‌های ضد سودا
• پرهیزات سوداوی‌ها
• بیماریهای افراد سوداوی
• آیا سودا قابل درمان است؟
• درمان مزاج سوداوی
• درمان غلبه سودا در مغز
• ضد سودا قوی
• حجامت برای سوداوی‌ها
• علائم دفع سودا از بدن

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه 

ویرایش و نظارت علمی:

دکتر روجا رحیمی، متخصص داروسازی سنتی، استاد دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران

رییس مرکز رشد طب و داروسازی سنتی و فرآورده‌های طبیعی

سودا چیست و چه علائمی دارد؟

سودا یکی از اخلاط چهارگانه (سودا، صفرا، بلغم، دم) در طب سنتی ایران است و در واقع ماده‌ایست که بر اثر فعل و انفعالات معده بر مواد غذایی به وجود می‌آید. سودا معمولا از قسمت غلیظ و خشک غذاها و یا غذاهایی که غلیظ و خشک هستند (مانند ماهی شور و بادنجان)، تولید می‌شود. پس از تغییرات در دستگاه گوارش، ماده‌ای غلیظ، سیاه و تقریبا سفتی از این غذاها حاصل می‌شود که در ادامه می‌تواند اثرات مثبت و یا منفی در بدن داشت باشد. ماده سودا، مزاجی سرد و خشک دارد و در اعضایی مانند استخوان، اعصاب و عضلات رسوب می‌کند و موجب استحکام و انقباض آن‌ها می‌شود. 

تطابق سودا با مواد خاصی در بدن می‌تواند دشوار باشد. اما باید بدانیم که یکی از مصداق‌های سودا، مینرال‌ها (مواد معدنی) هستند که مقدار آن‌ها در بدن می‌تواند نشان دهنده وضعیت استخوان‌ها، اعصاب و عضلات باشد. ازدیاد و یا کمبود این ماده می‌تواند منجر به بروز علائم متعدد شود. مصرف بیش از اندازه مواد غذایی سودازا می‌تواند منجر به تجمع خلط (ماده) سودا در بدن شود. از علائم غلبه ماده سودا در بدن می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• چروکیدگی، خشکی پوست و گود افتادن چشم‌ها

• بروز لکه‌های تیره در پوست

• لاغر شدن تدریجی

• تاخیر در زمان قاعدگی

• وجود افکار منفی، عدم تمرکز، نگرانی و وسواس فکری

• اسپاسم و سوزش در ناحیه دریچه کاردیا معده (دریچه ورودی معده)

• اسپاسم‌های عضلانی ناخواسته

• اشتهای کاذب و ریزه خواری

• زیاد بودن موهای بدن

مزاج سوداوی

مزاج سوداوی در واقع اصطلاح نادرستی است که در بین عموم رایج است و به افراد با مزاج سرد و خشک گفته می‌شود. این افراد معمولا غلبه ماده سودا دارند و این ماده در اعضای بدن آن‌ها، به خصوص اعصاب و مغز، تجمع یافته است و منجر به بروز علائم مختلف می‌شود. به مجموع این علائم، علائم سوداوی گفته می‌شود. از این رو بهتر است به جای طبع سوادوی (مزاج سوداوی)، از واژه خلط و یا ماده برای سودا استفاده شود. 

باید دانست که سودا انواع مختلفی دارد و هم‌چنین می‌تواند با بقیه اخلاط به صورت ترکیبی در اعضا وجود داشته باشد. بنابراین خصوصیات افراد با تجمع سودا نیز می‌تواند متفاوت باشد. 

علائم سودا در مغز

 تجمع سودا در بدن و به خصوص مغز و دستگاه عصبی می‌تواند منجر به بروز علائم متعدد شود. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:

• احساس اضطراب و بی حوصلگی به همراه عدم تمرکز

• ناامیدی، بروز افکار منفی، بدگمانی و نگرانی

• کاهش کیفیت خواب همراه با بی خوابی و کابوس

• امکان بروز سردردهای میگرنی

• وسواس ذهنی و نوسانات خلقی

افراد سوداوی چه خصوصیاتی دارند؟

افراد سوداوی یا افراد با تجمع خلط سودا در بدن، به دلیل ترکیب ساختار بدن خود می‌توانند خصوصیات فیزیولوژیکی و روان شناختی متفاوتی از خود نشان دهند. لازم به ذکر است که در طب ایرانی، خصوصیات روان شناختی نیز تا حدود زیادی با ساختار مادی بدن در ارتباط است به این صورت که با دفع اخلاط تجمع یافته می‌توان ویژگی‌های رفتاری و فکر افراد را به سمت اعتدال برد.

از لحاظ جسمانی افراد با غلبه سودا معمولاً دارای بدن لاغر و استخوانی و پوست خشک و کدر هستند. این افراد ممکن است دچار سردی اندام‌ها یا سرماخوردگی‌های مکرر شوند. 

از لحاظ روان شناختی این افراد تمایل به تفکر عمیق و تحلیلی دارند، اما ممکن است دچار وسواس فکری یا نگرانی‌های بی‌مورد شوند. معمولاً کم‌حرف و درون‌گرا هستند و ممکن است در مواقعی مبتلا به افسردگی یا اضطراب باشند.

این افراد از لحاظ احساسی معمولا حساس و آسیب‌پذیر هستند و این امر می‌تواند به ناراحتی‌های عصبی منجر شود. هم چنین بی‌حوصلگی، سردی عاطفی و نارضایتی از زندگی را تجربه می‌کنند.

تمایل به مصرف مواد غذایی سرد و خشک و هم چنین عدم تمایل به تحرک و ورزش در این افراد دیده می‌شود.

باید توجه داشت که این خصوصیات نسبی است و در افراد مختلف بسته به جنسیت، شرایط فردی و محیطی می‌تواند متفاوت باشد. هم‌چنین همراه بودن سودا با سایر اخلاط در اعضای مختلف بدن می‌تواند منجر به بروز ویژگی‌های ظاهری-رفتاری متفاوت شود.

تست تشخیص مزاج خود (بلغمی،دموی،صفراوی،سوداوی)

مزاج در لغت به معنای در هم آمیختن است و در طب ایرانی به مفهوم کیفیت و یا طبع جدیدی است که از درهم آمیختن ارکان چهارگانه (آب، خاک، آتش و هوا) و فعل و انفعالات آن‌ها در یک جسم (عضو) حاصل می‌شود. مزاج‌ها به صورت کلی به 9 دسته تقسیم می‌شوند: مزاج سرد، گرم، خشک، و تر (که به آن‌ها مزاج مفرد یا تک گفته می‌شود)، گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک، سرد و تر (که به آن‌ها مزاج مرکب یا ترکیبی گفته می‌شود) و در آخر مزاج معتدل که بسیار نادر است.

شما می‌توانید برای پی بردن به نوع مزاج خود از پرسش‌نامه‌هایی که بر مبنای طب سنتی ایرانی هستند، استفاده کنید.

چرا بدن سوداوی می‌شود؟

بدن انسان ممکن است به دلایل مختلفی سوداوی شود. در طب سنتی ایرانی، سوداوی بودن به معنای افزایش مقدار ماده سودا در بدن است. در این حالت طبع بدن رو به سردی و خشکی می‌رود. برخی از دلایل اصلی تجمع خلط سودا در بدن عبارتند از:

مصرف غذاهای تولیدکننده سودا: مصرف زیاد غذاهایی با طبع سرد و خشک، مانند عدس، غذاهای سرخ‌کردنی و غذاهای فرآوری‌شده می‌تواند منجر به افزایش سودا در بدن شود.

استرس و اضطراب: فشارهای روانی و استرس می‌توانند بر روی تعادل خلط‌ها تأثیر بگذارند و باعث افزایش سودا شوند.

عدم تحرک: کم‌تحرکی و عدم وجود برنامه منظم ورزشی می‌تواند باعث تجمع خلط سودا در بدن شود.

عوامل محیطی: افرادی که در شرایط آب و هوایی سرد و خشک زندگی می‌کنند بیش‌تر از سایر افراد، مستعد تولید خلط سودا هستند.

عوامل ذاتی (ژنتیکی): بدن برخی افراد تحت تاثیر عوامل زمینه‌ای مختلف به صورت طبیعی خلط سودای بیشتری تولید می‌کند که در نهایت منجر به بروز تظاهرات تجمع سودا در بدن می‌شود. 

توصیه می‌شود برای جلوگیری از ازدیاد ماده سودا در بدن، مصرف غذاهایی با طبع گرم و مرطوب، ورزش منظم و مدیریت استرس مورد توجه قرار گیرد. 

آیا سودا ضرر دارد؟

تجمع سودا در بدن می‌تواند منجر به بروز مشکلات و عوارض مختلفی شود. از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

اختلالات گوارشی مانند نفخ، یبوست، بواسیر و سوء هاضمه، مشکلات روان شناختی مانند: اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب، افزایش التهابات و بروز احتمال به وجود آمدن بیماری‌های مزمن، مشکلات پوستی مانند لکه‌های تیره، خشکی ترک و اگزما، اختلالات حرکتی و درد مفاصل و عضلات و در نهایت اختلالات گردش خون و آترواسکلروز.

به طور کلی، حفظ تعادل خلط‌ها در بدن بسیار مهم است و ازدیاد و یا کاهش آن‌ها می‌تواند منجر به تظاهرات بالینی مختلف شود. توصیه می‌کنیم در صورت بروز علائم ناشی از تجمع سودا، با پزشک متخصص طب سنتی ایرانی مشورت نمایید. 

تدابیر سوداوی‌ها

به صورت کلی غلبه ماده سودا می‌تواند مزاج کلی انسان را به سمت سردی و خشکی ببرد. بنابراین لازم است این افراد با رعایت نکات زیر و کاهش سردی و خشکی، از ایجاد سوءمزاج ( از بین تعادل اخلاط که منجر به بروز مشکلات گفته شده می‌شود) جلوگیری کنند. 

یکی از تدابیر مخصوص افراد با مزاج سرد و خشک، استحمام با آب ولرم و سپس استفاده از مرطوب کننده‌های پوستی مناسب است. هم چنین این افراد باید بعد از حمام از لوسیون بدن و روغن‌های رَطب (تر) مانند روغن بادام شیرین استفاده نمایند. توصیه می‌شود برای اطمینان بیشتر، روغن‌های بسته بندی شده موجود در داروخانه‌ها، مانند روغن بادام شیرین خریداری و مورد استفاده قرار گیرد. هم‌چنین برای نرم کردن پوست، مو و ناخن در افراد با طبع خشک، روغن نرم کننده پیشنهاد می‌شود. 

سایر تدابیر افراد با مزاج سرد و خشک به شرح زیر است:

• انجام ورزش‌های معتدل مانند پیاده‌روی

• خواب به موقع (حدود ساعت ده شب) و حداقل میزان خواب روزانه 7 ساعت باشد.

• استفاده از تکنیک‌های تنفسی و مدیتیشن برای آرام سازی ذهن و بدن

• مصرف کافی مایعات از جمله آب گرم و عسل، آب هویج و آب سیب

• و در نهایت تغذیه مناسب و دوری از مواد غذایی تولید کننده سودا

باید توجه داشت که استفاده از دمنوش‌های گیاهی گرم و تر نیز، زیر نظر پزشک و دکتر داروساز توصیه می‌گردد. 

آیا سودا باعث لاغری می‌شود؟

تجمع سودا در بدن می‌تواند باعث لاغری یا کاهش وزن شود. اما این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. در طب سنتی، سودا به عنوان یکی از خلط‌های بدن، می‌تواند تأثیرات خاصی بر روی متابولیسم و میزان وزن داشته باشد. برخی از دلایل این امر عبارتند از:

اختلالات گوارشی: مشکلات گوارشی مانند نفخ و سوء هاضمه که در اثر تجمع سودا به وجود می‌آید، می‌تواند به کاهش جذب مواد مغذی و کاهش وزن منجر شود. 

استرس و اضطراب: شرایط روانی ناشی از افزایش سودا مانند استرس و نگرانی می‌تواند به کاهش اشتها بیانجامد. 

باید توجه داشت که لاغری ناشی از تجمع سودا معمولاً به عنوان یک علامت منفی در نظر گرفته می‌شود و باید توسط پزشک و یا متخصص تغذیه مدیریت شود. 

آیا سودا باعث ریزش مو می‌شود؟

ازدیاد سودا در بدن می‌تواند با کاهش گردش خون، بروز التهاب، کاهش جذب مواد مغذی، ایجاد اختلالات هورمونی و هم چنین افزایش استرس و اضطراب باعث تشدید ریز مو به خصوص در خانم‌ها شود. برای مدیریت این مسئله لازم است علاوه بر دفع سودا زیر نظر پزشک متخصص، از محصولات موضعی ضدریزش مو (تونیک، شامپو، سرم) استفاده گردد. 

آیا سودا باعث تیرگی پوست می‌شود؟

تجمع سودا در زیر پوست می‌تواند منجر به خشکی و تیرگی پوست شود. این مشکل اغلب به دلیل عدم خون‌رسانی کافی به بافت‌ها و اختلالات هورمونی بروز پیدا می‌کند. برای مدیریت تیرگی پوست توصیه می‌شود علاوه بر اصلاح مزاج، شب‌ها از کرم‌های ضد لک و روشن کننده و صبح‌ها از کرم‌های ضدآفتاب استفاده شود. 

افراد سوداوی چه بخورند؟

تغذیه افراد با طبع سرد و خشک باید به گونه‌ای باشد که رطوبت و گرمی مورد نیاز بدن را فراهم کند. بدین منظور، توصیه می‌شود این افراد روغن زیتون را به رژیم غذایی خود اضافه کنند و میوه‌های شیرین مانند انبه، انگور، انجیر و موز را در برنامه غذایی خود قرار دهند. استفاده از آب ولرم به جای آب سرد و یخ زده، مصرف عسل، بادام و گوشت گوسفند نیز توصیه می‌گردد. باید توجه داشت که استشمام عطرهای گرم مانند عطر نرگس، شب بو و زنبق نیز به کاهش سردی مغز و دستگاه عصبی کمک می‌کند.

میوه‌های ضد سودا

میوه‌های گرم و تر با مزه‌ی شیرین، میوه‌های ضد سودا تلقی می‌شوند. از جمله این میوه‌ها می‌توان به انجیر، انگور، موز رسیده و هندوانه شیرین اشاره کرد. مصرف مغز بادام شیرین نیز می‌تواند به کاهش خشکی و افزایش انرژی در افراد با غلبه خلط سودا کمک کند. 

پرهیزات سوداوی‌ها

باید توجه داشت که بعضی از غذاها بالقوه سودازا هستند و افراد با مزاج سرد و خشک باید از مصرف آن‌ها جدا پرهیز کنند. از جمله این غذاها می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:

غذاهای سرخ کردنی، غذاهای فرآوری شده (سوسیس، کالباس)، غذاهای شور (که باعث بر هم خوردن تعادل آب و الکترولیت در بدن می‌شود)، غذاهای خیلی سرد و یا خیلی خشک (ماست، ماهی، عدس و بادنجان)، قندهای تصفیه شده و کافئین، ادویه‌های بسیار گرم و تند (که منجر به خشکی بیشتر بدن می‌شود)، چربی‌های اشباع شده و الکل

بیماریهای افراد سوداوی

از جمله بیماری‌های شایع در افراد با غلبه سودا می‌توان به افسردگی، وسواس فکری، بی خوابی، لخته شدن خون، آترواسکلروز، مشکلات گوارشی مانند سوءهاضمه، درد معده، یبوست و بواسیر، خشکی، ترک و تیرگی پوست، اشاره کرد. 

آیا سودا قابل درمان است؟

درمان ازدیاد خلط سودا گاها دشوار به نظر می‌رسد. چرا که سودا ماده‌ای سفت و سخت است و جدا کردن آن از اعضا کار دشواریست. استراتژی درمانی برای افراد با غلبه ماده سوداوی، دفع سودای تجمع یافته در بدن و جلوگیری از تشکیل مجدد آن با تدابیر غذایی و دارویی و اصلاح سبک زندگی زیر نظر پزشک متخصص طب ایرانی است. 

درمان مزاج سوداوی

برای درمان مزاج سرد و خشک با غلبه خلط سودا، در ابتدا از منضج‌های سودا استفاده می‌شود. این داروها منجر به کاهش سردی و خشکی خلط سودا و مانع چسبندگی آن‌ها به اعضای بدن می‌شوند. پس از مصرف دوره معینی از منضج‌ها، از مسهل‌های سودا استفاده می‌شود که ماده سودای اضافه را از بدن خارج می‌کند. لازم به ذکر است که تمامی این مراحل باید زیر نظر پزشک متخصص طب ایرانی و همراه با اصلاح سبک زندگی و تغذیه صورت گیرد. 

درمان غلبه سودا در مغز

وجود ماده سودا در مغز می‌تواند منجر به بروز افسردگی، اضطراب و وسواس فکری شود. از این روی غلبه سودا در مغز باید درمان شود. گیاهان متعددی در طب ایرانی وجود دارند که می‌توانند برای پاکسازی سودا در مغز استفاده شوند. این گیاهان اغلب توسط پزشک متخصص طب ایرانی تجویز می‌شوند. علاوه بر آن برای درمان غلبه سودا، مصرف ماءالجبن افتیمونی نیز توصیه شده‌است. 

اگر مایل هستید در مورد ماءالجبن و خواص آن بیشتر بدانید، توصیه می‌کنیم به مقاله "پودر آب پنیر یا ماء الجبن چیست؟" تالیف و ترجمه خانم دکتر الهام محمدخانلو مراجعه نمایید. 

ضد سودا قوی

جهت پاکسازی بدن از سودا در بازار دارویی ایران فراورده‌های متعددی فرموله و به داروخانه‌ها عرضه شده‌اند. این فراورده‌ها بر پایه فرمول‌های طب سنتی ایرانی هستند و توسط اداره غذا و دارو تایید شده‌اند. یکی مکمل‌های مناسب برای دفع سودا، اطریفل افتیمونی فرموله شده توسط شرکت داروسازی نیاک است. این فراورده حاوی هلیله زرد، هلیله کابلی، هلیله سیاه، بلیله، آمله، افتیمون، تربد، انیسون، گل سرخ، گل‌گاوزبان، عسل مصفی و روغن بادام شیرین است. به علاوه اطریفل افتیمونی می‌تواند با پاکسازی بدن از سودا منجر به کاهش سردردهای میگرنی، التهابات مفاصل و اعصاب و بهبود هاضمه شود.

 فراورده دیگری که می‌تواند منجر به پاکسازی مغز از سودا شود، اطریفل اسطوخدوسی نیاک است. این فراورده با دارا بودن هلیله زرد، هلیله کابلی، هلیله سیاه، بلیله، آمله، اسطوخودوس، سنا، تربد، بسفایج، عسل مصفی، روغن بادام، قوام ماده سودا را تعدیل می‌کند و با خاصیت ملینی خود، مواد سوداوی را از بدن دفع می‌نماید. به این ترتیب مصرف اطریفل اسطوخدوسی منجر به آرامش بخشی و کاهش اضطراب می‌شود. 

این دو محصول، در دسته فراورده‌های ضدسودای قوی موجود در بازار دارویی ایران قرار می‌گیرند و می‌توانند به پاکسازی اعضا به خصوص مغز از سودا کمک کنند. شما می‌توانید این دو محصول را از داروخانه آنلاین تهیه فرمایید. 

حجامت برای سوداوی‌ها

حجامت در افراد با غلبه سودا در همه افراد توصیه نمی‌شود اما بسته به نظر پزشک، در فصل مناسب و پس از انجام تدابیر مناسب، می‌تواند به دفع سودا از بدن کمک کند.

علائم دفع سودا از بدن

دفع سودا از بدن می‌تواند با علائم مختلفی از جمله کاهش سطح اضطراب، روشن شدن پوست، بهبود خواب و کاهش دردهای اسکلتی و عصبی همراه باشد. در این افراد به تدریج رنگ و بوی ادرار و مدفوع بهبود پیدا می‌کند و از شدت یبوست کاسته می‌شود. 

سخن پایانی

امروزه با توجه به سبک زندگی پر استرس، تغذیه نامناسب، عدم تحرک، استفاده از مواد غذایی فرآوری شده، تعداد افراد با غلبه ماده سودا، افزایش یافته است. ازدیاد سودا می‌تواند منجر به بروز مشکلات متعدد از جمله بی‌خوابی، التهاب، درد مفاصل، ناراحتی‌های گوارشی و غیره گردد. بنابراین لازم با بهره گیری از دانش افراد متخصص و با بهبود سبک زندگی و اصلاح مزاج، از غلبه خلط سودا جلوگیری کرد. وجود فراورده‌های طب ایرانی موجود در بازار دارویی با خاصیت پاک کنندگی بدن از سودا، می‌تواند بهبود علائم ناشی از آن کمک کند.

تیم علمی داروکده با هدف ارتقاء سطح آگاهی عمومی و بهبود اطلاعات جامعه در حوزه سلامت، در تلاش است تا با تدوین و انتشار مقالات علمی و به‌روز، گام‌های مؤثری در این راستا بردارد. این تیم با بهره‌گیری از منابع معتبر و تحقیقات علمی، به ارائه اطلاعات دقیق و مفید به عموم می‌پردازد. علاوه بر این، تیم به گردآوری نکات کلیدی مصرف و احتیاطات مرتبط با فراورده‌های مکمل و طبیعی اهتمام دارد تا شرایطی فراهم آورد که افراد بتوانند از این محصولات به‌طور ایمن‌تری بهره‌برداری کنند. با این رویکرد، داروکده در پی ایجاد یک بستر آموزشی و اطلاع‌رسانی است که به افراد کمک کند تا با آگاهی کامل و درک صحیح از محصولات، تصمیمات بهتری در زمینه سلامت خود اتخاذ نمایند.

شما می‌توانید با استفاده از سایر مقالات منتشر شده در مجله داروکده، به اطلاعات جامع‌تری دست یابید. همچنین با مشاوران ما در ارتباط باشید و نقطه نظرات و سوالات خود را با ما در میان بگذارید. این تعامل می‌تواند به شما در درک بهتر موضوعات کمک کند.

 در پایان، امیدواریم مطالب ارائه شده در این مقاله برای شما عزیزان مفید واقع شود و مورد توجه شما قرار گرفته باشد. ما همواره در تلاشیم تا با ارائه محتوای باکیفیت، به ارتقاء سطح آگاهی و سلامت جامعه کمک کنیم.