در این مقاله به بررسی خواص اسطوخودوس و تاثیرات آن بر مغز و اعصاب پرداختهایم. از خواص اسطوخودوس برای خواب، سردرد، لاغری و دیگر فواید این گیاه دارویی نیز صحبت خواهیم کرد.
نویسنده: دکتر شیدا احمدی کولایی
تحریریه داروکده
آخرین به روزرسانی:
14 بهمن 1403
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
14 بهمن 1403
58
اسطوخودوس چیست و چه خواصی دارد؟
اسطوخودوس به انگلیسی "Lavender"، گیاهی با خواص درمانی بیشمار است که در طب سنتی ایران و دیگر فرهنگها بهعنوان یک داروی طبیعی ارزشمند شناخته میشود. این گیاه با گلهای بنفش و عطری دلانگیز، علاوه بر کاربرد زینتی در باغها و فضاهای سبز، به عنوان درمانی مکمل در بسیاری از مشکلات عصبی رایج استفاده میشود. اثرات مثبت گیاه اسطوخودوس در کاهش اضطراب، تقویت سیستم عصبی و بهبود کیفیت خواب در مقالات متعدد گزارش شده است. تحقیقات نشان میدهند که این گیاه میتواند بهطور مؤثری استرس را کاهش دهد و به سلامت روان کمک کند.
در این مقاله، بهطور جامع به معرفی اسطوخودوس و خواص آن خواهیم پرداخت. همچنین، مکانیسم اثرگذاری این گیاه بر مغز و اعصاب و تاثیرات مثبت آن بر عملکرد ذهن و جسم مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با ما همراه باشید تا از خواص اسطوخودوس برای سلامت جسم و روح خود بهرهمند شوید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
مدت زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه
اسطوخودوس، با نام علمی Lavandula angustifolia، یک گیاه معطر از خانواده نعناع است که به دلیل خواص دارویی و اثرات آرامبخش خود در پزشکی سنتی و مدرن مورد توجه قرار گرفته است. این گیاه، بومی مناطق مدیترانهای است و در سایر مناطق از جمله ایران کشت میشود. گل اسطوخودوس بنفشرنگ با عطری دلپذیر است که بهطور گسترده در عطرسازی، تهیه دمنوش و تولید داروهای گیاهی استفاده میشود.
مطالعات علمی خواص اسطوخودوس برای مغز و اعصاب را به اثبات رساندهاند؛ تحقیقات نشان دادهاند که ترکیبات فعال موجود در گیاه لوندر با اثرگذاری مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی اثرات ضداضطراب، بهبود دهنده خواب و کاهشدهنده علائم افسردگی اعمال میکنند. همچنین، از اجزای موثره گیاه اسطوخودوس خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی در درمان بیماریهای پوستی و تقویت سیستم ایمنی نیز گزارش شده است. این گیاه به شکل مکملهای تغذیهای، چای و دمنوش اسطوخودوس، مصرف خوراکی دارد و علاوه بر آن، بهطور گسترده به عنوان اسانس در رایحهدرمانی و روغن ماساژ در ماساژ درمانی توصیه میشود.
اسطوخودوس کوهی (Lavandula stoechas)، یا "اسطوخودوس اسپانیایی"، با گلهای شمعی و برگهای باریک از دیگر گونهها متمایز است. این گیاه حاوی مقادیر بالای ترکیبات کامفور و فنچون در اسانس بوده و به دلیل خواص آنتیباکتریال و آنتیاکسیدانی قوی، کاربرد زیادی در بهبود سلامت دارد. در مقایسه با اسطوخودوس معمولی (Lavandula angustifolia) که بهخاطر آرامشبخشی و کاهش استرس مشهور است، خواص گیاه اسطوخودوس کوهی بیشتر در مقابله با عفونتها و تقویت ایمنی گزارش شده است. برای مشاهده ویژگیهای گیاهشناسی، میتوانید به عکس اسطوخودوس کوهی در پایین توجه کنید.
در بازار سنتی ایران، گیاهی که تحت نام "اسطوخودوس" فروخته میشود، اغلب به اشتباه بهاسطوخودوس کوهی (Lavandula stoechas) نسبت داده میشود. با این حال، این گیاه معمولا گونهای بومی از خانواده نعناعیان با نام علمی (Nepeta menthoides) و نام فارسی پونه سای سبلانی است. اسطوخودوس کوهی در ایران و یا دقیقتر پونه سای سبلانی، دارای اسانسی معطر و خواص دارویی قابل توجهی است. این گیاه قابلیت آنتیاکسیدانی و ضدباکتریایی برجسته ای دارد و برای درمان مشکلات گوارشی، تب و آرامشبخشی استفاده میشود. تشابه ظاهری اسطوخودوس کوهی و پونه سای سبلانی، منجر به اشتباهات شایع در تشخیص و مصرف آنها شده است. از منظر زیستمحیطی، اسطوخودوس کوهی در مناطقی خاص با شرایط آبوهوایی مدیترانهای رشد میکند، در حالی که پونه سای سبلانی عمدتا در مناطق کوهستانی ایران یافت میشود.
خواص اسطوخودوس شامل تأثیرات آرامبخش، ضد اضطراب و تقویتکننده سلامت روان، بیش از سایر فواید این گیاه، گزارش شده است. این گیاه به دلیل وجود ترکیبات فعالی مانند لینالول و لینالیل استات، در کاهش تنشهای عصبی و بهبود عملکرد فیزیولوژیکی بدن نقش دارد. فواید اسطوخودوس در حوزههای مختلف از جمله آروماتراپی، مراقبتهای پوستی و بهبود کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین، استفاده از اسطوخودوس به شکل روغن یا دمنوش، به دلیل خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی آن، میتواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند و اثرات مثبتی بر ذهن و جسم داشته باشد.
خواص اسطوخودوس برای مغز شامل اثرات آرامبخش و تقویت عملکرد شناختی است. تحقیقات نشان داده است که ترکیبات فعال موجود در اسطوخودوس، مانند لینالول، میتوانند فعالیت سیستم عصبی را تعدیل کرده و استرس و اضطراب را کاهش دهند. استفاده از اسطوخودوس بهصورت آروماتراپی یا دمنوش به بهبود تمرکز و کاهش تنشهای ذهنی کمک میکند. این گیاه با اثرات مثبت خود بر تنظیم انتقالدهندههای عصبی، مانند گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)، در پایداری روانی و تعادل ذهن مفید است. خواص اسطوخودوس برای مغز بهطور گستردهای در بهبود سلامت عصبی و کاهش بار روانی به اثبات رسیده است.
خواص اسطوخودوس برای اعصاب به دلیل ترکیبات فعال بیولوژیکی آن بهخوبی شناخته شده است. این ترکیبات از طریق تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی و تنظیم انتقالدهندههای عصبی همچون گابا ، خاصیت آرامبخش و ضد اضطراب را فراهم میکنند. گل لوندر همچنین با کاهش سطح کورتیزول، هورمون مرتبط با استرس، به کاهش واکنشهای عصبی به استرس کمک کرده و تعادل روانی را تقویت میکند. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده از اسانس لوندر، چه به صورت استنشاقی و چه موضعی، میتواند علائم اضطراب، تحریکپذیری و افسردگی را کاهش دهد. از دیگر فواید اسطوخودوس برای اعصاب، نقش در پیشگیری از اختلالات مرتبط با استرس، مانند بیخوابی و فرسودگی عصبی است که این اثرات از طریق تنظیم مسیرهای نوروشیمیایی و کاهش تنش عضلانی حاصل میشود. این ویژگیها موجب شده است که اسطوخودوس بهعنوان یک درمان طبیعی مکمل در بهبود اختلالات عصبی کاربرد گستردهای داشته باشد.
اسطوخودوس با خواص آرامبخش و تأثیر مثبت بر سیستم عصبی، به بهبود کیفیت خواب کمک میکند. رایحه ملایم این گیاه، تنش و استرس را کاهش داده و شرایطی ایدهآل برای خوابی عمیق و آرام فراهم میکند. استنشاق اسانس اسطوخودوس میتواند زمان به خواب رفتن را کاهش داده و کیفیت خواب شبانه را بهبود بخشد، بدون آنکه عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد. استفاده از فرآوردههای حاوی اسطوخودوس برای خواب با دوز روزانه 80 تا 160 میلیگرم و به مدت حداقل 6 هفته، میتواند تأثیرات قابلتوجهی در بهبود کیفیت خواب، کاهش بیخوابی و کاهش استرس داشته باشد.
در مورد اسطوخودوس برای خواب نوزاد، مصرف خوراکی بههیچوجه توصیه نمیشود، زیرا دوز ایمن و مناسب آن برای نوزادان هنوز مشخص نشده است. اما استنشاق اسانس اسطوخودوس (مانند ریختن چند قطره روی بالش یا استفاده در دستگاه بخور) میتواند در بهبود آرامش و خواب نوزاد مؤثر باشد. البته این روش مصرف بهتر است تنها پس از مشورت و تایید پزشک متخصص اطفال صورت گیرد.
اسطوخودوس برای سردرد به عنوان یک روش درمان طبیعی، میتواند تأثیر قابل توجهی در کاهش سردردهای تنشی و میگرنی داشته باشد. نتایج تحقیقات حاکی از این است که استنشاق اسانس اسطوخودوس میتواند شدت و تعداد حملات میگرنی را به طور مؤثری کاهش دهد. این داروی گیاهی برای سردرد میگرنی به دلیل داشتن خواص آرامبخش و ضدالتهابی، یک گزینه ایدهآل برای پیشگیری و درمان محسوب میشود. استنشاق این اسانس، تنها در مدت کوتاهی شدت درد را کاهش میدهد و در ترکیب با آروماتراپی، راهکاری کمهزینه و ایمن برای تسکین طبیعی سردردها ارائه میدهد.
اسطوخودوس برای زنان، با خواص آرامبخش، ضد التهابی و ضد استرسی تأثیرات مثبت زیادی بر سلامت جسمی و روانی دارد. یکی از فواید اسطوخودوس برای رحم، تسکین دردهای قاعدگی و بهبود گردش خون در ناحیه رحم است. مطالعات نشان میدهند که این گیاه میتواند با کاهش علائم مرتبط با اضطراب و افسردگی، به حفظ تعادل هورمونی و سلامت روانی زنان کمک کند. علاوه بر این، گیاه اسطوخودوس برای کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مؤثر است و کیفیت خواب زنان را نیز بهبود میبخشد.
با توجه به نتایج مطالعات متعدد، خواص اسطوخودوس برای باردار شدن به دلیل تاثیرات مثبت آن بر کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب، قابل توجه است. استرس یکی از عوامل و مطالعات نشان دادهاند که استفاده از رایحهدرمانی اسطوخودوس همچنین، آروماتراپی با اسطوخودوس ممکن است اثر مثبتی بر بهبود کیفیت خواب زنان باردار داشته باشد که میتواند به تعادل بهتر هورمونی و شرایط ایدهآل برای بارداری کمک کند. مصرف موضعی روغن اسطوخودوس یا استفاده از بخور اسطوخودوس در بیشتر موارد بیخطر است، اما برای مصرف خوراکی دمنوش اسطوخودوس یا عرق اسطوخودوس یا استفاده از مکملهای تغذیه ای حاوی این گیاه دارویی توصیه میشود با پزشک مشورت شود تا از ایمنی و دوز مناسب اطمینان حاصل گردد.
تنظیم فشار خون برای حفظ سلامت ضروری است و اولین گام در درمان فشار خون بالا، اصلاح سبک زندگی است. برای کنترل فشار خون، داشتن یک رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک، الکل و کافئین، کاهش وزن در صورت اضافه وزن، ورزش منظم و پرهیز از سیگار از اهمیت ویژهای برخوردارند. با این حال، برای برخی افراد، ممکن است کنترل فشار خون تنها با تغییرات سبک زندگی کافی نباشد و نیاز به مصرف دارو باشد. داروهای متنوعی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند که تنها باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شوند. گاهی مصرف مکملها و فرآوردههای طبیعی نیز میتواند راهکاری موثر باشد.
برای آشنایی بیشتر با این محصولات، مشاهده محصولات تنظیم فشار خون موجود در داروکده به شما توصیه میشود.
در این میان، استفاده از درمانهای طبیعی مانند اسطوخودوس نیز میتواند به عنوان یک گزینه کمکی در مدیریت فشار خون در نظر گرفته شود. پژوهشهای علمی نشان میدهند که تاثیر اسطوخودوس بر فشار خون، ممکن است به اثرات گیاه در کاهش استرس و اضطراب مرتبط باشد. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده از اسانس اسطوخودوس در آروماتراپی میتواند فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را بهطور معناداری کاهش دهد. این اثرات عمدتا ناشی از تأثیر اسطوخودوس و فشار خون بر سیستم عصبی خودکار و کاهش فعالیت سیستم سمپاتیک است که موجب کنترل بهتر فشار خون میشود. در این راستا، اسطوخودوس بهعنوان یک روش غیرتهاجمی و ایمن برای مدیریت فشار خون بالا شناخته میشود و میتواند در ترکیب با درمانهای دیگر، گزینهای مؤثر برای کنترل این شرایط باشد.
مطالعات نشان میدهند که اسطوخودوس دارای خواص آرامبخش و ضدالتهابی است. این گیاه در بهبود برخی مشکلات تنفسی نقش دارد و بهویژه اسطوخودوس کوهی در تسکین علائم سرماخوردگی مورد استفاده قرار میگیرد. دمنوش اسطوخودوس برای سرماخوردگی بهدلیل خاصیت ضدباکتریایی و ضدالتهابیاش جهت کاهش گلودرد و سرفههای ناشی از عفونتهای تنفسی کاربرد دارد. همچنین، بخور اسطوخودوس برای سرماخوردگی، با اثرات ضد احتقانی، تنفس راحتتر را تسهیل میکند. علاوه بر این، اسطوخودوس برای سرماخوردگی میتواند با خواص آرامبخش خود به بهبود کیفیت خواب و کاهش استرس کمک کند که خود در روند بهبودی نقش دارد.
خواص اسطوخودوس برای عفونت بهویژه به دلیل ویژگیهای ضدباکتریایی و ضدقارچی این گیاه بهطور گستردهای مورد توجه قرار گرفته است. اسانس اسطوخودوس حاوی ترکیباتی مانند لینالول و استات لینالیل است که دارای خاصیت ضد میکروبی و ضد قارچی قوی میباشند. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده از اسطوخودوس بهویژه در درمان عفونتهای پوستی و مجاری تنفسی میتواند تأثیر مثبتی داشته باشد. همچنین، خواص ضد التهابی اسطوخودوس به تسکین درد و ورم ناشی از عفونت کمک کرده و آن را به یک گزینه درمانی در دسترس و ایمن تبدیل میکند.
اسطوخودوس برای مو بهخاطر خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی خود در محصولات مراقبت از مو مانند شامپوها و نرمکنندهها بسیار محبوب است. این گیاه با بهبود جریان خون در پوست سر میتواند به تحریک رشد مو کمک کند و در درمان مشکلاتی مانند شوره و التهاب پوست سر مؤثر باشد. علاوه بر این، خواص اسطوخودوس برای مو شامل تقویت ریشهها و جلوگیری از ریزش مو نیز میشود. یکی دیگر از دلایل استفاده گسترده از اسطوخودوس برای مو در محصولات بهداشتی، بوی خوشایند آن است که تجربهای لذتبخش برای مصرفکنندگان ایجاد میکند. به همین دلیل، اسطوخودوس نه تنها بهعنوان یک گیاه درمانی در شامپوها و محصولات مراقبتی، بلکه بهخاطر عطر دلپذیر در صنعت آرایشی و بهداشتی بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
روغن اسطوخودوس برای پوست، بهطور گستردهای در کحصولات مراقبتی مورد استفاده قرار میگیرد. این روغن غنی از ترکیبات فعال به کاهش التهاب و تسکین پوست تحریکشده، کمک میکنند. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده از اسطوخودوس برای پوست میتواند در بهبود علائم بیماریهای پوستی مانند اگزما و پسوریازیس مؤثر باشد. همچنین، این روغن با خواص ضد میکروبی خود قادر به مبارزه با باکتریها و کاهش آکنه است. علاوه بر این، روغن اسطوخودوس در فرآیند تسریع بهبود زخمها و جلوگیری از ایجاد جای زخم نیز مفید است. با توجه به این خواص، اسطوخودوس برای پوست به عنوان یک درمان طبیعی و ایمن محسوب میشود.
اسطوخودوس در طب سنتی بهعنوان یک گیاه دارویی ارزشمند شناخته میشود که خواص متعددی از جمله تقویت اعصاب، کاهش استرس، تسکین دردهای گوارشی و ضدعفونیکنندگی دارد. این گیاه با طبع گرم و خشک، برای درمان بیماریهای دستگاه تنفسی، مشکلات عصبی، و همچنین اختلالات گوارشی مانند نفخ و اسهال مؤثر است. از دیگر کاربردهای آن، تقویت قوای ذهنی، رفع فراموشی و بهبود خواب است.
در طب سنتی، اسطوخودوس به پاکسازی بدن از خلطهای اضافی و تقویت ارواح دماغی (کارکردهای مغزی) مشهور است. ترکیبات اسانسی این گیاه دارای خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی بوده و در کاهش عوارض برخی بیماریها مانند میگرن و روماتیسم مفید است. همچنین، استفاده از آن بهعنوان چای گیاهی یا روغن اسانس، راهی مؤثر برای آرامشبخشی و رفع اضطراب است.
با این حال، مصرف اسطوخودوس برای افرادی با مزاج بسیار گرم و خشک (صفراوی مزاج)، یا کسانی که از خشکی شدید سیستم گوارش یا پوست رنج میبرند، مضر است و باید با احتیاط استفاده شود. در این موارد، مشورت با متخصص طب سنتی توصیه میشود.
خواص اسطوخودوس برای سودا از دیرباز در طب سنتی مورد توجه بوده است. سودا که یکی از اختلالات مرتبط با غلبه مزاج سرد و خشک محسوب میشود، میتواند با علائمی مانند اضطراب، بیخوابی، خستگی و دردهای عصبی همراه باشد. تحقیقات علمی نشان میدهند که اسطوخودوس، به ویژه به دلیل ترکیباتی چون لینالول و لینالیلاستات، اثرات ضداضطراب و آرام بخشی قابلتوجهی دارد. استنشاق روغن اسطوخودوس میتواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش داده و سیستم عصبی را آرام کند. همچنین، مصرف دمنوش یا عرق اسطوخودوس در کنار بکارگیری سایر توصیه های درمانی پزشک طب سنتی، به پاکسازی بدن از سودا و بهبود تعادل مزاجی کمک میکند. استفاده موضعی از روغن اسطوخودوس نیز میتواند در کاهش تنشهای عضلانی مرتبط با سودا مؤثر باشد.
حد مجاز مصرف اسطوخودوس نقش مهمی در بهرهگیری صحیح از این گیاه دارویی دارد. مطالعات نشان دادهاند که مصرف خوراکی روغن اسطوخودوس، بهویژه در قالب مکملهای استاندارد، در دوز 80 تا 160 میلیگرم در روز با اثرات ضداضطرابی قابلتوجهی همراه است و مصرف در این محدوده بیخطر محسوب میشود.همچنین، پژوهشهای حیوانی نشان دادهاند که مصرف 20 تا 100 میلیگرم بهازای هر کیلوگرم وزن بدن تأثیرات منفی هورمونی ندارد. بااینحال، مصرف بیشازحد اسطوخودوس ممکن است باعث افت فشار خون، خوابآلودگی و کاهش وزن شود. بنابراین، رعایت حد مجاز مصرف اسطوخودوس بهویژه برای افرادی که دارای بیماریهای زمینهای هستند، بسیار ضروری است.
مضرات اسطوخودوس ممکن است در برخی افراد یا هنگام مصرف بیشازحد بروز کند. پژوهشها نشان دادهاند که مصرف زیاد اسطوخودوس میتواند باعث افت فشار خون، خوابآلودگی و کاهش انرژی شود. علاوه بر این، برخی مطالعات حاکی از آن است که استفاده طولانیمدت از روغن اسطوخودوس در ماساژ درمانی، ممکن است با تغییرات هورمونی همراه باشد و در برخی افراد تأثیرات استروژنی ایجاد کند، البته این اثرات بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده شده است و شیوع آن بسیار کم است. از دیگر مضرات اسطوخودوس میتوان به احتمال بروز واکنشهای آلرژیک در برخی افراد اشاره کرد.
مطالعات نشان دادهاند که اسطوخودوس دارای اثرات آرامبخش و خوابآور است و در صورت مصرف همزمان با داروهای آرامبخش مانند بنزودیازپینها (مثل دیازپام)، باربیتوراتها و یا داروهای خوابآور، ممکن است باعث افزایش اثرات تسکینی، گیجی، منگی و خوابآلودگی بیشازحد شود. بنابراین، توصیه میشود قبل از مصرف منظم این گیاه، بهویژه در افراد دارای بیماریهای زمینهای، با پزشک مشورت شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
در پایان، اسطوخودوس با خواص درمانی بینظیر خود توانسته است جایگاهی ویژه در طب سنتی و مدرن پیدا کند. این گیاه دارویی ارزشمند، علاوه بر ویژگیهای آرامبخش و تسکیندهنده، در درمان مشکلات پوستی و بهبود کیفیت خواب نیز بسیار مؤثر است. تحقیقات علمی نشان دادهاند که گیاه اسطوخودوس علاوه بر کاهش اضطراب و استرس، حتی در تسکین دردهای عضلانی و التهابی نقش ایفا میکند. از این رو استفاده از اسانس، روغن یا دمنوش اسطوخودوس بهعنوان یک درمان طبیعی، میتواند بسیاری از مشکلات جسمی و روحی را بهبود بخشد.
در این راستا، داروکده بهعنوان نخستین و معتبرترین داروخانه آنلاین، گزینهای عالی برای خرید مکملهای تغذیهای و داروهای طبیعی حاوی اسطوخودوس و سایر گیاهان است. این داروخانه آنلاین با ارائه محصولات با کیفیت و اطلاعات دقیق، بهترین انتخابها را برای شما فراهم کرده است. علاوه بر این، مجله داروکده مقالات علمی و تخصصی متنوعی درباره استفاده از مکملها و فرآوردههای طبیعی حاوی گیاهان دارویی مانند اسطوخودوس منتشر میکند. با مراجعه به این مجله، میتوانید بهروزترین مقالات و نکات کاربردی در زمینه خواص گیاهان دارویی و مکملهای تغذیهای را مطالعه کرده و بهترین محصولات برای ارتقای سلامت خود را انتخاب کنید.
همچنین، داروکده همواره در کنار شماست تا به شما در رسیدن به سلامت و آرامش کمک کند. ما علاقهمندیم که تجربیات و دیدگاههای شما درباره استفاده از گیاه اسطوخودوس را بشنویم. با به اشتراکگذاری نظرات خود، به دیگران این فرصت را بدهید تا از دانش و بینش شما بهرهمند شوند و تجربهای بهتر در مسیر سلامتی خود داشته باشند!
پرسش و پاسخ
ثبت دیدگاه
پیام به صورت خصوصی ثبت گردد
منابع:
مقالات مرتبط
مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری میرساند.
استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد