در این مقاله از مجله علمی داروکده به بررسی گیاه جینکوبیلوبا، فواید، عوارض احتمالی و تداخلات دارویی آن پرداختهایم.
نویسنده: مهشید رضائی
تحریریه داروکده
آخرین به روزرسانی:
11 بهمن 1403
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
11 بهمن 1403
35K
جینکو بیلوبا چیست و چه خواصی دارد؟
جینکوبیلوبا (Ginkgo biloba) یکی از قدیمیترین گونههای گیاهی در جهان است که به دلیل تاریخچه طولانی و ویژگیهای زیستی منحصربهفردش، موضوع بسیاری از مطالعات علمی قرار گرفته است. این گیاه که اغلب به «فسیل زنده» شهرت دارد، از گذشته تاکنون در طب سنتی مورد استفاده بوده و امروزه نیز در بسیاری از مکملهای غذایی و دارویی جایگاه ویژهای پیدا کرده است.
در این مقاله، با نگاهی علمی به بررسی دقیق ویژگیها و خواص جینکو بیلوبا پرداختهایم. همچنین، به عوارض احتمالی و تداخلات دارویی آن اشاره شده است تا اطلاعاتی جامع و کاربردی برای استفاده آگاهانه از این گیاه در اختیار خوانندگان قرار گیرد.
آنچه در این مقاله میخوانید:
مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه
جینکوبیلوبا (Ginkgo biloba) یک گونه درختی منحصر به فرد و باستانی است که به عنوان یکی از قدیمیترین گونههای گیاهی زنده شناخته میشود. این درخت متعلق به خانواده Ginkgoaceae است و قدمت آن به بیش از 270 میلیون سال پیش بازمیگردد. جینکو بیلوبا به خاطر مقاومت بالای خود در برابر شرایط محیطی سخت و تطبیقپذیری در مناطق مختلف، گاهی به آن لقب «فسیل زنده» داده شده است.
از نظر زیستشناسی، جینکو بیلوبا درختی برگریز با برگهای بادبزنی شکل است که ویژگی ظاهری منحصر به فردی دارد. برگهای این درخت دارای دو لوب مجزا هستند که وجه تمایز آن از دیگر گونههای درختی است. این برگها بخش اصلی مورد استفاده از گیاه بوده و به دلیل غنای ترکیبات زیستفعال، در تهیه فرآوردههای دارویی و تحقیقاتی کاربرد گستردهای دارند.
این گیاه معمولا تا ارتفاع 20 تا 35 متر رشد میکند و طول عمر آن میتواند به بیش از 1000 سال برسد.
جینکو بیلوبا به طور طبیعی در مناطق محدودی از چین یافت میشود و در آنجا به عنوان درختی مقدس و مورد احترام کشت میشود. امروزه، این درخت در بسیاری از نقاط جهان به عنوان یک گیاه زینتی و دارویی پرورش داده میشود.
از منظر علمی، جینکو بیلوبا شامل ترکیبات زیستفعال متنوعی است که آن را برای مطالعات دارویی جذاب کرده است. دو گروه اصلی ترکیبات فعال در این گیاه عبارتند از:
1. فلاونوئیدها: خاصیت آنتیاکسیدانی دارند و به حفاظت از سلولها در برابر استرس اکسیداتیو کمک میکنند.
2. ترپنهای لاکتونی: در تنظیم جریان خون و عملکرد سلولی نقش دارند.
درخت جینکو بیلوبا به دلیل خصوصیات زیستی منحصر به فرد خود و تاریخچه تکاملی طولانی، موضوع بسیاری از پژوهشهای زیستشناسی، گیاهشناسی و داروشناسی است. این گیاه علاوه بر جنبههای دارویی، در فرهنگهای مختلف، نمادی از طول عمر، انعطافپذیری و پایداری به شمار میرود.
در ادامه، به بررسی دقیق مهمترین فواید جینکوبیلوبا خواهیم پرداخت.
یکی از شناخته شدهترین خواص جینکو بیلوبا، تاثیر مثبت آن بر عملکرد شناختی و حافظه است. این گیاه در دستهی "مکملهای تقویت حافظه و تمرکز" بهطور ویژهای شناخته شده و جایگاه مهمی دارد.
اثرات جینکو بیلوبا بر مغز به ترکیبات زیستفعال آن و مکانیسمهای متعددی مرتبط است. یکی از اصلیترین مکانیسمهای اثرگذاری جینکو بیلوبا، بهبود گردش خون در مغز است. این گیاه حاوی ترکیباتی مانند جینکولیدها و بیلوبالیدها است که با گشاد کردن عروق خونی، مقاومت عروقی را کاهش داده و جریان خون را بهبود میبخشند. این فرایند منجر به افزایش تامین اکسیژن و مواد مغذی برای سلولهای مغزی میشود. بهبود گردش خون، بهویژه در افرادی که از اختلالات گردش خون یا مشکلات عروقی مغز رنج میبرند، نقش مهمی در جلوگیری از کاهش عملکرد شناختی دارد.
جینکو بیلوبا همچنین به دلیل خواص آنتیاکسیدانی خود، از سلولهای عصبی در برابر آسیبهای ناشی از استرس اکسیداتیو محافظت میکند. استرس اکسیداتیو که ناشی از تجمع رادیکالهای آزاد در بدن است، یکی از عوامل اصلی مرتبط با پیری مغز و بیماریهای نورودژنراتیو مانند آلزایمر است. ترکیبات آنتیاکسیدانی موجود در جینکو بیلوبا، بهویژه فلاونوئیدها، با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، از سلولهای مغزی محافظت کرده و به حفظ سلامت و عملکرد بهینه آنها کمک میکنند.
تحقیقات نشان دادهاند که جینکو بیلوبا میتواند به بهبود ارتباط بین سلولهای عصبی کمک نماید. این گیاه از طریق تاثیر بر آزادسازی و جذب انتقال دهندههای عصبی مانند سروتونین، دوپامین و گلوتامات، نقش مهمی در تقویت حافظه و عملکرد شناختی ایفا میکند. این تاثیرات بهویژه در افرادی که از اختلالات شناختی مرتبط با سن مانند زوال عقل رنج میبرند، بارزتر است.
مطالعات بالینی متعددی نقش جینکو بیلوبا را در بهبود حافظه و عملکرد شناختی تایید کردهاند.
در یکی از متاآنالیزهای بزرگ که نتایج چندین مطالعه بر روی افراد مبتلا به آلزایمر و زوال عقل را تجزیه و تحلیل کرد، مشخص شد که مصرف مکملهای جینکو بیلوبا میتواند علائم این بیماریها را بهبود بخشد و سرعت پیشرفت آنها را کاهش دهد. همچنین در افرادی که دچار مشکلات شناختی خفیف یا کاهش حافظه ناشی از استرس و خستگی هستند، مصرف این گیاه به بهبود قابلتوجهی در تمرکز و توانایی یادگیری منجر شده است.
بیشتر بخوانید: 11 خوراکی که به تقویت حافظه کمک می کنند
یکی از مکانیسمهای کلیدی جینکو بیلوبا، اثر آن بر گشاد کردن عروق خونی است. ترکیبات ترپنی موجود در این گیاه میتوانند مقاومت عروق را کاهش داده و باعث گشاد شدن رگها شوند. این خاصیت به افزایش جریان خون در سراسر بدن، به ویژه در اندامهای انتهایی و بافتهایی که جریان خون محدودتری دارند، کمک میکند. افزایش جریان خون به معنای انتقال بهتر اکسیژن و مواد مغذی به سلولها و حذف موثرتر مواد زائد از بدن است.
جینکو بیلوبا همچنین تاثیر مستقیمی بر کاهش چسبندگی پلاکتها در خون دارد. این گیاه با کاهش تجمع پلاکتها و بهبود ویژگیهای رئولوژیکی خون (مانند کاهش گرانروی)، از تشکیل لختههای خونی جلوگیری میکند. این خاصیت بهویژه برای کاهش خطر بیماریهای قلبیعروقی مانند سکتههای مغزی و حملات قلبی مفید است. با جلوگیری از انسداد عروق و بهبود جریان خون، جینکو بیلوبا میتواند به حفظ سلامت سیستم قلبی-عروقی کمک نماید.
خواص آنتیاکسیدانی جینکو بیلوبا نیز نقش مهمی در حفظ سلامت قلب و عروق ایفا میکند. فلاونوئیدهای موجود در این گیاه با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، از آسیب به سلولهای اندوتلیوم (لایه داخلی عروق) جلوگیری میکنند. آسیب به سلولهای اندوتلیوم یکی از عوامل اصلی در ایجاد بیماریهای قلبیعروقی مانند تصلب شرایین است. با محافظت از عروق خونی و کاهش التهاب، جینکو بیلوبا به حفظ انعطافپذیری و عملکرد بهینه رگها کمک مینماید.
مطالعات نشان دادهاند که جینکو بیلوبا میتواند در بهبود علائم بیماریهایی که با کاهش گردش خون همراه هستند، مفید باشد. به عنوان مثال، در بیماری لنگش متناوب (Claudication) که ناشی از تنگی عروق در اندامهای تحتانی است، مصرف جینکو بیلوبا باعث کاهش درد و بهبود توانایی راه رفتن میشود. همچنین، این گیاه در کاهش علائم بیماری رینود (Raynaud's disease) که با انقباض عروق کوچک در پاسخ به سرما یا استرس همراه است، موثر گزارش شده است.
آنتیاکسیدانها مولکولهایی هستند که از سلولها در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. رادیکالهای آزاد که به عنوان محصولات جانبی متابولیسم طبیعی بدن و همچنین در اثر عوامل محیطی مانند آلودگی، اشعه ماورای بنفش و دود سیگار تولید میشوند، میتوانند به پروتئینها، چربیها و DNA آسیب برسانند.
ترکیبات آنتیاکسیدانی موجود در جینکو بیلوبا با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، نقش مهمی در کاهش استرس اکسیداتیو ایفا میکنند. استرس اکسیداتیو یکی از عوامل اصلی در پیری زودرس سلولی و ایجاد بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبیعروقی، سرطان، دیابت و بیماریهای نورودژنراتیو مانند آلزایمر است. با کاهش سطح رادیکالهای آزاد و محافظت از سلولها، جینکو بیلوبا میتواند در پیشگیری از این بیماریها اثرگذار باشد.
فلاونوئیدهای موجود در جینکو بیلوبا بهعنوان قویترین ترکیبات آنتیاکسیدانی این گیاه عمل میکنند. این ترکیبات از غشای سلولها در برابر تخریب لیپیدها محافظت کرده و نقش مهمی در تثبیت سلامت غشاهای سلولی ایفا مینمایند. همچنین، این فلاونوئیدها توانایی تقویت عملکرد میتوکندری را دارند که برای تولید انرژی سلولی ضروری است. بهبود عملکرد میتوکندری باعث افزایش کارایی سلولها و کاهش خستگی ناشی از استرس اکسیداتیو میشود.
یکی از مکانیسمهای اصلی ضد التهابی جینکو بیلوبا، تنظیم تولید سیتوکینهای التهابی است. سیتوکینها مولکولهایی هستند که در تنظیم پاسخهای التهابی بدن نقش دارند. در شرایط التهاب مزمن، سطح سیتوکینهای پیشالتهابی مانند TNF-α (فاکتور نکروز تومور آلفا) و IL-1β (اینترلوکین-1 بتا) افزایش مییابد. مطالعات نشان دادهاند که جینکو بیلوبا میتواند تولید این سیتوکینها را کاهش دهد و تعادل سیستم ایمنی را بهبود بخشد. این اثر به کاهش التهاب در بافتهای آسیبدیده و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک مینماید.
جینکوبیلوبا همچنین میتواند فعالیت آنزیمهای مرتبط با التهاب، مانند COX-2 (سیکلوکسیژناز 2) و 5-LOX (لیپواکسیژناز 5) را مهار کند. این آنزیمها در تولید مولکولهای پیشالتهابی مانند پروستاگلاندینها و لوکوترینها نقش دارند. مهار این آنزیمها باعث کاهش التهاب در بافتها، به ویژه در بیماریهای التهابی مانند آرتریت، میشود.
خاصیت ضدالتهابی جینکو بیلوبا بهویژه در کاهش التهاب نورونی (neuroinflammation) اهمیت دارد. التهاب نورونی یکی از عوامل کلیدی در پیشرفت بیماریهای مغزی مانند آلزایمر و پارکینسون است. تحقیقات نشان دادهاند که جینکو بیلوبا میتواند از طریق کاهش فعالیت سلولهای میکروگلیا (سلولهای ایمنی مغز که در پاسخ به آسیب یا عفونت فعال میشوند)، التهاب نورونی را کاهش دهد و از آسیب به سلولهای عصبی جلوگیری کند.
برخی مطالعات بالینی موجود نشان میدهند که جینکو بیلوبا ممکن است در کاهش علائم بیماریهای التهابی مانند آرتروز و کولیت اولسراتیو (التهاب مزمن روده بزرگ) مفید باشد. در برخی بیماران مبتلا به آرتروز، مصرف این گیاه به کاهش درد، بهبود حرکت مفاصل و کاهش نشانگرهای التهابی در خون کمک نموده است. با این حال، شواهد هنوز محدود هستند و برای تایید و درک دقیقتر این اثرات به تحقیقات بیشتری نیاز است.
یکی از دلایل اصلی اضطراب، عدم تعادل در سطح انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین، دوپامین و گابا (GABA) است. جینکو بیلوبا از طریق تاثیر بر این سیستمها میتواند به تنظیم فعالیت عصبی و کاهش احساس اضطراب کمک کند. تحقیقات نشان دادهاند که فلاونوئیدها و ترپنهای لاکتون موجود در این گیاه بر گیرندههای گابا تاثیر مثبت دارند و فعالیت این انتقالدهنده عصبی مهارکننده را تقویت میکنند. افزایش فعالیت گابا در مغز باعث کاهش تحریکپذیری سیستم عصبی و ایجاد احساس آرامش میشود.
علاوه بر این، جینکو بیلوبا دارای خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی است که به محافظت از نورونها در برابر استرس اکسیداتیو کمک میکند. استرس اکسیداتیو و التهاب نورونی از عوامل موثر در افزایش اضطراب و اختلالات روانی هستند. بنابراین، با کاهش این عوامل آسیبزا، جینکو بیلوبا میتواند به بهبود وضعیت روانی کمک نماید.
در یک مطالعه بالینی که در Journal of Psychiatric Research منتشر شد، تاثیر جینکو بیلوبا بر افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD) را مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه، افراد به دو گروه مصرف کننده مکمل جینکو بیلوبا و مصرف کننده دارونما تقسیم شدند. نتایج نشان داد که افرادی که جینکو بیلوبا استفاده کردند، کاهش قابل توجهی در علائم اضطراب (در مقایسه با گروه دارونما) تجربه نمودند. این کاهش علائم بهویژه در دوزهای بالاتر جینکو بیلوبا مشهود بود.
در مطالعه دیگری که در Phytomedicine منتشر شد، اثرات جینکو بیلوبا بر کاهش استرس و اضطراب ناشی از شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. این مطالعه نشان داد که مصرف جینکو بیلوبا باعث کاهش سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) و بهبود پاسخ فیزیولوژیکی بدن به عوامل استرسزا میشود. این یافتهها نشان میدهند که جینکو بیلوبا ممکن است در کاهش اثرات فیزیکی و روانی استرس مفید باشد.
علاوه بر کاهش اضطراب، جینکو بیلوبا تاثیرات مثبت دیگری بر سلامت روان دارد. این گیاه میتواند به بهبود خلقوخو و کاهش علائم افسردگی کمک نماید. خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی جینکو بیلوبا باعث تقویت عملکرد نورونها و بهبود ارتباطات بین سلولی در مغز میشود. همچنین، افزایش جریان خون مغزی که بهواسطه مصرف جینکو بیلوبا اتفاق میافتد، میتواند به بهبود وضعیت شناختی و روانی کمک کند.
اگرچه شواهد علمی امیدوارکنندهای در مورد اثرات جینکو بیلوبا بر اضطراب و سلامت روان وجود دارد، اما این اثرات در همه افراد یکسان نیست و ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند دوز مصرف، مدت زمان مصرف و وضعیت سلامت فرد قرار گیرد. همچنین، برخی از مطالعات کوچک بوده یا نتایج متناقضی ارائه دادهاند، بنابراین تحقیقات بیشتری برای تایید قطعی این اثرات مورد نیاز است.
جهت آشنایی با فرآوردههای موثر در کاهش افسردگی، مطالعه مقاله "داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور" تالیف و ترجمه دکتر شیدا احمدی، متخصص فارماکوگنوزی، پیشنهاد میشود.
جینکوبیلوبا اغلب در کاهش علائم اختلالات شنوایی مانند وزوز گوش (Tinnitus) و کاهش شنوایی ناشی از مشکلات عروقی یا آسیبهای عصبی مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از مکانیسمهای کلیدی جینکو بیلوبا، افزایش گردش خون در گوش داخلی است. کاهش جریان خون در حلزون گوش (cochlea) میتواند باعث آسیب به سلولهای حساس به صدا و در نتیجه کاهش شنوایی یا وزوز گوش شود. ترکیبات موجود در جینکو بیلوبا، به ویژه ترپنهای لاکتونی مانند جینکولیدها، میتوانند عروق خونی را گشاد کرده و مقاومت عروقی را کاهش دهند که این امر به بهبود جریان خون و تامین اکسیژن و مواد مغذی برای سلولهای گوش داخلی کمک میکند.
علاوه بر این، خواص آنتیاکسیدانی جینکو بیلوبا میتواند از سلولهای مویی حلزون گوش در برابر آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت نماید.
مطالعهای که در International Journal of Audiology منتشر شد، تاثیر جینکو بیلوبا را بر کاهش علائم وزوز گوش مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که مصرف جینکو بیلوبا در افرادی که وزوز گوش آنها به مشکلات عروقی یا کاهش گردش خون مرتبط بود، باعث بهبود قابلتوجهی در شدت وزوز شد. این مطالعه نشان داد که دوزهای بالاتر جینکو بیلوبا (حدود 240 میلیگرم در روز) اثرات قویتری دارند.
در یک مطالعه دیگر که در Journal of Otolaryngology منتشر شد، اثر جینکو بیلوبا در ترکیب با درمانهای متداول وزوز گوش بررسی شد. این مطالعه نشان داد که جینکو بیلوبا میتواند به کاهش شدت وزوز گوش در برخی افراد کمک کند، اما تاثیر آن در همه بیماران یکسان نیست و به عوامل زمینهای بستگی دارد.
سندروم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعهای از علائم جسمی، عاطفی و رفتاری است که در روزهای پیش از قاعدگی رخ میدهد و میتواند کیفیت زندگی بسیاری از زنان را تحت تأثیر قرار دهد. علائم شایع این سندرم شامل نوسانات خلقی، اضطراب، خستگی، حساسیت پستانها، سردرد و دردهای عضلانی است. تحقیقات نشان دادهاند که جینکو بیلوبا به دلیل ترکیبات زیستفعال خود، میتواند به کاهش برخی از این علائم کمک نماید.
جینکو بیلوبا حاوی ترکیباتی است که بهطور مستقیم بر چندین فرایند مرتبط با PMS تاثیر میگذارند. یکی از اثرات اصلی این گیاه، تنظیم جریان خون و کاهش احتباس مایعات در بدن است. این خاصیت میتواند به کاهش حساسیت و تورم پستانها که یکی از علائم شایع PMS است، کمک کند. بهبود جریان خون همچنین ممکن است به کاهش سردردها و احساس سنگینی در بدن که در روزهای قبل از قاعدگی شایع هستند، منجر شود.
جینکو بیلوبا همچنین به دلیل خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی خود میتواند در کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو که در تشدید علائم PMS نقش دارند، اثرگذار باشد. این اثرات به کاهش دردهای عضلانی و کاهش سطح استرس کمک میکنند.
علاوه بر این، جینکو بیلوبا میتواند بر سیستم عصبی و تنظیم انتقالدهندههای عصبی تاثیر بگذارد. این گیاه با کمک به تنظیم سطح سروتونین، یکی از انتقالدهندههای عصبی مهم در تنظیم خلقوخو، میتواند نوسانات خلقی و اضطراب را کاهش دهد. همچنین، اثر آرامبخش این گیاه ممکن است به بهبود کیفیت خواب در زنان مبتلا به PMS کمک نماید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد سندروم پیش از قاعدگی و مدیریت علائم آن، میتوانید به مقاله "PMS یا سندروم پیش از قاعدگی و هر آنچه باید بدانید" تالیف و ترجمه دکتر شیدا احمدی مراجعه نمایید.
یکی از مشکلات شایع در سلامت چشم، کاهش جریان خون به شبکیه و عصب بینایی است که میتواند باعث بروز بیماریهایی مانند گلوکوم و دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD) شود. جینکو بیلوبا نقش مهمی در افزایش جریان خون به شبکیه و عصب بینایی ایفا میکند. این خاصیت باعث میشود که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به بافتهای حساس چشم برسد که برای عملکرد بهینه چشم ضروری است.
خواص آنتیاکسیدانی قوی جینکو بیلوبا از سلولهای چشمی در برابر آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت میکند. استرس اکسیداتیو یکی از عوامل کلیدی در پیری سلولهای چشمی و پیشرفت بیماریهایی مانند گلوکوم و دژنراسیون ماکولا است. جینکو بیلوبا با کاهش تولید رادیکالهای آزاد و خنثی کردن آنها، میتواند سرعت پیشرفت این بیماریها را کاهش دهد.
گلوکوم یکی از بیماریهای شایع چشمی است که با افزایش فشار داخل چشم و کاهش جریان خون به عصب بینایی همراه است. جینکو بیلوبا با بهبود جریان خون عصب بینایی میتواند از آسیب بیشتر سلولهای عصبی جلوگیری کرده و دید بیماران را بهبود بخشد.
دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD) که به آسیب سلولهای ماکولا و کاهش بینایی منجر میشود، میتواند با خواص آنتیاکسیدانی جینکو بیلوبا کنترل شود. این گیاه ممکن است پیشرفت بیماری را کند کرده و دید مرکزی را حفظ نماید.
در رتینوپاتی دیابتی، جینکو بیلوبا با کاهش التهاب و بهبود جریان خون به شبکیه، میتواند از آسیب به عروق خونی جلوگیری کرده و پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
اگرچه جینکو بیلوبا اثرات مثبتی بر سلامت چشم دارد، اما نباید به عنوان جایگزین درمانهای استاندارد استفاده شود. مصرف این گیاه باید تحت نظارت پزشک انجام شود، بهویژه در افرادی که از داروهای رقیقکننده خون یا داروهای مرتبط با بیماریهای چشمی استفاده میکنند. همچنین، دوز و مدت زمان مصرف جینکو بیلوبا میتواند بر نتایج تاثیرگذار باشد و نیاز به تنظیم دقیق دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین قرص برای تقویت چشم
مصرف جینکو بیلوبا ممکن است در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی شود، اگرچه این عوارض معمولا خفیف هستند و در موارد نادر به شکل جدی ظاهر میشوند.
یکی از عوارض شایع این گیاه، مشکلات گوارشی مانند تهوع، اسهال، درد معده و نفخ است. این علائم معمولا به دلیل حساسیت دستگاه گوارش به ترکیبات موجود در جینکو بیلوبا رخ میدهد.
یکی دیگر از عوارض رایج جینکوبیلوبا سردرد و سرگیجه است. این علائم به دلیل تاثیر گیاه بر جریان خون یا حساسیت فرد به ترکیبات فعال آن اتفاق میافتند. همچنین، در موارد نادر، مصرف این گیاه میتواند باعث بیقراری یا اختلال در خواب گردد، به ویژه اگر در دوزهای بالا استفاده شود.
جینکو بیلوبا ممکن است در برخی افراد باعث واکنشهای آلرژیک شود. این واکنشها میتوانند شامل خارش، قرمزی پوست، بثورات و در موارد نادر، واکنشهای شدیدتر مانند آنافیلاکسی باشند. اگر فردی پس از مصرف جینکو بیلوبا علائم آلرژی را تجربه کرد، باید مصرف آن را فورا متوقف نماید.
یکی از عوارض کمتر شایع اما مهم جینکوبیلوبا، افزایش خطر خونریزی است. این عارضه به دلیل تاثیر گیاه بر کاهش تجمع پلاکتها در خون ایجاد میشود. به همین دلیل، در افرادی که سابقه خونریزی دارند یا داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنند، این گیاه میتواند خطرناک باشد.
جینکو بیلوبا همچنین ممکن است در برخی افراد منجر به تغییرات سطح قند خون شود. این عارضه به ویژه در افراد مبتلا به دیابت که داروهای تنظیم قند خون مصرف میکنند، اهمیت بیشتری دارد و میتواند باعث افت یا افزایش قند خون گردد.
در موارد بسیار نادر، ترکیبی به نام جینکوتوکسین که به صورت طبیعی در دانههای جینکو یافت میشود، ممکن است باعث بروز تشنج شود. این عارضه بیشتر در افرادی که سابقه صرع یا مشکلات عصبی دارند، دیده میشود و معمولا با مصرف بیش از حد یا محصولات غیر استاندارد رخ میدهد.
مصرف جینکو بیلوبا ممکن است با برخی داروها و شرایط پزشکی تداخل داشته باشد. این تداخلات میتوانند باعث کاهش اثر داروها، افزایش خطر عوارض جانبی یا حتی بروز مشکلات جدی شوند. بنابراین، در صورت استفاده از این داروها، مشورت با پزشک پیش از مصرف جینکوبیلوبا ضروری است تا از ایمنی و اثربخشی آن با توجه به وضعیت سلامت فرد اطمینان حاصل شود.
در ادامه به تداخلات دارویی مهم جینکو بیلوبا اشاره شده است.
- داروهای رقیقکننده خون: جینکو بیلوبا میتواند اثرات داروهای رقیقکننده خون مانند وارفارین، آسپرین و کلوپیدوگرل را تقویت کند و خطر خونریزی را افزایش دهد. این خطر به ویژه در افرادی که سابقه خونریزی دارند یا تحت عمل جراحی قرار میگیرند، جدیتر است.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مصرف همزمان جینکو بیلوبا با داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است خطر خونریزی معده یا دستگاه گوارش را افزایش دهد.
- داروهای ضد تشنج: برخی شواهد نشان میدهند که جینکو بیلوبا ممکن است اثر داروهای ضد تشنج را کاهش دهد و خطر بروز تشنج را در افراد مستعد افزایش دهد.
- داروهای ضدافسردگی: جینکو بیلوبا ممکن است با داروهای ضدافسردگی، به ویژه مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین یا سرترالین، تداخل داشته باشد و خطر بروز سندروم سروتونین را افزایش دهد.
- داروهای دیابت: جینکو بیلوبا میتواند سطح قند خون را تغییر داده و ممکن است اثر داروهای کاهش دهنده قند خون مانند انسولین یا متفورمین را تحت تاثیر قرار دهد. این تغییرات میتوانند به افت یا افزایش قند خون منجر شوند.
- داروهای تنظیم کننده فشار خون: جینکو بیلوبا ممکن است بر فشار خون تاثیر گذاشته و اثر داروهای کاهنده یا افزاینده فشار خون را تغییر دهد.
- داروهای خوابآور یا آرامبخش: مصرف همزمان جینکو بیلوبا با داروهای آرامبخش یا خوابآور ممکن است اثرات آنها را تقویت کرده و باعث خوابآلودگی یا کاهش تمرکز شود.
جینکو بیلوبا با خواص درمانی متنوع خود، در دنیای داروهای گیاهی جایگاه ویژهای دارد. این گیاه علاوه بر تقویت حافظه و تمرکز، در بهبود سلامت قلب، افزایش جریان خون، کاهش التهاب و حفاظت از سلولها در برابر آسیبهای اکسیداتیو نیز موثر است. همچنین، جینکو بیلوبا در کاهش اضطراب، بهبود سلامت چشم، کمک به اختلالات شنوایی و تقویت سیستم ایمنی نیز نقش مهمی ایفا میکند. این گیاه با وجود فواید چشمگیر، نیازمند مصرف آگاهانه و دقیق است تا از بهرهمندی بهینه از خواص آن و جلوگیری از عوارض جانبی اطمینان حاصل شود.
داروخانه آنلاین داروکده، بهعنوان نخستین داروخانه اینترنتی با مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، مجموعهای جامع از فرآوردههای گیاهی، مکملهای غذایی و محصولات آرایشی و بهداشتی را ارائه میدهد. شما میتوانید با مراجعه به صفحات هر محصول، اطلاعات دقیق و کاملی در خصوص ویژگیها و کاربردهای آن دریافت کرده و بر اساس نیاز خود انتخابهای مناسبی داشته باشید.
یکی از ویژگیهای برجسته خرید از داروکده، امکان مشاوره رایگان با تیم علمی، شامل متخصصان داروسازان و کارشناسان ارشد تغذیه است. این تیم آماده است تا شما را در زمینه زمان مناسب مصرف، تداخلات دارویی، دوره مصرف و سایر موارد مرتبط با محصولات سلامت محور راهنمایی کند. همچنین، تیم علمی با نگارش مقالات تخصصی در مجله داروکده، تلاش دارد تا اطلاعات مفیدی را در حوزه های مختلف در اختیار شما قرار دهد و به ارتقای سطح سلامت شما کمک نماید.
در این مقاله، هدف ما ارائه اطلاعات جامع و دقیق در مورد گیاه جینکو بیلوبا و فواید آن بود. امیدواریم که این مطالب به شما کمک کرده باشد تا شناخت بهتری از این گیاه و کاربردهای آن پیدا کنید. از شما دعوت میکنیم نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید تا بتوانیم در آینده مطالبی پربارتر و کاربردیتر ارائه دهیم.
پرسش و پاسخ
ثبت دیدگاه
پیام به صورت ناشناس ثبت گردد
پیام به صورت خصوصی ثبت گردد
منابع:
مقالات مرتبط
مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری میرساند.
استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد