همه چیز در مورد آلزایمر

با افزایش سن مختصری فراموشی دور از انتظار نیست. اما چطور می توان این فراموشی را از آلزایمر افتراق داد؟ حدودا یک نفر از هر 8 سالمند 65 ساله یا بالاتر به آلزایمر دچار می شود. معمولا در مراحل ابتدایی بیماری، اطرافیان بیمار متوجه تغییرات وی می شوند ولی گاهی اوقات ممکن است علائم خیلی قطعی و مشخص نباشند. در این مقاله به جنبه های مختلف بیماری آلزایمر پرداخته شده است.

علامت هشدار دهنده
- حافظه و تکلم: در مراحل اولیه آلزایمر معمولا حافظه بلند مدت فرد دچار اختلال نمی شود بلکه حافظه کوتاه مدت فرد آسیب می بیند. مثلا ممکن است فرد مبتلا مکالمه ای را که اخیرا با شما داشته فراموش کند و یا سوالاتی را بپرسد که اخیرا جواب آن را گرفته است. آلزایمر ممکن است باعث اختلال در تکلم فرد شود و بیمار لغات بسیار ساده و رایجی را که قبلا از آنها زیاد استفاده می کرده از یاد ببرد.
- رفتار: آلزایمر علاوه بر از دست دادن حافظه ممکن است باعث حالت گیجی و تغییرات رفتاری فرد بیمار شود. فرد بیمار ممکن است حتی در محله خود که کاملا به آن آشنا بوده گم شود و یا مسیرهایی که قبلا به کرات رفته را فراموش کند. بیمار ممکن است دچار تغییرات رفتاری شود مثلا فردی که قبلا خیلی به ظاهر خود اهمیت می داده حالا لباس های ناهماهنگ و نافرم به تن کند.

علائم هشدار دهنده را نادیده نگیرید
مسلما برای همه دشوار است که یکی از عزیزان خود را دچار آلزایمر تصور کند اما بهتر است در صورت بروز علائم سریعا با یک پزشک مشاوره گردد. شاید تشخیص پزشک بیماری دیگری باشد که علائم مشابه آلزایمر دارد و قابل درمان است مانند اختلالات غده تیروئید. حتی اگر تشخیص پزشک بیماری آلزایمر باشد مسلما مراجعه زود هنگام باعث می شود برخی علائم به تعویق افتاده و بیماری پاسخ بهتری به درمان ها بدهد.

آلزایمر چطور تشخیص داده می شود؟ 
هیچ آزمایش ساده و قطعی برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد بنابراین پزشک برای تشخیص معمولا در ابتدا به تغیییرات رفتاری بیمار که توسط اطرافیان وی بیان می شود توجه می کند. البته برخی از تست های مخصوص برای بررسی مهارت های ذهنی و حافظه کوتاه مدت بیمار وجود دارند و نورولوژیست ها می توانند با استفاده از این تست ها در کنار سایر روش های تشخیصی مانند اسکن مغز بفهمند که آیا مشکل بیمار مربوط به آلزایمر است یا به دلیل سایر مشکلات مانند سکته مغزی و یا تومور مغزی می باشد.

در مغز چه اتفاقی می افتد؟
آلزایمر باعث تخریب و مرگ سلول های عصبی می شود. هر چه بیماری بیشتر پیشرفت کند مغز کوچک تر می شود و نواحی حاوی مایع مغزی نخاعی وسیع تر می شود. این صدمات مغزی باعث اختلال در حافظه، تکلم و ادراک فرد می شود.

عاقبت آلزایمر چیست؟
روند پیشرفت آلزایمر در هر بیمار متفاوت است گاهی اوقات بیماری به سرعت پیشرفت کرده و باعث اختلال شدید حافظه در طی چند سال می شود. اما در سایر افراد ممکن است این روند کند تر باشد شاید حتی 20 سال طول بکشد تا بیماری کاملا نمایان شود. اغلب افراد مبتلا به این بیماری 3 تا 9 سال پس از تشخیص بیماری به زندگی ادامه می دهند.

تاثیر آلزایمر بر زندگی روزمره
آلزایمر بر تمرکز فرد تاثیر منفی می گذارد بنابراین بیمار قادر نیست کارهای معمولی روزانه مثل آشپزی را انجام دهد. هر چه بیماری شدیدتر شود به یاد آوردن اطرافیان و یا پیدا کردن آدرس برای بیمار دشوار تر می شود. بیمار ممکن است به راحتی گم شود و یا مثلا از ابزار استفاده اشتباه کند مثلا موهای سرش را با چنگال شانه کند. در مراحل پیشرفته بیماری حتی ممکن است بیمار قدرت تکلم خود را از دست بدهد. رانندگی فرد بیمار حتی در مراحل اولیه و حالت خفیف بیماری ممنوع است. دلیل این ممنوعیت نقصان حافظه، احساس گیجی و سردرگمی و هماهنگی ضعیف بین اعضا هر چند به میزان کم می باشد.

آیا ورزش برای آلزایمر مفید است؟ 
ورزش در فرد مبتلا به آلزایمر به حفظ قدرت و توانایی عضلات و هماهنگی بهتر میان آنها کمک می کند. همچنین ورزش باعث کاهش استرس، نگرانی و خلق و خوی بهتر در این بیماران می شود. بهتر است از پزشک در مورد مناسب ترین ورزش برای بیمار سوال کنید. پیاده روی و باغبانی از فعالیت های مناسب برای بیماران آلزایمری محسوب می شوند.

درمان آلزایمر 
متاسفانه هیچ درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد. اما برخی داروها می توانند تا حدی مهارت های مغزی و ذهنی فرد را نگه داشته و تاثیرات منفی و روند بیماری را کنترل کنند. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان آن آغاز گردد بر روند بیماری تاثیر بسیار مثبتی دارد و فرد بیمار قادر است مدت طولانی تر را بدون وابستگی به دیگران زندگی کرده و کارهای شخصی خود را انجام دهد.

مشکلات مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر 
مراقبت از شخص مبتلا به آلزایمر بسیار دشوار است. فرد مراقبت کننده باید علاوه بر آشپزی و نظافت و انجام کارهای منزل به طور دائم مراقب بیمار باشد. یکی از کارهای مفید این است که روی کمدها و کابینت ها برچسب بزنیم و روی این برچسب ها محتویات داخل کابینت یا کمد را بنویسیم و یا با استفاده از این برچسب ها کارهای مهم را که بیمار باید انجام دهد یادآوری کنیم. بهتر است برای داروهای بیمار جعبه قرص هفتگی خریداری کنیم و قرص ها را بر اساس زمان مصرف داخل آن قرار دهیم.
اکثر بیماران در مراحل اولیه آلزایمر به بیماری خود واقف هستند و به همین دلیل ممکن است احساس خجالت یا نگرانی کنند بنابراین چنانچه علامتی از افسردگی در بیمار مشاهده کردید بهتر است به پزشک او اطلاع دهید. در مراحل پیشرفته آلزایمر فرد بیمار ممکن است حتی نسبت به عزیزان خود حالت تهاجمی و یا حتی حمله داشته باشد. به یاد داشته باشید آلزایمر علت این اتفاق است و از بیمار دلگیر نشوید. در صورت بروز چنین علائمی حتما به پزشک بیمار اطلاع دهید.

فرد مراقبت کننده از بیمار آلزایمری به شدت تحت فشار است و ممکن است دچار مشکلاتی شود مانند: 
-عصبانیت، غم و اندوه، تغییرات خلقی 
-سردرد و یا پشت درد 
-اشکال در تمرکز حواس 
-اختلال در خوابیدن 
به دلیل این مشکلات احتمالی اگر از یک بیمار آلزایمری مراقبت می کنید باید به سلامتی خود توجه ویژه کنید. سعی کنید روزانه حتی برای چند دقیقه هم که شده به انجام کاری که از آن لذت می برید بپردازید. معاشرت با دوستان خود را فراموش نکنید. حتی المقدور از یکی از دوستان و یا اقوام برای نگهداری بیمار کمک بگیرید. اگر در منطقه ای که زندگی می کنید این امکان وجود دارد که به صورت حقیقی یا مجازی با کسانی که شرایط مشابه دارند در ارتباط باشید حتما از این فرصت و تبادل تجارب خود با آنها استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: 9 روش تقویت مغز برای پیشگیری از کاهش حافظه

سندروم غروب آفتاب
برخی از بیماران آلزایمر با غروب خورشید دچار حالت غم و اندوه و ناراحتی می شوند. هنوز متخصصان نتوانستند دلیل قاطعی برای این حالت پیدا کنند. برای پیشگیری از این حالت بهتر است قبل از غروب آفتاب چراغ های خانه را رو روشن کرده و پرده ها را بکشید و سعی کنید حواس بیمار را با کار مورد علاقه اش و یا تماشای تلویزیون پرت کنید.

مراحل پیشرفته آلزایمر 
بیماران در مراحل پیشرفته بیماری آلزایمر توانایی راه رفتن، حرف زدن و پاسخ دادن را هم از دست می دهند. بیماری در حالت پیشرفته ممکن است تمام اعمال حیاتی بیمار حتی بلع وی را هم دچار مشکل کند. در این حالت لازم است برای آسایش بیمار از امکانات بیمارستانی برای کاهش مشکلات وی کمک گرفته شود.

آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟
اغلب افراد مایلند بدانند که آیا برای پیشگیری از آلزایمر و یا به حداقل رساندن احتمال ابتلای به آن وجود دارد یا خیر؟ تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد، اما به نظر می رسد رژیم غذایی و ورزش دو عامل مهم در کاهش خطر ابتلا به بیماری هستند. آمارها نشان می دهد که کسانی که رژیم مدیترانه ای دارند که سرشار از سبزیجات، ماهی و مغزها می باشد و به میزان مناسب ورزش و فعالیت های فیزیکی می کنند کمتر دچار آلزایمر می شوند.