همه چیز در مورد خواص امگا3

همه چیز در مورد خواص امگا3

در این بخش از مجله علمی داروکده تصمیم داریم اطلاعات جامعی پیرامون امگا3، خواص، موارد مصرف آن ارائه دهیم:

پریسا نژادحاجیان

نویسنده: پریسا نژادحاجیان

تحریریه داروکده

آخرین به روزرسانی:

30 مرداد 1403

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

darukade
darukade
darukade

30 مرداد 1403

16K

eye icon

همه چیز در مورد خواص امگا3

امگا3 که با روغن ماهی نیز شناخته می شود، نوعی چربی سالم است. بنابراین می توان گفت که چربی ها همیشه هم بد نیستند و اسیدهای چرب امگا3 به واسطه ساختار بیوشیمیایی خود دارای عملکرد ویژه و فواید متعددی برای سلامتی هستند. پس نه تنها مصرف ها آن ها منعی ندارد، بلکه توصیه می شود حداقل درصدی از چربی دریافتی روزانه به این گروه اختصاص داده شود. 

در این مقاله با ما همراه باشید تا با جزئیات کامل به شرح روغن امگا3، منابع خوراکی و فواید آن برای بدن اشاره کنیم:

آنچه خواهید خواند:

  • امگا۳ چیست؟
  • خواص امگا3
  • علائم کمبود امگا3
  • قرص امگا3 برای چیست؟

مدت زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه
 

امگا۳ چیست؟

امگا3 (Omega-3) به گروهی از اسیدهای چرب غیر اشباع اشاره دارد که در زنجیره کربنی خود یک یا چند پیوند دوگانه دارند. نام "امگا-3" به محل قرار گیری اولین پیوند دوگانه در سومین اتم کربن از انتهای متیل زنجیره کربنی بر می گردد. اسیدهای چرب امگا سه ضروری محسوب می شوند زیرا بدن انسان آنزیم های لازم برای ساخت آن ها را ندارد؛ پس به سبب نقش حیاتی که در عملکرد طبیعی بدن دارند می بایست از طریق رژیم غذایی تامین شوند. 

اصلی ترین انواع امگا3 و منابع غذایی آن شامل موارد زیر است:
 

1. اسید آلفا-لینولنیک (ALA): یک اسید چرب 18 کربنی امگا سه است که بیشتر در منابع گیاهی مانند بذر کتان، چیا، گردو، و روغن کانولا یافت می‌شود. ALA به خودی خود فعال نیست و باید در بدن به انواع امگا-3 با زنجیره کربنی بلند تر شامل EPA و DHA تبدیل شود. با این حال، سرعت این تبدیل در بدن انسان پایین است. 
 

2. ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA): یک اسید چرب امگا3 با 20 کربن است که در منابع حیوانی مانند ماهی‌های چرب (مانند سالمون، ماکرل، و ساردین) و همچنین مکمل‌های روغن ماهی یافت می‌شود و نقش مهمی در کاهش التهابات بدن و تولید پروستاگلاندین‌ها، ترومبوکسان‌ها و لوکوترین‌ها ایفا می‌کند که همه این‌ها در تنظیم فشار خون، عملکرد سیستم ایمنی و دیگر فرآیندهای بیولوژیکی موثر هستند.


3. اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA): این اسید چرب 22 کربنه نیز منبع حیوانی داشته و در ماهی‌های چرب و برخی جلبک‌ها یافت می‌شود و برای سلامت مغز و شبکیه چشم به خصوص در دوران بارداری و اوایل زندگی، حیاتی است. 

خواص امگا3

فواید امگا3 در بدن به حدی است که نمی توان از آن ها چشم پوشی کرد. این اسیدهای چرب نقش حیاتی در سلامت بدن دارند و در ساختار غشاء سلولی، تولید هورمون‌ها و کاهش التهابات موثر هستند. در ادامه با برخی از مهم ترین فواید شناخته شده برای امگا3 آشنا خواهیم شد و به این سوال پاسخ می دهیم که امگا۳ برای چی خوبه؟


امگا3 برای سلامت قلب و عروق

مصرف امگا سه از راه های زیر می تواند در حفظ سلامت قلب و عروق و پیشگیری از خطرات جدی قلبی موثر باشد:

- ضد التهاب: اصلی ترین مکانیسم عمل امگا-3‌ که دریافت آن را در بدن ضروری می کند، به اثرات ضد التهابی مرتبط می شود. EPA و DHA، از طریق مهار تولید مولکول‌های پیش‌التهابی مانند ایکوزانوئیدها و سیتوکین‌ها و تحریک تولید ریزمولکول‌های ضد التهابی مانند رزولوین‌ها و پروتکتین‌ها به جای تشدید التهاب، آن را کاهش می‌دهند و به ترمیم و حفظ سلامت بافت‌ها از جمله بهبود عملکرد اندوتلیال یا پوشش داخلی عروق کمک می‌کنند؛ زیرا التهاب مزمن می‌تواند منجر به تشکیل پلاک‌های آترواسکلروتیک در دیواره عروق شود. 

- آنتی‌ترومبوز: امگا-3‌ با کاهش تجمع پلاکت‌ها و تولید عوامل پیش‌برنده لخته مانند ترومبوکسان A2 خطر تشکیل لخته‌های خونی را کاهش داده و احتمال حملات قلبی و سکته‌های مغزی را می کاهند.

- کاهش تری‌گلیسرید: مصرف EPA و DHA می‌تواند با مهار تولید تری‌گلیسرید در کبد که عامل خطری برای بیماری های قلبی و سکته محسوب می شود، سطح آن را در گردش خون کاهش دهد.

- کاهش فشار خون: امگا3 می‌تواند به کاهش مقاومت عروقی و فشار خون کمک نموده و باعث کاهش بار و بهبود عملکرد قلب شود.

   

فواید امگا3 برای زنان

علاوه بر مزایای کلی استفاده از امگا3، فواید ویژه آن برای بانوان به تعادل هورمونی و سلامت قاعدگی اشاره دارد. به این صورت که اسیدهای چرب امگا 3، به ویژه EPA و DHA، به تنظیم هورمونی در زنان کمک کرده و احتمالا با کاهش تولید پروستاگلاندین های پیش التهابی در بهبود ناراحتی های مرتبط با قاعدگی و کمک به بهبود علائم سندرم پیش از قاعدگی یا PMS مانند گرفتگی عضلات، نوسانات خلقی و حساسیت سینه دارای اثرات مثبتی باشد. همچنین، تحقیقات اخیر حاکی از این هستند که امگا 3 احتمالا با افزایش جذب کلسیم و کمک به حفظ تراکم استخوانی در کاهش خطر پوکی استخوان به ویژه در زنان یائسه ارتباط دارد. 

 

فواید قرص امگا3 برای مردان

التهاب و بزرگی خوش خیم پروستات یکی از نگرانی های اصلی مردان به ویژه با افزایش سن است. امگا 3 به واسطه فواید ضد التهابی خود ممکن است به طور بالقوه در کاهش خطر ابتلا به مشکلات پروستات و بدخیمی ها نقش محافظتی داشته باشد و مصرف منظم آن در آقایان می‌تواند پیشرفت بیماری‌های پروستات را کند کرده و سودمند باشد. علاوه بر این، اسیدهای چرب امگا 3، به ویژه DHA، به عنوان جزء ضروری غشای سلولی اسپرم، با بهبود تحرک و مورفولوژی اسپرم مرتبط بوده و در بهبود توان باروری مردان نقش کمکی دارد.  

 

امگا3 در بارداری

دریافت میزان کافی اسیدهای چرب امگا 3 در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین حیاتی است. به طوریکه رشد و نمو مغز و سیستم اعصاب بینایی در جنین به دریافت میزان کافی DHA توسط مادر وابسته بوده و به افزایش توان یادگیری در سال های بعدی زندگی کمک خواهد کرد. از دیگر فواید امگا 3 در بارداری می توان به کاهش خطر زایمان زودرس و پره اکلامپسی اشاره کرد. هر چند علیرغم خواص مصرف امگا3 در بارداری، باورهای نادرستی نیز همچون تاثیر امگا3 بر زیبایی جنین وجود دارد که فاقد پایه و اساس علمی هستند. تنها نگرانی در این دوره، مصرف میزان بالای جیوه به واسطه منابع دریایی امگا3 است، لذا در این شرایط استفاده از مکمل امگا3 با فرمولاسیون استاندارد و فاقد جیوه، تحت نظر پزشک توصیه می شود. 

 

امگا3 برای کودکان

اهمیت مصرف اسیدهای چرب امگا 3 تنها به دوران جنینی بر نمی گرد و میزان کافی آن، به ویژه DHA، برای رشد مغز و تکامل اعمال شناختی در کودکان بسیار مهم است. در حقیقت DHA جزء ساختاری مغز و شبکیه بوده و نقش حیاتی در توسعه مسیرهای عصبی و سیستم بینایی دارد. مصرف کافی امگا 3 در دوران کودکی با افزایش انتقال پیام های عصبی و کاهش التهاب در مغز، از توجه، یادگیری و حافظه حمایت می کند. هر چند توجه به محتوای جیوه در منابع غذایی امگا3 مهم است و می بایست از غذاهای دریایی یا مکمل های روغن ماهی کودکان که فاقد جیوه هستند، استفاده شود. 

تاثیر امگا3 بر بیش فعالی در کودکان و راه های درمان آن طی پژوهش های متعددی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به طور بالقوه خطر مشکلات رفتاری مانند ADHD را کاهش داده است. مطالعات نشان داده اند که کودکان مبتلا به ADHD اغلب سطوح پایین تری از امگا 3 دارند و مکمل یاری می ممکن است با کاهش التهاب در مغز و بهبود مسیرهای دوپامین و سروتونین، به کاهش علائمی مانند بی توجهی، تکانش گری و بیش فعالی کمک کند. 

امگا3 برای سالمندان

تغییرات فیزیولوژیک ناشی از افزایش سن بدن را مستعد ابتلا به طیف گسترده ای از اختلالات می سازد که التهاب مزمن زمینه ساز بسیاری از آن ها بوده است. بدین ترتیب دریافت غذاها یا قرص امگا3 برای افراد مسن با حمایت از عملکرد شناختی، سلامت قلب و تحرک مفاصل، مزایای قابل توجهی ارائه داده و بر کیفیت زندگی افراد مسن تأثیر می گذارند به این صورت که: 

  • با تخفیف التهاب و استرس اکسیداتیو در سلول های عصبی، خطر بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر را کاهش می دهند.
  • با کاهش تری گلیسیرید، مقاومت عروقی، فشار خون و جلوگیری از تصلب شرایین از سلامت قلب و عروق حمایت کرده و خطر سکته را کاهش می دهد.
  • با خواص ضد التهابی علائم آرتریت را کاهش داده و انعطاف پذیری مفاصل را بهبود می بخشند.  
  • با محافظت از شبکیه، خشکی چشم و دژنراسیون ماکولای وابسته به سن را که می‌تواند منجر به کاهش دید در افراد مسن شود، جلوگیری می کند. 

 

امگا3 برای لاغری

ارتباط امگا3 و لاغری از طریق مکانیسم های متفاوتی قابل توضیح است. آن ها متابولیسم چربی را با افزایش فعالیت آنزیم های دخیل در اکسیداسیون چربی افزایش داده و به بدن کمک می کنند چربی را به طور موثرتری بسوزانند. همچنین، به نظر می رسد امگا3 حساسیت به انسولین را بهبود بخشیده و باعث کنترل بهتر قند خون و کاهش ذخیره چربی می شود. علاوه بر این، Omega-3 در تعدیل تولید هورمون نقش دارد. بر اساس مطالعات، امگا تری آدیپونکتین را که نقش کلیدی در تجزیه چربی ایفا می کند، تنظیم کرده و با تأثیر بر هورمون لپتین و بهبود سیگنال سیری، اشتها را کاهش می دهد. بدین ترتیب، مجموعه این اثرات در ترکیب با یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم حمایت کنند.

 

فواید امگا3 برای پوست

تا کنون تحقیقات متعددی بر روی فواید امگا 3 برای پوست انجام شده است. به نظر می رسد این گروه از چربی ها به واسطه کاهش التهاب و حفظ رطوبت پوست می تواند مزایای متعددی برای پوست داشته باشند. روغن امگا3 با تقویت غشای سلولی، به حفظ آب در سلول‌های پوستی کمک می‌کنند که منجر به بهبود نرمی و انعطاف‌پذیری پوست می‌شود. از سویی، امگا3 با کاهش تولید مولکول‌های التهابی در تخفیف قرمزی، تحریک پذیری و علائم بیماری‌های پوستی نظیر اگزما، پسوریازیس و آکنه موثر است. از دیگر نقش های شناخته شده برای امگا تری، محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراء بنفش و به تعویق انداختن سرعت پیری زودرس پوست بوده است. 

 

علائم کمبود امگا3

به طور کلی استفاده از رژیم غذایی فقیر از اسیدهای چرب امگا3 می تواند منجر به کاهش سطوح آن ها در بدن شده و با اثرات گسترده ای بر روی سلامت روان، پوست، عملکرد قلبی عروقی، مفاصل، بینایی، پاسخ ایمنی و سطح انرژی کلی همراه باشد. تظاهرات کوتاه مدت کمبود این ماده مغذی در بدن شامل خشکی، تحریک پذیری و التهاب پوستی و شرایطی نظیر اگزما و درماتیت، ریزش مو و موهای خشک و شکننده، تغییرات خلق و خو مانند افسردگی، خشکی چشم، درد یا سفتی مفاصل و اختلال در پروفایل لیپیدی خون است. 

دریافت ناکافی امگا3 در طولانی مدت، می تواند با عوارض زیر ظاهر شود:

  • ریسک ابتلا به مشکلات حافظه، یادگیری، تمرکز و زوال شناختی
  • افزایش خطر فشار خون بالا و بیماری های قلبی-عروقی 
  • افزایش خطر ابتلا به بیماری های چشمی مانند دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن 
  • اختلال در عملکرد سیستم ایمنی و ابتلا به عفونت های مکرر
  • سطوح پایین انرژی، کاهش استقامت و خستگی مزمن ناشی از التهاب

قرص امگا3 برای چیست؟

قرص امگا3 اصطلاحی است که به مکمل های روغن ماهی حاوی این اسیدهای چرب اتلاق می شود. اشکال دارویی امگا3 در دسته جات متنوعی در بازار موجود بوده و به دلیل اساس روغنی این مکمل ها، اغلب آن ها به فرم سافت ژل و یا شربت طراحی شده اند. آن چه یک قرص امگا3 را ارزشمند می کند فرمولاسیون عاری از جیوه و فلزات سنگین آن است؛ چرا که امگا3 بدون جیوه به شما کمک می کند در عین بهره مندی از خواص متعدد، از گزند اثرات سمی و مخرب سموم احتمالی آن در امان بمانید. دکتر شیدا احمدی کولایی در یک مقاله با عنوان پاسخ به سوالات درباره احتمال وجود جیوه در مکمل های امگا 3، به طور کامل این مسئله را مورد بحث و بررسی قرار داده است. 
 

1- چه کسانی باید قرص امگا3 بخورند؟

اهمیت مصرف قرص امگا3 برای کسانی که از منابع گیاهی یا دریایی امگا3 به میزان کافی استفاده نمی کنند و یا افرادی که نیاز به فواید دریافت منظم و مستمر آن به ویژه در راستای کاهش التهاب، تنظیم چربی خون، کمک به سلامت قلبی-عروقی، پیشگیری از زوال عقل و مشکلات عصبی دارند مانند سالمندان، ورزشکاران و... بیشتر از سایر گروه ها می باشد. 
 

2- چه کسانی نباید قرص امگا3 بخورند؟

با وجود فواید امگا3 برای بدن، مصرف آن در شرایط زیر ممکن است ممنوعیت داشته باشد و بهتر است در صورت نیاز با احتیاط و نظر پزشک صورت گیرد.

  • افراد با مشکلات خونریزی یا مصرف‌کنندگان داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین
  • افراد دارای آلرژی به ماهی یا غذاهای دریایی
  • مبتلایان به بیماری های خاص مانند دیابت، فیبروز کبدی، اختلال دو قطبی و...
  • چند هفته قبل از عمل جراحی
  • زنان باردار و شیرده 
     

3- امگا3 را کی بخوریم؟

بهترین زمان مصرف امگا3 همراه با وعده های غذایی به خصوص وعده های اصلی ناهار و شام است که مقادیری چربی دارند. در حقیقت چربی موجود در غذاها با تحریک ترشح آنزیم های گوارشی مربوطه، به جذب بهتر اسیدهای چرب امگا تری در دستگاه گوارش کمک می کنند. 

4- روزی چند عدد قرص امگا3 بخوریم؟

دوز مناسب امگا-3 برای هر فرد می‌تواند متفاوت باشد و بهتر است بر اساس نیازهای شخصی و شرایط پزشکی تحت نظر پزشک تعیین شود. به طور کلی، مصرف روزانه 250 تا 500 میلی‌گرم EPA و DHA توصیه می‌شود. اما در موارد خاص و در صورت صلاحدید پزشک ممکن است دوزهای بالاتری تجویز گردد که ترجیحا بهتر است در دوزهای منقسم در طول روز باشد. همچنین توصیه می شود به عوارض امگا3 در اثر استفاده افراطی، نا به جا و خودسرانه از مقادیر بالای این فرآورده نیز توجه کافی داشته باشید. 

 

کلام آخر

امگا3 به عنوان گروهی از اسیدهای چرب ضروری برای بدن، امروزه به واسطه خواص سلامتی بخش متعدد خود مورد توجه قرار گرفته اند. از سویی، مصرف افراطی از فست فود و غذاهای آماده با محتوای بالای چربی های ناسالم و ترانس، اهمیت دریافت این گروه سالم از چربی ها را دو چندان می سازد. با توجه به اینکه غنی ترین منبع غذایی امگا3 منابع دریایی هستند که احتمال آلودگی آن ها با فلزات سنگین وجود دارد، تامین این اسید چرب از طریق مکمل های امگا3 یکی از راه های ایمن و بدون دردسر برای بهره مندی از فواید آن هاست.

داروخانه آنلاین داروکده، به عنوان مرکزی معتبر برای عرضه محصولات سلامت محور غیردارویی، انواع مکمل های روغن ماهی و امگا3 را با ضمانت سلامت، اصالت و کیفیت ارائه می کند و با مراجعه به صفحه اختصاصی هر محصول می توانید از ویژگی ها و قیمت قرص امگا3 مطلع شده و بر اساس نیاز خود، بهترین انتخاب را داشته باشید. 

این مقاله به عنوان بخشی از سری مقالات مجله داروکده، با هدف گسترش اطلاعات شما پیرامون خواص امگا3 گردآوری شده بود. لذا امیدواریم ضمن استفاده از مطالب فوق، نظرات و پیشنهادات ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارید.

advertisment1
advertisment1
advertisment2
advertisment1
advertisment2
advertisment3
advertisment4

پرسش و پاسخ

ثبت دیدگاه


پیام به صورت ناشناس ثبت گردد

پیام به صورت خصوصی ثبت گردد

منابع:

مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری می‌رساند.

darukade logo

استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد

طراحی و توسعه توسط گروه نرم افزاری داروکده ( 1403 - 1388 )