داروی ضد چاقی لیپوکسون، نمونه ایرانی Contrave مورد تایید FDA

چاقی بلای عصر بی تحرکی، یکی از معضلات مهم بهداشتی در سراسر جهان است. شیوع چاقی و اضافه وزن در کلیه جوامع و گروه‌های سنی، به میزان هشدار دهنده ای رو به افزایش است. آخرین آمارهای منتشر شده از رشد ۵.۵ برابری شمار افراد چاق در کشورمان طی ۴ دهه گذشته خبر می دهد که بسیار نگران کننده است.

چاقی دارای پیامدهای بهداشتی و روانی گسترده ای است. در این راستا می‌توان به عوارض پزشکی متعدد همچون دیابت نوع دو، فشار خون، مشکلات قلبی، اختلالات تنفسی، کبد چرب و افزایش احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها اشاره کرد. کاهش اعتماد به نفس، انزوا طلبی و کاهش فعالیت‌های اجتماعی نیز از عوارض روانی چاقی محسوب می شوند. به علاوه، چاقی و اضافه وزن هزینه‌های گزافی را بر نظام‌های بهداشتی تحمیل می کند. به طوری که بر اساس مطالعه فدراسیون جهانی چاقی، شیوع اضافه وزن و چاقی تا سال ۲۰۶۰ بیش از ۳.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی برای اقتصاد جهانی هزینه خواهد داشت. با توجه به موارد فوق، مقابله با چاقی و اضافه وزن در دستور کار بسیاری از کشورها قرار گرفته است. 

هر چند کاهش کالری دریافتی از رژیم‌های غذایی و افزایش تحرک بدنی، از اصلی ترین راه‌های مقابله با چاقی و کاهش وزن به شمار می روند، اما گاهی حصول نتیجه مطلوب با مصرف داروهای لاغری ممکن است. بر این اساس، سازمان غذا و دارو (FDA) با تأیید داروهایی نظیر فنترمین/توپیرامات و لورکاسرین به تلاش برای مهار چاقی افزوده است. یکی از داروهای لاغری که از آن به عنوان جدیدترین داروی ضد چاقی تایید شده توسط FDA یاد می شود، قرص لاغری Contrave است.

قصد ما در این مقاله، آشنایی با داروی لیپوکسون به عنوان تنها نمونه داخلی Contrave است. لیپوکسون 8/90 به عنوان نسخه ایرانی داروی کانتریو توسط شرکت دانش پژوهان آریا دارو به بازار عرضه می‌گردد. این داروی ترکیبی درمان چاقی، با هدف سرکوب اشتها و کمک به بهبود شرایط بیماران چاق طراحی شده و تاییدیه‌های لازم را نیز دریافت کرده است. در ادامه، به بررسی اجمالی مکانیسم اثر، مزایا و موارد مصرف داروی لیپوکسون خواهیم پرداخت.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• لیپوکسون چیست؟
•  Contrave چیست؟
• لیپوکسون چگونه عمل می کند؟
• آیا لیپوکسون برای من مناسب است؟
• نحوه مصرف لیپوکسون
• بهترین روش مصرف لیپوکسون
• دوره مصرف لیپوکسون
• عوارض مصرف لیپوکسون
• منع مصرف لیپوکسون
• مصرف لیپوکسون در کودکان
• لیپوکسون در بارداری و شیردهی
• سایر نکات قابل توصیه
• برخی از مهم‌ترین تداخلات دارویی لیپوکسون

مدت زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه

لیپوکسون چیست؟

لیپوکسون، تنها داروی لاغری ضد اشتها موجود در ایران و دارای تاییدیه‌های معتبر از سازمان‌های FDA و EMA است. این دارو در دسته دارویی "ضد چاقی و کاهنده  اشتها" قرار دارد و به عنوان نسخه ایرانی داروی Contrave توسط شرکت دانش پژوهان آریا دارو به صورت قرص خوراکی پیوسته رهش و در جعبه‌های 60 عددی (هر جعبه حاوی 4 بلیستر 15 عددی به همراه برگه راهنما) عرضه می‌شود. لیپوکسون ترکیبی از دو ماده فعال نالترکسون (Naltrexone) و بوپروپیون (Bupropion) است که نقش مهمی در سرکوب اشتها و کنترل وزن دارند. 

نالترکسون/بوپروپیون به عنوان اجزای سازنده لیپوکسون، در سه مطالعه بالینی بر روی بیماران مبتلا به چاقی مورد بررسی قرار گرفته اند. در این مطالعات که یک سال به طول انجامید، مشخص شد که ترکیب این دارو همراه با رژیم غذایی و ورزش، منجر به کاهش وزن ۲ تا ۴ برابر بیشتر نسبت به افرادی شد که تنها از رژیم غذایی و ورزش استفاده کرده بودند. این نتایج نشان می‌دهد که لیپوکسون به‌طور قابل‌توجهی در بهبود مدیریت وزن و کمک به افراد چاق مؤثر است.

برای افزایش اثربخشی لیپوکسون، توصیه می‌شود که مصرف آن با رژیم غذایی کم‌کالری و افزایش فعالیت بدنی همراه باشد.

Contrave چیست؟

Contrave (کانتریو)، یکی از جدیدترین داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان چاقی مفرط است. 

نخستین بار FDA  در فوریه 2011، Contrave را به دلیل نیاز به آزمایشات بالینی طولانی مدت برای ارزیابی اثرات قلبی عروقی دارو، رد کرد. اما پس از انجام آزمایشات بالینی موفقیت آمیز که ایمنی و اثربخشی کانتریو را اثبات نمود، این دارو در سپتامبر 2014 به تایید سازمان غذا و داروی آمریکا رسید.

سازمان غذا و دارو اعلام کرده که مصرف این دارو باید با تجویز پزشک و به صورت کاملا کنترل شده و همراه با رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت ورزشی و اصلاح سبک زندگی صورت گیرد تا تأثیر بیشتری در کاهش وزن داشته باشد.

Contrave ترکیبی از دو داروی مورد تایید FDA به نام‌های نالترکسون (naltrexone) و بوپروپیون (Bupropion) است که از تایید ایمنی مصرف آن‌ها بیش از 30 سال گذشته است. نالترکسون یک آنتاگونیست اپیوئید است که برای درمان رفع اعتیاد به الکل و مشتقات تریاک مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. بوپروپیون به عنوان یک مهارکننده نسبتا ضعیف بازجذب عصبی دوپامین و نوراپی نفرین نیز برای درمان افسردگی، اختلال عاطفی فصلی و کمک به افراد در ترک سیگار استفاده ‌می‌گردد.

اگرچه اثرات مصرف جداگانه نالترکسون و بوپروپیون در کمک به مدیریت وزن در بزرگسالان چاق به اثبات نرسیده است، اما ترکیب این دو دارو تحت نام کانتریو باعث کاهش اشتها و کنترل هوس‌های غذایی می‌شود. همچنین، Contrave برخلاف اجزای سازنده اش کاربردی در درمان افسردگی، وابستگی به اپیوئیدها و یا الکل و یا کمک به ترک سیگار ندارد.

لیپوکسون چگونه عمل ‌می‌کند؟

مکانیسم دقیق اثرگذاری لیپوکسون و نمونه خارجی آن یعنیContrave  بر کاهش وزن به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می‌شود این اثرات از طریق تاثیر بر هیپوتالاموس که مرکز تنظیم اشتها است و مسیر دوپامینرژیک مزولیمبیک که در سیستم پاداش مغز نقش دارد، رخ دهد. به زبان ساده، این دارو به کنترل اشتها و کاهش هوس‌های غذایی کمک می‌کند و از این طریق در کاهش وزن موثر است. 

آیا لیپوکسون برای من مناسب است؟

لیپوکسون در کمک به افرادی که با چاقی مفرط دست‌ و پنجه نرم می‌کنند، یک گزینه درمانی جدید و نوآورانه است که باید با همراهی سبک زندگی سالم به کار گرفته شود. لیپوکسون به عنوان تنها نمونه داخلی کانتریو در بزرگسالان با شاخص توده بدنی (BMI) بزرگتر یا مساوی 30 (چاق) و یا BMI حداقل 27 (اضافه وزن) و همراه با یکی از اختلالات مرتبط با اضافه وزن همچون فشار خون بالا، دیابت نوع 2 و یا دیس لیپیدمی مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. در صورتی که این شرایط را دارید، ‌می‌توانید کاندید مصرف لیپوکسون باشید. البته از آن جایی که مصرف لیپوکسون باید با تجویز پزشک باشد، توصیه ‌می‌شود پیش از مصرف سوابق پزشکی خود شامل هر نوع آلرژی، بیماری، مصرف داروها و مکمل‌ها و ... را به پزشک متخصص اطلاع دهید. 

نحوه مصرف لیپوکسون

تعیین نحوه مصرف لیپوکسون و تنظیم دوز مصرفی آن، بر عهده پزشک است. ایشان بر اساس شرایط شما، پاسخ به درمان و سایر داروهای مصرفی، دوز مناسب را تعیین ‌می‌کنند.

عموما در هفته اول، مصرف روزانه یک قرص لیپوکسون در صبح توصیه ‌می‌شود.

در هفته دوم مصرف، این دارو دو بار در روز و همراه با یک وعده غذایی کم چرب تجویز ‌می‌گردد. بدین ترتیب که یک قرص صبح و یک قرص عصر مصرف شود. 

در هفته سوم، تعداد مصرفی تا 3 عدد در روز افزایش ‌می‌یابد.

پس از آن، در هفته چهارم دوز بهینه 2 قرص، دو بار در روز صبح و عصر (مجموعا 4 قرص) تجویز ‌می‌گردد. 

لازم است مصرف دارو از دوزهای کمتر شروع شود تا بروز عوارض جانبی نظیر بروز تشنج، بی خوابی و علائم مشابه ترک مواد افیونی، محدود گردد. 

دوز دارو را بدون دستور پزشک، افزایش ندهید و بدون تایید ایشان، یکباره مصرف لیپوکسون نمونه داخلی داروی کانتریو را متوقف نکنید.

بهترین روش مصرف لیپوکسون

مطالعات علمی نشان می‌دهد که ترکیب نالترکسون و بوپروپیون که در داروی لیپوکسون موجود است، همراه با رژیم غذایی کم‌کالری و افزایش فعالیت بدنی، مؤثرترین روش برای مدیریت وزن در بیماران مبتلا به چاقی است. بر اساس تحقیقات، استفاده از این ترکیب دارویی در کنار رژیم و ورزش باعث کاهش وزن بیشتر و پایدار می‌شود.

با استناد به مطالعات بالینی، بهترین روش مصرف لیپوکسون بدین صورت است که باید این دارو را روزانه و در یک زمان مشخص مصرف کنید. از مصرف آن همراه با وعده‌های غذایی پرچرب پرهیز کنید، زیرا می‌تواند سطح دارو را در بدن افزایش داده و خطر بروز عوارض جانبی را بالا ببرد. همچنین در طول دوره مصرف از مصرف الکل خودداری کنید.

در اوایل دوره مصرف این دارو، برخی افراد ممکن است با مشکلات خواب مواجه شوند، به همین دلیل توصیه می‌شود لیپوکسون را نزدیک به زمان خواب مصرف نکنید.

همچنین توصیه ‌می‌شود به تدریج دوز مصرفی را افزایش دهید تا از عوارض جانبی مانند تهوع و سرگیجه جلوگیری شود.

دوره مصرف لیپوکسون

در چندین مطالعه بالینی، ایمنی مصرف کانتریو (نمونه خارجی لیپوکسون) تا 56 هفته تایید شده است. اما چنانچه با مصرف 16 هفته ای این دارو، حداقل 5٪ از وزن خود را از دست نداده اید، ممکن است این دارو برای شما مناسب نباشد. در این صورت بهتر است با پزشک مشورت نمایید تا سایر استراتژی‌های مدیریت وزن در نظر گرفته شود.

عوارض مصرف لیپوکسون

مصرف این دارو مشابه سایر داروها ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد، ولی عوارض آن نسبت به داروهای مشابه بسیار کمتر است.

تهوع شایع ترین عارضه مصرف کانتریو به عنوان نمونه خارجی لیپوکسون است که به گواه مطالعه انجام شده، در بیش از 25% از شرکت‌کنندگان مشاهده شده است. پس از آن یبوست، سردرد و استفراغ از جمله عوارض شایع این دارو به شمار ‌می‌روند. اختلالات خواب و خشکی دهان نیز در برخی افراد به ویژه در اوایل دوره مصرف، مشاهده می‌گردد. دانش پژوهان آریا دارو، شرکت عرضه کننده لیپوکسون، به مواردی همچون اسهال، گیجی، سرگیجه، تاری دید، تحریک پذیری، ضربان قلب آهسته یا سریع، خستگی یا ضعف غیر معمول، مشکل در تمرکز، وزوزگوش و برخی اختلالات روانی (احساس ترس و دلهره، دلسردی و ...) نیز به عنوان سایر عوارض مصرف این دارو، اشاره کرده است. در صورت بروز عوارض فوق یا هر عارضه دیگر با پزشک و یا داروساز مشورت نمایید.

منع مصرف لیپوکسون

مصرف لیپوکسون در افراد با سابقه حساسیت مفرط به داروهای بوپروپیون و یا نالترکسون و یا هر ماده غیرفعال موجود در فرمولاسیون لیپوکسون مجاز نیست.

لیپوکسون در بیماران با فشار خون بالای کنترل نشده، بیماران با سابقه یا تشخیص فعلی پرخوری عصبی و یا بی اشتهایی عصبی، بیماری حاد کبدی و مرحله نهایی نارسایی کلیوی (ESRD) منع مصرف دارد.

بیماران مبتلا به تشنج و افرادی که در مرحله قطع ناگهانی بنزودیازپین‌ها، الکل و داروهای ضد صرع هستند، به دلیل احتمال وقوع تشنج نباید از لیپوکسون جهت کاهش وزن، استفاده کنند.

بیمارانی که به درمان با اپیوئیدها نیاز دارند، افرادی که در حال ترک وابستگی شدید به اپیوئیدها هستند و بیمارانی که آگونیست اپیوئیدی همچون متادون، ترامادول و ... و یا آگونیست نسبی مانند بوپرنورفین دریافت می‌کنند، نباید از این دارو استفاده کنند.

مصرف لیپوکسون در کودکان

مصرف این دارو در کودکان زیر 18 سال مورد تایید نیست و از این رو توصیه نمی‌شود.

لیپوکسون در بارداری و شیردهی

بانوان باردار و شیرده نباید از این دارو استفاده کنند. بانوان در سنین باروری که از لیپوکسون (نالترکسون/ بوپروپیون) استفاده می‌کنند، باید از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده نمایند و در صورت بارداری، مصرف این دارو را قطع کنند.

سایر نکات قابل توصیه

برخی افراد به ویژه در ابتدای دوره مصرف داروی ترکیبی متشکل از نالترکسون و بوپروپیون، ممکن است علائمی مانند خلق و خوی کم (افسردگی)، عصبی بودن، بی قراری، حملات پانیک یا تغییر در روحیه یا اعمال جدید و یا بدتر شدن علائم قبلی را تجربه کنند. به همین علت بهتر است مصرف کنندگان لیپوکسون، از نزدیک مانیتور شوند و به تغییرات ناگهانی رفتاری خود توجه زیادی داشته باشند.

همچنین، جزء بوپروپیون موجود در لیپوکسون، ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد. برای کاهش خطر تشنج، لازم است نکات زیر را رعایت کنید.

• از مصرف بیش از 4 قرص در روز معادل با 32 میلی گرم نالترکسون و 360 میلی گرم بوپروپیون، اجتناب نمایید. 

• دوز مصرفی را به تدریج افزایش دهید. 

• بیش از 2 قرص در یک وعده، مصرف نکنید.

• از مصرف همزمان لیپوکسون با وعده‌های غذایی پرچرب خودداری کنید. 

دوز دارو را بدون دستور پزشک، افزایش ندهید و بدون تایید ایشان، یکباره مصرف لیپوکسون را متوقف نکنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مطالعه سایر موارد هشدار مصرف، به برگه راهنمای قرار داده شده در جعبه داروی لیپوکسون مراجعه نمایید. 

برخی از مهم‌ترین تداخلات دارویی لیپوکسون

• دیگر ترکیبات حاوی بوپروپیون

• مهارکننده‌های آنزیم مونوآمین اکسیداز

• آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های اپیوئیدی

• ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای

•  آنتی‌سایکوتیک‌های تیپیکال و آتیپیکال

• داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی

تداخلات دارویی لیپوکسون به طور جامع در برگه راهنمای این محصول شرح داده شده است. از این رو توصیه می‌شود جهت دریافت اطلاعات بیشتر، به برگه راهنما لیپوکسون مراجعه کنید. 

سخن پایانی

در این مقاله، لیپوکسون به عنوان نمونه داخلی داروی Contrave، راه‌حلی نوین و موثر برای کنترل چاقی و کاهش وزن معرفی شد. این دارو با تاییدیه‌های معتبر و ترکیبی از نالترکسون و بوپروپیون، به سرکوب اشتها و مدیریت هوس‌های غذایی کمک می‌کند. اگرچه داروهای ضد چاقی مانند لیپوکسون می‌توانند نقشی مؤثر در کنترل وزن ایفا کنند، اما تأثیر آن‌ها تنها زمانی کامل خواهد بود که همراه با رژیم غذایی متعادل و افزایش فعالیت بدنی مصرف شوند.

برای اطلاعات بیشتر درباره داروها و مکمل‌های مرتبط با کاهش وزن و سایر مقالات علمی و تخصصی، به مجله داروکده مراجعه کنید. مجله داروکده، با ارائه محتوای معتبر و جامع، یکی از بهترین منابع در زمینه اطلاعات دارویی و مشاوره‌های تخصصی محسوب می‌شود. 

علاوه بر تدوین مقالات علمی، داروکده به عنوان اولین و معتبرترین داروخانه آنلاین ایران با امکان مشاوره با متخصصین حوزه داروسازی و تغذیه، همراه مطمئنی برای تهیه محصولات با کیفیت و استاندارد است.

در انتها، امیدواریم مطالب ارائه شده در این مقاله، برای شما مفید باشد. شما می‌توانید پیشنها‌دات و تجربیات خود را در قسمت نظرات همین صفحه با ما به اشتراک بگذارید.