بررسی علمی عوارض جانبی ملاتونین

عوارض قرص ملاتونین یکی از دغدغه های اصلی افرادی است که از اختلال خواب رنج می‌برند و جهت رفع مشکل خود به دنبال قرص خواب آور بدون عوارض هستند.

امروزه بی‌خوابی و اختلال خواب مشکل رایج بسیاری از افراد است. از آنجا که اکثر دارو‌های موثر در این زمینه دارای عوارض متعددی از جمله ایجاد خواب آلودگی، وابستگی، سرگیجه، مشکلات گوارشی و... هستند، بنابراین، بسیاری استفاده از قرص خواب آور ملاتونین را نسبت به دارو درمانی ترجیح می‌دهند. اما آیا می‌توان ملاتونین را به عنوان کم عارضه ترین قرص خواب آور استفاده نمود؟ عوارض جانبی ملاتونین چیست؟ آیا قرص ملاتونین قابل استفاده در همه افراد است؟ آیا مصرف قرص ملاتونین باعث وابستگی می شود؟

چنانچه شما هم دچار اختلالات خواب هستید و در استفاده از ملاتونین به جای دارو‌های خواب آور تردید دارید، با ما همراه شوید تا در ادامه مطلب با بررسی کامل ملاتونین و عوارض قرص ملاتونین، شما را در انتخاب محصول مناسب راهنمایی کنیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

- ملاتونین چیست؟
- قرص ملاتونین برای چیست؟
- عوارض قرص ملاتونین
- عوارض ملاتونین بر پوست
- عوارض ملاتونین بر کبد
- عوارض ملاتونین بر قلب
- عوارض ملاتونین بر چشم
- عوارض ملاتونین بر مغز
- عوارض ملاتونین بر پریودی
- عوارض ملاتونین در کودکان
- عوارض قرص ملاتونین برای نوجوانان
- عوارض ملاتونین در بارداری و شیردهی
- عوارض ملاتونین زیر زبانی
- عوارض قرص ملاتونین 10
- آیا مصرف قرص ملاتونین وابستگی دارد؟
- قرص ملاتونین با چه داروهایی تداخل دارد؟

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

ملاتونین چیست؟

ملاتونین (Melatonin) هورمونی است که به طور طبیعی توسط بدن در پاسخ به تاریکی تولید می‌شود و با تنظیم ریتم شبانه روزی، بدن را برای خواب آماده می کند. به همین علت برخی به آن هورمون خواب یا هورمون تاریکی نیز می‌گویند. کاهش ترشح ملاتونین در بدن، می تواند منجر به بی خوابی و اختلال خواب شود. در چنین مواقعی استفاده از مکمل های ملاتونین می‌توانند در کمک به رفع این مشکل موثر واقع شوند. 

جهت کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با ملاتونین به مقاله "ملاتونین (Melatonin) و کاربردهای آن" تالیف و ترجمه دکتر کوشا شهیدی مراجعه نمایید

از آنجا که قرص ملاتونین جزء مکمل‌های OTC است و مصرف آن در افراد بزرگسال سالم لزومی به تجویز پزشک ندارد، بنابراین به عنوان قرص خواب آور بدون نسخه نیز شناخته می‌شود.

قرص ملاتونین برای چیست؟

از جمله مهم‌ترین خواص قرص ملاتونین و موارد مصرف آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- تسریع روند به خواب رفتن
- بهبود کیفیت و تنظیم خواب شبانه
- تنظیم ریتم شبانه روزی در مواردی مانند جت لگ (به هم خوردن الگوی طبیعی خواب ناشی از پرواز زدگی) و افراد با شیفت کاری متغیر

علاوه بر این، نتایج برخی مطالعات نشان داده اند که قرص ملاتونین ممکن است در کمک به کاهش اضطراب پیش از جراحی، بهبود افسردگی فصلی، حفظ سلامت پوست، افزایش ترشح هورمون رشد، کمک به درمان دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن و هم‌چنین کمک به درمان برخی از انواع سرطان ها مفید باشد. با این حال تایید نهایی موارد ذکر شده نیاز به تحقیقات و بررسی بیشتری است.

عوارض قرص ملاتونین

مصرف قرص ملاتونین در کوتاه مدت برای اکثر افراد ایمن است. حتی ممکن است مصرف آن در طولانی مدت نیز فاقد عارضه جانبی جدی باشد. با این حال، از آنجا که مطالعات در ارتباط با عوارض ملاتونین در دراز مدت کامل نیست، بنابراین نمی‌توان در مورد ایمنی مصرف طولانی ‌مدت قرص ملاتونین با قاطعیت اظهار نظر نمود.

اگر چه ملاتونین به عنوان کم عارضه ترین قرص خواب آور شناخته شده است، با این حال، نتایج برخی مطالعات نشان داده که مصرف ملاتونین ممکن است در برخی افراد منجر به ایجاد عوارض زیر شود:

احساس خواب آلودگی و خستگی در طول روز: در چنین مواردی پیشنهاد می‌شود دوز ملاتونین مصرفی را کاهش دهید و از رانندگی و کار با ابزار و ماشین آلات سنگین خودداری نمایید.

سردرد و سرگیجه: برخی افراد ممکن است در ابتدای مصرف ملاتونین دچار سردرد شوند. معمولا این عارضه با ادامه مصرف از بین می‌رود. 

به هم خوردن ریتم شبانه روزی: همانطور که مصرف ملاتونین در اغلب افراد می‌تواند در بهبود بی خوابی موثر باشد، مصرف بیش از حد آن در برخی افراد می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و منجر به افزایش هوشیاری و حتی بیدار شدن زود هنگام شود.

احساس تهوع و معده درد: اسهال، تهوع و مشکلات گوارشی از دیگر عوارض ملاتونین هستند که در اکثر مواقع موقت بوده و با ادامه مصرف برطرف می‌شوند.

موارد نامبرده از جمله معمول‌ترین عوارض ملاتونین هستند که در اغلب موارد با ادامه مصرف از بین می‌روند. در غیر این صورت توصیه می‌شود جهت تغییر دوز مصرفی با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.

در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین نگرانی ها و سوالات شما کاربران گرامی در ارتباط با مصرف و عوارض جانبی ملاتونین خواهیم پرداخت.
 

- عوارض ملاتونین بر پوست

ملاتونین با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی می تواند اثر مخرب رادیکال‌های آزاد ناشی از آلودگی و اشعه UV بر روی پوست خنثی را کند و از این طریق در به تاخیر انداختن روند پیری پوست موثر باشد. 

به نظر می‌رسد که استفاده از کرم‌های موضعی بر پایه ملاتونین از طریق کمک به آبرسانی پوست، به کاهش خشکی و هم‌چنین کاهش چین و چروک‌های سطحی کمک می‌کنند. علاوه بر این، ملاتونین در تسریع روند بهبود زخم و کمک به درمان برخی از بیماری های پوستی مانند اگزما و شوره سر موثر است. هم‌چنین نتایج مطالعات نشان داده اند که ملاتونین با نقشی که در سنتز کلاژن دارد به جوانسازی و حفظ سلامت پوست کمک می‌کند. با این حال جهت تایید نهایی اثرات ذکر شده نیاز به بررسی بیشتری است. 

از آنجا که ممکن است مصرف موضعی ملاتونین در برخی از افراد که دارای پوست حساس هستند منجر به بروز واکنش‌های آلرژیک مانند قرمزی، تورم، خارش شود، بنابراین بهتر است این افراد پیش از مصرف با پزشک متخصص پوست مشورت نمایند. 

سوالی که در این قسمت بسیار مطرح می‌شود این است که " آیا قرص ملاتونین باعث تیرگی پوست می‌شود؟" در پاسخ به این سوال باید گفت که در حال حاضر نتایج مطالعات علمی هیچ گونه تغییر قابل توجهی را در رنگ پوست افراد دریافت کننده قرص ملاتونین در مقایسه با گروه کنترل بیان نکرده‌اند. البته ذکر این نکته لازم است که بسیاری از افراد به دلیل تشابه اسمی، ممکن است ملاتونین را با  ملانین (رنگ دانه‌ای که مسئول تغییر رنگ پوست است) اشتباه بگیرند. 
 

- عوارض ملاتونین بر کبد

نتایج یک مطالعه نشان داده است که مصرف ملاتونین نه تنها آسیبی به کبد وارد نمی‌کند، بلکه می‌تواند با کاهش سطح آنزیم های کبدی، در کمک به بهبود کبد چرب غیر الکلی موثر باشد، اما تایید نهایی این مورد نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

در صورت ابتلا به بیماری کبدی و مصرف داروهای موثر در این زمینه، توصیه می‌شود پیش از مصرف قرص ملاتونین با پزشک مشورت نمایید.
 

- عوارض ملاتونین بر قلب

در حال حاضر مدرک علمی معتبری مبنی بر مضر بودن ملاتونین برای قلب طبق دوز توصیه شده وجود ندارد. اما افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و فشار خون و هم‌چنین افراد مصرف کننده دارو‌های ضد انعقاد خون باید ملاتونین را با نظر پزشک مصرف کنند.
 

- عوارض ملاتونین بر چشم

طبق بررسی‌های انجام شده، تاکنون عارضه جانبی جدی با مصرف قرص ملاتونین بر روی سلامت چشم گزارش نشده است. نتایج مطالعات نشان می‌دهند که ملاتونین با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی، می تواند به پیشگیری و کمک به بهبود علائم دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) کمک کند.
 

- عوارض ملاتونین بر مغز

مصرف دوز‌های معمول قرص ملاتونین عارضه جانبی جدی بر روی مغز ندارد. در برخی افراد ممکن است که با ایجاد خواب آلودگی و خستگی منجر به کاهش عملکرد مغزی در طول روز شود. 
 

- عوارض ملاتونین بر پریودی

یکی از سوالات رایج بانوان هنگام استفاده از قرص خواب آور ملاتونین این است که "آیا قرص ملاتونین باعث عقب افتادن پریود می‌شود؟" 

ملاتونین هورمونی است که به تنظیم شروع پریود و طول چرخه قاعدگی کمک می کند. نتایج برخی از مطالعات نشان داده اند که تغییرات در سطح ملاتونین ممکن است بر چرخه قاعدگی اثر بگذارد و باعث به تعویق افتادن پریود شود. با این حال تایید نهایی اثر قرص ملاتونین بر روی قاعدگی نیازمند تحقیقات جامع تری است.
 

- عوارض ملاتونین در کودکان

استفاده از قطره و یا قرص ملاتونین برای کودکان ممکن است منجر به ایجاد عوارضی مانند خواب آلودگی و گیجی صبحگاهی، سردرد، تغییرات خلق و خو و در مواردی افزایش شب ادراری شود. به همین منظور توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه قرص ملاتونین در کودکان خودداری نمایید و جهت تعیین دوز و مدت زمان مصرف حتما با پزشک مشورت نمایید.

- عوارض قرص ملاتونین برای نوجوانان

به نظر می‌رسد زمانی که قرص Melatonin طبق دوز مناسب استفاده شود، عوارض جانبی جدی نخواهد داشت. در برخی موارد ممکن است منجر به ایجاد خواب آلودگی، خستگی، سردرد، کابوس و گیجی شود. با این وجود، بهتر است نوجوانان زیر 18 سال جهت مصرف قرص تنظیم خواب ملاتونین با پزشک مشورت کنند.
 

- عوارض ملاتونین در بارداری و شیردهی

به طور کلی مصرف قرص ملاتونین در شیردهی و بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا اطلاعات کمی در مورد عوارض جانبی قرص ملاتونین بر روی جنین و نوزادان وجود دارد. چنانچه در حین مصرف ملاتونین باردار شدید، جهت ادامه مصرف یا قطع مصرف با پزشک خود مشورت نمایید.

- عوارض ملاتونین زیر زبانی

به طور معمول مصرف قرص ملاتونین زیر زبانی ایمن است و منجر به ایجاد عوارض جدی نخواهد شد. در برخی موارد بسیار نادر ممکن است منجر به بروز واکنش‌های آلرژیک مانند تورم و قرمزی زبان شود. در چنین مواردی با تغییر فرم مصرفی و استفاده از قرص بلعیدنی می‌توان از ایجاد عوارض قرص ملاتونین زیر زبانی پیشگیری نمود.

- عوارض قرص ملاتونین 10

انتخاب دوز مصرفی ملاتونین دغدغه بسیاری از کاربران است. تا آنجا که اغلب این افراد هنگام خرید قرص ملاتونین نگران عوارض قرص ملاتونین 5 و حتی عوارض قرص ملاتونین 3 میلی گرم هستند، برای اطمینان خاطر بهتر است دوز و مدت زمان ملاتونین مصرفی را پزشک برای شما تعیین نماید. در غیر این صورت پیشنهاد می‌شود که مصرف قرص ملاتونین را از دوز کم (1 میلی گرم) شروع کنید و سپس در صورت نیاز، به تدریج دوز مصرفی را افزایش دهید.

- آیا مصرف قرص ملاتونین وابستگی دارد؟

یکی از مواردی که مکمل ملاتونین را به بهترین قرص خواب آور تبدیل کرده است، این است که اعتیاد آور نبوده و مصرف آن طبق دوز استاندارد منجر به ایجاد وابستگی که عارضه معمول بسیاری از دارو‌های خواب آور است، نمی‌شود.

- قرص ملاتونین با چه داروهایی تداخل دارد؟

توصیه می‌شود افراد مصرف کننده داروهای ضد افسردگی مانند فلووکسامین یا آمی‌تریپتیلین، بنزودیازپین‌ها مانند تمازپام (برای درمان بی‌خوابی) یا دیازپام (برای درمان اضطراب یا درد عضلانی)، داروهای موثر در کاهش فشار خون، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا دیکلوفناک، قرص ملاتونین را تحت نظر پزشک مصرف کنند.

سخن پایانی

در این مقاله از مجله داروکده به بررسی علمی عوارض جانبی ملاتونین پرداختیم و عمده‌ترین سوالات کاربران را در ارتباط با عوارض قرص ملاتونین بررسی کردیم. به طور کلی مصرف قرص ملاتونین در افراد بزرگسال سالم ایمن بوده و عارضه جانبی جدی به همراه ندارد. با این حال، مانند هر مکمل دیگری مصرف بی رویه و بیش از حد قرص ملاتونین نیز می‌تواند منجر به ایجاد عوارض شود.

علاوه بر این، توصیه می‌شود افراد در دوره‌های سنی حساس مانند نوزادان، کودکان، نوجوانان، بانوان باردار و شیرده و هم‌چنین افراد مبتلا به بیماری‌های خاص، پیش از مصرف قرص ملاتونین حتما با پزشک مشورت کنند.

محصولات حاوی ملاتونین را می‌توانید به صورت غیر حضوری از طریق داروخانه آنلاین داروکده تهیه نمایید. علاوه بر این، چنانچه در ارتباط با انتخاب بهترین دارو برای بی خوابی شبانه مردد هستید و یا سوالی در این زمینه دارید، می‌توانید از طریق درج کامنت و یا تماس تلفنی از مشاوره‌های رایگان و تخصصی تیم علمی داروکده بهره‌مند شوید.

 تیم علمی داروکده که متشکل از متخصصین داروساز و تغذیه است، علاوه بر مشاوره و پاسخگویی به سوالات کاربران، با تالیف و ترجمه مقالات علمی، سعی در افزایش آگاهی عموم در ارتباط با به روز‌ترین موضوعات سلامت محور نموده است.