اسهال و ویروس های گوارشی

همه ساله میلیون ها نفر به ویروس های گوارشی آلوده می شوند. این ویروس ها باعث ایجاد علائمی مانند اسهال، تهوع، دل درد، تب و سردرد می شوند و به شدت واگیردار و مسری هستند. 

ویروس گوارشی چیست؟
ویروس گوارشی که به آن آنفولانزای گوارشی نیز گفته می شود یک بیماری مربوط به یک ویروس مشخص نیست بلکه نامی کلی برای گاستروآنتریت ویروسی است که توسط برخی از انواع ویروس ها مانند نوروویروس ها، روتاویروس ها و آدنوویروس ها ایجاد می شود. این ویروس ها سیستم گوارشی را هدف قرار داده و باعث ایجاد التهاب در معده و روده می شوند. علائم بیماری که شامل اسهال، تهوع و دل درد می باشد در واقع مکانیسم دفاعی بدن هستند که به وسیله آنها بدن سعی دارد ویروس را بیرون بیاندازد. آنفولانزای گوارشی یا گاستروانتریت در هر فصلی ممکن است دیده شود. علائم بیماری حدودا 1 تا 3 روز و گاهی حتی بیشتر در بدن وجود دارد. مهمترین خطر این بیماری به خصوص در کودکان و افراد مسن کم آبی بدن است. کم آبی بدن اگر بدون درمان رها شود می تواند به شدت خطرناک باشد. برخلاف نام این بیماری که به آنفولانزای گوارشی معروف است، این بیماری هیچ ارتباطی با ویروس آنفولانزا ندارد. 

درمان گاستروآنتریت (آنفولانزای گوارشی)
هیچ درمان قطعی و فوری برای گاستروآنتریت وجود ندارد. آنتی بیوتیک ها در درمان بیماری نقشی ندارند زیرا عامل بیماری ویروس است نه باکتری. مهمترین نکته تحمل طول بیماری است و بهترین کار علامت درمانی و پیشگیری از کم آب شدن بدن است. برخی از داروها باعث کاهش علائم شده و تحمل بیماری را آسان تر می کنند. 

مایعات زیاد مصرف کنید
در صورت وجود اسهال و استفراغ سعی کنید مقدار بیشتری مایعات مصرف کنید. افراد بزرگسال بیمار بهتر است هر ساعت یک فنجان مایعات مصرف کنند. کودکان بیمار به حدود 30 گرم مایعات هر 30 تا 60 دقیقه نیاز دارند. مایعات را آهسته و جرعه جرعه بنوشید زیرا نوشیدن یکباره آن باعث تشدید تهوع و استفراغ می شود. 

مایعات مناسب بنوشید
در صورت ابتلا به اسهال نوشیدن آب به تنهایی کافی نیست. بدن شما مقدار زیادی مواد معدنی و الکترولیت از دست می دهد که آب به تنهایی نمی تواند آن را جبران کند. در این موقع بهتر است با پزشک در مورد محلول های خوراکی مشورت کنید. معروفترین این محلول ها او آر اس ( ORS ) می باشد. البته امروزه خوشبختانه انواع مختلفی از این محلول ها متناسب با نیاز بیماران در داروخانه ها موجود است. دقت داشته باشید که نوشیدنی های شیرین، کربنات دار، کافئین دار و یا الکلی باعث تشدید اسهال و یا بدتر شدن بیماری می شوند. 

لازم نیست فقط غذاهای آبکی و پوره شده بخورید 
در گذشته اغلب تاکید می شد که بیمار چند روز اول بیماری فقط رژیم مایعات داشته باشد و سپس برای چند روز از غذاهای نرم و میکس شده و یا پوره شده استفاده نماید. البته این رژیم برای روز اول بیماری مناسب است. اما اخیرا پزشکان توصیه می کنند به محضی که احساس کردید معده غذا را قبول می کند، رژیم غذایی عادی داشته باشید. غذاهای پوره شده مثل پوره موز برای روز اول و دوم بیماری بد نیستند اما اغلب چربی و پروتئین مورد نیاز بدن را تامین نمی کنند. اگر برای مدت طولانی فقط از این نوع غذاها استفاده کنید روند بهبود بیماری کند می شود.

بیشتر بخوانید: راه های کنترل اسهال

مواد مغذی لازم را مصرف کنید 
به رژیم غذایی خود مواد غذایی غنی از پتاسیم (مثل سیب زمینی، موز، برخی از آب میوه ها)، نمک و ماست را بیافزایید. مقدار کمی چربی در رژیم غذایی می تواند روند هضم را کندتر کرده و اسهال را کنترل کند. البته دقت کنید که چربی زیاد بر عکس عمل می کند. 

دارو مصرف کنید
اغلب بیماران با استفاده از داروهای ضدتهوع و ضد اسهال احساس بهتری دارند و راحت تر می توانند دوره بیماری را تحمل کنند. هرگز بدون تجویز پزشک به کودکان داروهای ضداسهال و ضد تهوع ندهید. 

پیشگیری از گاستروآنتریت
ویروس هایی که باعث گاسترآنتریت می شوند از تماس با مدفوع فرد آلوده وارد بدن فرد می شوند . چنانچه فرد بیمار پس از رفتن به دستشویی دست های خود را به دقت و درست نشوید ویروس روی دست باقی مانده و به راحتی به سایرین منتقل می شود مثلا از طریق دست دادن با افراد، دست زدن به غذا و یا درست کردن غذا، دست زدن به وسایل عمومی مثل عابر بانک و یا نرده های پله برقی و مواردی از این قبیل. بنابراین مهمترین کار برای پیشگیری از این بیماری رعایت بهداشت و شستشوی دست هاست. ویروس های گوارشی اغلب مقاوم هستند و ممکن است تا ماه ها روی سطوح باقی بمانند. 

دست های خود را بشویید
بر طبق نظر متخصصان بهترین روش برای پیشگیری از این بیماری شستن دقیق و درست دست هاست. یک بررسی صورت گرفته نشان داده است که شستشوی درست دست ها می تواند تا 40 درصد شیوع بیماری را کاهش دهد. نحوه صحیح شستشوی دست ها را بیاموزید. همیشه قبل از غذا خوردن، بعد از رفتن به دستشویی و پس از بازگشت به منزل دستان خود را به دقت بشویید. در صورتی که به آب دسترسی نداشتید می توانید از پاک کننده های الکلی بدون نیاز به آب برای ضد عفونی کردن دست ها استفاده کنید البته لازم است بدانید که این محلول ها به اندازه شستشوی دست ها موثر نیستند ولی در برخی موارد کافی هستند.

سطوح را ضد عفونی کنید 
اگر یکی از اعضای خانواده شما به این بیماری مبتلا شده سطوح عمومی منزل را ضدعفونی کنید مثلا جاهایی مثل دستگیره درها، دستشویی و توالت، ریموت کنترل تلویزیون و گوشی تلفن. اگر برایتان امکان پذیر است و بیش از یک سرویس بهداشتی در منزل دارید سعی کنید که بقیه افراد خانواده را از استفاده از سرویس بهداشتی فرد بیمار منع کنید.