رژیم غذایی بعد از جراحی لاغری

به دلیل رواج جراحی لاغری و با توجه به کاهش حجم معده، این سوال برای خیلی از افرادی که عمل لاغری انجام داده‌اند پیش می آید که رژیم غذایی بعد از جراحی لاغری باید به چه صورت باشد. بر این اساس در این مقاله به بایدها و نبایدهای رژیمی قبل و بعد از جراحی لاغری می پردازیم.

امروزه چاقی و اضافه وزن دغدغه بسیاری از افراد جامعه است. از آنجا که برخی از مبتلایان به چاقی وقت کافی جهت رعایت برنامه غذایی و انجام ورزش ندارند و یا به علت نتیجه نگرفتن از رژیم های متعدد دچار ناامیدی شده اند، بنابراین بسیاری به دنبال سریع ترین راه جهت کاهش وزن هستند. 

از همین رو انجام جراحی لاغری جهت کاهش وزن قابل توجه و درکوتاه‌ترین زمان ممکن رواج بیشتری یافته است اما آیا همه افراد می‌توانند عمل لاغری را انجام دهند؟

جهت پاسخ به این پرسش به مقاله (عمل لاغری چیست و به چه کسانی توصیه می شود؟) نوشته زهرا قباخلو مشاور تغذیه و رژیم درمانی مراجعه نمایید.

 انواع عمل لاغری معده

عمل لاغری یک عبارت کلی است و در واقع جراحی لاغری انواع مختلفی دارد. تشخیص اینکه کدام یک از انواع عمل‌های لاغری مناسب فرد است بر عهده پزشک متخصص است. در زیر به طور خلاصه به رایج‌ترین عمل های لاغری اشاره شده است.

 رایج‌ترین انواع عمل لاغری معده عبارت اند از:

- بای پس معده

- اسلیو معده یا گاسترکتومی

- لاپاراسکوپی باندینگ معده یا حلقه گذاری

یکی از نگرانی‌های افرادی که قصد جراحی لاغری را دارند عوارض پس از جراحی‌های لاغری است. 

در ادامه مطلب به طور کامل به توصیه‌های رژیمی قبل و بعد از عمل جراحی لاغری می‌پردازیم.

رژیم قبل از عمل جراحی لاغری

قبل از انجام جراحی توصیه می‌شود از یک رژیم غذایی مایع پیروی شود تا از افزایش بیش از حد حجم معده پیشگیری شود. از جمله مواد غذایی که می‌توان پیش از عمل لاغری مصرف کرد، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- چای و قهوه بدون کافئین

- شیر فاقد چربی

- آبِ گوشت یا سوپ صاف شده

- آبمیوه طبیعی فاقد قند

- ژلاتین فاقد شکر یا مواد افزودنی

همچنین، توصیه می‌شود حداقل 6 هفته قبل از جراحی لاغری، از مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.

پس از انجام جراحی لاغری به دلیل تغییر حجم معده، فرد توانایی پذیرش هر نوع ماده غذایی را ندارد، بنابراین یکی از اصول مهم جهت کنترل عوارض ناشی از جراحی لاغری و پیشگیری از کمبود ریزمغذی‌ها، رعایت رژیم مناسب با شرایط فرد است.

در ادامه به به بررسی دقیق رژیم غذایی بعد از جراحی لاغری و بایدها و نباید‌های آن می‌پردازیم:

رژیم غذایی بعد از جراحی لاغری

از جمله شناخته شده‌ترین عمل های لاغری بای پس معده و اسلیو است. در این نوع جراحی به علت کاهش حجم معده کالری و مواد مغذی کمتری جذب می‌شود. هم‌چنین تغییرات هورمونی ایجاد شده پس از عمل جراحی بر سیگنال های گرسنگی نیز تاثیر می‌گذارند و منجر به کاهش احساس گرسنگی می‌شود.

به طور کلی رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده و رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده و هم چنین باندینگ یا حلقه گذاری شامل مراحل زیر است:

مرحله اول

روزهای اول پس از عمل جراحی فرد باید استراحت کند و فعالیت بدنی خود را به حداقل برساند. در این مرحله به علت اینکه فرد ممکن است حالت تهوع و استفراغ را تجربه کند، حفظ آب بدن در اولویت است.

توصیه می‌شود روزانه به اندازه 6 تا 8 لیوان مایعات شفاف جهت هیدراته نگه داشتن بدن نوشیده شود.

از جمله مواد غذایی مناسب این دوران می‌توان به آب گوشت‌ها، آب میوه‌های رقیق شده و سبک با شیرین کننده‌های مصنوعی، آب، قهوه یا چای بدون کافئین، نوشیدنی‌های ورزشی کم کالری و فاقد قند، ژلاتین، بستنی یا آب میوه‌های یخ زده، آب‌های طعم دار بدون گاز و نوشیدنی‌های میوه ای شفاف با شیرین کننده مصنوعی اشاره کرد. 

توصیه می‌شود جهت پیشگیری از افزایش کالری و یا ایجاد عوارض گوارشی روزانه بیشتر از 2 فنجان آب میوه استفاده نشود.

توجه داشته باشید برای پیشگیری از ابتلا به تهوع و اسهال، آب میوه مصرفی خود را با آب رقیق کنید.

از مصرف مایعات بسیار گرم یا بسیار سرد تا زمان بهبودی کامل خودداری کنید.

معمولا پس از جراحی لاغری ترشح هورمون گرلین (هورمون موثر در احساس گرسنگی) کاهش می‌یابد، بنابراین رعایت رژیم مناسب این مرحله چندان دشوار نیست.

مرحله دوم (مخصوص جراحی لاپاراسکوپی باندینگ معده)

رژیم مایع کامل فقط مخصوص افرادی است که عمل لاغری لاپاراسکوپی باندینگ معده را انجام داده اند. در این مرحله مانند مرحله قبل همچنان مصرف مایعات در حد 6 تا 8 لیوان در روز ادامه دارد.

از جمله گزینه‌های پیشنهادی در این مرحله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- شیر بدون قند و چربی

- ماست بدون چربی

- سوپ خامه ای صاف شده

- شیک های حاوی پودر پروتئین

توصیه می‌شود افرادی که جراحی باندینگ انجام داده اند حداقل نیم ساعت قبل و بعد از وعده غذایی، میان وعده و مایعات استفاده نکنند.

مرحله سوم

بعد از گذشت یک هفته ، توصیه می‌شود رژیم مایع را به تدریج با مواد غذایی پوره شده که کمی غلیظ تر هستند اما کاملا جامد نیستند و هم‌چنین هضمشان دشوار نیست جایگزین نمایید.

به عنوان نمونه می‌توانید از مواد غذایی زیر در این دوران استفاده کنید:

- میوه های نرم یا مخلوط مانند سس سیب، موز، آناناس، خربزه یا میوه های کنسرو شده 

- سبزیجات مخلوط یا آب سبزیجات مانند اسفناج، هویج یا کدو حلوایی 

- اشکال نرم پروتئین مانند ماست، تخم مرغ همزده، پنیر دلمه یا مرغ، بوقلمون یا ماهی پوره 

مرحله چهارم

پس از چند هفته در صورت صلاحدید پزشک یا متخصص تغذیه، می‌توان به تدریج مواد غذایی جامد نرم مانند تخم مرغ آبپز، ماهی آبپز، گوشت قرمز یا سفید چرخ شده را به برنامه غذایی اضافه نمود.

مرحله پنجم

در صورتی که پزشک یا متخصص تغذیه واکنش بدن فرد را به غذاهای نرم بررسی کرد، می‌توان به تدریج غذاهای جامد معمول را به برنامه غذایی وارد نمود. 

- در این مرحله توصیه می‌شود هر چند روز یک بار یک نوع غذای جامد جدید را امتحان کنید تا در صورت بروز حساسیت به ماده غذایی جدید، بتوانید به راحتی آن را تشخیص دهید.

- جهت کاهش خطر بروز انسداد، غذای خود را به قطعات کوچکتری تقسیم نمایید و تعداد وعده غذایی خود را افزایش دهید و حجم آن را کاهش دهید.

- در طول این دوره با توجه به واکنش بدنتان به مواد غذایی مختلف، به تدریج می‌توانید مواد غذایی مورد علاقه خود را در حد اعتدال، بدون اینکه منجر به ایجاد عوارض گوارشی شود به رژیمتان اضافه نمایید. معمولا 3 تا 4 ماه پس از جراحی لاغری می‌توانید به رژیم غذایی معمولی بازگردید. 

- توصیه می‌شود جهت پیشگیری از افزایش وزن ناخواسته، مصرف چربی و کربوهیدرات ساده را کاهش دهید و پروتئین خود را تا رسیدن به مقدار توصیه شده دریافت روزانه، افزایش دهید.

- برای حفظ وزن و حفظ سلامت خود، ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

- از مصرف الکل اجتناب کنید و یا مصرف آن را به کمترین مقدار ممکن برسانید.

- جهت کاهش عوارض گوارشی مانند رفلاکس و سوزش معده، استرس و اضطراب خود را کنترل نمایید.

- غذای خود را کامل بجوید و آهسته میل نمایید.

- جهت پیشگیری از دهیدراته شدن مایعات کافی بنوشید.

- از مصرف غذاهایی که هضم آنها دشوار است، مانند گوشت سفت و نان خودداری نمایید.

- از مصرف نوشیدنی های گازدار خودداری نمایید.

- یکی از نکات مهم جهت پیشگیری از ابتلا به کمبود پروتئین، ریزمغذی ها و عوارض ناشی از آن استفاده از مکمل بعد از عمل لاغری است. 

جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقاله (مکمل های لازم برای بعد از عمل لاغری) نوشته زهره فرخیان مشاور تغذیه و رژیم درمانی مراجعه نمایید.

نکته پایانی

در نهایت ذکر این نکته لازم است که هیچ کدام از روش‌های عمل لاغری دائم نیست و در صورت کنترل نکردن کالری دریافتی و نداشتن فعالیت بدنی، حجم معده افزایش یافته و منجر به برگشت وزن از دست داده خواهد شد. 

بنابراین توصیه می‌شود جهت پیشگیری از افزایش وزن بعد از عمل لاغری از یک رژیم اصولی تحت نظر متخصص تغذیه پیروی نمایید.