ید یک ماده معدنی مهم برای سلامت

ید یک ماده معدنی مهم برای سلامت ما به حساب می آید. ید برای ساختن هورمون های تیروئیدی لازم است. بدن هورمون های تیروئیدی را برای رشد و تکامل مغز و استخوان ها در طی دوران جنینی و نوزادی نیاز دارد. دریافت مقدار کافی این ماده معدنی برای همه و مخصوصاً نوزادان و زنان باردار مهم است.

اگر به اندازه کافی ید دریافت نکنیم چه اتفاقی می افتد؟
اگر طی یک مدت طولانی دریافت ید کم باشد غده تیروئید مجبور است سخت تر کار کند تا بتواند مقدار کافی هورمون های تیروئیدی بسازد. چون این غده برای گرفتن مقادیر کم ید در بدن بسیار تلاش می کند اندازه آن بزرگ تر می شود. به این ورم غده تیرئید، گواتر گفته می شود که در گردن قابل رویت است. این بیماری شیوع کمی دارد. در عوض احتمال کاهش هورمون های تیروئیدی در اثر کم بودن ید در رژیم غذایی بیشتر است. همچنین دریافت کم ید در بالغین می تواند باعث کاهش توانایی انجام کار و فکر کردن شود.

کمبود شدید ید در بارداری باعث رشد کم و کوتاهی قد، عقب ماندگی ذهنی و تأخیر رشد و تکامل جنسی نوزاد خواهد شد. در کمبود خفیف تر ممکن است کودکی که به دنیا می آید IQ پایینتری داشته یا توانایی مناسبی در خواندن نداشته باشد. بنابراین دریافت مقدار کافی ید چه در سال های قبل از بارداری جهت ذخیره مقدار مناسب ید در بدن در دوران بارداری و چه در هنگام بارداری و شیردهی بسیار اهمیت دارد.

چه غذاهایی ید دارند؟
ید به طور طبیعی در برخی غذاها وجود دارد. همچنین در نمک هایی که برچسب نمک ید دار دارند نیز یافت می شود. شما می توانید مقادیر مورد نیاز خود را با خوردن این غذاها برطرف نمایید:
• ماهی، میگو و سایر غذاهای دریایی از جمله جلبک های دریایی
• محصولات لبنی مثل شیر و ماست و پنیر
• میوه ها و سبزیجات نیز حاوی مقداری ید هستند.
• نمک ید دار؛ توجه کنید غذاهای فرایند شده مثل کنسروها هرگز حاوی نمک ید دار نیستند.

  

مقدار واقعی ید در غذاها به محتوای ید خاک، نوع کود، نوع کشاورزی، نوع ماهی و فصل بستگی دارد.

چه افرادی در معرض خطر کمبود ید هستند؟
• افرادی که نمک ید دار، ماهی و لبنیات استفاده نمی کنند. (مثلا به دلیل حساسیت و عدم تحمل های غذایی و یا گیاهخواری)
• زنان باردار؛ به دلیل نیاز بیشتر نسبت به سایر افراد
• ساکنین مناطقی که خاک فقیر از ید دارند و عمدتاً غذاهای محلی می خورند. مثلاًمکان های کوهستانی و دره رودها خاک فقیر از ید دارند. این خاک ها محصولاتی تولید می کنند که مقدار ید کمی دارند.
• افرادی که مقادیر متوسطی ید مصرف می کنند ولی غذاهای گواتروژن زیاد می خورند. گواتروژن ها موادی هستند که با استفاده از ید در بدن تداخل می نمایند. گواتروژن ها در غذاهای گیاهی مثل سویا، سبزیجات خانواده کلم مثل کلم برگ، بروکلی، گل کلم، شلغم و کلم بروکسل وجود دارند. اما برای کسانی که مقدار کافی ید دریافت می کنند خوردن مقدار متعادلی از این گیاهان مشکلی به وجود نمی آورد.

چه کسانی به مکمل ید نیاز دارند؟
اگر یک رژیم غذایی متعادل حاوی منابع غذایی ید دارید نگران کمبود آن نباشید. شما نیازی به مکمل ندارید! اما اگر از این غذاها استفاده نمی کنید مکمل ید می تواند به برطرف کردن نیاز شما کمک کند. فقط به خاطر داشته باشید در صورتی که بیماری تیروئید دارید یا از داروهای دیگر استفاده می کنید یا طی یک دوره طولانی کمبود ید داشته اید قبل از استفاده از مکمل ید با پزشک خود مشورت نمایید.
ید در مکمل ها باید به شکل "یدید پتاسیم" بوده و از مقدار روزانه 150میکروگرم بیشتر نباشد. از مکمل های روغن ماهی جهت تأمین ید استفاده نکنید زیرا ید آنها می تواند از مقداری که روی برچسب قید شده خیلی بیشتر باشد.
بسیاری از مکمل های مولتی ویتامین-مینرال مخصوص بارداری حاوی ید می باشند. بنابراین باید روی برچسب آنها را بخوانید. مکمل باید 150-140 میکروگرم ید داشته باشد. اگر مقدار زیادی غذاهای حاوی ید در بارداری مصرف می کنید ممکن است به مکمل نیاز نداشته باشید. می توانید در این زمینه با پزشک خود مشورت نمایید.

آیا ید می تواند خطرناک باشد؟
بله، اگر به میزان زیاد دریافت شود. مقادیر بالای ید نیز می تواند علائمی مثل کمبود آن ایجاد کند مثل گواتر. به علاوه علائم دیگری مثل التهاب غده تیروئید و سرطان تیروئید نیز محتمل است. مصرف مقادیر بسیار زیاد مثلاً چند گرم می تواند باعث سوزش دهان، گلو و معده، تب، درد شکم، حالت تهوع، اسهال و استفراغ، نبض ضعیف و کما شود.

آیا افرادی که کم کاری یا پرکاری تیروئید دارند می توانند از مکمل های حاوی ید استفاده کنند؟
قبل از هر چیز باید دانست که مقدار مورد نیاز روزانه ید برای بالغین 150 میکروگرم در روز، در دوران بارداری 220 میکروگرم و در شیردهی 290 میکروگرم است.

- مصرف ید در کم کاری تیروئید:
علت کم کاری تیروئید در برخی از افراد کمبود ید است. با این حال دلایل دیگری نیز می تواند داشته باشد. در برخی افراد با تیروئید غیر طبیعی، مصرف مقادیر بالای ید می تواند کم کاری تیروئید ایجاد کرده یا آن را بدتر کند. از طرفی اگر تیروئید کم کار دارید و در حال استفاده از قرص لووتیروکسین هستید، یعنی تیروئید شما کارا نبوده و نمی تواند ید را جذب کند و بنابراین نیازی به ید اضافی ندارید.

- مصرف ید در پرکاری تیروئید:
اگر به دلیل پرکاری تیروئید (تیروئید بیش فعال) تحت درمان قرار گرفته اید، مصرف مکمل ید غیر ضروری است و می تواند شرایط را بدتر کند.