تیروئیدیت هاشیموتو، غذا و مکمل ها

بیماری هاشیموتو یا تیروئیدیت هاشیموتو یکی از رایج ترین اختلالات تیروئید است. حتی در صورت درمان با دارو، علائم آن به طور قابل توجهی، کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. البته هر فرد مبتلا به این بیماری، واکنش متفاوتی به درمان نشان می دهد، به همین جهت رویکردهای درمانی متناسب برای هر فرد در نظر گرفته می شود. تحقیقات نشان می دهند که علاوه بر داروها، رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی نیز می توانند علائم این بیماری را به مقدار زیادی بهبود ببخشند.
این مطلب از مجله داروکده، به بررسی رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی در مبتلایان به بیماری هاشیموتو می پردازد.

بیشتر بخوانید: چند سوال رایج درباره بیماری هاشیموتو 

چگونگی تاثیر رژیم غذایی و سبک زندگی بر بیماری هاشیموتو
رژیم غذایی و سبک زندگی نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد. در افراد زیادی بروز علائم حتی با مصرف دارو ادامه دارد. به علاوه بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری تا زمانی که سطح هورمون های تیروئیدی آن ها تغیر نکند، دارو برایشان تجویز نمی شود.
تحقیقات نشان می دهند که التهاب عامل محرکی در بروز این بیماری می باشد. جالب اینکه رژیم غذایی می تواند بر التهاب اثر گذار باشد. پژوهش ها نشان می دهند که حذف برخی مواد غذایی از رژیم غذایی، مصرف مکمل ها و تغییر سبک زندگی می تواند به مقدار زیادی علائم این بیماری را کنترل و کیفیت زندگی فرد را بهبود ببخشد. این تغییرات از طریق کاهش التهاب، کاهش آنتی بادی های ضدتیروئیدی، کنترل وزن بدن، قند خون و سطح کلسترول اعمال می شود. 

نکات غذایی موثر در بیماری هاشیموتو
- رژیم های غذایی بدون گلوتن و غلات
بسیاری از مطالعات نشان می دهند که افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو بیشتر از سایر افراد به بیماری سلیاک مبتلا هستند. به همین دلیل تمام افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو باید از نظر ابتلا به بیماری سلیاک نیز غربالگری شوند. شواهد نشان می دهد که رژیم های فاقد گلوتن و غلات ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو هم مفید باشد. در مطالعه ای در زنان مبتلا به بیماری هاشیموتو، نوعی رژیم غذایی فاقد گلوتن باعث کاهش سطح آنتی بادی ضدتیروئیدی، بهبود عملکرد تیروئید و بهبود سطح ویتامین دی شد. مطالعات دیگر نیز نشان می دهند که افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو یا سایر بیماری های خود ایمنی، حتی اگر به بیماری سلیاک مبتلا نباشند بهتر است از رژیم های فاقد گلوتن استفاده کنند. هنگام رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن باید از مصرف تمام محصولات حاوی گندم، جو و چاودار اجتناب شود. پیروی از رژیم غذایی بدون غلات نیز در بیماران هاشیموتو مفید است، اما به دلیل ممنوع کردن مصرف تمام غلات، رعایت این نوع رژیم غذایی نسبت به رژیم فاقد گلوتن سخت تر می باشد. 

- رژیم غذایی پروتکل خود ایمنی (AIP)
این نوع رژیم غذایی برای افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی طراحی شده است. برخی از مواد غذایی مانند غلات، لبنیات، صیفی جات، شکر افزوده، قهوه، حبوبات، تخم مرغ، الکل، مغزها، دانه ها، قندهای تصفیه شده، روغن ها و افزودنی های مواد غذایی در این نوع رژیم حذف می شوند. در مطالعه ای بر زنان مبتلا به بیماری هاشیموتو نشان داده است که رژیم AIP منجر به بهبود کیفیت زندگی و کاهش سطح پروتئین واکنش پذیر سی (CRP) می شود. به یاد داشته باشید که در رژیم AIP، حذف مواد گفته شده به صورت مرحله ای است و باید تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه، اجرا و کنترل شود.

- اجتناب از مصرف لبنیات 
عدم تحمل لاکتوز در بین افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو شایع است. قطع مصرف لبنیات در افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مشکوک هستند، می تواند به بهبود مشکلات گوارشی، عملکرد تیروئید و جذب دارو کمک کند. البته برخی از افراد مبتلا به هاشیموتو لبنیات را به خوبی تحمل می کنند و با مصرف آن مشکلی ندارند.

- مصرف مواد غذایی ضد التهاب
التهاب می تواند نیروی محرکه بیماری هاشیموتو باشد، به همین دلیل رژیم غذایی ضد التهاب غنی از میوه و سبزیجات، علائم را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد. مطالعه ای نشان داد که مارکرهای التهاب مزمن مانند استرس اکسیداتیو در کسانی که میوه و سبزیجات بیشتری مصرف می کنند، کمتر است. سبزیجات، میوه ها، ماهی های چرب و برخی ادویه ها از جمله مواد غذایی با خواص ضد التهابی هستند.

- رژیم های غذایی سالم و غنی از مواد مغذی
رژیم های غذایی که شکر افزوده و غذاهای فرآوری شده در آن کم، اما سرشار از مواد غذایی کامل و مغذی باشد، می تواند به حفظ سلامتی، کنترل وزن و کاهش علائم بیماری هاشیموتو کمک کند. وعده هایی سرشار از سبزیجات، میوه ها، پروتئین ها، چربی های سالم و کربوهیدرات های غنی از فیبر مانند جودوسر، موز و سیب فواید آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خوبی دارند.

سایر نکات رژیم غذایی
پژوهش ها نشان می دهند که رژیم هایی که در آنها دریافت کربوهیدرات ها (12 تا 15 درصد کالری روزانه) و مواد غذایی گواتروژنیک محدود شده است، وزن بدن و آنتی بادی های ضدتیروئید را در بیماری هاشیموتو کاهش می دهند.
گواتروژن ها ترکیباتی هستند که ممکن است در تولید هورمون های تیروئید تداخل ایجاد کنند. عمدتا گواتروژن ها در سبزیجات چلیپایی (کلم بروکلی، کلم پیچ، اسفناج، کلم) و محصولات حاوی سویا یافت می شوند. با این حال سبزیجات چلیپایی بسیار مغذی هستند و پختن آنها باعث غیر فعال شدن بسیاری از گواتروژن ها می شود. بنابراین بعید است که این ترکیبات در عملکرد تیروئید تداخل ایجاد کنند مگر این که به میزان زیادی خورده شوند.

مکمل های مفید برای بیماری هاشیموتو
برخی مکمل ها ممکن است به کاهش التهاب و آنتی بادی های ضدتیروئید در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کنند. علاوه بر این افراد مبتلا به این بیماری احتمالا دچار کمبود برخی از مواد مغذی هستند و در صورت لزوم باید از مکمل ها استفاده نمایند.
مکمل های مفید در این زمینه عبارتند از:
سلنیوم: مصرف 200 میکرو گرم سلنیوم در روز می تواند به کاهش آنتی بادی های ضد تیروئید پراکسیداز (TPO) و بهبود علائم در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کند.

برای خرید مکمل سلنیوم اینجا کلیک کنید.

روی: این ماده معدنی برای عملکرد تیروئید ضروری است. مصرف 30 میلی گرم روی در روز به تنهایی یا همراه با سلنیوم می تواند باعث بهبود عملکرد تیروئید در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید شود.

کورکومین: این ترکیب ضد التهاب و آنتی اکسیدان قوی می تواند از تیروئید محافظت کند و به طور کلی در بیماری های خود ایمنی کمک کننده باشد.

ویتامین دی: سطح این ویتامین در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو به میزان زیادی از سایر افراد کمتر می باشد. از طرف دیگر، مطالعات نشان می دهند که کمبود ویتامین دی با شدت بیماری هاشیموتو مرتبط است.

درباره ویتامین دی بیشتر بدانیم.

 ب کمپلکس: میزان ویتامین های گروه B به ویژه ب12 در افراد مبتلا به هاشیموتو پایین است. مصرف مکمل ب کمپلکس باعث افزایش سطح ویتامین ب12 و سایر ویتامین های گروه ب می شود.

منیزیم: مقادیر پایین این ماده معدنی با افزایش خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو و افزایش آنتی بادی های ضدتیروئیدی در ارتباط است. اصلاح کمبود منیزیم، علائم را در افراد مبتلا به بیماری های تیروئید بهبود می بخشد. البته در افرادی که کمبود منیزیم ندارند مشخص نیست که این عنصر معدنی بتواند اثرات مثبتی از خود نشان دهد. 

آهن: افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو بیشتر در معرض کم خونی قرار دارند و از این جهت ممکن است به مصرف مکمل آهن نیاز داشته باشند.

سایر مکمل ها مانند 
روغن ماهی، آلفا لیپوئیک اسید و ان-استیل سیستئین نیز می توانند در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کننده باشند. باید توجه داشت که در صورتی که فرد کمبود ید نداشته باشد، مصرف مکمل هایی با دوز بالای ید نه تنها مفید نبوده بلکه می تواند عوارض جانبی در مبتلایان به بیماری هاشیموتو ایجاد کند.

مواد غذایی پیشنهادی در بیماری هاشیموتو
میوه ها: توت ها، گلابی، سیب، هلو، مرکبات، آناناس، موز
سبزیجات غیر نشاسته ای: کدو سبز، کنگر فرنگی، گوجه فرنگی، مارچوبه، هویج، فلفل، کلم بروکلی، قارچ
سبزیجات نشاسته ای: سیب زمینی شیرین، سیب زمینی، نخود فرنگی، بلوط، کدو تنبل
چربی های سالم: آووکادو و روغن آووکادو، نارگیل و روغن آن، روغن زیتون، ماست پرچرب
پروتئین حیوانی: ماهی سالمون، تخم مرغ، بوقلمون، میگو، مرغ
غلات فاقد گلوتن: برنج قهوه ای، جو دوسر پرک شده، کینوا، پاستا تهیه شده از آرد برنج قهوه ای
دانه ها، مغزها و کره مغزها: بادام هندی، بادام، مغز ماکادمیا (فندق استرالیایی)، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو، کره بادام و بادام زمینی
لوبیا و عدس: لوبیا سیاه، نخود، عدس
لبنیات و جایگزین های غیرلبنی (غنی شده با کلسیم/ویتامین دی): شیر نارگیل، ماست نارگیل، شیر بادام، شیر بادام هندی، ماست پر چرب، پنیر بز
ادویه جات، گیاهان و چاشنی ها: زردچوبه، ریحان، رزماری، فلفل قرمز، زعفران، فلفل سیاه، سالسا، ، عسل، آبلیمو، سرکه سیب
نوشیدنی ها: آب، چای شیرین نشده، آب گازدار

مواد غذایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد
شکر افزوده و شیرینی ها: نوشابه، نوشیدنی های انرژی زا، کیک، بستنی، شیرینی، آب نبات، غلات شیرین شده
فست فود و غذاهای سرخ شده: سیب زمینی سرخ کرده، هات داگ، مرغ سوخاری
غلات تصفیه شده: ماکارونی سفید، نان سفید و سایر غلات تهیه شده با آرد سفید
غذاهای فرآوری شده و گوشت ها: غذای منجمد شده، مارگارین، غذاهای ماکروویوی، بیکن، سوسیس
غلات و مواد غذایی حاوی گلوتن: گندم، جو، چاودار، کراکر، نان

سایر اصلاحات سبک زندگی
- خواب کافی، کاهش استرس و تمرین های خود مراقبتی برای مبتلایان به بیماری هاشیموتو بسیار مهم است. به کار گیری روش های کاهش استرس به کاهش افسردگی و اضطراب و کاهش آنتی بادی های ضدتیروئیدی در بیماران مبتلا به هاشیموتو کمک می کند. استراحت در زمان احساس خستگی نیز در افراد مبتلا به این بیماری حائز اهمیت است. 
- بهترین زمان برای استفاده از داروهای تیروئیدی 30 تا 60 دقیقه پیش از صبحانه و با معده خالی می باشد. قهوه، لبنیات و برخی از مکمل های غذایی می توانند در جذب داروهای تیروئید اختلال ایجاد کنند. در مورد این تداخلات از پزشک یا داروساز کمک بگیرید.
- احساس بهبودی پس از مصرف دارو نیز برای اولین بار، ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد.