گلو درد؛ همه چیز درباره انواع، علل و درمان‌های آن

گلودرد به معنای درد، خارش یا تحریک در گلو است که اغلب هنگام بلعیدن تشدید می‌شود. شایع‌ترین علت گلودرد (فارنژیت) یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا است. گلودردی که توسط ویروس ایجاد شده باشد، به خودی خود بهبود می‌یابد.

گلودرد استرپتوکوکی (عفونت استرپتوکوکی)، نوع کمتر شایع گلودرد است که توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود و نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها دارد تا از بروز عوارض جلوگیری شود. سایر علل کمتر شایع گلودرد ممکن است نیاز به درمان پیچیده‌تری داشته باشند.

آنچه در این مقاله می خوانید:

• تعریف گلو درد و اهمیت شناخت آن
• شیوع گلو درد در جمعیت‌های مختلف
• انواع گلو درد
• علائم گلو درد
• علل گلو درد
• روش‌های تشخیص گلو درد
• پیشگیری از گلو درد
• درمان‌های خانگی گلو درد
• داروهای بدون نسخه برای درمان گلو درد
• درمان‌های پزشکی و دارویی برای گلو درد
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
• ارتباط گلو درد با بیماری‌های دیگر
• نقش تغذیه در درمان گلو درد
• درمان گلو درد در کودکان
• گلو درد در بزرگسالان و سالمندان
• سوالات متداول 
• سخن آخر

مدت زمان تقریبی:

تعریف گلو درد و اهمیت شناخت آن

گلو درد یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامت در میان افراد است که اغلب به عنوان یکی از علائم اولیه عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف ظاهر می‌شود. این مشکل می‌تواند از یک احساس خارش خفیف تا درد شدید هنگام بلعیدن متغیر باشد. آگاهی از انواع، علل و روش‌های درمان گلو درد می‌تواند به پیشگیری از عوارض و بهبود سریع‌تر آن کمک کند.

شیوع گلو درد در جمعیت‌های مختلف

گلو درد در میان افراد مختلف با سنین و شرایط گوناگون به‌طور فراوانی مشاهده می‌شود. در کودکان، عفونت‌های ویروسی و باکتریایی شایع‌تر هستند، در حالی که بزرگسالان ممکن است به دلایل مختلف از جمله رفلاکس معده یا آلودگی‌های محیطی دچار گلو درد شوند.

انواع گلو درد

- گلو درد ویروسی

بیشتر موارد گلو درد به دلیل عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شوند. سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا از رایج‌ترین علل گلو درد ویروسی هستند. این نوع گلو درد معمولاً با علائم دیگری مانند آبریزش بینی، تب و سرفه همراه است و به طور خودکار با تقویت سیستم ایمنی بدن بهبود می‌یابد.

بیماری‌های ویروسی که باعث گلودرد می‌شوند عبارت‌اند از:

• سرماخوردگی
• آنفلوآنزا
• مونو (مونونوکلئوز)
• سرخک
• آبله‌مرغان
• کووید-19
• خروسک، یک بیماری شایع کودکان که با سرفه خشک و خشن مشخص می‌شود
   

- گلو درد باکتریایی

گلو درد باکتریایی معمولاً ناشی از عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک است. این نوع گلو درد شدیدتر از نوع ویروسی است و نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد. اگر درمان به موقع انجام نشود، ممکن است عوارض جدی مانند تب روماتیسمی ایجاد شود.

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به مقاومت باکتری‌ها منجر شود، یعنی در آینده آنتی‌بیوتیک‌ها کمتر مؤثر خواهند بود. همچنین، می‌تواند عوارض جانبی مانند واکنش‌های آلرژیک، مشکلات گوارشی و اختلال در فلور طبیعی باکتری بدن ایجاد کند. بنابراین، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها باید با تجویز و نظارت پزشک صورت گیرد تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
 

- گلو درد قارچی

عفونت‌های قارچی نیز می‌توانند باعث گلو درد شوند، هرچند این نوع کمتر شایع است. افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض این نوع عفونت‌ها قرار دارند.
 

- گلو درد آلرژیک

حساسیت‌ها و آلرژی‌ها به مواد مختلف مانند گرده‌ها، موهای حیوانات یا آلودگی هوا می‌توانند منجر به گلو درد شوند. در این موارد، گلو درد معمولاً بدون تب است و بیشتر با علائمی مانند خارش و سوزش همراه و سایر علائم حساسیت است.
 

- گلو درد مزمن و مداوم

گلو درد مزمن ممکن است به دلیل عوامل مداومی مانند رفلاکس معده یا آلرژی‌های مزمن ایجاد شود. این نوع گلو درد معمولاً نیاز به بررسی‌های پزشکی دقیق‌تر دارد تا علت زمینه‌ای شناسایی و درمان شود.

خشکی: هوای خشک داخل خانه می‌تواند باعث احساس زبری و خارش در گلو شود. تنفس از طریق دهان، که اغلب به دلیل احتقان مزمن بینی رخ می‌دهد، نیز می‌تواند باعث خشکی و گلودرد شود.

مواد تحریک‌کننده: آلودگی هوای بیرون و آلودگی داخل خانه مانند دود تنباکو یا مواد شیمیایی می‌تواند باعث گلودرد مزمن شود. جویدن تنباکو، نوشیدن الکل و خوردن غذاهای تند نیز می‌تواند گلو را تحریک کند.

کشش عضلانی: شما می‌توانید با فریاد زدن، بلند صحبت کردن یا صحبت طولانی بدون استراحت، عضلات گلو را تحت فشار قرار دهید.

علائم گلو درد

علائم گلودرد می‌تواند بسته به علت آن متفاوت باشد. نشانه‌ها و علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد یا حس خارش در گلو
• دردی که با بلعیدن یا صحبت کردن تشدید می‌شود
• دشواری در بلعیدن
• غدد دردناک و متورم در گردن یا فک
• لوزه‌های متورم و قرمز
• لکه‌های سفید یا چرک روی لوزه‌ها
• صدای خشن یا گرفته
   

- علائم اولیه و عمومی

گلو درد معمولاً با احساس خارش یا سوزش در ناحیه گلو آغاز می‌شود. دیگر علائم اولیه شامل درد هنگام بلع، خشکی گلو و قرمزی ناحیه گلو هستند.
 

- تفاوت علائم در انواع مختلف گلو درد

گلو درد ویروسی اغلب با علائم دیگری مانند سرفه و آبریزش بینی همراه است، در حالی که گلو درد باکتریایی با تب بالا و تورم غدد لنفاوی گردن مشخص می‌شود. گلو درد آلرژیک معمولاً بدون تب است و با علائم حساسیتی مانند خارش چشم‌ها و بینی همراه است.
 

- علائم شدید و اورژانسی

در موارد نادر، گلو درد می‌تواند به علائم شدیدتری مانند دشواری تنفس، مشکلات بلع یا تورم شدید گلو منجر شود. این علائم ممکن است نشان‌دهنده یک وضعیت اورژانسی مانند آبسه گلو یا آنافیلاکسی باشند و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند.

علل گلو درد

- عفونت‌های ویروسی

ویروس‌ها اصلی‌ترین علت گلو درد هستند. ویروس‌هایی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی و کرونا می‌توانند باعث التهاب و درد در ناحیه گلو شوند.
 

- عفونت‌های باکتریایی

عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک معمولاً باعث گلو درد شدیدتر و طولانی‌تری می‌شوند. این نوع عفونت‌ها معمولاً نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارند.
 

- حساسیت‌ها و آلرژی‌ها

آلرژی به گرده‌ها، گرد و غبار و مواد آلرژن می‌تواند باعث التهاب و سوزش گلو شود. این نوع گلو درد معمولاً بدون تب است و با داروهای آنتی‌هیستامین قابل کنترل است.
 

- عوامل محیطی

آلودگی هوا و خشکی هوا می‌توانند باعث تحریک و التهاب گلو شوند. در مناطقی که آلودگی هوا بالاست یا در فصول خشک سال، افراد بیشتر به گلو درد مبتلا می‌شوند.
 

- عوامل سبک زندگی

عواملی مانند سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی، یا استرس زیاد نیز می‌توانند منجر به گلو درد شوند. این عوامل ممکن است باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن و افزایش حساسیت به عفونت‌ها شوند.

روش‌های تشخیص گلو درد

- معاینات فیزیکی اولیه

پزشکان معمولاً با معاینه فیزیکی گلو و بررسی علائم همراه مانند تب و تورم غدد لنفاوی، تشخیص اولیه را انجام می‌دهند.
 

- آزمایشات میکروبیولوژیکی

در موارد مشکوک به عفونت‌های باکتریایی یا قارچی، از کشت گلو برای تشخیص دقیق استفاده می‌شود. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا نوع دقیق عامل عفونی را شناسایی و درمان مناسب را تجویز کنند.
 

- آزمایشات تشخیصی تصویری

در مواردی که گلو درد ناشی از مشکلات جدی‌تری مانند تومورها یا رفلاکس معده باشد، پزشکان ممکن است از آزمایشات تصویری مانند CT یا MRI برای تشخیص دقیق استفاده کنند.

پیشگیری از گلو درد

بهترین راه برای جلوگیری از گلودرد، اجتناب از میکروب‌هایی است که باعث آن می‌شوند و رعایت بهداشت خوب است. این نکات را دنبال کنید و به فرزندتان نیز آموزش دهید:

• دستان خود را به‌طور کامل و مکرر حداقل به مدت 20 ثانیه بشویید، به‌خصوص پس از استفاده از توالت، قبل و بعد از غذا خوردن و پس از عطسه یا سرفه.
• از لمس صورت خودداری کنید. از لمس چشم‌ها، بینی یا دهان خودداری کنید.
• از اشتراک‌گذاری غذا، لیوان یا ظروف خودداری کنید.
• در هنگام سرفه یا عطسه از دستمال استفاده کنید و آن را دور بیندازید، سپس دستان خود را بشویید. در صورت لزوم، درون آرنج خود عطسه کنید.
• از ضدعفونی‌کننده‌های دست مبتنی بر الکل به‌عنوان جایگزینی برای شستن دست‌ها استفاده کنید وقتی صابون و آب در دسترس نیست.
• از تماس دهان با تلفن‌های عمومی یا آب‌خوری‌ها خودداری کنید.
• از تماس نزدیک با افرادی که بیمار هستند یا علائم دارند، خودداری کنید.

درمان‌های خانگی گلو درد

- استفاده از غرغره‌های خانگی

غرغره با آب نمک یا سرکه سیب یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین روش‌های خانگی برای تسکین گلو درد است. آب نمک با کاهش التهاب و کشتن میکروب‌ها به بهبود سریع‌تر گلو درد کمک می‌کند.
 

- دمنوش‌ گیاهی مفید

چای زنجبیل، بابونه و سایر دم‌نوش‌های گیاهی می‌توانند گلو را آرام کرده و التهاب را کاهش دهند. این دم‌نوش‌ها همچنین دارای خواص ضد التهابی و ضد عفونی کننده هستند.
 

- درمان‌های طبیعی دیگر

عسل و لیمو نیز از درمان‌های خانگی موثر برای گلو درد هستند. عسل دارای خواص ضد باکتریایی است و لیمو با ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.

داروهای بدون نسخه برای درمان گلو درد

- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

داروهایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند و بدون نسخه قابل تهیه هستند.
 

- اسپری‌های تسکین‌دهنده گلو

این اسپری‌ها که حاوی مواد بی‌حس‌کننده و ضد التهابی هستند، می‌توانند به کاهش سریع درد گلو کمک کنند.

• دیمونکلد: اسپری دیمونکلد با ترکیبات عصاره سرخارگل (اکیناسه) و مریم گلی، دارای خواص ضدالتهابی، ضدویروسی و ضدمیکروبی است که به بهبود گلودرد، سرفه، گرفتگی صدا و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

  

• اسپری برونکوسپت: اسپری برونکوسپت، یک مکمل گیاهی حاوی تنتور مریم گلی، آویشن و نعنا است که با خاصیت ضدعفونی‌کننده و خنک‌کنندگی، به درمان التهابات خفیف تا متوسط مخاط دهان، گلو و لثه، رفع خارش گلو و گرفتگی صدا کمک می‌کند. 

- قرص‌های مکیدنی و آب‌نبات‌های دارویی

قرص‌های مکیدنی که حاوی مواد ضد التهاب و بی‌حس‌کننده هستند، می‌توانند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کنند.

• آبنبات اکالیپتوس مت کلد: آبنبات اکالیپتوس مت کلد (12 عددی)، قرص مکیدنی مناسب سرماخوردگی است که با اسانس اکالیپتوس، گرفتگی مجرای تنفسی را کاهش می‌دهد و دارای اثرات ضدالتهابی و خنک‌کننده برای حلق و دهان است. این محصول مناسب برای سرفه‌های خشک و سوزش گلو بوده، دارای فواید ضد میکروبی و خوشبوکننده دهان است و در 4 طعم پرتقالی، لیمویی، لیمو عسل و آویشن عسل عرضه می‌شود.

  

• آلتادین: آلتادین، قرص گیاهی حاوی عصاره ختمی و شیرین‌بیان است که با خاصیت ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی گلو، به بهبود سرفه، التیام سوزش گلو و خشکی مخاط کمک می‌کند. این محصول با اثرات ضد میکروبی در درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مؤثر بوده و اسانس نعنا فلفلی آن طعم و بوی قرص را بهبود می‌بخشد.

  

• لیکوفار: لیکوفار، قرص گیاهی حاوی شیرین‌بیان است که با خواص ضدویروسی، آنتی‌باکتریال و خلط‌آوری به تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا کمک می‌کند. این محصول در بهبود سرفه، رفع گرفتگی صدا و کاهش التهاب مجاری تنفسی مؤثر است.

درمان‌های پزشکی و دارویی برای گلو درد

- آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌های باکتریایی

در صورتی که گلو درد ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این داروها به جلوگیری از عوارض جدی‌تر مانند تب روماتیسمی کمک می‌کنند.
 

- داروهای آنتی‌هیستامین برای گلو درد آلرژیک

در صورتی که گلو درد ناشی از آلرژی باشد، پزشک ممکن است داروهای آنتی‌هیستامین تجویز کند تا علائم حساسیتی کاهش یابد.
 

- رفلاکس معده در گلو درد 

یکی از علل شایع گلو درد مزمن، رفلاکس معده-مری (GERD) است که در آن اسید معده به گلو باز می‌گردد و باعث تحریک و التهاب مداوم می‌شود. این مشکل معمولاً در شب یا پس از مصرف غذاهای تند یا اسیدی تشدید می‌شود و نیاز به درمان دارویی یا تغییر سبک زندگی دارد.
 

- گلو درد آلرژیک

گلو درد ناشی از آلرژی معمولاً همراه با سایر علائم آلرژیک مانند آبریزش بینی، خارش چشم‌ها و عطسه است. این نوع گلو درد معمولاً بدون تب است و به دلیل التهاب غشاهای مخاطی در اثر تماس با مواد حساسیت‌زا مانند گرده‌ها، موهای حیوانات یا گرد و غبار رخ می‌دهد. مصرف آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
 

- گلو درد قارچی

عفونت‌های قارچی مانند کاندیدیازیس دهانی می‌توانند باعث گلو درد شوند، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی استفاده می‌کنند. این نوع گلودرد ممکن است با علائمی مانند سفیدک زدن روی زبان و گلو همراه باشد و نیاز به درمان با داروهای ضد قارچ دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

- علائم هشدار دهنده و وضعیت‌های اورژانسی

اگر گلو درد با علائمی مانند دشواری تنفس، مشکل در بلع یا تب بسیار بالا همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
 

- عوارض احتمالی گلو درد درمان نشده

درمان نشدن گلو درد ناشی از عفونت‌های باکتریایی می‌تواند به عوارض جدی مانند تب روماتیسمی یا مشکلات کلیوی منجر شود.
 

- زمان مناسب برای مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی

اگر گلو درد بیش از یک هفته طول بکشد یا علائم آن شدید باشد، ممکن است نیاز به مشاوره با متخصص گوش و حلق و بینی باشد.
 

- پیشگیری از گلو درد

1. واکسن‌ها و ایمن‌سازی

واکسن‌هایی مانند واکسن آنفولانزا و کرونا می‌توانند به پیشگیری از گلو درد ناشی از این ویروس‌ها کمک کنند.

2. تقویت سیستم ایمنی

رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش احتمال ابتلا به گلو درد کمک کند.

3. رعایت بهداشت شخصی و محیطی

شستن مرتب دست‌ها، استفاده از ماسک در محیط‌های شلوغ و جلوگیری از تماس با افراد بیمار می‌تواند به کاهش انتقال ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک کند.

ارتباط گلو درد با بیماری‌های دیگر

- گلو درد و کرونا

گلو درد یکی از علائم شایع کرونا است و اغلب با تب، سرفه و دشواری تنفس همراه است.
 

- گلو درد و رفلاکس معده

رفلاکس معده می‌تواند باعث تحریک و التهاب گلو شود، به‌ویژه در شب‌ها.
 

- گلو درد و سینوزیت

التهاب سینوس‌ها ممکن است منجر به گلو درد شود، به ویژه اگر ترشحات سینوسی به گلو برگردند.

نقش تغذیه در درمان گلو درد

- غذاهای مناسب برای تسکین گلو درد

غذاهای نرم مانند سوپ‌ها و ماست‌ها می‌توانند به تسکین گلو درد کمک کنند.
 

- غذاهایی که باید اجتناب شوند

غذاهای تند و اسیدی می‌توانند التهاب گلو را تشدید کنند و باید از مصرف آن‌ها در دوران بیماری خودداری شود.
 

- مکمل‌های ویتامینی و معدنی

مکمل‌هایی مانند ویتامین C و زینک و استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود سریع‌تر گلو درد کمک کنند.

• لاکتوگام: قرص مکیدنی لاکتوگام، یک پروبیوتیک دهانی با طعم نعنا و فاقد شکر است که به رفع بوی بد دهان و حفظ سلامت دهان، لثه و دندان‌ها کمک می‌کند. این محصول با مصرف یک قرص پیش از خواب، در بهبود سلامت گلو و گوش‌ها نیز مؤثر است و هر بسته آن برای مصرف ۱۰ روز مناسب می‌باشد.

درمان گلو درد در کودکان

- علائم و دلایل گلو درد در کودکان

کودکان بیشتر از بزرگسالان به عفونت‌های ویروسی و باکتریایی دچار می‌شوند و گلو درد می‌تواند یکی از علائم اصلی این عفونت‌ها باشد.
 

- روش‌های ایمن برای درمان کودکان

استفاده از داروهای بدون نسخه مخصوص کودکان و روش‌های خانگی مانند غرغره با آب نمک می‌تواند به تسکین گلو درد در کودکان کمک کند.
 

- مراقبت‌های خاص برای جلوگیری از عفونت‌های مکرر در کودکان

تقویت سیستم ایمنی کودکان با تغذیه مناسب و واکسیناسیون می‌تواند به جلوگیری از عفونت‌های مکرر کمک کند.

گلو درد در بزرگسالان و سالمندان

- گلو درد در افراد مسن: علل و درمان

سالمندان به دلیل ضعف سیستم ایمنی و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن، بیشتر به گلو دردهای طولانی و پیچیده دچار می‌شوند.
 

- مراقبت‌های ویژه برای سالمندان مبتلا به گلو درد

سالمندان باید به موقع به پزشک مراجعه کرده و از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنند، زیرا ممکن است تداخلات دارویی رخ دهد.
 

- تفاوت‌های گلو درد در بزرگسالان جوان و سالمندان

گلو درد در سالمندان بیشتر به علت بیماری‌های مزمن و مشکلات زمینه‌ای است، در حالی که در بزرگسالان جوان اغلب به دلیل عفونت‌های حاد رخ می‌دهد.

سوالات متداول (FAQ)

1- آیا گلو درد همیشه نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد؟
خیر، گلو دردهای ویروسی نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارند و به‌طور خودکار با گذشت زمان بهبود می‌یابند.

2- آیا گلو درد می‌تواند علامت بیماری جدی باشد؟
بله، در برخی موارد گلو درد می‌تواند علامت بیماری‌های جدی مانند سرطان گلو یا آبسه‌های حلقی باشد.

3- بهترین روش خانگی برای درمان سریع گلو درد چیست؟
غرغره با آب نمک و مصرف چای زنجبیل یا بابونه می‌تواند به سرعت گلو درد را تسکین دهد.

4- آیا داروهای گیاهی واقعاً در درمان گلو درد مؤثرند؟
بله، داروهای گیاهی مانند آویشن و عسل دارای خواص ضد التهاب و تسکین‌دهنده هستند و می‌توانند به بهبود گلو درد کمک کنند.

5- چه مدت طول می‌کشد تا گلو درد ویروسی بهبود یابد؟
گلو درد ویروسی معمولاً در عرض 3 تا 7 روز بهبود می‌یابد، هرچند ممکن است برخی از علائم مانند سرفه تا دو هفته ادامه یابد.

6- آیا می‌توان از ابتلا به گلو درد پیشگیری کرد؟
بله، با رعایت بهداشت فردی، تقویت سیستم ایمنی و واکسیناسیون می‌توان خطر ابتلا به گلو درد را کاهش داد.

سخن آخر

گلو درد یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا حتی عوامل محیطی بروز کند. شناخت علل و درمان‌های مناسب آن به تسریع بهبودی و جلوگیری از عوارض جدی کمک می‌کند. داروکده به عنوان اولین داروخانه آنلاین ایران، با ارائه محصولات مرتبط با سلامت و مکمل‌های تغذیه‌ای، پشتیبانی علمی از کاربران خود ارائه می‌دهد. با مراجعه به وب‌سایت داروکده، می‌توانید به محصولات معتبر دسترسی پیدا کنید و از مشاوره تخصصی تیم مجرب این داروخانه بهره‌مند شوید​.