تغذیه بعد از آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی

برای بسیاری از افراد پروسه ی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی مانند یک زنگ خطر عمل کرده و باعث می شود فرد تصمیم به تعدیل عادت های بد زندگی و همچنین حفظ سلامت قلبی اش بگیرد.
 آنژیوگرافی یک تست تشخیصی جهت بررسی گرفتگی عروق است که اگر در حین این پروسه پزشک متخصص متوجه گرفتگی ای در عروق مورد بررسی شود ممکن است فورا اقدام به استنت گذاری (stent) کند؛ که به آن آنژیوپلاستی می گویند اما افراد معمولا آن را با عنوان فنر گذاشتن می شناسند.

 بعد از استنت گذاری و قبل از اینکه از بیمارستان مرخص شوید احتمالا توصیه هایی در مورد ورزش و فعالیت، نوع تغذیه و داروهای مصرفی تان از پزشک و کارشناس تغذیه دریافت می کنید.
در واقع بهبود شرایط غذا خوردنتان بعد از آنژیوپلاستی باعث می شود احتمال اینکه در آینده با مشکلات قلبی دیگری - مانند سکته ی قلبی- دسته و پنجه نرم کنید، بسیار کاهش پیدا کند. مصرف یک "رژیم دوست دار قلب" می تواند به کاهش کلسترول، تری گلیسرید، فشارخون و تعدیل وزن بدنتان کمک کند. اساسا یک رژیم دوست دار قلب بر کاهش دریافت نمک و چربی های ناسالم (مانند چربی های اشباع و ترانس) و افزایش دریافت غلات کامل و سبوس دار، سبزیجات، میوه ها و حبوبات تمرکز می کند.

برای مطالعه بیشتر: شایعات و تصورات اشتباه درباره تغذیه بیماران دیابتی

در این مطلب در ابتدا رژیم غذایی یک روز را به صورت پیشنهادی برای شما قرار می دهیم و سپس به تفکیک هر جزء و تاثیر آن بر سلامت قلب را با یکدیگر بررسی می کنیم.

منوی غذایی پیشنهادی:
• صبحانه: نان تست سبوس دار + پنیر پروبیوتیک به همراه یک قاشق چای خوری تخم کتان آسیاب شده و 2 عدد گردو + یک عدد گوجه فرنگی کوچک
• میان وعده: میوه + آجیل و مغزها (مانند تخمه ی کدو) + چای + شکلات تلخ
• ناهار: سبزی پلو و ماهی سالمون به همراه آبلیمو
• میان وعده: میوه + شیر و بیسکوییت سبوس دار + چای سبز و کمی کشمش یا مویز
• شام: عدسی یا خوراک لوبیا چیتی + نان تست سبوس دار+  سبزی خوردن و آبلیمو
• میان وعده: یک کاسه ی کوچک ماست و گرانولا

1. غلات کامل
استفاده از نان های سبوس دار، ماکارونی سبوس دار، جو دوسر و ... بهبود سلامت قلبی را در پی خواهد داشت. استفاده از این موادغذایی به جای مصرف نان سفید علاوه بر کنترل قندخون و جلوگیری از یبوست باعث تعدیل سطح چربی های خون نیز خواهد شد. مثلا جو و جو دوسر دارای فیبری به نام بتا-گلوکان هستند که این فیبر در روده به کلسترول متصل شده و از ورود آن به جریان خون شما جلوگیری می کند، به این ترتیب مصرف آن کاهش کلسترول را در پیش دارد.

2. میوه و سبزیجات
میوه ها و سبزیجات منبع بسیار خوب پتاسیم هستند که دریافت آن می تواند باعث کاهش اثرات سدیم و همچنین کنترل فشار خون شود. علاوه بر پتاسیم این گروه از مواد غذایی حاوی مقادیر زیادی فیبر جهت بهبود پروفایل لیپیدی خون در کنار کمک به کنترل وزن، و انواع آنتی اکسیدان مانند کاروتنوئید که به کاهش استرس اکسیداتیو بدن و آسیب سلولی کمک می کنند، هستند.
جهت بهره گیری از فواید این گروه سعی کنید در هر میان وعده حتما از میوه ها (1 یا 2 واحد در هر میان وعده) استفاده کنید و در کنار وعده های غذایی خود سبزی خوردن یا سالاد داشته باشید. مصرف گوجه فرنگی و خیار در کنار صبحانه نیز می تواند به دریافت بیشتر سبزیجات کمک کند.

3. چربی های سالم
اگر در ذهنتان این موضوع را بررسی می کنید که " دیگر بعد از استنت گذاری چربی ها را کاملا از برنامه ی غذایی ام حذف می کنم" باید بگویم تصمیم نادرستی گرفته اید! همه ی چربی ها ناسالم نیستند و بالعکس برخی از آنها دارای امگا 3 و اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه هستند که می توانند در کاهش التهاب بدن و حفظ سلامت قلب و عروق مفید واقع شوند.
برای مثال وجود ماهی های سرشار از امگا 3 مانند سالمون در رژیم غذایی هفتگی باعث کاهش التهاب بدن شده و به علاوه می تواند تری گلیسرید خون را نیز تعدیل کند. همچنین روغن زیتون و روغن کانولا از چربی های مفیدی هستند که می توان در پخت و پز روزانه از آنها بهره برد. استفاده از آجیل و مغزها مانند گردو و تخمه ی کدو و یا حتی دانه ی بزرک (تخم کتان) نیز به بهبود هرچه بیشتر پروفایل لیپیدی فرد کمک خواهد کرد.
جایگزین کردن چربی های مفید به جای چربی های اشباع، باعث کاهش کلسترول بد خون نیز خواهد شد و احتمال گرفتگی عروق را کاهش خواهد داد.

4. حبوبات 
حبوبات شامل نخود، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، عدس، لپه و ... می شود که همگی حاوی مقدار مناسبی فیبر و پروتئین هستند. فیبر موجود در این دسته از مواد غذایی باعث کاهش چربی خون شده و به سلامت قلبی کمک می کند. به علاوه حبوبات منبع غنی پتاسیم نیز هستند که همین امر باعث کاهش فشار خون خواهد شد. جهت جای دادن حبوبات در وعده های غذایی خود می توانید در طول هفته از وعده هایی مثل عدسی یا خوراک لوبیا چیتی استفاده نمایید.

5. شکلات تلخ و چای سبز
زمانی که تمایل دارید همراه چای یا قهوه ی خود چیزی میل کنید بهترین انتخابِ دوست دار قلب شکلات تلخ است! این ماده ی خوش طعم و بو دارای مقدار زیادی فلاونوئید است که آنتی اکسیدانی بسیار قوی محسوب می شود بنابراین وجود آن در شکلات تلخ می تواند باعث تاثیر این ماده ی غذایی بر کاهش فشار خون و التهاب بدن شود.
چای سبز نیز دارای آنتی اکسیدانی به نام اپی گالوکاتچین گالات است که در مطالعات مختلف تاثیر آن بر سلامت قلب اثبات شده است. مصرف روزانه ی چای سبز می تواند برای افرادی که در خانواده سابقه ی بیماری های قلبی عروقی دارند و یا خودشان آنژیوپلاستی انجام داده اند و یا به طور کلی برای افرادی که سلامت قلبی برایشان اهمیت دارد، بسیار مفید واقع شود.

حتی چای سیاه که در زندگی روزمره ی ما ایرانی ها به دفعات زیادی استفاده می شود هم سرشار از پلی فنل است بنابراین اگر چای سیاه یا قهوه به حد متعادل مصرف شوند می توانند به بهبود هرچه بیشتر سطح سلامت فرد کمک کنند.
 
چه چیزهایی را استفاده نکنیم؟
جهت بهبود سلامت قلب به غیر از اینکه لازم است برخی مواد غذایی را به رژیم غذایی مان اضافه کنیم حتما نیاز است برخی مواد غذایی ناسالم و مضر برای قلب را از برنامه ی خود حذف کنیم:
• گوشت های فرآوری شده: مانند انواع سوسیس و کالباس 
• چربی های اشباع و ترانس: مانند خامه، کره، پنیر خامه ای، گوشت های پرچرب و پوست مرغ و...
• غلات تصفیه شده: آرد سفید، ماکارونی بدون سبوس و...
• مواد غذایی دارای شکر: کیک و شیرینی، نوشابه، دلستر، ژله، بستنی و ...
دقت کنید که افزایش فعالیت بدنی و ترک سیگار نیز از موارد موثر بر افزایش سطح سلامت قلبی بعد از آنژیوپلاستی می باشند.