کپسول مفنامیک اسید برای چیست؟

مفنامیک اسید یکی از داروهای مهم در دسته ضد التهاب‌های غیر استروئیدی (NSAIDs) است که به طور گسترده‌ای برای تسکین درد و کاهش التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو اغلب برای تسکین دردهای قاعدگی، درد دندان و سایر دردهای خفیف تا متوسط مؤثر است. مفنامیک اسید به طور کلی یک داروی ایمن محسوب می‌شود، با این حال گاهی می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند خونریزی معده، مشکلات قلبی و واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند. 

بنابراین افزایش آگاهی کافی در مورد این دارو به منظور بهره‌مندی از فواید درمانی و به حداقل رساندن خطرات احتمالی بسیار ضروری به نظر می‌رسد. به همین منظور، در این مقاله از مجله داروکده قصد داریم تا شما را با داروی مفنامیک اسید، کاربرد، نحوه مصرف صحیح، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن آشنا نمائیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• مفنامیک اسید چیست؟
• مکانیسم عمل مفنامیک اسید 
• اشکال دارویی مفنامیک اسید 
• کاربرد مفنامیک اسید
• نحوه مصرف مفنامیک اسید
• عوارض جانبی مفنامیک اسید
• تداخلات دارویی مفنامیک اسید
• هشدار مصرف مفنامیک اسید
• موارد منع مصرف مفنامیک اسید
• مفنامیک اسید در دوران بارداری 
• مفنامیک اسید در دوران شیردهی

مدت‌ زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه

مفنامیک اسید چیست؟

مفنامیک اسید یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)، است که برای اولین بار در دهه 1960 معرفی و تحت نام تجاری پونستل (Ponstel) به بازار عرضه شد. اهمیت مفنامیک اسید و سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، تأثیر قابل‌توجه آن‌ها در کاهش التهاب و تسکین درد بدون عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها است. به همین علت داروهای این دسته به طور گسترده در انواع دردهای حاد خفیف تا متوسط تجویز می‌شوند.

مکانیسم عمل مفنامیک اسید

مفنامیک اسید مانند سایر NSAIDها، اثرات درمانی خود را از طریق مهار آنزیم‌های سیکلواکسیژناز (COX) که نقش مهمی در تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندین‌ها دارند، اعمال می‌کند. 

اسید آراشیدونیک یک جزء کلیدی در ساختار غشای سلول‌ها است به عنوان پیش‌ساز برای سنتز ایکوزانوئیدها شامل پروستاگلاندین‌ها، ترومباکسان‌ها و لوکوترین‌ها عمل می‌کند. مفنامیک اسید با مهر آنزیم‌های سیکلواکسیژناز (COX-1) و (COX-2)، از تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندین‌ها جلوگیری می‌کند. پروستاگلاندین‌ها ترکیبات لیپیدی هستند که در بروز التهاب، درد و تب نقش دارند. بنابراین، مفنامیک اسید از طریق کاهش ساخت پروستاگلاندین‌ها که منجر به کاهش التهاب و تسکین درد می‌شود.

اشکال دارویی مفنامیک اسید 

در ایران مفنامیک اسید به دو شکل زیر موجود است:

• کپسول مفنامیک اسید 250 میلی‌گرم

• قرص مفنامیک اسید 500 میلی‌گرم

کپسول مفنامیک اسید فرم متداول‌تر این دارو است که گاهی به اشتباه به آن قرص مفنامیک اسید گفته می‌شود. در این مقاله بر اساس جستجوی کاربران گاهی از قرص مفنامیک اسید به جای کپسول استفاده شده است. 

کاربرد مفنامیک اسید

مصرف مفنامیک اسید تنها برای کودکان بالای 14 سال و افراد بزرگسال مجاز است. موارد مصرف مفنامیک اسید عبارت‌اند از:

• دردهای حاد خفیف تا متوسط

•  درد مرتبط با دیسمنوره (درد قاعدگی)

• درد ناشی از سر دردهای عروقی، آرتروز (استئوآرتریت) و آرتریت روماتوئید

• درمان برخی شرایط التهابی به تشخیص پزشک

نحوه مصرف مفنامیک اسید

نحوه مصرف مفنامیک اسید به شرح زیر است:

• برای تسکین درد حاد: ابتدا 500 میلی‌گرم و سپس هر 6 ساعت 1 عدد مفنامیک اسید 250 در صورت ادامه درد تا نهایت 7 روز.

• برای تسکین دیسمنوره (درد قاعدگی): ابتدا 500 میلی‌گرم با شروع خونریزی یا درد قاعدگی و سپس هر 6 ساعت 1 عدد مفنامیک اسید 250 در صورت ادامه درد تا نهایت 3 روز.

کپسول یا قرص مفنامیک اسید بهتر است با یک لیوان آب کامل و ترجیحاً با معده پر مصرف شود تا احتمال بروز عوارض گوارشی آن به حداقل کاهش پیدا کند.

توجه کنید که حداکثر دوز روزانه مفنامیک اسید نباید از 1500 میلی‌گرم فراتر رود. 

عوارض جانبی مفنامیک اسید

عوارض جانبی شایع مفنامیک اسید

• ناراحتی گوارشی شامل درد معده، تهوع، استفراغ، نفخ، بی‌اشتهایی، اسهال یا یبوست

• سردرد یا سرگیجه

عوارض جانبی جدی مفنامیک اسید

• خونریزی یا زخم گوارشی

مفنامیک اسید و سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی می‌توانند موجب زخم گوارشی، خونریزی و یا در موارد جدی تر سوراخ شدن دیواره دستگاه گوارش گردند. این خطر در موارد مصرف طولانی مدت مفنامیک اسید، مصرف همزمان دارو با مقادیر بالای الکل، افراد سالمند و افراد با سابقه بیماری‌های گوارشی یا زخم‌های فعال گوارشی بیش از سایرین است.

• اختلال عملکرد کبد

مفنامیک اسید ممکن است باعث افزایش سطح آنزیم‌های کبدی گردد. در صورت ابتلا به اختلالات کبدی باید عملکرد کبد در حین مصرف این دارو پایش شود.

• افزایش خطر حوادث قلبی عروقی 

مفنامیک اسید و سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ممکن است باعث افزایش خطر بروز حوادث قلبی عروقی جدی مثل سکته قلبی یا سکته مغزی گردند. این خطر با افزایش مدت زمان مصرف دارو افزایش پیدا می‌کند. افراد مبتلا به مشکلات قلبی، با سابقه قبلی حملات قلبی، سابقه خانوادگی حملات قلبی، بیماران مبتلا به کلسترول بالا، فشار خون، دیابت و افراد سیگاری بیش از سایرین در خطر بروز این عوارض جدی هستند. 

• اختلال عملکرد کلیه

• افزایش سطح پتاسیم 

• واکنش‌های پوستی

تداخلات دارویی مفنامیک اسید

1- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)

• مصرف کتورولاک همزمان با مفنامیک اسید به دلیل افزایش خطر سمیت با هر دو دارو ممنوع است. 
• سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) از جمله ایبوپروفن، ناپروکسن، ایندومتاسین، دیکلوفناک، پیروکسیکام، ملوکسیکام، سلکوکسیب. استفاده همزمان از مفنامیک اسید با سایر NSAIDها می‌تواند خطر عوارض جانبی گوارشی و کلیوی را افزایش دهد.

2- داروهای ضد فشار خون مهارکننده‌ ACE از جمله کاپتوپریل، انالاپریل و لیزینوپریل و مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARB) شامل والسارتان، لوزارتان و تلمیزارتان.

• مفنامیک اسید می‌تواند اثرات این داروها را کاهش دهد و به افزایش فشار خون منجر شود.
• مفنامیک اسید و این داروها هر دو باعث افزایش سطح سرمی پتاسیم می‌شوند و ممکن است خطر هایپرکالمی را افزایش دهند.

3- داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین. مفنامیک اسید ممکن است اثرات ضد انعقاد این داروها را تقویت کند و خطر خونریزی را افزایش دهد.

4- متوترکسات و لیتیم: مفنامیک اسید دفع این دو دارو را کاهش می‌دهد و ممکن است خطر سمیت با آن‌ها را افزایش دهد.

5- کورتیکواستروئیدها: مصرف همزمان مفنامیک اسید با کورتیکواستروئیدها می‌تواند خطر عوارض جانبی گوارشی را افزایش دهد.

6- دیورتیک‌ها: مصرف همزمان با دیورتیک‌ها می‌تواند اثرات آن‌ها را کاهش دهد و خطر نارسایی کلیوی را افزایش دهد.

7- بتابلاکرها: مصرف همزمان مفنامیک اسید با آتنولول، متوپرولول، بیزوپرولول، پروپرانولول و آلبوترول می‌تواند اثربخشی آن‌ها را کاهش و خطر هلیپرکالمی را افزایش دهد.

8- سیکلوسپورین: مصرف همزمان این دو دارو می‌تواند خطر نارسایی کلیوی را افزایش دهد.

9- داروهای ضد افسردگی (SSRI): مصرف همزمان مفنامیک اسید با این داروها ممکن است خونریزی گوارشی را افزایش دهد.

هشدار مصرف مفنامیک اسید

بیماران باید هنگام استفاده از مفنامیک اسید به هشدارهای زیر توجه کنند و در صورت بروز این علائم مصرف دارو را قطع نمایند: 

1. علائم مرتبط با واکنش آلرژیک: تب، تنگی یا کوتاهی تنفس، افزایش ضربان قلب، تورم صورت، خارش، کهیر یا تاول

2. عوامل خطر مرتبط با حوادث قلبی عروقی: درد قفسه سینه، کوتاهی یا تنگی نفس، ضعف یک طرف از بدن، اختلال در تکلم

3. علائم هشدار خونریزی معده: درد شدید معده، سوزش سر دل، استفراغ قهوه‌ای یا خونی، مدفوع تیره یا وجود خون در مدفوع

4. علائم مرتبط با آسیب کبدی: تهوع و استفراع، خارش بدن، زرد شدن پوست، زرد شدن ادرار

5. در افراد مبتلا به بیماری آنمی، برونکواسپاسم (انقباض لوله‌های تنفسی)، نارسایی قلبی، فشار خون بالا، نارسایی کبدی، نارسایی کلیوی، احتباس آب و تورم بدن با احتیاط مصرف گردد.

موارد منع مصرف مفنامیک اسید

مصرف مفنامیک اسید در افراد زیر ممنوع است:

1. بیماران با حساسیت شناخته شده به اسید مفنامیک یا سایرNSAIDها

2. بیماران دارای زخم فعال معده یا خونریزی گوارشی

3. بیماران دارای سابقه یا عوامل خطر برای حوادث قلبی عروقی

4. بیماران با سابقه عمل جراحی قلب باز

5. بیماران مبتلا به نارسایی شدید کلیوی یا کبدی

6. سه ماهه سوم بارداری

مفنامیک اسید در دوران بارداری

مفنامیک اسید در دسته بندی داروها در دوران بارداری در دسته C طبقه‌بندی می‌شود. این بدان معناست که مطالعات موجود در زنان باردار برای تعیین ایمنی این دارو کافی نیست در حالیکه مطالعات حیوانی نشان داده‌اند ممکن است عوارض جانبی بر روی جنین داشته باشد.

به طور کلی مصرف مفنامیک اسید در سه ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود، در سه ماهه دوم ممکن است در موارد خاص با احتیاط و تحت نظر پزشک تجویز شود ولی در سه ماهه سوم مصرف مفنامیک اسید و سایر NSAIDها به شدت ممنوع است. شواهد موجود نشان داده است که مفنامیک اسید ممکن است موجب افزایش خطر نقص‌های مادرزادی از جمله بسته شدن زودهنگام داکت آرتریوس (ductus arteriosus) و بروز مشکلات قلبی در نوزاد شود.

مفنامیک اسید در دوران شیردهی

بر اساس اطلاعات موجود، مفنامیک اسید در شیر مادر ترشح می‌شود؛ ولی این مقدار معمولاً پایین‌تر از سطحی هست که بتواند تأثیر قابل توجهی بر نوزاد داشته باشد. همچنین تا کنون عوارض جانبی جدی در نوزادان شیرخوار پس از مصرف اسید مفنامیک توسط مادران شیرده گزارش نشده است. بنابراین، مفنامیک اسید به طور کلی در دوران شیردهی ایمن در نظر گرفته می‌شود. با این حال توصیه می‌شود که مادران قبل از شروع یا ادامه مصرف مفنامیک اسید دو دوران شیردهی با پزشک خود مشورت کنند. 

سؤالات متداول

1- خواص کپسول مفنامیک اسید چیست؟

مفنامیک اسید یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) است که عمدتاً برای تسکین درد و کاهش التهاب استفاده می‌شود. این دارو برای کمک به بهبود دردهای خفیف تا متوسط از جمله درد دوران قاعدگی، درد دندان و سر درد به کار می‌رود.

2- مفنامیک اسید برای دندان درد کاربرد دارد؟

مفنامیک اسید یک داروی ضد درد و التهاب پرکاربرد برای انواع دردها از جمله دندان درد است. مصرف کپسول مفنامیک اسید می‌تواند به کاهش ناراحتی ناشی از دندان دردهای خفیف تا متوسط کمک کند و معمولاً به عنوان یک گزینه درمانی توسط دندانپزشکان تجوز می‌شود.

3- مفنامیک اسید برای کمر درد کاربرد دارد؟

مفنامیک اسید یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است که به طور گسترده‌ای برای تسکین انواع دردهای اسکلتی-عضلانی بویژه کمر درد کاربرد دارد. با این حال، مصرف مفنامیک اسید برای کمر درد باید با احتیاط و با تجویز پزشک معالج انجام شود. 

سخن پایانی

مفنامیک اسید یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی ارزشمند است که برای تسکین درد و کاهش التهاب استفاده می‌شود. این دارو از طریق مهار آنزیم‌های سیکلواکسیژناز، تولید پروستاگلاندین‌ها را کاهش داده و منجر به کاهش التهاب و تسکین درد می‌گردد. این دارو به طور گسترده برای کنترل دردهای خفیف تا متوسط از جمله دیسمنوره (درد قاعدگی)، دندان درد و سایر موارد کاربرد دارد. 

این دارو اگرچه به طور کلی ایمن است، اما می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند خونریزی معده، مشکلات قلبی و واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند. همچنین، تداخلات دارویی ممکن است اثرات مفنامیک اسید را تحت تأثیر قرار دهد یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین داروکده سعی نمودیم تا با ارائه اطلاعات به روز و دقیق در مورد داروی مفنامیک اسید، موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی مرتبط با آن را به طور مفصل بررسی نمائیم.