قرص کافئین برای چیست؟

قرص کافئین از محبوب ترین و پر استفاده ترین مکمل‌های بازار در بین عموم مردم جامعه است. خواص قرص کافئین طیف وسیعی از موارد را شامل می‌شود. مزایای مکمل کافئین در لاغری، بدنسازی، ورزش و حتی افزایش تمرکز و مطالعه بهتر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. مکمل کافئین در اکثر مواقع از این بررسی‌ها سربلند بیرون آمده است. اما کافئین به مانند تمامی مکمل‌ها می‌تواند برخی عوارض یا هشدار مصرف نیز داشته باشد.

در این بخش از مجله علمی داروکده قصد داریم به بررسی بیشتر و دقیق‌تر مکمل کافئین بپردازیم.

فهرست مطالب

- قرص کافئین چیست؟
- خواص قرص کافئین
- کافئین و خواص آنتی اکسیدانی
- نحوه مصرف قرص کافئین
- عوارض قرص کافئین
- سوالات پرتکرار در مورد کافئین

زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه
 

قرص کافئین چیست؟

قرص کافئین یک مکمل غذایی است که دوز دقیقی از کافئین را به ازای هر واحد ارائه می دهد. کافئین یک محرک طبیعی است که به دلیل قابلیت آن در افزایش هوشیاری و کاهش خستگی شناخته شده است. 

مکمل کافئین معمولاً از کافئین مصنوعی تشکیل شده است که مشابه ترکیب طبیعی موجود در قهوه، چای و سایر نوشیدنی‌ها است. 

هر قرص کافئین معمولاً بین 100 تا 200 میلی گرم کافئین دارد که تقریبا معادل مقدار موجود در دو تا سه فنجان قهوه اسپرسو است.

قرص‌های کافئین اغلب توسط افرادی استفاده می‌شود که به دنبال افزایش سریع و راحت انرژی و توان جسمانی در طول روز هستند. برای مثال این مکمل در بین دانشجویان به منظور افزایش تمرکز و در ورزشکاران به دلیل بهبود عملکرد ورزشی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد میزان کافئین موجود در مواد غذایی، نیمه عمر کافئین و اثرات آن بر بدن افراد می‌توانید به مقاله «کافئین، یک مکمل مضر یا موثر؟» که توسط دکتر کوشا شهیدی ترجمه و تالیف شده است مراجعه نمایید.

خواص قرص کافئین

کاربرد قرص کافئین، به مکانسیم‌های متعدد اثر آن در مغز بستگی دارد. مکمل کافئین برای کاهش وزن، عملکرد بهتر مغزی و بهبود توان و تحمل ورزشی کاربرد دارد.

در ادامه به بررسی مفصل خواص قرص کافئین و مکانسیم اثر آن خواهیم پرداخت.
 

- قرص کافئین برای لاغری

حتما شما نیز در مورد اثرات کافئین برای لاغری شنیده اید. این ادعاها پر بی‌راه هم نیست. بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده بر روی این ترکیب، اثرات کافئین در لاغری و کاهش وزن مشاهده شده است.

در درجه اول، مکمل کافئین با ترموژنز، فرآیند تولید گرما در بدن، سرعت متابولیسم را افزایش می دهد، که به نوبه خود باعث افزایش سوختن انرژی می شود. مطالعات نشان داده اند که کافئین می‌تواند متابولیسم را در حالت استراحت 3 تا 11 درصد افزایش دهد. 

همچنین، قرص کافئین در تحریک سیستم عصبی برای ترشح هورمون اپی نفرین (آدرنالین) نقش دارد. این هورمون از طریق خون به بافت‌های چربی می‌رود و به آن‌ها سیگنال می‌دهد که چربی‌ها را تجزیه کرده و به‌عنوان اسیدهای چرب آزاد در جریان خون آزاد نمایند. در نتیجه این عمل، چربی می‌تواند به عنوان سوخت استفاده شود. این اثر لیپولیتیک به ویژه در طول ورزش مشخص می‌شود و منجر به بهبود عملکرد فیزیکی و اکسیداسیون بیشتر چربی می شود. 

علاوه بر این، مشاهده شده است که قرص کافئین در کاهش اشتها تاثیرات مثبتی برجای می‌گذارد. احتمالاً این اثر کافئین، با تأثیرگذاری بر هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها مانند لپتین و گرلین محقق می‌شود. در نتیجه، این تاثیرات به دریافت کالری کمتر کمک می‌کند. 

برخی مطالعات متاآنالیز این یافته ها را تأیید می کند، که مصرف کافئین ممکن است باعث کاهش وزن، BMI و کاهش چربی بدن شود. 

به صورت کلی، فواید کافئین برای تنظیم وزن زمانی که با سایر عوامل سبک زندگی سالم مانند رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم ترکیب شود، آشکارتر می شود.

در نتیجه، خواص ترموژنیک، لیپولیتیک و سرکوب کننده اشتها، کافئین یک جزء مفید در رژیم های کاهش وزن در نظر گرفته می‌شود. با این حال، این اثرات می تواند بر اساس تحمل فردی، عوامل ژنتیکی و مصرف معمول کافئین متفاوت باشد.
 

- قرص کافئین برای بدنسازی

یکی از محبوب ترین مکمل‌ها در بین ورزشکاران به خصوص بدنسازان، قرص کافئین است. فواید قرص کافئین برای بدنسازی شامل، افزایش توان و استقامت ورزشی است. 

اثر مهاری کافئین و متابولیت های ثانویه آن نسبت بر گیرنده‌های آدنوزین در سیستم عصبی مرکزی (CNS)، افزایش هوشیاری و کاهش تلاش درک شده در ورزش را به همراه دارد. کافئین با افزایش گردش اپی نفرین، عملکرد استقامتی و توان ورزشکاران را افزایش می دهد. مکمل کافئین باعث آزاد شدن اسیدهای چرب از بافت‌های چربی می شود و منبع انرژی اضافی برای ماهیچه ها فراهم می کند. از طرف دیگر، این مکانیسم موجب حفظ ذخایر گلیکوژن ماهیچه می‌شود. این تاخیر در کاهش گلیکوژن به حفظ سطح انرژی در طول فعالیت بدنی طولانی مدت کمک می کند. همچنین افزایش آزادسازی یون های کلسیم توسط محرک عصبی عضلانی به واسطه کافئین، افزایش قدرت انقباض در فیبرهای عضلانی را به همراه خواهد داشت.

- قرص کافئین برای تمرکز 

حتما شنیده اید که برخی دانشجویان از قرص کافئین برای درس خواندن استفاده می‌‌کنند. کافئین، یک ماده تاثیر گذار در بهبود تمرکز و افزایش هوشیاری است. از این رو قرص کافئین برای مطالعه پربازده مورد مصرف دارد. این ویژگی به دلیل فواید آن بر تمرکز و سلامت شناختی به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. مکانیسم اصلی اثر آن مهار گیرنده های آدنوزین در مغز است. آدنوزین، یک تعدیل کننده عصبی است که معمولاً با مهار فعالیت عصبی، می‌تواند در القای خواب و آرامش اثرگذار باشد. کافئین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین، اثرات مهاری آن را کاهش می‌دهد و در نتیجه باعث افزایش آزاد شدن انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و نوراپی نفرین می‌شود. این افزایش فعالیت انتقال دهنده عصبی برانگیختگی، هوشیاری، توجه و عملکرد شناختی را افزایش می دهد.

- قرص کافئین برای سلامت روان و عملکرد شناختی

تحقیقات به طور مداوم نشان می دهد که کافئین جنبه های مختلف عملکرد شناختی را بهبود می بخشد، به ویژه در کارهایی که نیاز به توجه پایدار و زمان واکنش دارند. به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در "Psychopharmacology" نشان داد که دوزهای متوسط ​​کافئین (حدود 200 میلی گرم) به طور قابل توجهی عملکرد شرکت کنندگان را در کارهایی که شامل توجه و هوشیاری پایدار است بهبود می بخشد. نشان داده شده است که کافئین ‌می‌تواند در تثبیت حافظه موثر باشد. مطالعه ای در "Nature Neuroscience" نشان داد که مصرف کافئین تثبیت خاطرات به صورت بلند مدت کمک می کند. احتمالاً به دلیل تأثیرات آن بر گیرنده های آدنوزین در هیپوکامپ است. هیپوکامپ منطقه ای از مغز است که برای حافظه حیاتی است.

علاوه بر این، تأثیر کافئین بر خلق و خو و سلامت روان قابل توجه است. کافئین می تواند عملکرد ذهنی را بهبود بخشد. توانایی کافئین در بهبود خلق و خو تا حدودی به افزایش حساسیت گیرندها به دوپامین مربوط می شود که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو و عملکرد شناختی نیز ایفا می کند.
 

- کافئین برای کاهش درد و میگرن 

«آیا کافئین مسکن است؟» یک سوال پرتکرار در بین عموم مردم است. کافئین جزء بسیاری از مسکن‌های بدون نسخه و داروهای تجویزی است، زیرا اثرات منقبض کننده عروق و ضد التهابی کافئین به عنوان مکمل مسکن‌ها عمل می‌کند و در برخی موارد اثر مسکن‌ها را تا 40 درصد افزایش می‌دهد. در نتیجه اثرات ضد درد کافئین در کنار سایر دارو‌ها کمک کننده خواهد بود. 

مصرف خوراکی کافئین همراه با مسکن هایی مانند آسپرین و استامینوفن برای کمک به درمان میگرن موثر است. کافئین یک محصول تایید شده توسط FDA برای استفاده با مسکن ها برای درمان سردردهای میگرنی است.
 

- کافئین برای دیابت

مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است. اما مشخص نیست که آیا مصرف کافئین به درمان دیابت کمک می کند یا خیر و تحقیقات بیشتر در این مورد، نیاز است.

کافئین و خواص آنتی اکسیدانی

قرص کافئین برای خواص آنتی اکسیدانی آن نیز در بین مردم مورد توجه است. اما برای بررسی این مورد توجه به تفاوت قرص کافئین و قهوه یا منابع طبیعی کافئین ضروری است. این خاصیت آنتی اکسیدانی منابع طبیعی کافئین اغلب به دلیل پلی فنل‌های گیاهی (فنل-کربوکسیلیک اسیدها، کاتچین ها) بوده و مکمل کافئین اثر آنتی اکسیدانی چندانی ندارد. بر اساس این مطالب می‌توان گفت قهوه به واسطه خواص آنتی اکسیدانی در سلامت قلب و عروق کمک کننده است. اما توجه به این نکته ضروری است که کافئین به واسطه اثرات سمپاتیک، می‌تواند تپش قلب و حتی تاکی کاردی به همراه داشته باشد. لذا پیشنهاد می‌شود افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی از مصرف مکمل کافئین با دوز بالا خودداری نمایند. 

نحوه مصرف قرص کافئین

به صورت کلی، کافئین نیمه عمر بالایی داشته و حدود 3 تا 7 ساعت پس از مصرف نیز در خون باقی می‌ماند. از این رو بخاطر این که اختلالی در خواب افراد ایجاد نشود، توصیه می‌شود بعد از ساعت 6 عصر از مکمل کافئین استفاده نشود. مصرف این مکمل در ساعات اولیه و میانی روز می‌تواند این عوارض را کاهش دهد.

2 ساعت پس از مصرف کافئین، میزان آن در خون به حداکثر می‌رسد. لذا به منظور افزایش انرژی توصیه می‌شود ورزشکاران 1 ساعت قبل از تمرین از قرص کافئین استفاده نمایند.

زمانی که کافئین در دوزهای تا 400 میلی گرم در روز و در کوتاه مدت یا به صورت مقطعی و نه مداوم استفاده شود، احتمالاً برای اکثر بزرگسالان سالم بی خطر است. این برابر با حدود 4 فنجان قهوه در نظر گرفته می‌شود.

کافئین در صورت استفاده طولانی مدت با دور بالا و یا در دوزهای بیش از 400 میلی گرم در روز احتمالاً ایمن نخواهد بود.

عوارض قرص کافئین

عوارض قرص کافئین، می‌تواند در کسانی که به کافئین حساسیت دارند بروز نماید. همچنین این عوارض با مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند حتی در بزرگسالان سالم نیز مشاهده شود. کافئین می تواند باعث بی خوابی، عصبی بودن، بی قراری، حالت تهوع، رفلاکس، مشکلات گوارشی و افزایش ضربان قلب شود. دوزهای بیشتر از 400 میلی گرم کافئین ممکن است باعث سردرد، اضطراب و درد قفسه سینه نیز شود.

حال پرسش مهمی که باید پاسخ داد این است که «کافئین برای چه کسانی ضرر دارد؟»

به طور کلی مصرف کافئین در افراد دارای حساسیت به کافئین، ممنوع است.

مصرف کافئین در مبتلایان به بیماری قلبی یا فشار خون باید با احتیاط صورت گیرد. زیرا کافئین می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد و موجب تاکی‌کاردی شود. همچنین کافئین می‌تواند انقباض عروض را افزایش داده و فشار سیستولیک و دیاستولیک خون را زیاد کند و در تشدید پرفشاری خون نقش داشته باشد. عوارض ذکر شده می‌تواند تا حدودی با تنظیم دوز کافئین در این افراد، تعدیل شود. لذا توصیه می‌شود مصرف کافئین در این افراد حتما با تجویز و مشورت پزشک باشد. 

استفاده از مکمل کافئین در دوران بارداری، شیردهی و کودکان پیشنهاد نمی‌شود. کافئین احتمالا از جفت و شیر مادر عبور می‌کند و در نتیجه می‌تواند اثراتی در جنین مانند کاهش وزن تولد را داشته باشد.

سوالات پر تکرار در مورد کافئین

1- آیا کافئین در کاهش سرطان نقش دارد؟

برای اکثر انواع سرطان، به نظر می رسد کافئین تأثیری بر کاهش یا افزایش خطر سرطان ندارد. لذا تحقیقات بیشتری در این حیطه مورد نیاز است.

2- چرا کافئین باعث تپش قلب می شود؟

کافئین با تحریک سیستم سمپاتیک، هورمون‌های ستیز و گریز را فعال کرده و به اصطلاح بدن را در حال آماده باش قرار می‌دهد. همچنین کافئین می‌تواند در انقباض عروق نقش داشته باشد و به دلیل رساندن خون کافی به اندام‌ها در این شرایط باید تعداد ضربان قلب افزایش یابد.

3- آیا کافئین برای کبد ضرر دارد؟

به صورت کلی کافئین در کبد متابولیزه می‌شود و داشتن کبدی سالم برای متابولیزه شدن کافئین در بدن ضروری است. لذا کافئین به خودی خود ضرری برای کبد ندارد. اما اگر دچار اختلالات کبدی هستید، توصیه می‌شود قبل از مصرف مکمل کافئین با پزشک خود مشورت نمایید.

4- آیا کافئین برای کلیه ضرر دارد؟

مصرف قهوه وابسته به دوز آن نه تنها برای کلیه ضرر ندارد بلکه طبق مطالعات، می‌تواند با کاهش خطر بیماری مزمن کلیوی (CKD) و آلبومینوری نیز مرتبط باشد. اما مصرف این مکمل در افرادی که مشکل کلیوی دارند باید زیر نظر پزشک انجام شود.

5- آیا کافئین برای معده ضرر دارد؟

مصرف کافئین در افرادی که مشکل معده یا حساسیت به کافئین ندارد، مشکلی نخواهد داشت. اما پیشنهاد می‌شود کسانی که رفلاکس معده دارند، از مصرف کافئین و قهوه خودداری کنند، زیرا می‌تواند منجر به تشدید علائم شود.

6- آیا کافئین باعث یبوست میشود؟

مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند به واسطه اثرات دیوریتیک آن، در دهیدراتاسیون بدن نقش داشته باشد و یبوست را تشدید نماید.

7- آیا کافئین برای تیروئید کم کار ضرر دارد؟

کافئین پتانسیل بهبود و تشدید علائم کم کاری تیروئید را دارد. اثرات کافئین ممکن است بسته به شرایط فرد، حساسیت به کافئین و مقادیر روزانه استفاده و اینکه آیا کم کاری تیروئید تحت درمان است یا خیر متفاوت باشد. توصیه می‌شود مصرف کافئین در بیماران تیروئیدی زیر نظر پزشک باشد.

8- کافئین برای چه سنی مناسب است؟

به صورت کلی مصرف کافئین در دوز متعادل در بزرگسالان سالم (بالای 18 سال) ایمن است. اما افراد زیر 18 سال، باید مکمل کافئین را زیر نظر پزشک استفاده کنند.

سخن پایانی

در نهایت باید گفت مکمل کافئین می‌تواند برای بسیاری از افراد کمک کننده باشد. اثرات مکمل کافئین در سیستم عصبی مرکزی به خوبی به اثبات رسیده و ورزشکاران، افرادی که نیاز به سطح هوشیاری و تمرکز بالا دارند، از این مکمل استفاده می‌کنند. اما شرایط هر فرد با توجه به سلامت جسمانی، ژنتیک و حساسیت به کافئین می‌تواند متفاوت باشد. لذا توجه به دوز مصرفی، زمان مصرف در طول روز و طول دوره مصرف قرص کافئین به منظور حفظ ایمنی و به حداقل رساندن احتمال بروز عوارض ضروری است.

به منظور مشاهده و خرید بهترین و با کیفیت ترین مکمل‌های کافئین موجود در بازار، می‌توانید به داروکده مراجعه نمایید.

تیم علمی فعال در داروخانه آنلاین داروکده با ترجمه و تالیف مقالات علمی، معتبر و به روز سعی در افزایش آگاهی و دانش عموم جامعه در راستای حفظ سلامتی و بهبود کیفیت زندگی را دارند.

می‌توانید هر گونه سوال و ابهامات خود را در مورد کافئین در بخش پرسش و پاسخ این مقاله مطرح نمایید تا متخصصین داروسازی و کارشناسان ارشد تغذیه داروکده، در اسرع وقت پاسحگوی شما عزیزان باشند.