سیلیکا چیست و چه کاربردی دارد؟

سیلیسیم دی اکسید یا اکسید سیلیسیم با نام علمی سیلیس و در مکمل های غذایی با نام سیلیکون یا سیلیکا شناخته می شوند.
هنگامی که دو عنصر سیلیکون و اکسیژن با هم ترکیب می شوند، سیلیس (SiO2) را تشکیل می دهند. سیلیس یکی از عناصر جزئی در بدن است.

بدن افراد بزرگسال به طور متوسط حاوی تقریباً 7 گرم سیلیس است که در درجه اول در بافت هایی مانند استخوان ها، مفاصل، چشم ها، پوست و دندان ها و همچنین ساختارهای خارجی غدد و اندام های ما یافت می شود.
همچنین در حفظ تعادل سایر مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم که در تعادل هورمون ها مؤثرند نیز نقش دارد.
برخی مکمل های دارای این ترکیب ادعا می کنند که سیلیس برای پوست، مو و ناخن مفید است، همچنین برخی  تحقیقات دیگر می گویند این ماده توانایی جلوگیری از بیماری های دژنراتیو، بهبود عملکرد سیستم ایمنی و پشتیبانی از سلامت استخوان ها را دارد.
سیلیس در مکمل های غذایی به شکل قرص، پودر و شربت موجود بوده و همچنین در رژیم غذایی از طریق منابع زیر به دست می آید:
سیب، بادام ها، کلم، هویج، گیلاس، خیار، بادام زمینی، غلات سبوس دار، لوبیا سبز، فلفل دلمه ای، اسفناج و غذاهای گیاهی سرشار از فیبر.
میزان سیلیس موجود در منابع حیوانی و یا لبنیات کمتر از منابع گیاهی است.

سیلیس موجود در منابع غذایی توسط اسید معده باید به شکل فعال آن، ارتوسیلیسیک اسید تبدیل شود تا قابل جذب باشد، پس دریافت سیلیس از منابع غذایی پایین می آید و برای تامین نیاز به این ماده معدنی ممکن است مکمل لازم باشد.
بسیاری از مکمل های موجود در بازار از عصاره ترب کوهی تهیه شده است که منبع غلیظی از سیلیکا یا دی اکسید سیلیکون طبیعی (ارتوسیلیسیک اسید) است.
 سایر اشکال سیلیس در منابع گیاهی با بیوفلاونوئیدها ترکیب شده که همراه سیلیس در سنتز کلاژن نقش دارند.

پوست:
تاثیر مکمل های حاوی سیلیکا پس از 12 هفته مشخص می شود و از جمله تاثیرات آن، روشن تر شدن پوست، درخشش، افزایش خاصیت ارتجاعی، هیدراته شدن، بسته شدن منافذ و کاهش چین و چروک می باشد.
مانند کلاژن، سیلیکا نیز از 25 سالگی کاهش می یابد و از اواخر دهه 20 و اوایل دهه 30 باید از طریق مکمل دریافت شود.
کلاژن یکی از فراوان ترین پروتئین ها در بدن بوده که در پایداری بافت همبند و همچنین ایجاد خاصیت ارتجاعی در پوست مهم می باشد.
سیلیکا برای سنتز کلاژن و برای فعال سازی آنزیم های هیدروکسیلاسیون مهم است که به شکل گیری شبکه کلاژن ، بهبود قدرت و کشش در پوست کمک می کند، همچنین در سنتز الاستین که خاصیت ارتجاعی پوست را فراهم می کند نیز نقش دارد.
سیلیکا به عنوان چسب در بافت کلاژن عمل کرده و استحکام ،انعطاف پذیری و مقاومت را در بافت همبند فراهم می کند،
علت تاثیر فوق العاده سیلیکا بر درخشش پوست این است که سیلیکا ناقل قوی اکسیژن بوده وهمچنین باعث انتقال 20درصد اکسیژن بیشتر و انتقال مواد مغذی به پوست می شود.
این ماده معدنی همچنین باعث اتصال به گلوکوزآمینوگلیکان ها (GAGs)، نوعی دیگر از پروتئین های تخصصی پوست شده که این پروتئین ها قادرند تا 1000 برابر وزن خود آب نگه دارند و با اتصال مولکول های آب به تقویت هیدراتاسیون پوست، ترمیم و بازسازی کمک کنند.
سیلیکا به عنوان یک ضد التهاب طبیعی در تسکین مشکلات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس نیز نقش ایفا می کند.

مو: 
سیلیس یکی از مهمترین مواد مغذی برای مو است و در حالی که بدن شما به مقدار کمی از این ماده معدنی نیاز دارد، اما این مقدار برای سلامتی شما از جمله پوست سرشما ضروری است. این ماده معدنی به تقویت رگ های خونی و بهبود گردش خون کمک می کند که می تواند جریان خون را به سمت پوست سر شما تحریک کرده و رشد مو را بهبود ببخشد.
سیلیکا یک عنصر مهم در تولید و نگهداری پروتئین هایی مانند کراتین است که در فولیکول مو موجود می باشد.
عنصر سیلیس به مو کمک می کند تا خاصیت ارتجاعی خود را حفظ کند و همچنین موهای آسیب دیده و فولیکول ها را ترمیم می کند.
کمبود سیلیس در بدن نادر است اما میزان سیلیس موجود در بدن با افزایش سن کاهش می یابد. مصرف مکمل حاوی این ماده معدنی با افزایش سن به حفظ سطح کافی این ماده معدنی کمک می کند و از ریزش موی ناشی از کمبود این ماده معدنی جلوگیری می کند.

تقویت استخوان: 
سیلیکا به مقدار زیادی در بافت استخوان و مفاصل وجود دارد و در هدایت کلسیم به داخل و خارج از استخوان های ما ضروری است همچنین به نگهداری و حفاظت از استخوان کمک می کند. تحقیقات نشان داده اند که مکمل حاوی سیلیس به طور مستقیم باعث بهبود یکپارچگی ماتریس های استخوانی شده و شکنندگی استخوان را کاهش می دهد. همچنین از تمایز استئوبلاست در دوران بلوغ  و سلول های استخوانی که  وظیفه ایجاد بافت استخوانی جدید در فرایند متابولیسم استخوان را دارند، پشتیبانی می کند. گرادیان شیمیایی سیلیس به اتصال آن به پروتئین های ویژه موسوم به پروتئوگلیکان ها کمک می کند، که در هم افزایی برای تقویت بیشتر بافت های غیر کلاژن موجود در استخوان همکاری می کنند. سیلیکون به طور فزاینده به عنوان یک ماده مغذی اساسی برای تشکیل و نگهداری استخوان ها شناخته می شود.

بیشتر بخوانید: مصرف مکمل برای جلوگیری از پوکی استخوان

جوان سازی مفصل: 
همان گلوکزآمینوگلایکان که برای تقویت هیدراتاسیون پوست هستند، در تقویت روان سازی مناسب مفصل نیز نقش دارد. از آنجا که سیلیس به تثبیت شبکه گلوکزآمینوگلیکان در نقاط مختلف بدن از جمله مفاصل کمک می کند، محققان دریافتند که ترکیب هر دو سیلیس و گلوکوزامین می تواند میزان التهاب در بافت های مفصلی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و در ضمن باعث روان سازی مناسب بین مفاصل و کاهش احتمال تخریب اضافی ناشی از مالش مفاصل به هم شود. علاوه بر این مکمل های حاوی سیلیکا در افزایش بازیابی توانایی در افرادی که رباط و یا تاندونشان آسیب دیده نقش مهمی دارد.

کاهش دهنده فلزات: 
بار الکتریکی سیلیس باعث می شود که به ذرات فلزات سنگین تجمع یافته در بافت ها متصل شود و آن ها را از بین ببرد. آلومینیوم که فراوانترین فلز در پوسته ی زمین است ممکن است در بعضی از بافت های نرم بدن مانند مغز تجمع پیدا کند که باعث افت شناختی می شود. سیلیس میل به اتصال به آلومینیوم داشته و مانع از جذب آن در دستگاه گوارش می شود.

بهبود عملکرد عروق:
علاوه بر اینکه سیلیس در تقویت سنتز کلاژن که تقریباً یک سوم پروتئین های موجود در بافت های همبند را تشکیل می دهد و در ساختار رگ ها و شریان ها نقش دارد، فواید زیادی برای قلب نیز دارد.
خون دارای اکسیژن زیاد از طریق آئورت که شریان اصلی بوده به گردش خون سیستمیک پمپ می شود و آئورت از بافت سرشار از کلاژن و الاستین تشکیل شده که به سیلیس وابسته است. همچنین سیلیس در تعادل میزان اکسیداسیون چربی و افزایش ضخامت آئورت نقش دارد.

دوز مورد نیاز
هیچ توصیه ای برای دریافت سیلیس در رژیم غذایی روزانه (RDA) توصیه نشده است. تخمین زده می شود بیشتر بزرگسالان که رژیم غذایی سالم دارند، بین 14-62 میکروگرم در روز مصرف کنند.
اگر مکمل دریافت می کنید ، 180تا 360 میلی گرم در روز دوز مناسبی برای مصرف است.

عوارض جانبی
سیلیس در افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا قلبی و در افراد باردارمنع مصرف دارد و تنها تحت نظر پزشک مجاز به مصرف هستند.