کمبود ویتامین B12 و ریزش مو

ویتامین B12 یکی از ویتامین‌های کلیدی بدن است که نقش مهمی در تولید گلبول‌های قرمز، سلامت سیستم عصبی و حفظ عملکردهای حیاتی ایفا می‌کند. این ویتامین که عمدتا در غذاهای حیوانی یافت می‌شود، برای تقسیم سلولی و رساندن اکسیژن کافی به بافت‌ها ضروری است. 

کمبود ویتامین B12 به دلایل مختلفی از جمله رژیم غذایی محدود، مشکلات جذب و یا بیماری‌های خاص رخ می‌دهد و می‌تواند طیف وسیعی از علائم، از خستگی گرفته تا مشکلات عصبی را در پی داشته باشد. از جمله اثرات شایع و آزاردهنده کمبود این ویتامین، تاثیرات منفی آن بر سلامت موها و افزایش ریزش مو است. 

در این مقاله قصد داریم ضمن ارائه توضیحاتی در مورد علل و علائم کمبود ویتامین ب12، به بررسی اهمیت ویتامین B12 برای مو و چگونگی اثر کمبود آن بر ریزش مو بپردازیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

- B12 چیست؟
- علت‌های کمبود ویتامین B12
- علائم کمبود ویتامین B12
- کمبود ویتامین B12 و ریزش مو
- معرفی قرص B12 برای مو

مدت زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه

B12 چیست؟

ویتامین B12 یا کوبالامین، یکی از ویتامین‌های مهم گروه B است که برای تولید گلبول‌های قرمز، حفظ سلامت سیستم عصبی و تولید DNA حیاتی است. این ویتامین محلول در آب در فرآیندهای متابولیکی بدن نقشی کلیدی دارد و به تبدیل غذا به انرژی کمک می‌کند. ویتامین B12 به طور عمده در منابع حیوانی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات یافت می‌شود و به دلیل نقش‌های مهمی که در بدن ایفا می‌کند، برای حفظ سلامت عمومی، به‌ ویژه سلامت سیستم عصبی و خون‌سازی، ضروری است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ب12، مطالعه مقاله "همه چیز درباره ویتامین B12 یا سیانوکوبالامین" تالیف و ترجمه دکتر الهه عبدالهی پیشنهاد می شود. 

علت‌های کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 می‌تواند به عوامل مختلفی مرتبط باشد که اغلب شامل تغذیه نامناسب، جذب ناکافی و یا بیماری‌ها است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر علل اصلی کمبود ویتامین B12 می‌پردازیم.
 

- رژیم غذایی ناکافی

رژیم غذایی ناکافی یکی از اصلی‌ترین دلایل کمبود ویتامین B12 به شمار می‌آید. همانگونه که پیش‌تر به آن اشاره شد، این ویتامین عمدتا در منابع غذایی حیوانی نظیر گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شود و بدن انسان قادر به تولید آن نیست. بنابراین، افرادی که رژیم‌های گیاه‌خواری یا وگان را دنبال می‌کنند و از مصرف محصولات حیوانی پرهیز دارند، در معرض خطر کمبود این ویتامین قرار می‌گیرند.
 

- جذب ناقص به علت مشکلات گوارشی

ویتامین B12 برای جذب در بدن به ماده‌ای به نام فاکتور داخلی (Intrinsic Factor) نیاز دارد که در معده، توسط سلول‌های جدار معده تولید می‌شود. در افرادی که به مشکلات گوارشی دچار هستند، این فاکتور ممکن است به میزان کافی تولید نشود. به همین دلیل، بیماری‌های معده نظیر گاستریت مزمن، آتروفی معده و جراحی‌های گوارشی مانند بای‌پس معده می‌توانند به کمبود B12 منجر شوند.
 

- بیماری‌های روده کوچک

برخی بیماری‌های روده کوچک مانند کرون و سلیاک می‌توانند باعث اختلال در جذب ویتامین B12 شوند. روده کوچک محل اصلی جذب این ویتامین است و هر نوع التهاب یا آسیب در آن می‌تواند منجر به کاهش توانایی بدن در جذب B12 شود.
 

- کم‌خونی پرنیشیوز

کم‌خونی پرنیشیوز نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های جدار معده حمله کرده و تولید فاکتور داخلی را مختل می‌کند. این اختلال منجر به ناتوانی بدن در جذب ویتامین B12 و در نتیجه کمبود این ویتامین می‌شود.
 

- استفاده طولانی ‌مدت از برخی داروها

داروهایی مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI)، آنتاگونیست‌های گیرنده H2 (مانند رانیتیدین)، و متفورمین (داروی مورد استفاده در دیابت) می‌توانند جذب ویتامین B12 را کاهش دهند. این داروها با تغییر محیط اسیدی معده و تاثیر بر فاکتورهای جذب، می‌توانند به ‌مرور زمان منجر به کمبود این ویتامین شوند.
 

- افزایش سن

با افزایش سن، میزان اسید معده کاهش می‌یابد که این موضوع می‌تواند جذب ویتامین B12 را مختل نماید. افراد مسن به دلیل کاهش توانایی بدن در تولید اسید معده و فاکتور داخلی، در معرض خطر بیشتری برای کمبود این ویتامین قرار دارند.

علائم کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم را به دلیل نقش حیاتی این ویتامین در سلامت سیستم عصبی، تولید گلبول‌های قرمز و فرآیندهای متابولیکی ایجاد کند. در ادامه به علائم اصلی کمبود ویتامین B12 اشاره می‌کنیم.
 

- خستگی و ضعف

یکی از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین B12، خستگی مزمن و ضعف بدنی است. این ویتامین به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارند. کاهش سطح گلبول‌های قرمز به معنای کاهش اکسیژن ‌رسانی به بافت‌ها و اندام‌ها است که در نهایت به احساس خستگی و ضعف منجر می‌شود.
 

- کم‌خونی مگالوبلاستیک

کمبود ویتامین B12 باعث تولید گلبول‌های قرمز بزرگ و غیرطبیعی می‌شود که به این حالت کم ‌خونی مگالوبلاستیک می‌گویند. این نوع کم‌ خونی باعث رنگ‌پریدگی پوست، خستگی شدید و احساس ضعف می‌شود و از علائم شاخص کمبود B12 است.
 

- اختلالات عصبی و مشکلات حسی

ویتامین B12 برای سلامت سیستم عصبی بسیار حیاتی است، زیرا در حفظ غلاف میلین (پوشش محافظ اعصاب) نقش دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث آسیب به اعصاب محیطی و مشکلات حسی مانند بی‌حسی، گزگز، سوزش و احساس سوزن ‌سوزن شدن در دست‌ها و پاها شود. این علائم به مرور زمان می‌توانند پیشرفت کرده و منجر به مشکلات حرکتی و کاهش تعادل شوند.
 

- اختلالات شناختی و کاهش حافظه

کمبود ویتامین B12 می‌تواند به تغییرات شناختی منجر شود که شامل کاهش حافظه، مشکل در تمرکز و حتی ایجاد مشکلات جدی‌تر مانند زوال عقل است. این وضعیت به دلیل نقش B12 در تولید و نگهداری مواد شیمیایی مغزی است که برای حفظ عملکردهای شناختی ضروری هستند.
 

- تغییرات خلقی و افسردگی

کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث تغییرات خلقی از جمله اضطراب، تحریک‌پذیری و حتی افسردگی شود. این ویتامین در تولید سروتونین، ماده شیمیایی مرتبط با خلق ‌و خو، نقش دارد و کاهش آن ممکن است منجر به اختلالات روانی شود.
 

- التهاب و تغییر شکل زبان (گلوسیت)

التهاب زبان یا گلوسیت یکی از علائم مشخص کمبود ویتامین B12 است. این وضعیت می‌تواند باعث درد، قرمزی، تورم و صاف شدن سطح زبان شود. تغییرات دیگر مانند ایجاد زخم‌های دهانی و احساس سوزش نیز از علائم کمبود هستند.
 

- مشکلات گوارشی

کمبود ویتامین B12 ممکن است به مشکلات گوارشی مانند از دست دادن اشتها، حالت تهوع، کاهش وزن و حتی یبوست یا اسهال منجر شود. این مشکلات به دلیل تاثیر کمبود B12 بر عملکرد سیستم گوارشی بروز می‌کنند.
 

- ضعف بینایی و تاری دید

کمبود B12 می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند و باعث ضعف بینایی و تاری دید شود. این عارضه در موارد پیشرفته‌تر کمبود رخ می‌دهد و ناشی از اختلال در انتقال سیگنال‌های عصبی از چشم به مغز است.

از دیگر علائم مهم کمبود ویتامین B12، ریزش مو است. در ادامه، توضیح می‌دهیم که چگونه ویتامین B12 می‌تواند بر سلامت مو تاثیر بگذارد و چرا تامین کافی این ویتامین برای جلوگیری از ریزش مو و حفظ استحکام آن اهمیت دارد!

کمبود ویتامین B12 و ریزش مو

اکنون این سوال مطرح است که "چگونه کمبود ویتامینB12  منجر به ریزش مو خواهد شد؟"
 

- کاهش اکسیژن‌رسانی به فولیکول‌های مو 

همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، ویتامین B12 برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری است که وظیفه حمل اکسیژن به بافت‌های بدن را بر عهده دارند. در صورت کمبود B12، تعداد گلبول‌های قرمز کاهش می‌یابد و در نتیجه اکسیژن‌رسانی به فولیکول‌های مو به میزان کافی انجام نمی‌شود. فولیکول‌هایی که دچار کمبود اکسیژن هستند، ضعیف‌تر می‌شوند و نمی‌توانند رشد و تولید موهای سالم را حفظ کنند که این مسئله به ریزش مو منجر می‌شود.
 

- اختلال در تکثیر سلولی و رشد مو

 ویتامین B12 در فرآیند سنتز DNA و تقسیم سلولی نقش مهمی دارد. از آنجا که رشد مو وابسته به تکثیر سریع و مداوم سلول‌های فولیکولی است، کمبود B12 می‌تواند این فرآیند را مختل کند. با کاهش تقسیم سلولی، رشد موها کند شده و فولیکول‌ها به تدریج ضعیف و ناکارآمد می‌شوند که این موضوع به ریزش مو می‌انجامد.
 

- افزایش استرس اکسیداتیو

 کمبود ویتامین B12 می‌تواند به افزایش استرس اکسیداتیو در بدن منجر شود که یکی از عوامل مهم در تخریب سلولی و پیری بافت‌ها، از جمله موها است. در شرایطی که استرس اکسیداتیو افزایش می‌یابد، رادیکال‌های آزاد تولید شده به ساختار پروتئینی و لیپیدی سلول‌های مو آسیب می‌رسانند. این آسیب‌ها منجر به شکننده شدن و کاهش استحکام موها می‌شود و در نتیجه موها بیشتر مستعد ریزش خواهند شد.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد ریزش مو

 با توجه به نقش مهم ویتامین B12 در تقویت و حفظ سلامت مو، افرادی که با کمبود این ویتامین مواجه هستند، می‌بایست نیاز خود را از طریق منابع غذایی مانند گوشت قرمز، ماهی، تخم‌مرغ و محصولات لبنی تامین کنند. اما برای کسانی که به دلیل رژیم‌های گیاهی، محدودیت‌های تغذیه‌ای و ... امکان مصرف این منابع وجود ندارد، استفاده از مکمل‌های ویتامین B12 گزینه مناسبی خواهد بود. 

در ادامه، چند نمونه از بهترین قرص‌های ویتامین B12 برای تامین این نیاز و کمک به سلامت و جلوگیری از ریزش موها معرفی شده است.

معرفی قرص B12 برای مو 
 

1. قرص ویتامین B12 500 میکروگرمی یوروویتال

ب12 500 میکروگرمی یوروویتال محصولی تحت لیسانس شرکت Euro OTC Pharma GmbH کشور آلمان است و با پروانه ساخت شرکت حکیمان طب کار در ایران تولید می شود و در جعبه‌های 60 عددی (2 بلیستر 30 عددی) به بازار عرضه می‌گردد.

2. قرص ویتامین B12 1000 میکروگرمی آلفاویتامینز

این محصول تحت لیسانس و امتیاز شرکت آلفا ویتامینز آمریکا تولید و بسته بندی شده و شرکت آریان سناء صاحب پروانه تولید آن است. این مکمل در جعبه‌های 30 عددی (2 بلیستر 15 تایی) به بازار عرضه می‌گردد.

ب12 آلفاویتامینز مکملی فاقد گلوتن، شکر، مخمر، طعم دهنده و نگهدارنده است و گزینه‌ای مناسب برای مبتلایان به دیابت و سلیاک محسوب می‌شود. 

3. قرص ویتامین B12 فورته 1000 میکروگرمی گلدن اسکور

این محصول تحت امتیاز و لیسانس شرکت Golden Score بلژیک است و با پروانه ساخت شرکت اطلس تجارت سبحان، در ایران تولید و بسته بندی می‌شود. این مکمل به صورت قوطی‌های 60 عددی درون جعبه مقوایی به بازار عرضه می‌گردد. 

سخن پایانی

ویتامین B12 نقشی مهمی در سلامت کلی بدن، از جمله سلامت موها دارد و کمبود آن می‌تواند به مشکلاتی مانند ریزش مو و ضعف فولیکول‌های مو منجر شود. با تامین این ویتامین از طریق منابع غذایی یا مکمل‌های غذایی، می‌توان گامی موثر در تقویت موها و پیشگیری از ریزش آن‌ها برداشت. در این مقاله سعی کردیم ضمن بررسی علل و علائم کمبود ویتامین B12، اهمیت آن را برای حفظ سلامت و جلوگیری از ریزش موها شرح داده و چند نمونه از بهترین قرص‌های B12 را در این زمینه معرفی نماییم. 

داروخانه آنلاین داروکده به عنوان اولین و بزرگ‌ترین داروخانه اینترنتی در ایران، انواع گسترده‌ای از محصولات سلامت محور از جمله مکمل‌های B12 را با بهترین قیمت ارائه می‌دهد. 

شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به صفحه هر محصول اطلاعات کاملی را پیرامون آن کسب نموده و از تجربیات دیگر کاربران نیز بهره‌مند شوید. همچنین، در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتر، این امکان برای شما فراهم است که با تیم علمی داروکده، متشکل از متخصصان داروساز و کارشناسان ارشد تغذیه، به صورت رایگان در ارتباط باشید. 

علاوه بر ارائه مشاوره‌های تخصصی، تیم علمی با نگارش مقالات متعدد در حوزه‌های گوناگون تلاش می‌کنند تا به ارتقای دانش، آگاهی و سلامت مخاطبان خود نیز کمک نمایند. 

خوشحال می‌شویم که دیدگاه‌ها و تجربیات ارزشمند خود را در مورد این مطلب با ما به اشتراک بگذارید تا در مسیر بهبود خدمات و پاسخگویی بهتر به نیازهای شما، همراهتان باشیم.