داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده

هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) یک باکتری گرم منفی است که تقریبا نیمی از مردم جهان به آن آلوده هستند. در مورد اهمیت بررسی و پیگیری این عفونت جهانی همین بس که در بروز بسیاری از اختلالات معدی-مری شایع از جمله گاستریت، زخم معده، زخم اثنی عشر و سرطان معده دخیل است. علیرغم استفاده گسترده از آنتی بیوتیک‌ها در درمان این پاتوژن مهم گوارشی، عفونت هلیکوباکتر پیلوری یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت عمومی است؛ چرا که درمان هلیکوباکتر پیلوری هنوز در بیش از ۲۰ درصد بیماران، عمدتا به دلیل افزایش شیوع سویه‌های مقاوم به آنتی بیوتیک شکست می‌خورد. 

شیوع فزاینده مقاومت آنتی بیوتیکی و پیامدهای بالقوه عفونت طولانی مدت با این باکتری به لزوم بکارگیری استراتژی‌های درمانی موثر و پایدار تاکید دارد. داروهای گیاهی برای قرن‌ها برای مدیریت اختلالات گوارشی مختلف، از جمله عفونت هلیکوباکتر پیلوری مورد استفاده قرار گرفته اند و مطالعات اخیر نیز پتانسیل آن‌ها را به عنوان درمان‌های مکمل نشان داده اند. با توجه به اثربخشی مناسب و پروفایل‌های ایمنی مطلوب این درمان‌های طبیعی، تلاش‌های تحقیقاتی قابل توجهی به شناسایی و توسعه مداخلات گیاهی برای درمان میکروب معده اختصاص یافته است. بر این اساس، در این مقاله به معرفی درمان‌های مکمل و بهترین داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده هلیکوباکتر پیلوری می‌پردازیم.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

- عفونت معده چیست؟
- میکروب معده هلیکوباکتر پیلوری چیست؟
- آیا عفونت معده و اچ پیلوری یکسان هستند؟
- چرا اغلب افراد اچ پیلوری را به عنوان میکروب معده می‌شناسند؟
- میزان شیوع میکروب معده هلیکوباکتر در جهان
- رابطه سرطان و هلیکوباکتر پیلوری
- مکانیسم‌های احتمالی سرطان زایی هلیکوباکتر پیلوری
- شیوه انتقال هلیکوباکتر پیلوری
- پیشگیری
- علائم هلیکوباکتر پیلوری
- تشخیص عفونت معده هلیکوباکتر پیلوری
- درمان اچ پیلوری با داروها
- داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده
- خواص شیرین بیان برای میکروب معده
- آویشن داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده
- کورکومین زردچوبه برای میکروب معده
- درمان میکروب معده با سیر
- بره موم و عفونت معده
- خواص سیاه دانه در درمان عفونت معده
- کلم بروکلی، گیاه کشنده هلیکوباکتر پیلوری
- زنجبیل برای میکروب معده
- چای سبز برای عفونت معده
- روغن زیتون برای میکروب معده
- پروبیوتیک برای عفونت معده

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

عفونت معده چیست؟

عفونت معده یک اصطلاح گسترده است که می‌تواند به انواع مختلفی از عفونت‌ها اشاره کند که معده و دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهند. انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم در ایجاد این عفونت‌ نقش دارند و می‌توانند سبب بروز علائمی همچون تهوع، استفراغ، درد شکم، تب و اسهال شوند.

میکروب معده هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری یک باکتری گرم منفی و مارپیچی شکل است که می‌تواند در لایه‌های زیرین مخاطی معده انسان، رشد کند. با وجود این که اسیدیته بالای معده، اکثر میکروب‌های معده را از بین می‌برد، اما هلیکوباکتر پیلوری به علت توانایی بالا در ایجاد تطابق با محیط، برای مدت طولانی در محیط زنده می‌ماند.

هلیکوباکتر پیلوری از طریق دهان وارد بدن می‌شود و معده یا دوازدهه را آلوده می‌کند. این باکتری مارپیچی شکل از تاژک‌های دم مانند خود برای اتصال به سلول‌های ترشح کننده موکوس در مخاط معده استفاده می‌کند. این پاتوژن پس از اتصال با ایجاد واکنش التهابی و صدمه به مخاط معده، زمینه بروز گاستریت و زخم معده را فراهم می‌سازد. همچنین آلودگی با این باکتری، عامل مساعد کننده ای برای ابتلا به لنفوم مرتبط با مخاط معده و سرطان معده است. همچنین شواهدی از ارتباط احتمالی میان عفونت به این باکتری و گسترش بیماری عروق کرونر وجود دارد.

آیا عفونت معده و اچ پیلوری یکسان هستند؟

اگرچه عفونت معده و اچ پیلوری مرتبط هستند، اما دقیقا یکسان نیستند. زیرا در حالی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری نوعی عفونت معده است، همه عفونت‌های معده توسط هلیکوباکتر پیلوری ایجاد نمی‌شوند. 

همان طور که پیش از این گفته شد عفونت معده می‌تواند توسط میکروارگانیسم‌هایی همچون باکتری‌ها، ویروس‌ها و ... ایجاد شود. از سوی دیگر، عفونت هلیکوباکتر پیلوری نوع خاصی از عفونت معده است که توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شود. در اینجا به چند تفاوت کلیدی اشاره می‌کنیم.

- عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا یک عفونت مزمن است که می‌تواند سال‌ها یا حتی دهه‌ها ادامه داشته باشد، در حالی که عفونت معده می‌تواند حاد یا مزمن باشد.
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا بدون علامت است، به این معنی که فرد آلوده ممکن است علائمی را تجربه نکند. با این حال، برخی از افراد ممکن است علائمی مانند نفخ، حالت تهوع، استفراغ و درد شکم را گزارش کنند.
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری به طور معمول با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شود، در حالی که انواع دیگر عفونت‌های معده ممکن است با آنتی بیوتیک‌های مختلف یا داروهای ضد ویروسی درمان شوند.
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری بیشتر باعث ایجاد بیماری‌های مزمن مانند گاستریت، زخم معده و سرطان معده می‌شود، در حالی که سایر انواع عفونت‌های معده ممکن است علائم حادتری مانند مسمومیت غذایی یا گاستروانتریت ایجاد کنند.

چرا اغلب افراد اچ پیلوری را به عنوان میکروب معده می‌شناسند؟

با وجود تفاوت میان عفونت معده و اچ پیلوری، بسیاری افراد هلیکوباکتر پیلوری را معادل با میکروب معده می‌دانند. علت این امر به این موضوع باز می‌گردد که در میان میکروارگانیسم‌های مسئول عفونت معده، هلیکوباکتر پیلوری از سایرین شناخته شده تر است.

پس از کشف هلیکوباکتر پیلوری، دانشمندانی که موفق به جداسازی این باکتری از معده بیماران مبتلا به گاستریت و زخم معده شدند، موفق به دریافت جایزه نوبل شدند. به علاوه این باکتری یکی از شایع ترین عفونت‌های باکتریایی در سراسر جهان است. این شیوع بالا منجر به شناخت گسترده این باکتری شده است. افزون بر این، هلیکوباکتر پیلوری عامل اصلی گاستریت و زخم معده است که جز ناراحتی‌های گوارشی معمول به شمار می‌روند. با کشف هلیکوباکتر پیلوری، تلاش‌های تحقیقاتی قابل توجهی برای درک بیولوژی، پاتوژنز و گزینه‌های درمانی آن در حال انجام است. این پژوهش‌ها منجر به توسعه آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر و داروهای گیاهی برای کشتن میکروب معده شده است. در نهایت، از آن جایی که هلیکوباکتر پیلوری به ویژه در کشورهای در حال توسعه یک نگرانی عمده برای سلامت عمومی است، آگاهی افراد درباره این عامل بیماری زا بیش از سایر عوامل مسئول عفونت معده است. بر این اساس، از میان عوامل میکروبی عامل عفونت معده، بر هلیکوباکتر پیلوری بیش از سایرین تمرکز شده است.

میزان شیوع میکروب معده هلیکوباکتر در جهان 

عفونت هلیکوباکتر پیلوری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی جهان محسوب می‌شود. به طوری که تخمین زده می‌شود ۴۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت جهان مبتلا به این عفونت باشند. شیوع هلیکوباکتر پیلوری در کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای توسعه یافته است. این مسئله می‌تواند ناشی از عوامل متعددی همچون عادت‌های غذایی، سطح بهداشت، وضعیت اقتصادی و اجتماعی این جوامع باشد. بروز جهانی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در سه دهه گذشته همزمان با بهبود در توسعه اجتماعی-اقتصادی و زیرساخت‌های مراقبت‌های بهداشتی کاهش یافته است. به طوری که شیوع جهانی این پاتوژن طی سال‌های 1990 تا 2022 روندی نزولی نشان داده است. 

رابطه سرطان و هلیکوباکتر پیلوری

هلیکوباکتر پیلوری یکی از پاتوژن‌های موفق است که سلول‌های معده را آلوده می‌کند و از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان عامل سرطان زای درجه یک طبقه بندی شده است. پیش از این هلیکوباکتر پیلوری، تنها مسئول زخم معده و ورم معده معرفی می‌شد. با این حال، تحقیقات بیشتر نشان داده که عفونت هلیکوباکتر پیلوری با افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان همچون سرطان معده، مری و روده بزرگ مرتبط است.

تحقیقات نشان داده که وجود این باکتری در معده، ممکن است یکی از عوامل خطر زایی برای بروز سرطان معده باشد. هلیکوباکتر پیلوری باعث گاستریت طولانی مدت می‌شود که تصور می‌شود اولین گام در ایجاد سرطان معده باشد. با این وجود کمتر از 3 درصد از افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری به سرطان معده مبتلا می‌شوند. به عبارتی ابتلا به سرطان معده تنها به علت عفونت به میکروب معده رخ نمی‌دهد و تحت تاثیر دلایل متعددی همچون عوامل ژنتیکی، رژیم غذایی، عادات زندگی و عوامل محیطی است. تعیین نقش دقیق هلیکوباکتر پیلوری در بروز سرطان، هنوز موضوع تحقیقات و مطالعات بیشتری است.

به یاد داشته باشید که اگرچه عفونت هلیکوباکتر پیلوری یک عامل خطر مهم برای سرطان است، همه افراد آلوده به این باکتری به سرطان مبتلا نمی‌شوند. با این حال، با انجام اقداماتی برای جلوگیری از عفونت و تشخیص زودهنگام آن، می‌توانید خطر ابتلا به سرطان مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری را کاهش دهید.

مکانیسم‌های احتمالی سرطان زایی هلیکوباکتر پیلوری

برای توضیح اینکه چگونه عفونت هلیکوباکتر پیلوری منجر به سرطان می‌شود، مکانیسم‌های مختلفی پیشنهاد شده است. برخی از این مکانیسم‌های احتمالی عبارتند از:

- التهاب مزمن: عفونت هلیکوباکتر پیلوری باعث التهاب مزمن در پوشش معده می‌شود که می‌تواند منجر به جهش‌های ژنتیکی و آسیب سلولی شود.
- سمیت: برخی سویه‌های این میکروب معده با تولید توکسین‌ها و ايجاد حفره در غشاي سلولي، باعث ايجاد واكوئل در سلول مي شوند. هليكوباكتر پيلوري با كمك اين توكسين موجب آسيب به سلول ميزبان و فرسايش سلول اپي تليال مي گردد.
- سرکوب سیستم ایمنی: عفونت هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند سبب کاهش قدرت دفاعی و سرکوب ایمنی گردد که پیامد آن اجازه تکثیر به سلول‌های غیرطبیعی و تبدیل شدن به سلول‌های سرطانی است.

شیوه انتقال هلیکوباکتر پیلوری

هلیکوباکتر پیلوری معمولا از طریق تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع فرد آلوده منتقل می‌شود. این باکتری همچنین می‌تواند از طریق مصرف غذا یا آب آلوده پخش شود. در کشورهای در حال توسعه، ترکیبی از آب ناسالم، ازدحام جمعیت و وضعیت بهداشتی نامناسب، به شیوع بیشتر هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کند. اکثر افراد در کودکی به این بیماری مبتلا می‌شوند و عوامل خطر عفونت هلیکوباکتر پیلوری با شرایط زندگی در دوران کودکی مرتبط است. به نظر می‌رسد والدین و خواهر و برادر نقش اصلی را در انتقال دارند.

پیشگیری

علی رغم تلاش‌هایی که در زمینه تهیه واکسن جهت محافظت در برابر هلیکوباکتر پیلوری انجام شده است، هنوز هیچ واکسنی علیه این باکتری وجود ندارد. با رعایت نکاتی ساده همچون شستن مکرر دست‌ها، به‌ویژه قبل از آشپزی یا غذا خوردن، یا بعد از استفاده از دستشویی، اجتناب از خوردن غذا یا نوشیدنی غیر بهداشتی، می‌توان خطر ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری را تا حد زیادی کاهش داد.

علائم هلیکوباکتر پیلوری

در بیش از 50 درصد افراد مبتلا به این میکروب هیچ گونه علامت گوارشی مشاهده نمی‌شود و برخی از افراد ممکن است تا زمانی که دچار التهاب معده (گاستریت) یا زخم معده نشوند، علائمی نداشته باشند. شایع‌ترین علایم گوارشی این بیماری در افراد آلوده به میکروب هلیکوباکترپیلوری حالت تهوع، استفراغ، درد معده، ترش کردن، درد یا احساس ناخوشایند در بخش فوقانی شکم، کاهش اشتها و ... است.

از آنجایی که مراحل بیماری‌زایی هلیکوباکتر پیلوری از گاستریت تا ابتلا به سرطان معده، مدت زمان زیادی را طی خواهد کرد، آزمایش‌های غربالگری منظم و درمان سریع می‌تواند به پیشگیری از عوارض و کاهش خطر عواقب طولانی مدت کمک کند.

تشخیص عفونت معده هلیکوباکتر پیلوری

بسته به علائم شما، پزشک احتمالا از شما در مورد سابقه پزشکی و هر دارویی که مصرف می‌کنید، سؤال می‌کند. سپس معاینه فیزیکی و بررسی شکم شما از نظر تورم، حساسیت یا درد انجام می‌گیرد. آزمایش خون، مدفوع و تست‌های تنفسی اوره آز، از مواردی است که پزشک می‌تواند برای تشخیص اینکه آیا شما به هلیکوباکتر پیلوری آلوده شده اید، استفاده کند. در افرادی که عفونت معده با هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش آنان منجر به بروز علائم گوارشی شده است، آندوسکوپی معده و نمونه برداری از قسمت‌های مختلف دستگاه گوارش، برای بررسی دقیق‌تر لازم است.

درمان اچ پیلوری با داروها 

درمان افراد با سابقه بیماری زخم معده، زخم فعال معده یا دوازدهه مرتبط با عفونت هلیکوباکترپیلوری، توسط آنتی بیوتیک‌های خوراکی و داروهای کاهش دهنده اسید معده از دسته مهارکننده‌های پمپ پروتون صورت می‌گیرد. درمان موفقیت آمیز با بهبود زخم، جلوگیری از بازگشت زخم و کاهش خطر عوارض ناشی از زخم همچون خونریزی همراه است.

برای ریشه کن کردن عفونت در کشورهای مختلف، با توجه به مقاومت بدن افراد نسبت به آنتی بیوتیک‌ها، چگونگی درمان و انتخاب نوع داروها متفاوت است و به صورت درمان‌های 3 یا 4 دارویی با حداقل دو دارو از دسته آنتی بیوتیک‌ها توصیه می‌شود. با این کار خطر شکست درمان و مقاومت آنتی بیوتیکی نیز کاهش می‌یابد.

در حداکثر ۲۰ درصد از افراد تحت درمان ممکن است عفونت هلیکوباکترپیلوری پس از اتمام اولین دوره درمانی، ریشه‌کن نشود و پاسخ‌های درمانی مناسب مشاهده نگردد. در این صورت یک رژیم درمانی ۱۴ روزه دیگر که شامل یک مهارکننده پمپ پروتون و دو آنتی بیوتیک به گونه ایی که حداقل یکی از آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده متفاوت از نخستین رژیم درمانی باشد، برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.

پس از اتمام درمان هلیکوباکترپیلوری، معمولا جهت پایش و اطمینان از برطرف شدن عفونت، تکرار تست تنفسی یا مدفوع برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.

داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده

اگرچه آنتی بیوتیک‌ها اغلب در درمان هلیکوباکتر پیلوری و ریشه کنی میکروب معده موثرند، اما استفاده طولانی مدت از آن‌ها ‌می‌تواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی شود و همچنین فلور طبیعی سیستم گوارشی را تغییر دهد. از این رو، نیاز به درمان‌های طبیعی به عنوان یک رویکرد مکمل و جایگزین وجود دارد. به ویژه این مورد در افرادی که واکنش‌های نامطلوب به داروها را تجربه می‌کنند، در پیروی از رژیم‌های درمانی دارویی مشکل دارند و یا معدود افرادی که به علت مقاومت آنتی بیوتیکی، به درمان‌های ارائه شده، پاسخ مناسبی نشان نمی‌دهند، بیش از سایرین صدق می‌کند.

داروهای گیاهی برای عفونت معده با بروز خواص ضد میکروبی، مهار چسبندگی و رشد باکتری‌ها، ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی، طیف وسیعی از مکانیسم‌های اثر را در برابر هلیکوباکتر پیلوری نشان می‌دهند. این درمان‌های طبیعی به کاهش علائم، بهبودی در پوشش معده و جلوگیری از عوارض مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کنند. 

اکثر درمان‌های طبیعی مورد تایید جمعیت اچ پیلوری را در معده کاهش می‌دهند، اما قادر به ریشه کنی دائم نیستند. از این رو، نباید به طور خودسرانه درمان توصیه شده برای هلیکوباکتر پیلوری را با داروهای طبیعی جایگزین کنید. با تایید پزشک ‌می‌توانید از داروی گیاهی برای عفونت معده ناشی از اچ پیلوری به عنوان درمان کمکی استفاده کنید. به ویژه اگر به عفونت مزمن هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستید و یا نیاز به رویکرد جامع تری برای مدیریت سلامت خود دارید.

در ادامه به بررسی داروهای گیاهی برای کشتن میکروب معده که موضوع تحقیقات متعدد آزمایشگاهی، حیوانی و بالینی قرار گرفته اند، می‌پردازیم.

خواص شیرین بیان برای میکروب معده

ریشه شیرین بیان یا لیکوریس یک درمان طبیعی رایج برای زخم معده است. با استناد به نتایج مطالعات، گلیسیریزین، ایزولیکوئی ریتی ژنین و لیکوچالکون A موجود در شیرین بیان، فعالیت‌های ضد التهابی و ضد میکروبی در برابر هلیکوباکتر پیلوری نشان داده اند. در شرایط آزمایشگاهی، عصاره‌ها و ترکیبات جداسازی شده از شیرین بیان علاوه بر مهار رشد هلیکوباکتر پیلوری، قادر به القای آپوپتوز نیز هستند که ‌می‌تواند به ریشه کنی باکتری کمک کند. همچنین به نظر ‌می‌ر‌‌سد که شیرین بیان به جلوگیری از چسبیدن هلیکوباکتر پیلوری به دیواره‌های سلولی کمک می‌کند.

با وجود داده‌های آزمایشگاهی مطلوب، نتایج حاصل از بررسی مدل‌های حیوانی و انسانی، محدود و متناقض است. به عنوان نمونه، مطالعاتی به اثرات مثبت مصرف شیرین بیان به تنهایی و یا به صورت ترکیبی با سایر گیاهان دارویی در کاهش کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری در موش‌های مبتلا به زخم معده اشاره دارند. در مقابل، پژوهش‌هایی نیز به ارزیابی اثربخشی عصاره شیرین بیان در ریشه‌کنی عفونت‌های هلیکوباکتر پیلوری در افراد مبتلا به زخم معده پرداخته اند و هیچ اثر درمانی قابل‌توجهی را گزارش نکرده‌اند. مطالعاتی نیز استفاده از شیرین بیان را به عنوان یک داروی گیاهی معده ایمن (در مصرف کوتاه مدت)، ارزان و موثر برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری را به رسمیت شناخته اند. از این رو، بکارگیری شیرین بیان در برخی شرایط مانند مواردی که عدم تحمل یا منع مصرف بیسموت در درمان چهار دارویی وجود دارد و یا در مقابله با سویه‌های مقاوم یا عفونت عود کننده، پیشنهاد داده شده است. 

شیرین بیان به عنوان یکی از اجزای اصلی فرمولاسیون‌های ضد زخم معده موجود در بازار دارویی است و در محصولات متعددی از آن استفاده شده است. به عنوان مثال، شیرین بیان به عنوان ماده موثره در محصولات تخصصی التیام بخش زخم معده همچون گاسترودین و درگلیس استفاده شده است.

با این وجود مصرف شیرین بیان ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد. به عنوان نمونه مصرف بی رویه شیرین بیان و فرآورده‌های آن به علت تحریک غدد فوق کلیوی و ترشح بیش از حد هورمون آلدوسترون، ممکن است سبب دفع بیش از حد پتاسیم از بدن، احتباس سدیم، ادم و افزایش فشار خون گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر پیرامون عوارض جانبی و تداخلات دارویی شیرین بیان می‌توانید به مقاله "شیرین بیان با نام علمی Glycyrrhiza Glabra L" تالیف و ترجمه دکتر شیدا احمدی کولایی مراجعه نمایید.
 

آویشن داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده

آویشن به طور سنتی برای درمان مشکلات گوارشی مختلف، از جمله عفونت هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود. چندین مطالعه آزمایشگاهی خواص ضد باکتریایی آویشن را در برابر هلیکوباکتر پیلوری بررسی کرده اند. تیمول و کارواکرول موجود در اسانس آویشن، با ایجاد اختلال در غشای سلولی باکتری از رشد هلیکوباکتر پیلوری جلوگیری می‌کند. به علاوه، ترکیبات فنولی این گیاه ممکن است به کاهش التهاب در پوشش معده کمک کنند.

یک مطالعه منتشر شده در مجله Ethnopharmacology در سال 2013 نشان داده است که ترکیبی از عصاره آویشن و سیر باعث کاهش عفونت هلیکوباکتر پیلوری در موش‌ها می‌شود. مطالعات انسانی محدود نیز به اثرات استفاده از آویشن، به عنوان درمانی برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری پرداخته اند. یک مطالعه کوچک منتشر شده در مجله Clinical Gastroenterology در سال 2017 نشان داد که ترکیبی از آویشن و سایر عصاره‌های گیاهی به طور قابل توجهی عفونت هلیکوباکتر پیلوری را در بیماران مبتلا به گاستریت مزمن کاهش می دهد. نتایج یک مطالعه در ایران نشان می‌‎دهد که گیاه آویشن دارای اثر ضد نفخ، ضد بلغم، تنظیم دستگاه گوارش و همچنین اثر ضد باکتریایی بر عامل اصلی زخم معده، هلیکوباکتر پیلوری است. 
 

کورکومین زردچوبه برای میکروب معده

کورکومین، ماده فعال موجود در زردچوبه، یک آنتی اکسیدان با خواص ضد التهابی برجسته است. کورکومین در ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری و همچنین در ترمیم آسیب معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری بسیار موثر است. خواص ضد میکروبی کورکومین ممکن است به توانایی آن در مهار بیان ژن‌های دخیل در چسبندگی هلیکوباکتر پیلوری و اختلال در ساختار غشای باکتری باز گردد. کورکومین آنزیم مسئول بیوسنتز اسیدهای آمینه آروماتیک را در اچ پیلوری را مهار می‌کند که مشخصه مهمی از درمان‌های دارویی آنتی باکتری است. چرا که انسان به این آنزیم جهت بیوسنتز اسیدهای آمینه وابسته نیست. کورکومین در مطالعات حیوانی نیز تاثیر قوی بر ریشه‌کنی پیلوری نشان داده است. در یک مطالعه در سال 2019، موش‌های آلوده به هلیکوباکتر پیلوری با ترکیبی از کورکومین و آنتی بیوتیک درمان شدند. نتایج نشان داد که کورکومین به طور قابل توجهی کلونیزاسیون و التهاب هلیکوباکتر پیلوری را کاهش داده است.

مطالعات انسانی متعددی به بررسی میزان کارایی کورکومین در بیماران مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری پرداخته اند که از این میان، تنها یک مورد کورکومین را در از بین بردن عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا علائم مرتبط با آن ناکارآمد دانسته است. در سایر پژوهش‌ها، کورکومین به عنوان یک درمان کمکی، به طور قابل توجهی باعث کاهش کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری و بهبود علائم شد.

کورکومین اثرات ضد هلیکوباکتر پیلوری امیدوارکننده‌ای را در مطالعات مختلف نشان داده است. با توجه به نتایج مطالعات، می توان از کورکومین موجود در زردچوبه به عنوان یکی از داروهای گیاهی برای کشتن میکروب معده نام برد. کورکومین با توجه به اثرات بیولوژیکی ارزشمند، یکی از شناخته شده ترین داروهای گیاهی است. برای آشنایی بیشتر با محصولات حاوی این ضدالتهاب برجسته، می‌توانید از گروه محصولات کورکومین (زردچوبه) داروکده دیدن نمایید.
 

درمان میکروب معده با سیر

فعالیت آنتی هلیکوباکتر پیلوری سیر در مطالعات متعدد گزارش شده است و از آلیسین و سایر ترکیبات دی آلیل سولفور سیر، به عنوان مهار کننده‌های رشد باکتری نام برده شده است. آلیسین سیر ریشه‌کنی باکتری و التیام زخم‌های گوارشی را سرعت می‌بخشد. در کشت‌های آزمایشگاهی، عصاره سیر از رشد هلیکوباکتر پیلوری جلوگیری می کند. استفاده از سیر در مطالعات حیوانی نیز در کاهش شدت التهاب و آسیب معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری مطالعات حیوانی موثر است. چندین مطالعه انسانی به بررسی اثر سیر در مقابله با عفونت هلیکوباکتر پیلوری پرداخته اند، اما یافته‌های این تحقیقات متناقض و غیرقطعی بوده‌اند. این تفاوت‌ها ممکن است به دوز و مدت بهینه مصرف باز گردد. با این وجود، نتایج حاصل از مطالعات اخیر بر جنبه‌های مثبت مصرف و درمان میکروب معده با سیر، تاکید دارند. به طوری که هنگامی که سیر به‌ عنوان درمان کمکی برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود، ممکن است بدون افزایش عوارض جانبی، اثرات درمانی بهتری مشاهده گردد. 

بسیاری از افراد به دلیل بوی تند سیر خام، مایل استفاده از داروهای گیاهی حاوی سیر به فرم دارویی قرص یا کپسول هستند. استفاده از این محصولات فرآوری شده، علاوه بر رفع مشکل بوی ناخوشایند و طعم کمتر، حاوی مقدار ثابتی از ترکیبات فعال هستند. این دوز معین برای افرادی که می‌خواهند از دریافت کافی این ماده ارزشمند، مطمئن شوند، مفید خواهد بود. افزون بر این، برخی از افراد ممکن است در هنگام مصرف سیر خام مشکلات گوارشی مانند نفخ، گاز یا ناراحتی معده را تجربه کنند. برای این افراد، مصرف اشکال دارویی سیر انتخاب بهتری است. سیر را می توانید در فرمولاسیون محصولاتی همچون گارسین و آلیوم اس موجود در داروکده، مشاهده نمایید.
 

بره موم و عفونت معده

بره موم یا پروپولیس از جمله مواد طبیعی است که در طب سنتی ملل مختلف از جمله ایران کاربرد درمانی داشته و اثرات بیولوژیکی متعددی همچون خواص ضد باکتری، ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، تعدیل سیستم ایمنی، ضد آلرژی و ضد سرطانی از آن ذکر شده است. 

چندین تحقیق آزمایشگاهی فعالیت ضد میکروبی پروپولیس علیه هلیکوباکتر پیلوری را بررسی کرده‌اند. این مطالعات ضمن گزارش سطوح مختلفی از مهار رشد هلیکوباکتر پیلوری، پروپولیس را در آسیب به غشای سیتوپلاسمی باکتری موثر دانسته اند. به ویژه هنگامی که پروپولیس با سایر عوامل ضد باکتریایی مانند آنتی بیوتیک‌ها ترکیب شود، اثرات هم افزایی نشان می‌دهد. مدل‌های حیوانی نیز اثرات استفاده از مکمل پروپولیس در کاهش شدت التهاب معده و آسیب ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را مثبت ارزیابی نموده‌اند. کارآزمایی‌های بالینی انسانی محدودی برای بررسی اثربخشی پروپولیس در برابر عفونت هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد. یک مطالعه آزمایشی کوچک منتشر شده در سال 2018 نشان داد که مکمل بره موم به مدت 4 هفته به طور قابل توجهی کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری را در بیماران مبتلا به التهاب معده خفیف کاهش می دهد. با این وجود به دلیل تعداد کم مطالعات انسانی و تنوع در طراحی مطالعه، به تحقیقات بیشتری برای درک کامل اثربخشی و مزایای بالقوه پروپولیس در درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری نیاز است.

با توجه به اثرات بارز پروپولیس در ارتقای قدرت دفاعی، عمدتا این ترکیب طبیعی ارزشمند را می‌توانید در فرمولاسیون محصولات موجود در گروه سیستم ایمنی بیابید. به عنوان نمونه، می‎‌توان از محصولاتی نظیر فلمون، پروپولیس پلاس و پروپوکپ نام برد. 
 

خواص سیاه دانه در درمان عفونت معده

سیاه دانه قرن‌هاست که برای درمان بیماری‌های مختلف از جمله مشکلات گوارشی استفاده می شود. عصاره آبی و اتانولی سیاه دانه در مطالعات آزمایشگاهی فعالیت ضد هلیکوباکتر پیلوری قوی از خود نشان داده اند و تیموکینون به عنوان مسئول اصلی خواص ضد باکتریایی سیاه دانه معرفی شده است. افزون بر این، سیاه دانه دارای خواص ضد التهابی است که ممکن است به کاهش علائم مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری مانند درد شکمی و التهاب نیز کمک کند. سیاه دانه همچنین ممکن است به حفظ میکروبیوم روده کمک کند که برای جلوگیری از عفونت هلیکوباکتر پیلوری و کاهش خطر عوارض مهم است. 

برخی از آزمایشات بالینی مصرف پودر یا روغن سیاه دانه در مهار عفونت هلیکوباکتر پیلوری را قابل مقایسه با درمان سه دارویی ارزیابی نموده اند. برخی از تحقیقات نیز نشان می‌دهند که افزودن روغن سیاهدانه به درمان سه‌گانه رایج، احتمال ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری را بیشتر از درمان سه‌گانه به تنهایی افزایش می‌دهد. 

در حالی که شواهد امیدوارکننده ای در مورد فواید بالقوه سیاه دانه در برابر هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد، همچنان به تحقیقات بالینی جامع برای درک کامل اثرات و دوز بهینه نیاز است.

در صورتی که مایل به خرید محصولات با کیفیت دارای مجوز سازمان غذا و دارو هستید که دارای گواهی اصالت و تاریخ انقضای معتبر باشند، می توانید از محصولات حاوی سیاه دانه داروکده همچون کپسول نرم روغن سیاهدانه 1000 میلی گرم باریج اسانس و کپسول سیاه دانه 650 میلی گرم گیاه اسانس دیدن نمایید. 
 

کلم بروکلی، گیاه کشنده هلیکوباکتر پیلوری

سولفورافان از خانواده ایزوتیوسیانات‌ها که بالاترین میزان آن در بروکلی و جوانه‌های آن وجود دارد ممکن است با مهار آنزیم اوره آز، علیه هلیکوباکتر پیلوری موثر باشد. جوانه کلم بروکلی دارای اثر آنتی اکسیدانی است که التهاب را کاهش می‌دهد و سلامت روده را بهبود می‌بخشد. سولفورافان موجود در جوانه کلم بروکلی، ممکن است باعث کاهش چسبندگی هلیکوباکتر پیلوری به پوشش معده و ممانعت از ایجاد عفونت شود. همچنین از دیگر فواید بالقوه جوانه کلم بروکلی، القای آپوپتوز در سلول‌های آلوده به هلیکوباکتر پیلوری است که به حذف باکتری از معده کمک می‌کند. یافته نشان می‌دهد که سولفورافان، نه تنها ممکن است یک اثر ضد باکتری مستقیم بر کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری داشته باشد، بلکه ممکن است از طریق تنظیم پاسخ ایمنی میزبان در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب منجر به کاهش اولیه کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری شود.

با این وجود، نتایج پژوهش‌های بالینی نشان می‌دهد که سولفورافان به ویژه در عفونت‌های شدید هلیکوباکتر پیلوری به اندازه درمان‌های دارویی موثر نیست.
 

زنجبیل برای میکروب معده

مطالعات متعددی به ارزیابی پتانسیل درمانی زنجبیل در عفونت‌ هلیکوباکتر پیلوری پرداخته اند. زنجبیل حاوی ترکیباتی مانند شوگائول و جینجرول است که فعالیت ضد التهابی و ضد میکروبی از خود نشان داده اند. به علاوه، سایر ترکیبات زیست فعال زنجبیل، مانند فلاونوییدها و اسیدهای فنولیک نیز در افزایش اثرات درمانی نقش دارند. مطالعات آزمایشگاهی حاکی از این است که عصاره‌های زنجبیل قادر به مهار رشد باکتری هلیکوباکتر پیلوری به طور موثری هستند. به طوری که نتایج برخی از مطالعات بیان می‌کند که زنجبیل ممکن است بهتر از برخی آنتی‌بیوتیک‌های متداول عمل کند. در تایید این نتایج، مکمل زنجبیل شدت التهاب و آسیب معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را در موش‌های آلوده کاهش می‌دهد. کارآزمایی‌های بالینی محدود نیز به بررسی میزان اثربخشی زنجبیل در درمان عفونت‌های هلیکوباکتر پیلوری پرداخته اند. بر طبق نتایج حاصل از مطالعات انسانی، اگرچه زنجبیل به عنوان یک درمان طبیعی بالقوه برای درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری نویدبخش است، اما همچنان به تحقیقات بیشتری نیاز است. با این وجود، داده‌هایی وجود دارد که از اثرات مثبت مصرف زنجبیل در ترکیب با سایر داروهای طبیعی یا آنتی بیوتیک‌های رایج، برای افزایش اثربخشی درمان حمایت می‌کند. به علاوه زنجبیل ممکن است به کاهش علائم مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مانند درد شکم، تهوع و استفراغ نیز کمک کند.

زنجبیل علاوه بر خواص ضد التهابی، به عنوان کارآمدترین گیاه دارویی ضد تهوع نیز شناخته می شود. از این رو برای یافتن فرمولاسیون‌های حاوی زنجبیل، می‌توانید از محصولات ضد تهوع موجود در داروکده دیدن نمایید. 
 

چای سبز برای عفونت معده

چای سبز حاوی گروهی از ترکیبات پلی فنولی به نام کاتشین است که خواص ضد میکروبی دارند. کاتشین‌ها و به ویژه اپی گالوکاتشین گالات (EGCG)، از رشد هلیکوباکتر پیلوری در شرایط آزمایشگاهی جلوگیری می‌کنند. فلاونوییدهایی مانند کوئرستین و کامفرول موجود در چای سبز نیز دارای فعالیت‌های ضد التهابی و ضد میکروبی هستند. عصاره چای سبز در مدل‌های حیوانی نیز قادر به کاهش کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری و بهبود علائم التهابی در حیوانات آلوده است. 

مطالعات اپیدمیولوژیک متعددی اثرات مصرف چای سبز بر عفونت هلیکوباکتر پیلوری را بررسی کرده اند. تحقیقات اخیر یک مطالعه نشان می‌دهد که نوشیدن چای سبز به طور منظم با کاهش بروز عفونت هلیکوباکتر پیلوری در افراد مبتلا به زخم اثنی عشر مرتبط است. مصرف چای سبز زمانی که قبل از عفونت مصرف شود، از التهاب مخاط معده جلوگیری می کند و زمانی که بعد از ایجاد عفونت مصرف شود، از شدت گاستریت می‌کاهد.
 

روغن زیتون برای میکروب معده

روغن زیتون و به ویژه ترکیب موثره اولئوروپین موجود در آن، در مهار رشد هلیکوباکتر پیلوری موثر است و ممکن است در پیشگیری و کاهش شدت عفونت نقش داشته باشد. بر طبق داده‌های علمی حاصل از مطالعات، اگرچه روغن زیتون در شرایط آزمایشگاهی فعالیت ضد پیلوری قابل توجهی داشته، اما در ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری در محیط‌های بالینی اثربخشی متوسطی نشان داده است. 
 

پروبیوتیک برای عفونت معده

علاوه بر داروهای گیاهی، پروبیوتیک‌ها به عنوان درمان‌های طبیعی برای مقابله با عفونت معده هلیکوباکتر پیلوری شناخته می‌شوند. پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده و دارای اثرات سودمند بر سلامت انسان از جمله مهار عفونت هلیکوباکتر پیلوری می‌باشند. لاکتوباسیلوس‌ها به عنوان دسته ای از پروبیوتیک‌ها به طور طبیعی در دستگاه گوارش انسان وجود داشته و در برابر اسید و صفرا مقاوم هستند و بنابراین کاندید مناسبی برای درمان بیماری‌های معده مرتبط با هلیکو باکتر پیلوری محسوب می‌شوند. پروبیوتیک‌ها می‌توانند در دستگاه گوارش با هلیکوباکتر پیلوری رقابت کنند و التهاب به وجود آمده بر اثر هلیکوباکتر پیلوری را کاهش دهند. لاکتوباسیلوس‌ها با تولید لاکتیک اسید، فعالیت آنزیم اوره آز را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند. افزون بر این، این میکروارگانیسم‌های زنده، به طور معناداری خاصیت چسبندگی به بافت و کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری را کم می‌کنند. پس از نتایج موفقیت آمیز مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی، کارآزمایی‌های بالینی متعددی تاثیر مثبت پروبیوتیک‌ها بر مهار عفونت هلیکوباکتر پیلوری را تائید کرده اند. متاآنالیز‌های منتشر شده از مطالعات انسانی افزودن پروبیوتیک‌ها به درمان سه گانه را به منظور کارایی بهتر درمان و افزایش پایبندی به رژیم درمانی توصیه نموده اند. بر این اساس، پروبیوتیک‌ها می‌توانند با کاهش خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی، کوتاه‌تر کردن مدت درمان و کاهش علائم، نتایج درمان را بهبود بخشند. با استناد به نتایج تحقیقات متعدد، توجه به این نکته ضروری است که جهت حصول نتیجه مطلوب، مصرف پروبیوتیک‌ها باید طولانی مدت انجام گیرد.

علیرغم نتایج امیدوار کننده، مطالعاتی نیز اثربخشی پروبیوتیک در درمان هلیکوباکتر پیلوری را فاقد مزیت قابل توجه دانسته اند. علت این امر می‌تواند به تفاوت در محصولات و فرمولاسیون‌های پروبیوتیک، عدم تعیین دقیق دوز بهینه و مدت درمان پروبیوتیک باز گردد و مقایسه نتایج در بین مطالعات را چالش برانگیز کند.

برای آشنایی بیشتر می‌توانید از محصولات پروبیوتیک موجود در داروخانه دیدن نمایید و متناسب با نیاز، فرآورده‌های طبیعی را انتخاب کنید. فرآورده‌های پروبیوتیکی همچون پایلوشات و بایودایجست با ادعای درمانی کاهش جمعیت هلیکوباکتر پیلوری در جوامع با شیوع بالا و کمک به بهبود علائم عفونت به این باکتری در این دسته جای گرفته اند.

سخن پایانی

برای کاهش عفونت هلیکوباکتر پیلوری باید اقدامات پیشگیرانه با توجه به عادات زندگی فرد انجام شود. با توجه به افزایش میزان مقاومت آنتی‌بیوتیکی، داروهای گیاهی برای کشتن میکروب معده، درمان‌های پروبیوتیک‌ها و برخی درمان‌های نوظهور به عنوان درمان‌های جایگزین بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند. 

درمان اچ پیلوری با داروهای گیاهی عمدتا مهار فعالیت آنزیم اوره آز، چسبندگی و اختلال در غشای باکتری را هدف قرار می دهد. با توجه به پیشینه مصرف گیاهان دارویی در مشکلات گوارشی و زخم معده، عوارض اندک و نتایج نویدبخش در شرایط آزمایشگاهی، تحقیقات آینده به استفاده بالینی از داروهای گیاهی برای کشتن میکروب معده برای ریشه کنی موثر عفونت هلیکوباکتر پیلوری معطوف می‌گردد.

سعی ما بر این است تا با انتشار مقالات علمی و به ‌روز در مجله داروکده، در جهت افزایش آگاهی و ارتقای سلامت جامعه گام برداردیم. در این مقاله نیز در تلاشیم به ارائه مطالب جامع و بر گرفته از منابع تخصصی، به درک بهتری از عفونت معده، لزوم درمان به موقع و شناخت پتانسیل درمانی داروهای گیاهی برای عفونت معده و زخم معده برسیم.

علاوه بر تدوین مقالات علمی، جهت انتخاب بهترین فرآورده از گروه محصولات آنتی رفلاکس و ضد زخم معده داروخانه آنلاین داروکده، امکان مشاوره با متخصصین بزرگترین داروخانه آنلاین کشور فراهم است. مشاوران مجرب تیم علمی داروکده به شما در انتخاب محصولی موثر و متناسب با نیازتان کمک می‌کنند.

 در انتها امیدواریم آنچه در این مقاله بیان شده است، برای شما مفید باشد. شما می‌توانید پیشنها‌دات و تجارب خود را در قسمت نظرات همین صفحه با تیم علمی داروکده و همراهان گرامی مجله داروکده به اشتراک بگذارید.