سبوره چیست و چه علائمی دارد؟

در پاسخ به این پرسش که (سبوره چیست و چه علائمی دارد) باید گفت که درماتیت سبوره یا سبورئیک یک بیماری پوستی شایع است که معمولاً پوست سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عارضه باعث ایجاد لکه‌های پوسته‌پوسته، التهاب پوست و در مواردی شوره سر می گردد. درماتیت سبوره علاوه بر پوست سر، می‌تواند نواحی چرب بدن مانند صورت، کناره‌های بینی، ابروها، گوش‌ها، پلک‌ها و سینه را نیز درگیر کند. 

اگر چه این وضعیت می‌تواند آزاردهنده باشد، اما خوشبختانه مسری نیست و موجب ریزش موی دائمی نمی‌شود. این بیماری به ندرت آسیب جدی به بدن وارد می‌کند، اما اثرات ظاهری و ناراحتی ناشی از آن ممکن است کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد. بیایید ببینیم چه کسانی به درماتیت سبورئیک مبتلا می شوند، چرا شکل می گیرد، علائم رایج و گزینه های درمان این عارضه به چه شکل هستند؟ پس با ما همراه باشید!

آنچه در این مقاله می خوانید:

• درماتیت سبوره؛ همه آنچه باید بدانید
• چه کسانی در معرض درماتیت سبورئیک قرار دارند؟
• علل و عوامل تشدید کننده درماتیت سبوره
• علائم و نشانه‌های رایج درماتیت سبورئیک
• پایان خارش و التهاب؛ روش‌های موثر درمان درماتیت سبورئیک
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

مدت زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه

درماتیت سبوره؛ همه آنچه باید بدانید

بیماری سبوره چیست؟ درماتیت سبورئیک که به نام‌های دیگری همچون شوره سر، اگزمای سبورئیک و پسوریازیس سبورئیک شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع پوستی است. زمانی که این بیماری در نوزادان رخ می‌دهد، به آن "کلاه گهواره‌" گفته می‌شود. این بیماری غیر مسری است و معمولاً با علائمی مانند لکه‌های قرمز خارش‌دار، پوسته‌های چرب و پوسته‌پوسته‌های سفید یا زرد روی پوست همراه است.

علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما عواملی مانند مخمر مالاسزیا، تولید بیش از حد چربی در پوست، یا مشکلات سیستم ایمنی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. اصطلاح "سبورئیک" به غدد چربی پوست اشاره دارد و "درم" به معنای پوست است؛ به همین دلیل، این بیماری اغلب در نواحی پرچرب بدن مانند پوست سر، صورت، بالای پشت، قفسه سینه و حتی ابروها دیده می‌شود.

درماتیت سبورئیک اگرچه مزمن و آزاردهنده است، اما با آگاهی و مراقبت صحیح می‌توان آن را مدیریت کرد و تأثیرات منفی آن بر زندگی روزمره را به حداقل رساند.

چه کسانی در معرض درماتیت سبورئیک قرار دارند؟

درماتیت سبورئیک یک بیماری پوستی شایع است که می‌تواند در هر سنی افراد را درگیر کند. با این حال، این بیماری بیشتر در نوزادان زیر سه ماه و بزرگسالان بین 30 تا 60 سال دیده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که این بیماری در مردان بیشتر از زنان بروز می کند. بیماری درماتیت سبوره می تواند در موارد زیر رخ دهد؛

- گروه‌های پرخطر

نوزادان معمولاً در ماه‌های اولیه زندگی دچار درماتیت سبورئیک می‌شوند. این وضعیت در نوزادان به طور معمول خودبه‌خود از بین می‌رود و به ندرت عود می‌کند. اما، در بزرگسالان، درماتیت سبورئیک اغلب به صورت یک بیماری مزمن ظاهر می‌شود که در دوره‌هایی شعله‌ور شده و سپس بهبود می‌یابد و ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشد.
 

- افراد مستعد بیماری

افرادی که به طور طبیعی پوست چرب یا سابقه خانوادگی پسوریازیس دارند، بیشتر در معرض ابتلا به درماتیت سبورئیک هستند. علاوه بر این، شرایط خاصی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، از جمله:

• بیماری‌های سیستم ایمنی: مانند HIV، گیرندگان پیوند عضو، لنفوم هوچکین و غیر هوچکین.
• اختلالات روانپزشکی: از جمله افسردگی.
• بیماری‌های عصبی: شامل بیماری پارکینسون، صرع، فلج عصب صورت و آسیب نخاعی.
• اختلالات مادرزادی: مانند سندرم داون.
   

- تأثیر محیط و داروها

زندگی در مناطق سرد و خشک می‌تواند علائم درماتیت سبورئیک را تشدید نماید؛ اگرچه به خودی خود باعث ایجاد بیماری نمی‌شود. همچنین، استفاده از داروهای روانگردان مانند لیتیوم، بوسپیرون، هالوپریدول دکانوات، و کلرپرومازین می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
 

- شیوع بیماری

طبق آمارها، حدود 11 درصد از جمعیت جهانی به درماتیت سبورئیک مبتلا هستند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که بین 3 تا 10 نفر از هر 100 نفر در طول زندگی خود این بیماری را تجربه می‌کنند. بسیاری از افرادی که در سنین جوانی یا بعد از 50 سالگی دچار این بیماری می‌شوند، با دوره‌های مزمن شعله‌ور شدن آن مواجه خواهند شد.

در نهایت، اگرچه سبوره می‌تواند ناراحت‌کننده باشد، آگاهی از عوامل خطر و درمان مناسب می‌تواند به مدیریت این بیماری کمک کند.

علل و عوامل تشدید کننده درماتیت سبوره

درماتیت سبورئیک یک بیماری پوستی مزمن است که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. علل دقیق این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نشده، اما محققان عواملی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. علاوه بر این، برخی شرایط نیز می‌توانند باعث تشدید علائم درماتیت سبوره گردند. در این بخش، به بررسی علل این بیماری و عوامل تشدید کننده آن خواهیم پرداخت تا بهتر بتوانیم از این وضعیت پوستی پیشگیری یا آن را مدیریت کنیم.

- علت درماتیت سبورئیک

مخمر مالاسزیا

 مالاسزیا یک نوع مخمر است که به طور طبیعی در سطح پوست زندگی می‌کند؛ اما، در افراد مبتلا به درماتیت سبورئیک، این مخمر به طور غیرطبیعی رشد می‌کند. این رشد بیش از حد می‌تواند موجب واکنش التهابی در پوست شده و علائم بیماری را بروز دهد.

هورمون‌ها (آندروژن‌ها)

 افزایش سطح هورمون‌های آندروژن می‌تواند باعث فعال شدن غدد چربی در پوست شده و در نتیجه تولید سبوم (چربی پوست) افزایش یابد. این شرایط می‌تواند به رشد بیش از حد مالاسزیا و بروز علائم درماتیت سبورئیک منجر گردد.
 

چربی اضافی پوست

 پوست چرب به علت تولید بیشتر سبوم، شرایط مناسبی برای رشد مالاسزیا ایجاد می‌کند. این چربی اضافی می‌تواند به مسدود شدن منافذ پوست و تحریک آن منجر شود که در نهایت موجب بروز علائم سبوره می‌شود.
 

واکنش‌های التهابی

 درماتیت سبورئیک معمولاً به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن به رشد بیش از حد مالاسزیا رخ می‌دهد. این واکنش‌ها منجر به التهاب پوست و بروز علائم مختلفی از جمله قرمزی و پوسته‌ریزی می‌شوند.

- عوامل تشدید کننده درماتیت سبورئیک

استرس

 استرس می‌تواند علائم درماتیت سبورئیک را تشدید کند. وقتی فرد دچار استرس می‌شود، سیستم ایمنی بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرد و این می‌تواند منجر به افزایش التهاب و علائم پوستی گردد.
 

آب و هوای سرد و خشک

 هوای سرد و خشک می‌تواند پوست را خشک کرده و شرایط را برای تحریک و التهاب بیشتر پوست فراهم نماید. تغییرات فصلی به ویژه در فصول سرد، می‌تواند علائم درماتیت سبورئیک را بدتر کند.
 

استفاده از محصولات مراقبتی قوی

 لوسیون‌های الکلی، صابون‌ها و مواد شیمیایی قوی به کار رفته در محصولات مراقبتی، می‌توانند به سد دفاعی پوست آسیب بزنند. این محصولات می‌توانند باعث خشکی و تحریک پوست شوند؛ این امر، علائم درماتیت سبورئیک را تشدید می‌کنند.
 

سابقه سایر اختلالات پوستی

 افرادی که سابقه مشکلات پوستی مانند روزاسه، پسوریازیس یا آکنه دارند، بیشتر مستعد ابتلا به درماتیت سبورئیک هستند. این بیماری‌ها می‌توانند زمینه را برای بروز و تشدید درماتیت سبورئیک فراهم کنند.
 

شرایط پزشکی خاص

 برخی بیماری‌ها مانند HIV، بیماری پارکینسون و افسردگی می‌توانند خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش دهند. این بیماری‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و علائم بیماری را تشدید کنند.
 

تغییرات هورمونی

 تغییرات هورمونی مانند آنچه که در دوران بارداری یا بلوغ رخ می‌دهد، می‌تواند باعث تشدید علائم درماتیت سبورئیک شود. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث افزایش تولید سبوم در پوست شده که به رشد مالاسزیا و التهاب پوست کمک می‌کند.

علائم و نشانه‌های رایج درماتیت سبورئیک

درماتیت سبوره با طیف گسترده‌ای از علائم بروز می‌کند. این علائم بسته به شدت و محل درگیری پوست متفاوت هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:

۱. پوسته‌پوسته شدن و شوره سر

وجود پوسته‌های سفید و خارش‌دار روی پوست سر که هنگام خراشیده شدن شل شده و با موها مخلوط می‌شوند یا روی گردن و شانه‌ها می‌ریزند. شوره ممکن است در مو، ابرو، ریش یا سبیل نیز دیده شود.
 

۲. لکه‌ها و بثورات چرب و پوسته‌دار

ظاهر شدن لکه‌های پوستی چرب و پوشیده از پوسته‌های سفید یا زرد در نواحی پرچرب بدن مانند صورت، پوست سر، کناره‌های بینی، ابروها، گوش‌ها، پلک‌ها، سینه، زیر بغل، کشاله ران و زیر سینه‌ها. در نوع خاصی از درماتیت سبورئیک به نام "پتالوئید"، بثورات به صورت حلقوی یا گلبرگی ظاهر می‌شوند.
 

۳. بثورات روی بدن

مشاهده تکه‌های پوسته‌پوسته و قرمز در قسمت‌های مختلف بدن، به ‌ویژه روی خط مو، سینه، و پشت که ممکن است شبیه گلبرگ گل باشند. همچنین، بروز قرمزی و التهاب در چین‌های بدن مانند زیر بغل، زیر سینه و ناحیه تناسلی.
 

۴. علائم در نوزادان (کلاه گهواره)

وجود فلس‌های زرد پوسته‌دار روی سر نوزادان که معمولاً بدون خارش هستند. خاراندن این نواحی ممکن است به بروز التهاب، خونریزی یا حتی عفونت‌های خفیف منجر شود.
 

۵. التهاب در پلک‌ها و صورت

قرمزی و پوسته‌پوسته شدن لبه‌های پلک (بلفاریت)، که ممکن است موجب بروز ناراحتی در چشم‌ها گردد به علاوه، ظهور پلاک‌های ضخیم و صورتی پوسته‌دار در دو طرف صورت، به‌ویژه در کنار بینی و روی گونه‌ها.
 

۶. التهاب فولیکول‌های مو

التهاب و قرمزی فولیکول‌های مو در گونه‌ها و بالاتنه که ممکن است باعث ایجاد احساس ناراحتی و خارش شود.
 

۷. خارش و تحریک پوست

خارش مداوم نواحی آسیب‌دیده، ممکن است به ترک خوردگی پوست و بروز عفونت‌های جزئی منجر شود. همچنین، امکان دارد احساس سوزش یا خشکی در نواحی خاصی از پوست که بیشتر در اثر تحریک ناشی از درماتیت قرار دارد، ایجاد گردد. 
 

۸. تشدید علائم در شرایط خاص

علائم درماتیت سبورئیک می‌توانند تحت تاثیر عواملی مانند استرس، خستگی، تغییرات آب‌وهوایی یا تغییر فصل تشدید شوند. در هوای خشک و سرد یا هنگام افزایش فعالیت غدد چربی پوست، شدت بیماری ممکن است افزایش یابد.

شناخت این علائم و مدیریت آن‌ها با درمان مناسب می‌تواند به کاهش ناراحتی و کنترل بیماری کمک کند.

پایان خارش و التهاب؛ روش‌های موثر درمان درماتیت سبوره

درمان قطعی درماتیت سبوره به شدت بیماری، ناحیه آسیب‌دیده و وضعیت فرد بستگی دارد. این بیماری به طور معمول به خودی خود از بین نمی‌رود، به ویژه در نوجوانان و بزرگسالان، و نیازمند درمان مداوم است. هدف اصلی درمان، کاهش علائم قابل مشاهده، مانند پوسته‌ریزی، قرمزی و خارش پوست می باشد. درمان می‌تواند شامل استفاده از محصولات بدون نسخه و داروهای تجویزی شود.

در نوزادان مبتلا به درماتیت سبورئیک، مخصوصاً در مورد کلاهک گهواره‌ای، این مشکل معمولاً بدون درمان در طی چند ماه بهبود می‌یابد. با این حال، برای تسکین علائم، ممکن است لازم باشد که از شامپوهای ملایم استفاده کنید و پوست سر با برس نرم ماساژ داده شود. اگر علائم ادامه یابد یا پوست کودک دچار عفونت گردد، نیاز به درمان‌های تجویزی وجود دارد. در مواردی که نواحی دیگر پوست آسیب‌دیده باشند، مصرف لوسیون‌های استروئیدی ملایم توصیه می‌شود.

در بزرگسالان و نوجوانان، درمان درماتیت سبورئیک بسته به شدت بیماری می‌تواند از مصرف شامپوهای ضد شوره ساده تا داروهای تجویزی مختلف شامل ضد قارچ‌ها، کورتیکواستروئیدها و مهارکننده‌های کلسینورین متغیر باشد. 

استفاده از شامپوهای حاوی مواد فعال مانند سلنیوم، زینک پیریتیون، کتوکونازول یا قطران زغال سنگ می‌تواند به کاهش علائم منجر شود. لازم به ذکر است که مطالعه مقاله "بهترین شامپو برای درماتیت سبوره" در مجله علمی داروکده می تواند در این زمینه مفید باشد.  

در صورت عدم پاسخ به درمان‌های اولیه یا بروز علائم شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری تجویز کند. علاوه بر درمان دارویی، تغییرات سبک زندگی نیز می‌تواند در کنترل علائم موثر باشند. مدیریت استرس، خواب کافی و مراقبت از پوست به کاهش التهاب و بهبود وضعیت بیماری کمک می‌کند.

 در برخی موارد، استفاده از مرطوب‌کننده‌های مناسب و لوسیون‌های ضد قارچ نیز می‌تواند در تسکین التهاب و کاهش شوره سر و پوسته‌ریزی نقش داشته باشد. 

در موارد شدیدتر، ممکن است به درمان‌های تخصصی‌تری مانند مصرف پمادهای هیدروکورتیزون، داروهای خوراکی یا مهارکننده‌های کلسینورین نیاز باشد. در سال‌های اخیر، داروهای جدیدی برای درمان درماتیت سبورئیک تایید شده‌اند که می‌توانند به طور موضعی علائم این بیماری را کاهش دهند. اگر بخواهیم قویترین دارو برای درمان درماتیت سبورئیک را نام ببریم، می توانیم به Zoryve اشاره کنیم. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که علائم درماتیت سبورئیک شما بدتر شده یا به طور مکرر عود کرده است، باید به متخصص پوست یا کارشناس بهداشت مراجعه کنید. پزشک ممکن است به تنظیم دوز داروها، افزودن داروی جدید به رژیم درمانی یا تغییر داروها نیاز داشته باشد تا علائمتان تحت کنترل قرار گیرد. 

همچنین، اگر شرایط بیماری به حدی رسیده باشد که خوابتان را مختل کرده و یا حواس‌تان را از برنامه‌های روزانه‌ پرت می‌کند، باید با پزشک مشورت کنید. در صورتی که احساس خجالت یا اضطراب از وضعیت پوست خود داشته و درمان‌های خودمراقبتی اثری نداشته باشند، این نشانه‌ها نیز می‌توانند جزو علائمی در نظر گرفته شوند که باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر شک دارید که پوست شما دچار عفونت شده یا تغییرات در پوستتان مشکوک به عفونت می‌باشد، مراجعه به پزشک ضروری است تا از درمان‌های مناسب برای جلوگیری از  بروز عوارض بیشتر استفاده شود. به علاوه، در این زمینه می توانید با کارشناسان مجرب و متخصص تیم علمی داروخانه آنلاین داروکده مشورت نمایید.

سوالات متداول کاربران داروکده راجع به درماتیت سبوره

1- سبوره سر چیست؟

سبوره سر یا درماتیت سبورئیک سر، یک بیماری پوستی شایع است که معمولاً باعث ایجاد شوره، التهاب و پوسته‌ریزی در پوست سر می گردد.

2- سبوره یعنی چه؟

سبوره به معنای تولید بیش از حد چربی در پوست است که می‌تواند منجر به  بروز التهاب و علائم درماتیت سبورئیک مانند پوسته‌ریزی و خارش شود.

3- درماتیت سبوره چیست؟

در جواب این پرسش که سبوره چه عارضه ای است باید گفت که درماتیت سبوره یک بیماری پوستی غیر واگیردار است که باعث التهاب، پوسته‌ریزی و خارش در نواحی چرب مانند پوست سر، صورت و قفسه سینه می گردد.

4- آیا سبوره واگیردار است؟

خیر، درماتیت سبوره یک بیماری غیر واگیردار است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.

5- آیا درماتیت سبوره درمان دارد؟

بله، درماتیت سبوره قابل درمان است و با استفاده از داروها و مراقبت‌های پوستی مناسب می‌توان علائم آن را کاهش داد و کنترل کرد.

6- درمان درماتیت سبوره در طب سنتی به چه شکل است؟

در طب سنتی، استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون یا گل بابونه و همچنین درمان با گیاهان ضد قارچ مانند آویشن و زنجبیل به کاهش علائم درماتیت سبوره کمک می‌کند.

7- تفاوت پسوریازیس و درماتیت سبوره در چیست؟

پسوریازیس با پوسته‌های ضخیم‌تر و نقره‌ای رنگ شناخته می‌شود و در حالی که درماتیت سبورئیک پوسته‌های سفید یا زرد ایجاد می‌کند. سبوپسوریازیس ترکیبی از هر دو است.

8- آیا درماتیت سبوره باعث ریزش مو میشود؟

درماتیت سبورئیک و ریزش مو به طور مستقیم با هم در ارتباط نیستند. 

9- آیا درماتیت سبورئیک با آکنه مرتبط است؟

درماتیت سبورئیک و آکنه ممکن است همزمان رخ دهند و هر دو در اثر چرب شدن بیش از حد پوست بروز می کنند. 

10- درماتیت سبورئیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

این بیماری معمولاً بر اساس ظاهر پوست و محل آن تشخیص داده می‌شود و هیچ آزمایش خاصی نیاز ندارد؛ مگر اینکه پاسخ به درمان ندهد.

جمع بندی نهایی تیم علمی داروکده 

اگرچه درماتیت سبورئیک خارش دار و ناراحت کننده است، اما به سلامتی شما آسیبی نمی رساند. این بیماری با  روش درمانی مناسب، قابل کنترل است. بروز خارش پوست و مشاهده پوسته های سفید روی پیراهن نباید بخشی عادی از روزتان باشد! اگرچه این بیماری مزمن و آزاردهنده است، با مدیریت دقیق می‌توان از شدت علائم کاست و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

تیم علمی داروخانه آنلاین داروکده در این مقاله تلاش کرده تا با ارائه اطلاعات علمی و جامع در مورد درماتیت سبورئیک، کاربران را در شناسایی علائم، علل و روش‌های درمانی این بیماری یاری رساند. هدف ما ارتقای سطح آگاهی در حوزه سلامت پوست و ارائه راهکارهای مؤثر برای مدیریت این عارضه است.

اگر شما نیز تجربه‌ای در ارتباط با درماتیت سبورئیک دارید یا سوالاتی در این زمینه برایتان مطرح است، لطفاً نظرات و سوالات خود را با ما در ذیل مقاله به اشتراک بگذارید. کارشناسان متخصص تیم علمی داروکده در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخگوی سوالاتتان خواهند بود. از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم اطلاعات ارائه‌شده در این مقاله برایتان مفید و کاربردی واقع گردد.