چه طور آسم را کنترل کنیم

 آسم یک مشکل طولانی مدت است که در مجاری تنفسی که هوا را به ریه ها می رسانند به وجود می آید و باعث ایجاد اشکال در تنفس می شود. بر اثر این بیماری مجاری تنفسی تنگ شده و هوا نمی تواند به راحتی به ریه ها برسد. آسم درمان قطعی ندارد اما اغلب بیماران می توانند با استفاده از برخی داروها و رعایت برخی نکات به راحتی آن را کنترل کنند.

برای مطالعه بیشتر: مهمترین بیماری های ریوی کدامند؟

افزایش شیوع آسم
در دهه های اخیر آسم شیوع بیشتری پیدا کرده است. برخی از محققان علت این افزایش را بهبود وضعیت بهداشت می دانند. آنها معتقدند به دلیل کاهش چشمگیر عفونت ها در دوران کودکی سیستم ایمنی به خوبی تکامل پیدا نمی کند و در نتیجه خطر ابتلا به آسم افزایش می یابد. سایر علل افزایش تعداد افراد مبتلا به آسم می تواند به افزایش استفاده از اسپری های تمیز کننده خانگی، کمتر استفاده کردن افراد از آسپرین، و کاهش سطح ویتامین D بدن باشد.

چه کسانی به آسم مبتلا می شوند؟
معمولا آسم از دوران کودکی آغاز می شود اما در هر سنی ممکن است دیده شود. افرادی که به آلرژی مبتلا هستند یا کسانی که یکی از والدین یا افراد نزدیک خانواده آنها به آسم یا آلرژی مبتلا هستند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. در سنین کودکی پسران بیشتر از دختران در معرض ابتلا به آسم هستند اما در افراد بالغ زنان بیشتر از مردان دچار این بیماری هستند.

آسم شغلی
برخی از انواع شغل ها خطر ابتلا به آسم را در بالغین افزایش می دهند. مثلا کار کردن در کارخانجات مواد شیمیایی و یا کسانی که هنگام کار، گرد و خاک زیادی استنشاق می کنند.

سیگار کشیدن
مطالعات زیادی در این زمینه صورت گرفته است و تمام مطالعات بیانگر این هستند که افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به آسم هستند. همچنین کودکانی که والدین سیگاری دارند و در معرض دود سیگار قرار دارند بیشتر به آسم مبتلا می شوند.

ارتباط آسم با اضافه وزن
مطالعات بیانگر این است که از هر 10 بیمار مبتلا به آسم 4 نفر دچار درجاتی از چاقی و اضافه وزن می باشند.

علل حملات آسم
برخی از عوامل می توانند باعث بیشتر شدن التهاب در مجاری هوایی شده و آغازگر حملات آسم باشند. التهاب در مجاری تنفسی باعث تنگ تر شدن آنها می شود ودر عین حال ترشح خلط نیز افزایش می یابد و این عوامل باعث می شود ورود و خروج هوا به ریه ها بسیار سخت شده و تنفس به سختی انجام شود.

علائم آسم
تنفس کوتاه، نفس نفس زدن، احساس گرفتگی سینه، شنیدن صدای سوت هنگام تنفس و سرفه های پی در پی بدون قطع شدن از علائم حمله آسم هستند. حمله شدید آسم می تواند جان فرد بیمار را تهدید کرده و به خطر بیاندازد بنابراین باید سریعا به بیمار رسیدگی شود.

زمان تماس با اورژانس
اگر تنگی نفس طوری باشد که فرد قادر به راه رفتن و یا حرف زدن نباشد، و یا لب ها و انگشتان فرد به رنگ آبی به نظر برسد و اگر استفاده از اسپری تنفسی اثری نداشته باشد باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید تا با باز کردن مجاری تنفسی سطح اکسیژن بدن بالا برود.

علائم هشدار دهنده اولیه
گاهی اوقات آسم علائم چندانی ندارد. فرد مبتلا ممکن است دچار سرفه به خصوص سرفه های شبانه شود، خواب نامناسبی داشته باشد، یا اشکال در تنفس داشته باشد. این علائم معمولا شدید نبوده و باعث اختلال در کارهای روزمره فرد نمی شوند اما می توانند علائم هشدار دهنده حمله آسم باشند.

تشخیص آسم
تست تشخیصی به نام اسپیرومتری با اندازه گیری حجم هوای ورودی و خروجی موقع تنفس می تواند به پزشک برای تشخیص آسم و یا شدت آن کمک کند. با انجام تست آلرژی می توان بعضی از عوامل شروع کننده آسم را نیز مشخص کرد. 

حیوانات خانگی
موها، پرها و یا سلول های مرده حیوان خانگی شما روی لباس ها، مبلمان و فرش منزل و حتی دیوارها باقی بماند. تنفس این ذرات در افراد مبتلا به آسم می تواند در کمتر از 15 دقیقه باعث شروع حمله آسم شود. افرادی که به گربه آلرژی دارند در واقع به نوعی پروتئین در بدن حیوان حساسیت دارند که این پروتئین در بزاق، پوست و ادرار گربه یافت می شود. این پروتئین می تواند در فضا پراکنده شده و یا روی سطوح باقی بماند و باعث ایجاد حملات آسم در فرد مبتلا شود.

آلودگی هوا
آلودگی هوای داخل و یا خارج منزل می تواند علائم آسم را تشدید کند. بیشترین عوامل این آلودگی ها عبارتند از:
دود سیگار، بوی رنگ، اسپری های حالت دهنده مو.
این مواد سبب واکنش های آلرژیک نمی شوند اما باعث تحریک راه های هوایی می شوند. این دسته عوامل تحت عنوان تحریک کننده های غیر آلرژن آسم شناخته می شوند.

ورزش
هر چند ورزش برای همه مفید است اما برخی از فعالیت های شدید فیزیکی می توانند آغازگر حملات آسم در برخی افراد باشد. خوشبختانه فرد مبتلا به آسم می تواند با کنترل بیماری فعالیت های ورزشی خود را در صورت صلاحدید پزشک ادامه دهد.

هوا
وضعیت هوا در بعضی موارد می تواند سبب تشدید علائم آسم شود. مثلا هوای سرد معمولا باعث عود حملات آسم می شود. همچنین رطوبت بیش از حد هوا و یا خشکی زیاد هوا نیز از عوامل عود حملات آسم هستند.

آلرژی
برخی از عوامل آلرژیک که باعث شروع حمله آسم می شوند عبارتند از: گرده گل و گیاهان، غذاهایی مثل تخم مرغ، ماهی و بادام زمینی، گرد و خاک. اگر عامل شروع کننده حمله آسم در یک فرد گرده برخی از گیاهان و یا گل ها باشد معمولا در زمان های خاصی از سال این حملات برای فرد به وجود می آید و بهتر قابل پیشگیری است. 

طرح درمان
اکثر افراد مبتلا به آسم می توانند با کنترل شرایط بر علائم آسم غلبه کنند. مراجعه به پزشک و قرار گرفتن فرد بیمار تحت نظر یک پزشک متخصص بسیار مفید است. بیمار می تواند با کمک پزشک لیستی از عوامل شروع کننده آسم داشته باشد و با تهیه داروهای تجویزی پزشک و استفاده به موقع از آنها بیماری را کنترل کند.

پرهیز از عوامل تحریک کننده
اولین قدم در مدیریت بیماری آسم پرهیز از عوامل تحریک کننده می باشد. در مواردی که آلودگی هوا از حد مجاز بیشتر است سعی کنید در منزل بمانید و حتی المقدور از منزل خارج نشوید. وسایل خانه اعم از فرش، مبلمان و بالش و رختخواب را طوری انتخاب کنید که باعث تحریک مجاری تنفسی و عود بیماری نشوند. داخل منزل از هواکش مناسب و یا فیلترهای تصفیه هوا استفاده کنید.

داروهای طولانی اثر
گاهی اوقات پرهیز و دوری از عوامل تحریک کننده آسم برای فرد غیر ممکن است. لذا این افراد نیازمند استفاده از دارو برای پیشگیری از عود حملات آسم می باشند. این داروها اغلب از گروه کورتیکواستروئیدها می باشند و معمولا به صورت اسپری استنشاقی استفاده می شوند تا باعث کاهش التهاب مجاری هوایی شوند. فرد مبتلا به آسم باید همیشه داروهای خود را همراه داشته باشد تا در صورت نیاز بلافاصله از آنها استفاده کند.