همه چیز درباره عفونت گوش

عفونت گوش یا اوتیت یکی از دلایل شایع گوش درد است. هر چند عفونت گوش در کودکان بسیار شایع تر از بزرگسالان است، اما این مشکل در بزرگسالان هم ممکن است ایجاد شود.

عفونت گوش معمولا به دلیل عفونت گوش میانی به وجود می آید. گوش میانی فضایی پشت پرده گوش است جایی که چند استخوان کوچک یا استخوانچه گوش مثل استخوان چکشی، سندانی و رکابی قرار دارند. این استخوان ها ارتعاش صوت را به گوش داخلی منتقل می کنند و این ارتعاشات از آنجا به کمک عصب شنوایی به صورت پیام به مغز فرستاده می شود و فرد قادر به شنیدن می گردد. عفونت گوش میانی اغلب همراه با سرماخوردگی، آنفولانزا و یا هر گونه عفونت دستگاه تنفس فوقانی اتفاق می‌افتد.
علت ارتباط عفونت های دستگاه تنفس فوقانی با عفونت گوش این است که یک مجرای نازک به نام شیپور استاش بین گوش میانی و دستگاه تنفس فوقانی وجود دارد. میکروب هایی که در بینی یا حفره سینوسی رشد می کنند می توانند از طریق این کانال وارد گوش میانی شده و در آنجا شروع به رشد و تکثیر کنند و باعث عفونت گوش میانی شوند.

اغلب والدین مشکل گوش درد را در کودکان خود تجربه کرده اند. گوش درد یکی از علل شایع مراجعه والدین به متخصص کودکان محسوب می‌شود. طبق آمار در ایالات متحده آمریکا سالانه حدود 30 میلیون ویزیت توسط پزشکان به علت گوش درد بیمار صورت می‌گیرد. امروزه حدود نیمی از آنتی بیوتیک های تجویزی برای کودکان به دلیل عفونت گوش میانی است.
عدم درمان صحیح و به موقع عفونت گوش میانی می تواند منجر به عوارض جدی شود که شامل ماستوئیدیت (نوعی التهاب نادر در استخوان های گوش)، کم شنوایی یا ناشنوایی، سوراخ شدن پرده گوش، مننژیت، فلج عضلات صورت و در بزرگسالان بیماری منیر می باشد.

علل عفونت گوش
عامل اصلی ابتلا به عفونت گوش میانی اختلال در عملکرد شیپور استاش است.
وظایف شیپور استاش شامل: محافظت از گوش در مقابل ورود میکروب ها، ایجاد تعادل فشار هوا بین فضای گوش میانی و نازوفارنکس و تخلیه ترشحات گوش میانی است. چنانچه شیپور استاش بسته شود و یا با برخی ترشحات پر شود هوای موجود در گوش میانی تهویه مناسب نداشته و مرطوب و گرم خواهد بود و محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها است.
شیپور استاش در کودکان و نوزادان اغلب خیلی نرم و نارس است و به سختی باز می ماند بنابراین آلرژی، ترشحات پشت حلق، عفونت سینوس ها، سرماخوردگی و عفونت های ویروسی در کودکان و نوزادان سریعتر و راحتتر از طریق شیپور استاش به گوش میانی رسیده و ایجاد عفونت می کند.
پزشک با کمک وسیله ای به نام اتوسکوپ داخل گوش بیمار را معاینه می‌کند. معمولاً یکی از نشانه‌های عفونت گوش در معاینه قرمزی، التهاب و تورم پرده گوش است.

شایعترین عامل ایجاد عفونت گوش در کودکان بیماریهای ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا است. این بیماری ها می توانند باعث تورم و التهاب در شیپور استاش شده و در نتیجه آن هوا به راحتی در گوش میانی جریان نمی یابد و منجر به عفونت گوش می شود. لازم به ذکر است که گرد و غبار هوا، دود سیگار و گرده گیاهان نیز می توانند باعث ایجاد التهاب در شیپور استاش و در نتیجه عفونت گوش شوند.
باکتری هایی که عامل عفونت گوش میانی هستند اغلب همان باکتری های عامل سینوزیت، پنومونی و عفونت دستگاه تنفس فوقانی هستند. چنانچه عفونت گوش یا اوتیت یک بار ایجاد شود اوتیت حاد نام دارد اما در صورتی که عفونت گوش در فواصل زمانی کوتاه تکرار شود مثلا بیش از سه بار در 6 ماه اتفاق بیفتد فرد دچار اوتیت حاد راجعه است. این حالت اغلب بیانگر این است که شیپور استاش به درستی کار نمی کند.
 لازم به ذکر است که همیشه التهاب گوش میانی با عفونت همراه نیست و گاهی اوقات اوتیت غیر عفونی است و به دلیل جریان هوای نامناسب و تجمع مایع در گوش میانی بدون وجود هیچ میکروبی به وجود می آید. در سال‌های اخیر محققان به این نتیجه رسیده اند که برخی افراد بیش از سایرین در معرض عفونت گوش میانی هستند. کسانی که بیش از سایرین در معرض عفونت گوش میانی هستند عبارتند از:
- مردان
-افرادی که سابقه خانوادگی عفونت گوش دارند.
- کودکانی که به جای سینه مادر از شیشه تغذیه می‌کنند.
- کودکانی که مهد کودک می‌روند.
- وجود فرد سیگاری در منزل
-کودکانی که دچار شکاف کام هستند.
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و یا دچار بیماری های مزمن تنفسی مثل سیستیک فیبروزیس و آسم هستند.

علائم عفونت گوش
مهمترین علامت عفونت گوش، درد است. بیمار ممکن است دچار گلودرد، آبریزش بینی و یا تب نیز همراه با گوش درد باشد. این ها می توانند علائم احتمالی عفونت گوش میانی باشند. قرمزی و تورم پرده گوش که فقط در معاینه پزشک قابل تشخیص است یکی دیگر از علائم مهم عفونت گوش میانی است. علائم عفونت گوش در بزرگسالان عبارتند از:
- گوش درد
-کاهش قدرت شنوایی
-ترشحات گوش
از آنجایی که کودکان زیر 2 سال قادر به توصیف مشکل خود نیستند والدین باید با دقت بر حالات کودک سعی کنند متوجه مشکل وی شوند. بنابراین در صورت بروز هر یک از علائم زیر لازم است کودک را نزد پزشک برده تا تحت معاینه گوش قرار گیرد. این علائم عبارتند از:
- بی قراری
-کشیدن گوش با دست
-سخت خوابیدن
-کاهش قدرت شنوایی کودک
-تحریک پذیری بیش از حد معمول
-تشدید درد هنگام خوابیدن
-تب بالای 38 درجه
-ترشحات گوش
-کاهش اشتها
-از دست دادن تعادل بدن

بیشتر بخوانید: 15 عامل ایجاد و یا تشدید وزوز گوش

درمان عفونت گوش میانی
چنانچه عامل عفونت گوش میانی ویروسی باشد از آنجایی که آنتی بیوتیک ها روی ویروس تأثیری ندارند تجویز آنتی‌بیوتیک کمکی به بیمار نمی کند.
اما چنانچه باکتری ها عامل عفونت گوش میانی باشند تجویز آنتی بیوتیک لازم است. در عفونت گوش میانی ناشی از ویروس فقط برای بیمار داروهای ضد درد تجویز می شود تا دوره بیماری طی شود. البته در این مدت لازم است بیمار تحت نظر پزشک باشد. در این حالت پزشک برای بیمار داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز می‌کند. مصرف آسپرین در کودکان به دلیل احتمال ایجاد سندروم ری ممنوع است.
 گوش درد اغلب با گرم کردن کمی آرام تر می شود ولی در کودکان گرم کردن گوش باید با احتیاط صورت بگیرد. چنانچه پزشک برای بیماران آنتی بیوتیک تجویز نماید لازم است دوره درمان کامل شود و آنتی بیوتیک سر ساعت و به اندازه تجویز شده مصرف شود. حتی در صورت احساس بهبودی نباید قبل از اجازه پزشک دارو را قطع نمود. در صورتی که درمان نیمه کاره رها شود بیماری مجددا عود می کند.

درمان های خانگی برای کاهش علائم گوش درد عبارتند از:
- گرم کردن: استفاده از کمپرس گرم روی گوش
- غرغره آب نمک: در بزرگسالان و کودکانی که قادر به غرغره کردن هستند غرغره آب نمک رقیق باعث تسکین گلودرد شده و در نتیجه آن التهاب شیپور استاش کمتر می شود.
- قرار دادن سر به حالت ایستاده: قرار گرفتن سر به حالت ایستاده به تخلیه مایعات موجود در گوش میانی کمک کرده و باعث تسکین درد می شود.
- هوای تازه: دوری از مکان هایی که دارای دود هستند به خصوص دود سیگار.