رایج ترین جراحی های لاغری در ایران (قسمت دوم)

کدام جراحی کاهش وزن  مناسب شماست؟در قسمت اول این  مقاله دو دسته از جراحی های کاهش وزن را معرفی کردیم و یک از رایج ترین این جراحی ها که جراحی بای پس بود را به تفصیل توضیح دادیم. در این قسمت سومین قسمت و گسترده ترین شکل جراحی های کاهش وزن را بررسی می کنیم. 

جراحی های با هدف کم کردن حجم معده (محدود کننده)
این جراحی ها  با کوچک کردن حجم معده و کاهش سرعت هضم همراه هستند. یک معده نرمال می تواند در حدود سه پیمانه غذا را در خود نگه دارد. بعد از انجام این دسته جراحی ها این حجم می تواند به کمتر از 28 گرم کاهش یابد که این میزان می تواند در طول زمان به 2 تا 3 برابر این مقدار،  افزایش یابد. در این جراحی ها فرآیند موفقیت بر اساس کاهش حجم معده، کاهش دریافت و افزایش کاهش وزن استوار است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با رژیم غذایی Paleo

1- عمل حلقه (باند) گذاری در معده (Adjustable Gastric Binding):
این جراحی در دسته جراحی های محدود کننده دریافت قرار می گیرد. در این تکنیک جراح معده را به دو قسمت نامساوی تقسیم می‌کند و قسمت بالایی معده را به شکل یک کیسه کوچک از مابقی قسمت‌های معده کمی جدا می‌سازد. در این روش یک نوار توخالی که از مواد بی خطر پر شده در قسمت بالایی معده گذاشته می شود که یک کیسه ی کوچک با سایز 15-30 سی سی از معده می سازد. این نوار به یک محفظه ای که زیر پوست قرار می گیرد وصل شده و با تزریق سرم داخل این محفظه باند پر می شود. با کم و زیاد کردن میزان این مایع می توان حجم معده را کوچک و بزرگ کرد تا بتوان میزان غذای مصرفی و وزن بیمار را کنترل کرد. بیشتر افراد می توانند  فقط یک تا نیم فنجان غذا را پیش از احساس سیری مصرف کنند. این افراد می بایست غذاهای نرم یا خوب جویده شده مصرف کنند.

- رژیم درمانی  بعد از جراحی:
صرف مایعات از 6 الی 8 ساعت پس از جراحی به صورت جرعه جرعه آغاز و از روز سوم به مواد غذایی نیمه جامد همانند سوپ صاف شده تبدیل می‌شود. پس از یک هفته می‌توان مصرف مواد غذایی جامد اما نرم را به آرامی و لقمه‌های کوچک آغاز کرد. مواد غذایی باید با آرامش و به صورت کامل به منظور پیشگیری از تهوع و استفراغ جویده شود. باید از مصرف مایعات هم‌زمان با صرف غذا به دلیل پر شدن سریع حجم معده خودداری شود. غذا باید به صورت تکه‌های کوچک یا در صورت لزوم به شکل پوره صرف شود. به محض احساس سیری باید از خوردن دست کشید زیرا حتی یک قاشق اضافه می‌تواند منجر به تهوع و استفراغ شود.

- فواید: 
این جراحی آسان تر و بی خطر تر از سایر جراحی ها است. زخم و بخیه های کمی دارد و معمولا بهبودی سریعتر حاصل می  شود و همچنین برای حذف این حلقه می بایست جراحی انجام دهید. شما می توانید تنظیم این باند را در مطب دکتر نیز انجام دهید. برای سفت کردن باند و محدودیت های بیشتر سایز معده، دکترها مایع بیشتری را داخل باند تزریق می کنند. 

- مضرات:
در این افراد کاهش وزن های شدید و چشمگیر اتفاق نمی افتد. همچنین در طول زمان می توانند دوباره بخشی از وزن کاسته شده را بدست بیاورند.

- خطرات: 
یکی از رایج ترین عوارض این روش تهوع بعد از غذا خوردن است. در بعضی افراد نیز عوارضی درباره باند و حلقه اتفاق می افتد و ممکن است باعث بروز عفونت نیز شود.

2- جراحی اسلیو (Sleeve):
این جراحی نیز از در دسته جراحی های محدود کننده قرار دارد. در این جراحی پزشک 75% از معده را حذف می کند و آنچه از معده باقی می ماند یک لوله یا آستین نازک است که مسیر ارتباطی با روده است. میزان کاهش وزن در این جراحی در حدود 60% میزان اضافه وزن افراد است و بهترین نتایج با راهنمایی های رفتاری و رژیمی مناسب بدست می آید. با انتخاب های غذایی هوشمندانه، ورزش منظم و عادات تغذیه ا ی صحیح، این بیماران می توانند کاهش وزنی مطمئن و لذت بخش را تجربه کنند. این افراد بعد از بهبودی به راحتی می توانند مواد غذایی مختلفی را از جمله گوشت ها و غذاهای فیبری مصرف کنند و برخلاف برخی جراحی های لاغری مانند بای پس و باند گذاری غیرقابل بازگشت است.
در طی این جراحی ها با حذف قسمتی از معده سطح هورمون گرلین که مسئول ایجاد حس گرسنگی است کاهش یافته و افراد بعد از این جراحی احساس گرسنگی کمتری دارند. این هورمون همچنین در سوخت و ساز قند های بدن نیز نقش دارد و افراد مبتلا به دیابت نوع دو بعد از انجام جراحی اسلیو کاهش شدید قند خون خود را تجربه می کنند و در بعضی از موارد مصرف داروهای کاهنده قند خون در این افراد نیز کاهش چشمگیری می یابد.

- رژیم درمانی  بعد از جراحی:
• در هفته اول بعد از عمل جراحی مایعات صاف شده که شامل آب، آبگوشت فاقد چربی و … است.
• از هفته دوم بعد از عمل رژیم غذایی مایع کامل و دارای پروتئین شروع می‌شود.
• از هفته سوم غذاهای نرم و به شکل پوره که شامل سوپ، تخم مرغ نیمرو و پنیر است.
• از هفته چهارم غذاهای نرم با مصرف مرغ آب‌پز، ماهی، غلات و پوره سیب‌زمینی توصیه می‌شود.
• از هفته پنجم به بعد زمان شروع مصرف غذاهای معمول و خانگی ولی در حجم و مقادیر کم و با فاصله یک روزه است.
سایر نکات مهم درباره رژیم درمانی بعد از جراحی شامل:
- خوب جویدن و غذا خوردن به آرامی لازم است.
- خوردن 3 وعده غذایی کوچک در روز الزامی است.
- در صورت نیاز خوردن مواد غذایی متراکم و حاوی مواد مغذی کوچک به عنوان یک میان وعده توصیه می‌شود.
- مصرف پروتئین کافی به همراه سبزیجات و میوه‌جات نباید فراموش شود.
همچنین این افرادنیازمند مصرف دائمی بخشی از مکمل ها برای تامین نیاز های خود از مواد مغذی هستند.

- فواید:
برای افراد با بیماری های زمینه ای یا بسیار چاق، سایر جراحی های چاقی می توانند بسیار پر خطر باشند. در این دسته از افراد این جراحی می تواند به عنوان یک جراحی ساده مسیر کاهش وزن را برای آنها بی خطر کند. به دلیل عدم تاثیر پذیری روده ها در جراحی اسلیو، چگونگی جذب و دریافت مواد مغذی تحت تاثیر قرار نمی گیرد و شما در خطر کمتری برای کاهش دریافت مواد مغذی قرار میگیرید.

- مضرات:
در این جراحی که یک عمل برگشت ناپذیر است، به دلیل جدید بودن فرآیند، خطرات، فواید و عوارض هنوز مورد ارزیابی قرار نگرفته است.

- خطرات:
خطرات رایج شامل لخته خون، عفونت و نشت از محل باریک شدن معده، می شود. بیشترین عوارض معمولاً در چند روز اول بعد از عمل جراحی رخ می‌دهد. خطر مرگ پس از عمل جراحی اسلیو معده کم است. نگران‌کننده‌ترین عارضه عمل جراحی اسلیو معده نشت از محل بخیه است که می‌تواند در طول یا بعد از عمل جراحی رخ دهد. ولی عارضه‌ی نشت معمولاً در طول ماه اول بعد از عمل جراحی رخ می‌دهد که می‌تواند به علت خوردن غذاهای نامناسب باعث آسیب بافت معده و عدم ترمیم مناسب آن شود.

3- بالون گذاری در معده:
بالون داخل معدی نوعی از جراحی های محدود کننده کاهش وزن است که در آن یک بادکنک یا بالن از راه دهان وارد معده می شود. با قرارگیری این بالن در معده،  آن را با محلول آب نمک (سالین) پر می کنند و با اینکار فرد احساس سیری می کند و گرسنگی در فرد سرکوب می شود. این جراحی در افرادی که جراحی های لاغری، مشکلات روده ای یا کبدی دارند مناسب نیست. لاغری با بالون معده برای افرادی که با کمک رژیم غذایی و فعالیت بدنی موفق به کاهش وزن نشده‌اند و فعلاً قصد اعمال جراحی سنگین کاهش وزن را ندارند، یک گزینه‌ی بسیار عالی محسوب می‌شود. این روش نیز همانند سایر روش‌های کاهش وزن مستلزم تعهد به یک سبک زندگی سالم است. برای نتیجه گرفتن طولانی مدت از بالون معده تغییرات سالم دائمی در مواد غذایی دریافتی و همچنین انجام ورزش منظم نیاز است.

بالون معده می‌تواند به فرد احساس سیری کاذب و سریع‌تر از حد معمول دهد و این بدان معناست که فرد کمتر غذا می‌خورد. از دیگر مزایای آن تغییر در سطح هورمون‌های اشتها و کند کردن مدت زمان تخلیه معده است. مقدار وزنی که طی مدت داشتن بالون درون معده کاهش می‌یابد تا حد زیادی به سبک زندگی فرد در این دوران بستگی دارد. از دست دادن حدود 10 تا 15 درصد از وزن بدن در طول شش ماه پس از قرار دادن بالون داخل معده یک نتیجه‌ی معمولی است. انتظار می‌رود تا فرد با این روش طی شش ماه بتواند حدود 30 درصد از وزن خود را کاهش دهد. از دیگر نتایج این اقدام بهبود نسبی بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت و اختلالات مربوط به قلب است.
معمولاً بالون‌های داخل معده پس از شش ماه با کمک آندوسکوپی خارج می‌شوند، زیرا باقی ماندن طولانی مدت‌تر آن‌ باعث آسیب به بافت معده یا تخریب خود بالون خواهد شد. خارج کردن بالون به سادگی و با کمک آندوسکوپی و سرپایی انجام خواهد شد و فرد طی یک ساعت ترخیص می‌شود.

- رژیم درمانی:
• پس از اتمام بالون گذاری معده، فرد می‌تواند حدود شش ساعت پس از عمل تغذیه خود را با مایعات کم شروع کند.
• در چند روز ابتدایی سرم‌درمانی و داروهای تقویتی تجویز می‌شود تا بدن فرد تضعیف نشود.
• رژیم غذایی مایعات را باید تا یک هفته ادامه داد و از هفته دوم خوردن غذاهای نرم را شروع کرد. احتمالاً فرد پس از سه هفته می‌تواند به طور منظم به غذا خوردن عادی خود بازگردد.
• الزام پیگیری‌های منظم پزشکی و ویزیت‌های تغذیه و مشاوره از اقدامات بعد از گذاشتن بالون معده است.
• به فرد توصیه می‌شود تا به پهلو چپ دراز بکشد، سر بالاتر از سطح بدن باشد و از دراز کشیدن بلافاصله بعد از تغذیه خودداری کند.
• مصرف مایعات فراوان ولی با فاصله‌گذاری از زمان صرف غذا را فراموش نکند.
• باید در نوع مواد غذایی مصرفی خود به خصوص بدون تیغ بودن گوشت مرغ و ماهی دقت کند. مصرف حداقل یک وعده گوشت روزانه لازم است.
• باید از نوشیدن مایعات گازدار و حاوی کافئین پرهیز شود.
• مصرف مواد غذایی چرب و شیرین را محدود کند.
• سرعت غذا خوردن خود را کاهش دهد.
• سه وعده غذایی اصلی و دو میان وعده داشته باشد.
• مصرف میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی خود قرار دهد.

- فواید:
در این روش جراحی به روش باز و بستری شدن در بیمارستان وجود ندارد. این بالن موقتی است و برای مدت شش ماه در محل خود باقی می ماند که هر فرد می تواند در این زمان حدود ده درصد از اضافه وزن خود را از دست بدهد. 

- مضرات:
درد شکمی، تهوع و استفراغ در روزهای ابتدایی قرارگیری بالن محتمل است.

- خطرات:
FDA در سال 2017 پنج مرگ مرتبط با این روش لاغری را به دلایلی مثل سوراخ شدن معده یا مری یا انسداد روده ثبت کرد. این آژانس همچنین گزارش های متعددی از تورم بیش از حد بالن با هوا یا مایع، و پانکراتیت حاد ناشی از فشار بادکنک بر روی اندام های اطراف دریافت کرده است. 
به طور کلی افراد برای انتخاب روش صحیح جراحی نیازمند مشاوره با پزشک و بررسی تمام جوانب درمانی و بهداشتی هستند. در برخی موارد پزشکان با توجه به بیماری های زمینه ای و میزان اضافه وزن فرد، روش درمانی متفاوتی را در پیش بگیرند که مخلوطی از یک یا چند روش درمانی باشند.