ارزیابی اثرات مصرف زنجبیل در بیماری کرونا ویروس 2019

بیماری کرونا ویروس 2019 (Covid 19) یا سندرم حاد تنفسی شدید، در حال حاضر بـه یک معضل بهداشتی در تمام دنیا تبدیل شده است. این بیماری، در اواخر سال 2019 در ووهان چین ظاهر شد و به دلیل قدرت سرایت بالای آن در سایر کشورها گسترش یافت و منجر به ایجاد پاندمی خطرناکی شد. تا اواسط مرداد سال 1400، بیش از 207 میلیون نفر، به این بیماری مبتلا شده و متاسفانه از این میان بیش از 4 میلیون نفر فوت کرده‌اند. علاوه بر این، شیوع این ویروس خسارات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی زیادی بر کشورهای مختلف بر جای گذاشته است. 

با توجه به قدمت گیاهان دارویی در تامین داروی بشر و سابقه درخشان استفاده از این گونه ها در درمان بسیاری از بیماری ها، بهره جستن از این منابع ارزشمند، جهت دستیابی به داروی کمکی موثر، با ایمنی بالا، عوارض جانبی قابل تحمل و قیمت مناسب، منطقی به نظر می رسد. در این میان گیاه زنجبیل (Zingiber Officinale) با توجه به اثرات بیولوژیکی متعدد از جمله فعالیت ضد التهابی، ضد ویروسی و ضد انعقادی و همچنین با قابلیت بازکنندگی برونش‌ها و تنظیم سیستم ایمنی می تواند به عنوان کاندیدی مناسب مطرح باشد.

اثرات ضد التهابی 
ترکیبات موجود در زنجبیل از طریق مهار آنزیم های موثر در ایجاد التهاب مانند سیکلواکسیژناز و لیپواکسیژناز و به دنبال آن کاهش سنتز پروستاگلاندین ها و لکوترین ها و همچنین مهار بیان ژن های کد کننده ی سیتوکاین ها و کموکاین ها در کاهش التهاب، درد و تب نقش دارند. ترکیبات موثره ی این گیاه، دارای اثراتی مشابه با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل دیکلوفناک، اما با عوارض کمتری می‌باشند.

اثرات باز کنندگی برونش ها
زنجبیل با دارا بودن اثرات ضد اسپاسم و برونکودیلاتوری، از گذشته در درمان بیماری های سیستم تنفسی از قبیل سرماخوردگی و آسم به کار می رفته است. ترکیبات موثره ی زنجبیل، مانند جینجرول و 6- شوگائول با اثرات ضد اسپاسمی و ضد التهابی قادر به شل کردن عضلات صاف و کاهش التهاب راه های هوایی می باشند. 

بیشتر بخوانید: گیاه زنجبیل با نام علمی Zingiber officinalis

فعالیت تعدیل سیستم ایمنی
زنجبیل با داشتن اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی در تنظیم فعالیت سیستم ایمنی نقش دارد. اگرچه التهاب حاد بخش مهمی از پاسخ ایمنی طبیعی است، اما التهاب مزمن، با آسیب به سیستم ایمنی بدن، شانس ابتلا به بیماری را افزایش می دهد. از این رو، مصرف زنجبیل با داشتن اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، در حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن موثر هستند.

فعالیت ضد ویروسی
از گیاه زنجبیل اثرات ضد ویروسی و افزایش پاسخ ایمنی در برابر ویروس سینسیتیال تنفسی انسان (HRSV) که در عفونت های تنفسی نقش دارد، گزارش شده است. همچنین ترکیبات حاوی گوگرد موجود در زنجبیل، در مهار گلیکوپروتئین های سطحی ویروس H1N1 (آنفولانزای A) که از طریق آن ها ویروس به سلول وارد می شود، اثرگذارند. علاوه بر اثرات زنجبیل بر روی ویروس های تنفسی، این گیاه بر مهار ویروس HCV (هپاتیت C) و برخی باکتری های گرم مثبت و منفی نیز موثر است. 

اثرات ضد انعقادی
همان طور که مستحضرید، ویروس کرونا می تواند منجر به ایجاد لخته ی خون در عروق گردد. یکی از مهم ترین علل این امر، نظریه ی طوفان سایتوکاینی ناشی از لنفوسیت های T است. به عبارتی پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی بدن جهت سرکوب عفونت ویروس کرونا، در این موضوع دخیل است. این طوفان سایتوکاینی سبب القای تولید آنزیم ترومبین می شود. این آنزیم در تبدیل فیبرینوژن محلول به فیبرین نامحلول و در پی آن ایجاد شبکه ی فیبرینی نقش دارد. اتصال پلاکت ها به شبکه ی فیبرینی به لخته شدن خون می انجامد. 
از طرف دیگر، آنزیم های التهابی سیکلواکسیژناز 1و 2 در تولید ترومبوکسان A2 نقش دارند و ترومبوکسان A2 سبب تجمع پلاکتی می شود و اتصال آن ها به شبکه ی فیبرینی شده و تشکیل لخته خون را تشدید می نماید. گیاهانی مانند زنجبیل با مهار آنزیم های سیکلواکسیژناز در جلوگیری از لخته شدن خون موثر است.

بررسی نتایج مطالعات مولکولی (Docking) بر روی ترکیبات موثره ی گیاه زنجبیل
در سال 2021، مطالعه مولکولی بر روی برخی گیاهان مطرح در طب سنتی آیورودا که در درمان تب های مسری کاربرد داشتند، صورت گرفت. نتایج این مطالعات نشان می دهد که برخی ترکیبات موجود در زنجبیل مانع اتصال اسپایک پروتئین سطح ویروس کووید 19 به گیرنده های (ACE-2) سلول های ریه میزبان شده و بدین ترتیب از بیماری زایی ویروس جلوگیری می کنند. از این رو استفاده از قطره بینی حاوی زنجبیل در افرادی که در محیط های پر خطر تردد دارند و یا در مبتلایان بدون علامت و یا با علائم خفیف ممکن است مفید باشد.

ارزیابی اثرات زنجبیل بر علائم بالینی بیماران مبتلا به Covid 19
آنالیز داده های حاصل از دو مطالعه ی بالینی بر روی افراد مبتلا به کرونا که در کنار درمان استاندارد بر اساس پروتکل های وزارت بهداشت، از فرآورده های حاوی زنجبیل با دوز 1000 میلی‌گرم، 3 بار در روز، به مدت 7 روز استفاده کرده اند، حاکی از این است که مصرف زنجبیل در کاهش علائم بالینی از جمله تب، سرفه خشک، خستگی و علائم گوارشی و همچنین در بهبود نتایج آزمایشگاهی ترومبوسیتوپنی (پلاکت کاهش یافته) و لنفوسیتوپنی (لنفوسیت کاهش یافته)، اثرات معنا داری داشته است.

در ادامه می توانید محصولات حاوی زنجبیل در داروکده را مشاهده نمایید :

زینتوما  گل دارو - ومیگان دینه - نازوفار نوتک فار - زین تیگو ایران داروک - جی روپ یاس دارو - کورکومکس هلث اید -

جینجر 0.834  شاری - قطره خوراکی زنجبیل زردبند

نتیجه گیری
با توجه به آنچه گفته شد، اثرات سودمند استفاده از مکمل های حاوی زنجبیل در کمک به روند بهبودی بیماران مبتلا به این بیماری قابل چشم پوشی نیست.