ناخن های سخنگو

ناخن‌ ها سلامت عمومی بدن را بازتاب می‌ دهند. خطوط سفید و یا صورتی و موج ها و برآمدگی های روی ناخن ممکن است نشانه وجود نوعی بیماری در بدن باشند. علائم بیماری های کبدی، ریوی و قلبی ممکن است روی ناخن ها نمایان گردند. بدن ما از میکروارگانیسم‌ های مختلفی تشکیل شده است که بعضی از آنها برای ما مفید هستند. این میکروارگانیسم‌ ها شامل باکتری‌ ها و قارچ‌ ها نیز می‌شوند. عفونت‌ های قارچی توسط گیاهان میکروسکوپی ایجاد می شوند که روی پوست ما و بافت‌ های مرده مو و ناخن‌ هایمان زندگی می‌کنند. 
پوست و ناخن های ما همواره با جریان مداوم آب و چربی تغذیه می شوند. هر چیزی را که ما دیده و لمس می کنیم (غیر از نور و الکتریسیته) شیمیایی است. افراط در شستن دست و یا استفاده از محلول های پاک کننده شیمیایی بدون دستکش می تواند به رطوبت و چربی مفید پوست و ناخن ها آسیب زده و آنها را از بین ببرد. به گفته یک عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران، ناخن ها زبان گویای برخی از بیماری ها هستند، بنابراین هر مشکلی که در سطح ناخن ایجاد می شود، می تواند هشداری برای ابتلا به یک بیماری خاص باشد. 

"به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران دکتر سید مهدی طبایی متخصص پوست و مو، با اعلام این مطلب گفت: ناخن‏ ها شکل دیگری از پوست هستند که از یک پروتئین مرده، شفاف و سخت به نام کراتین ساخته شده‏ اند. ناخن‏ ها از سلول‏ های زایای ناخن تولید می‏ شوند. این سلول‏ ها در قسمت ابتدایی ریشه ناخن قرار دارند و فعالیت آنها باعث ساختن ناخن می‏ شود بنابراین سلامت سلول‏ های زایای کراتین، آسیب ندیدن و رسیدن مواد غذایی کافی به آنها مهمترین عوامل برای داشتن ناخن‏ هایی سالم و زیباست. اما هر عاملی که موجب اختلال در تولید سلول‏ های زایا شود، قطعا مشکلات ناخن را فراهم خواهد کرد. مشکلات ناخن به خصوص در بین خانم ‏ها دیده می شود که در اینجا به شایع ترین آنها اشاره می‏ کنیم. 
وی افزود: بیماری‏ های ناخن به دو دسته کلی تقسیم ‏بندی می‏ شوند. دسته اول بیماری‏ هایی هستند که باعث تغییر در شکل ناخن می‏ شوند و دسته دوم بیماری‏ هایی هستند که تغییر رنگ ناخن‏ ها را به همراه دارند . هر کدام از این دو دسته، علل و عوامل مختلف و بیماری‏ های مختلفی را در خود جای می‏ دهند. اما از مهم ترین و شایع ترین مشکلات ناخن می توان به ایجاد شیارهای طولی و عرضی در ناخن، شکنندگی، گوشه کردن، گود شدن، ضخیم شدن ناخن اشاره کرد."

بیشتر بخوانید: جویدن ناخن و درمان آن

پارونیشیا (Paronychia)
عفونت‌ های مربوط به لایه‌های ناخن می‌ توانند توسط باکتری، قارچ و برخی ویروس‌ ها ایجاد شوند. لایه‌های پایه و جانب ناخن بعنوان یک مانع بین صفحه ناخن و بافت‌های کناری هستند. اگر پارگی یا شکنندگی در این مانع ایجاد شود، باکتری‌ها خیلی راحت نفوذ خواهند کرد. این نوع عفونت با درد، قرمز شدن، و تورم ناخن همراه است. افرادی که به مدت طولانی دستانشان در آب قرار می‌گیرد، ممکن است به این مشکل مبتلا شوند و این مشکل شدیداً مسری می‌باشد.

سودوموناس (Pseudomonas) 
عفونت باکتریایی ممکن است بین صفحه طبیعی ناخن و بستر ناخن یا بین پوشش ناخن مصنوعی و صفحه ناخن طبیعی ایجاد شود. افراد زیادی بر این باور هستند که تغییر رنگ سبز رنگ این نوع عفونت نوعی کپک است. اما در واقعیت، کپک پاتوژن انسانی نیست. این تغییر رنگ فقط یک محصول فرعی عفونت است و اساساً توسط ترکیبات آهن پدید می‌آید. سودوموناس در نواحی مرطوب ایجاد می‌شود؛ از بافت‌های مرده و باکتری‌های موجود در صفحه ناخن تغذیه کرده و رطوبت رشد آن را میسر می‌کند. تاثیرات بعدی این عفونت موجب می‌شود که صفحه ناخن تیره و نرم شود. 
هر چه این تغییر رنگ تیره‌تر باشد، باکتری‌ها عمیق‌تر به داخل لایه‌های ناخن نفوذ کرده‌اند. اگر باکتری‌ها به بین صفحه ناخن و بستر ناخن نفوذ کرده باشند، همین تغییر رنگ ایجاد خواهد شد و همچنین موجب می‌شود که صفحه ناخن از روی بستر آن بلند شود. عفونت قارچی یا مخمر که موجب اونیکومایکوزیس می‌شود، می‌تواند از طریق پارگی در لبه پایه یا لبه‌های جانبی ناخن ایجاد شود. این نوع عفونت با اونیکولیز (جدا شدن صفحه ناخن) شناخته می‌شود که بقایایی مشخص زیر صفحه ناخن ایجاد می‌کند. رنگ آن معمولاً سفید یا زرد رنگ است و ممکن است بافت و شکل ناخن را تغییر دهد. قارچ‌‌ها، پروتئین کراتین موجود در ناخن را می‌خورند. با پیشرفت این عفونت، بقایای ارگانیک زیر صفحه ناخن جمع شده و رنگ آن را تغییر می‌دهند. ارگانیسم‌های عفونی دیگر نیز ممکن است در این زمینه دخیل باشند و اگر تحت درمان قرار نگیرد، صفحه ناخن ممکن است از بستر آن جدا شده و بیفتد. 

عفونت قارچی ناخن (Tinea Unguis) 
با ضخیم شدن ناخن، بدشکل شدن آن و نهایتاً افتادن ناخن همراه است.

اونیکاتروفی (Onychatrophia)
یا در واقع همان تحلیل رفتن ناخن است که موجب می‌شود ناخن شفافیت و جلای خود را از دست داده، کوچکتر شده و گاهی‌اوقات به طور کامل بیفتد. آسیب دیدگی یا بیماری ممکن است موجب بروز این مشکل شود. 

اونیکوگریپوز (Onychogryposis)
ناخن‌های چنگالی شکل هستند که با ضخیم شدن صفحه ناخن شناخته می‌شوند و معمولاً درنتیجه تروما ایجاد می‌شوند. در این مشکل، صفحه ناخن به سمت داخل پیچ خورده و گاهی برای از بین بردن درد ناشی از آن نیاز به عمل جراحی خواهد بود. 

اونیکورکسی (Onychorrhexis) 
شکنندگی ناخن است که معمولاً به صورت عمودی جدا شده ، پوسته‌پوسته شده و خطوط طولی دارند. این اختلال و ناهنجاری می‌تواند ریشه وراثتی داشته یا درنتیجه استفاده از محلول‌های قوی در محل‌ کار یا خانه مثل موادشوینده ایجاد شود. با اینکه درمان با روغن و پارافین می‌تواند آب را دوباره به ناخن برگرداند اما بهتر است برای از بین بردن دائم مشکل، با پزشک نیز مشورت کنید.

Onychauxis
به ضخیم شدن بیش از حد ناخن گفته می‌شود که می‌تواند درنتیجه یک اختلال داخلی ایجاد شود.حتماً به پزشک مراجعه شود.

لکه‌های سفید یا لوکونیشیا (Leuconychia)
با ایجاد خطوط یا لکه‌های سفیدرنگ روی ناخن شناخته می‌شود و ممکن است با حباب‌های کوچک هوا که بر اثر تروما در زیر لایه‌های ناخن جمع می‌شوند، ایجاد شود. این مشکل ممکن است ارثی باشد و نیاز به هیچ درمانی نیست زیرا این لکه‌ها با بلند شدن ناخن از بین می‌روند.

خطوط بیو (Beau’s Lines) 
با ایجاد خطوط افقی از سلول‌های تیره و فرورفتگی‌های خطی روی ناخن شناخته می‌شود. این اختلال ممکن است در اثر تروما، بیماری، تغذیه بد و هر مشکل حاد متابولیک، شیمی‌درمانی یا سایر حوادث آسیب‌رسان ایجاد شود و نتیجه هر اختلال در ساخت پروتئین در ناخن می‌باشد. برای تشخیص حتماً به پزشک مراجعه شود. 

ناخن قاشقی شکل (Koilonychia) 
معمولاً در اثر کم‌خونی ناشی از فقر آهن ایجاد می‌شود. در این مشکل ناخن‌ها نازک شده، لبه‌های آن برجسته شده و ناخن حالت مقعر پیدا می‌کند. برای درمان حتماً به پزشک مراجعه شود.

خطوط تیره ناخنی (Melanonychia)
خطوطی عمودی هستند که به رنگ های خاکستری، قهوه ای یا سیاه دیده می شوند. در اثر افزایش فعالیت و یا تعداد سلول های رنگدانه ای ماتریکس ایجاد می شوند. در صورت مشاهده باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. 

پتریژیوم (Pterygium)
پیشرفتگی پوست به سمت صفحه ناخن است که درنتیجه تروما به ماتریکس ناخن بخاطر عمل جراحی یا بریدگی عمیق روی صفحه ناخن ایجاد می‌شود. پتریژیوم بخاطر پیشرفتگی بافت زخم، موجب از دست رفتن و افتادن صفحه ناخن می‌شود. برای پیشگیری از پیشرفتگی بافت زخم، از کورتیزون استفاده می‌شود. برای تشخیص و درمان حتماً به پزشک مراجعه شود. 
نکته: ناخنک یا پترژیوم چشم نیز وجود دارد. اگر دچار پتریژیوم هستید حتماً به پزشک مراجعه کنید. متخصصین ناخن قادر به درمان آن نیستند. 

پسوریازیس (Psoriasis)
پسوریازیس ناخن با موج‌دار شدن و ناهموار شدن ناخن همراه است که معمولاً با اگزما اشتباه گرفته می‌شود. پسوریازیس موجب خشک شدن، لایه‌لایه شدن و گاهی افتادن ناخن می‌شود. صفحه ناخن ممکن است از بستر آن جدا شده و قرمز، نارنجی یا قهوه‌ای رنگ با لکه‌های قرمز شود. برای تشخیص یا درمان به هیچ عنوان به سالن‌های زیبایی و متخصصین ناخن مراجعه نکنید. با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید.  

ناخن‌های آسیب‌دیده توسط MMA: MMA (متیل متاکریلات)
یک مونومر مایع است که با اینکه FDA آن را سمی و غیرقانونی اعلام کرده است، توسط برخی سالن‌های زیبایی برای آکریلیک کردن ناخن استفاده می‌شود. در این مشکل ناخن‌ها بسیار سخت شده و قابلیت انعطاف خود را از دست می‌دهند. 

ناخن‌های شکننده (Brittle Nails) 
با ایجاد جداشدگی طولی در لایه‌های ناخن شناخته می‌شود. در اکثر موارد، این مشکل نشان دهنده روند عادی بالا رفتن سن است. این مشکل می‌تواند در نتیجه تماس زیاد با آب، پاک کننده‌ها و حلال‌ها مثل مواد شوینده خانگی ایجاد شود. با بالا رفتن سن، حریان طبیعی روغن و آب در ناخن شدیداً کاهش می‌یابد. این روغن و آب همان چیزی است که لایه‌های ناخن را به هم می‌چسباند و قابلیت انعطاف را به ناخن می‌دهد. با مشاهده اولین نشانه‌های شکنندگی ناخن می‌توانید از روغن‌های مخصوص که حاوی روغن جوجوبا هستند و پس از آن از ویتامین E استفاده کنید.
ساختار مولکولی ویتامین E برای جذب شدن و نفوذ به داخل لایه‌های ناخن بسیار بزرگ است و بدون وجود روغن جوجوبا جذب نخواهد شد. پـرهیـز از تماس زیاد دست بـا آب، پـوشـیـدن دستـکـش‌های نـخـی نـازک در زیـر دستکش‌های پلاستیکی در هنگام کارهای روزانه، پرهیز از تماس دست‌ها با مواد شیمیایی مانند حلال های لاک، کوتاه نگه داشتن ناخن و استفاده مکرر از ترکیبات نـرم‌کننده و مرطوب‌کننده، می تواند بـه بهبود این وضعیت کمک کند. خطوط طولی نیز یکی دیگر از نشانه‌های بالا رفتن سن می‌باشد که البته به افراد پیر و سالخورده منحصر نمی‌شود. با بالا رفتن سن، روغن و رطوبت طبیعی موجود در ناخن‌های کاهش می‌یابد و خطوط طولی روی ناخن پدیدار می‌شوند. با استفاده دو بار در روز از روغن‌های حاوی جوجوبا و ویتامین E می‌توانید تاحدودی به بهبود این وضعیت کمک کنید.

خون مردگی (Hematoma) 
که در اثر وارد شدن ضربه به ناخن ایجاد می‌شود که موجب پارگی مویرگهای بستر ناخن می‌گردد. خون حاصل مابین صفحه ناخن و بستر آن به دام افتاده، خونمردگی (هماتوم) تشکیل می‌شود. هماتوم می تواند موجب جداشدن و افتادن ناخن شود. همچنین ممکن است موجب عفونت گردد، زیرا بافت هماتوم برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها مناسب است. جذب شدن خودبه خود هماتوم ممکن است مدتی طول بکشد و گاهی موجب تغییر شکل ناخن می شود.

سندرم پاتلا (Nail Patella Syndrome) 
یک اختلال ژنتیکی بسیار نادر است که با بدشکل شدن ناخن و اسکلت بدن همراه است و در حدود 2/2 از هر 100،000 نفر اتفاق می‌افتد. این مشکل به عنوان یک ویژگی اتوزومال غالب در افراد با گروه خونی ABO ایجاد می‌شود (اتوزومال غالب به این معنی است که برای ابتلا لازم است فقط یک کپی از ژن را به ارث ببرید). در مواردی که هیچ سابقه خانوادگی وجود ندارد، ممکن است در اثر جهش پراکنده ژن ایجاد شده باشد. خطر انتقال این مشکل از والدین به کودک، صرفنظر از جنسیت او، در هر بارداری 50% می‌باشد که دخترها معمولاً تا 10% بیشتر به این اختلال مبتلا می‌شوند.
 

مشکلات و ناهنجاری‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد تنها مشکلات موجود ناخن نیستند. ناخن مشکلات دیگری نیز دارد که مطمئناً توسط متخصص پوست و مو قابل تشخیص است. برخی از این اختلالات مسری هستند و برخی در نتیجه آسیب دیدگی و بیماری ایجاد می‌شوند. پزشکان ممکن است گاهی ناخن‌هایتان را به این علت معاینه کنند که بسیاری بیماری‌های با ایجاد تغییر در ناخن‌ها همراه است. هر گونه تغییر در ناخن می‌تواند مایه نگرانی باشد که برای تشخیص و درمان آن نباید به متخصصین ناخن در سالن‌های زیبایی مراجعه کنید. بهترین فرد برای کمک به بهبود وضعیت ناخن‌های شما پزشک متخصص پوست و مو می‌باشد.