واکسن آنفولانزا در کودکان

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• واکسن آنفلوانزا در کودکان چگونه اثر می کند؟

• مزایای تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

• بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

• بهترین نوع واکسن آنفولانزا برای کودکان 

• نحوه تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

• واکسن آنفولانزا برای نوزادان

• عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان

• عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان تا چند روز ادامه دارد؟

• آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان خطرناک است؟

• آیا امکان دارد کودکان بر اثر تزریق واکسن آنفولانزا به آنفولانزا مبتلا شوند؟

• قیمت واکسن آنفولانزا برای کودکان

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

بهترین راه برای محافظت از کودک شما در برابر بیماری آنفولانزا و عوارض جدی ناشی از آن، تزریق سالانه واکسن آنفولانزا برای کودکان است.

آنفلوانزا یک ویروس فصلی بسیار مُسری است که بر سیستم تنفسی تأثیر می گذارد و باعث عفونت بینی، گلو و ریه می گردد. این ویروس معمولاً در فصول سرد سال، در ایران از اوایل مهر ماه و همزمان با بازگشایی مدارس، شیوع پیدا می کند و سالانه افراد بسیاری را درگیر بیماری شدید و عوارض جانبی ناشی از آن می نماید.

کودکان خردسال آسیب پذیر‌تر هستند و بیش از سایرین در معرض خطر آنفولانزای شدید و عوارض جدی ناشی از آن قرار دارند.عوارض شدید آنفلوانزا در کودکان زیر دو سال و کودکانی که بیماری های زمینه ای مانند آسم و دیابت دارند، بیشتر دیده می شود. در این کودکان، آنفلوانزا می تواند منجر به عوارض ناخوشایندی مانند برونشیت، پنومونی، اختلال عملکرد مغز، سینوزیت، عفونت گوش و بدتر شدن مشکلات زمینه ای مثل بیماری قلبی یا آسم گردد. بر اساس شواهد موجود، کودکان خردسال بیشتر از هر گروه سنی دیگری به علت آنفولانزا در بیمارستان بستری می شوند و در برخی موارد، به دلیل عوارض جانبی آنفولانزا جان خود را از دست می دهند. تحقیقات نشان می دهد؛ تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان به میزان قابل توجهی خطر مرگ ناشی از آنفولانزا را هم در افراد سالم و هم کودکانی که به یک بیماری زمینه ای مبتلا هستند، کاهش می دهد. 

با توجه به اینکه کودکان می توانند به راحتی آنفولانزا بگیرند و آن را به دیگران منتقل کنند، تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان نه تنها از ابتلا آنها به آنفولانزا جلوگیری می کند، بلکه می تواند جلوی انتشار این بیماری در جامعه را نیز بگیرد. بر همین اساس، در بسیاری از کشور ها تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان زیر دو سال به صورت رایگان انجام می گیرد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالت متحده امریکا (CDC)، تزریق سالانه واکسن آنفولانزا را به همه نوزادان و اطفال بالای 6 ماه توصیه می کند.

آکادمی اطفال آمریکا نیز تزریق واکسن آنفولانزا از ? ماهگی تا سنین بزرگسالی را مجاز اعلام نموده است و تأکید می کند؛ برای محافظت از کودکان، اطرافیان نیز بهتر است هر سال واکسن آنفولانزا را دریافت کنند. اهمیت این مسئله در اطرافیان نوزادان شیرخوار کوچکتر از 6 ماه که مجاز به تزریق واکسن آنفولانزا نمی باشند، دو چندان می گردد. 

 

واکسن آنفلوانزا در کودکان چگونه اثر می کند؟

رایج ترین واکسن آنفولانزا کودکان از نوع ویروس غیرفعال می باشد. هنگامی که این واکسن به بدن تزریق می گردد، تعدادی ویروس آنفولانزای غیر فعال شده وارد بدن می شود. این ویروس ها قدرت بیماری زایی در بدن ندارند ولی با این وجود برای سیستم ایمنی بیگانه تلقی می شوند و باعث فعال شدن پاسخ ایمنی در بدن می گردند. فعال شدن پاسخ ایمنی باعث تولید و ترشح آنتی بادی های اختصاصی بر علیه ویروس آنفلوانزا در بدن می شود. این آنتی بادی هایی که بدن به دنبال دریافت واکسن در بدن می سازد، باعث ایجاد یک حافظه در بدن شده و احتمال ابتلا به آنفولانزا را کاهش می دهند. بدین شکل که در صورت ورود این ویروس به بدن، آنتی بادی های از پیش ساخته شده، به صورت اختصاصی ویروس آنفلوانزای بیماری زا را از بین می برند و از انتشار عفونت در بدن جلوگیری می کنند.

ایمنی حاصل واکسن آنفولانزا در کودکان، به طور معمول 2 الی 3 هفته پس از تزریق ایجاد می گردد و برای 6 الی 12 ماه در بدن باقی می ماند. به همین علت توصیه می شود هر سال واکسن آنفولانزا برای کودکان تمدید گردد.

یک علت دیگر برای تزریق سالانه واکسن آنفولانزا در اطفال، تغییرات و جهش های پی در پی ویروس آنفلوانزا است. به همین دلیل، هر سال کمپانی های تولید کننده واکسن آنفولانزا، رایج ترین سویه های ویروس آنفولانزا را شناسایی می کنند و واکسن ها را متناسب با آن ها تولید می نمایند. بنابراین واکسنی که سال گذشته تزریق نموده اید، نمی تواند امسال هم از شما در برابر بیماری آنفلوانزا محافظت کند. 

 

مزایای تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

- تزریق سالانه واکسن آنفولانزا برای کودکان، کمک می کند احتمال ابتلا به آنفولانزا و عوارض ناشی از آن، در تمام کودکان، اعم از کودکان سالم یا دارای بیماری زمینه ای کاهش پیدا کند.

- شواهد موجود نشان می دهد، دریافت واکسن آنفولانزا در کودکان، احتمال بستری شدن و مرگ و میر آن ها را به میزان چشمگیری کاهش می دهد.

- به گزارش آکادمی اطفال امریکا، کودکانی که واکسن آنفلوانزا دریافت می نمایند، در صورت ابتلا به آنفولانزا، علائم خفیف تر و عوارض کمتری را تجریه خواهند کرد. 

- واکسیناسیون سالانه کودکان با واکسن آنفولانزا، از شیوع و گسترش بیماری آنفولانزا در جامعه جلوگیری می کند. این امر می تواند به ایجاد ایمنی جمعی در جامعه کمک نماید.

- دریافت سالانه واکسن آنفولانزا در والدین و سایر افرادی که به میزان زیادی با کودکان سر و کار دارند نیز می تواند از انتشار این ویروس در بین کودکان جلوگیری کند.

بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

همانطور که می دانید، شیوع بیماری آنفولانزا در فصول سرد سال به بالاترین میزان خود می رسد. به همین خاطر، بهتر است پیش از شروع سرما، واکسن آنفولانزا برای کودکان تزریق شود. بدین ترتیب، بدن این فرصت را خواهد داشت تا پیش از شروع فصل سرما، آنتی بادی کافی بر علیه ویروس آنفولانزا بسازد.

در ایران شیوع علائم آنفلوانزا معمولاً از اوایل مهر آغاز می گردد و تا اردیبهشت ادامه پیدا می کند. بنابراین، بهترین زمان زدن واکسن آنفولانزا برای کودکان از 10 شهریور تا 10 آبان در نظر گرفته می شود.

با این حال، در صورتی که زمان طلایی برای تزریق واکسن آنفولانزا در اطفال را از دست داده اید، تزریق دیر هنگام آن حتی تا پایان آذر بهتر از عدم دریافت آن است. این مسئله به خصوص در کودکانی که دارای بیماری زمینه ای مانند آسم و آلرژی هستند و یا قصد سفر دارند، اهمیت بالاتری دارد. زیرا آنفولانزا می تواند تا پایان بهار در سراسر جهان فعال باشد.

بهترین نوع واکسن آنفولانزا برای کودکان 

برای پی بردن به اینکه بهترین واکسن آنفولانزا برای کودکان چه واکسنی است، بهتر است ابتدا با انواع واکسن آنفولانزا آشنا شوید.

واکسن های آنفلوانزا به دو دسته رایج واکسن های غیر فعال و واکسن های نوترکیب تقسیم بندی می شوند. 

- واکسن آنفولانزای غیرفعال

واکسن های آنفولانزای غیر فعال از رایج ترین واکسن های موجود در جهان هستند که اغلب ایمن بوده و برای تمام افراد بالای 6 ماه قابل استفاده هستند.

این واکسن ها در انواع سه یا چهار ظرفیتی موجود هستند. این اعداد تعداد سویه های ویروس آنفلوانزا هستند که واکسن می تواند در برابر آن ها ایمنی ایجاد کند. 

در بین واکسن های موجود در ایران، واکسن آنفولانزای فرانسوی واکسی گریپ (Vaxigrip) و اینفلوواک (Influvac) واکسن آنفولانزا هلندی برای کودکان توصیه می شود.

- واکسن آنفولانزای نوترکیب

واکسن های آنفلوانزای نوترکیب به کمک تکنولوژی جدید DNA نوترکیب تولید می شوند. در این فناوری با وارد کردن  توالی مشخصی از DNA، پروتئین هدف )معمولاً آنتی ژن های سطح ویروس( را تولید می کنند تا پاسخ ایمنی در برابر ویروس مورد نظر ایجاد گردد. حساسیت کمتر و پاسخ ایمنی قوی تر از مزایای واکسن های نوترکیب به شمار می روند. هنوز ایمنی این واکسن در افراد زیر 18 سال و دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است. 

واکسن آنفولانزا ایرانی فلوگارد در دسته واکسن های نوترکیب قرار دارد. با توجه به اینکه در رابطه با ایمنی واکسن آنفولانزا ایرانی برای کودکان اطلاعات کافی در دست نیست، این واکسن به افراد زیر 18 سال توصیه نمی شود.

 

نحوه تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

واکسن های آنفولانزای موجود در ایران معمولاً به صورت عضلانی و یا زیر جلدی عمیق تزریق می شوند.

محل تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان

- واکسن آنفولانزا برای کودکان زیر 3 سال (6 الی 35 ماه)، در قسمت کناری عضله ران و یا عضله دلتوئید بازو تزریق می شود.

- در کودکان بزرگتر از 3 سال و سایر بزرگسالان، عضله دلتوئید بازو بهترین محل تزریق برای واکسن آنفلوانزا است.

دوز واکسن آنفولانزا در کودکان 

- واکسن آنفولانزا در کودکان 9 تا 17 سال باید به مقدار 0.5 میلی لیتر و در یک نوبت تزریق شود.

- در اطفال 6 ماه تا 9 سال، در صورتی که تا کنون واکسن آنفلوانزا دریافت نکرده اند، باید مقدار 0.5 میلی لیتر از واکسن آنفولانزا کودکان دو نوبت تزریق شود. 

- دوز دوم واکسن آنفولانزا در کودکان 4 هفته بعد از دوز اول تزریق می شود.

نکته: در مواقعی که والدین در مورد واکسینه شدن فرزندشان در سال گذشته مطمئن نیستند، توصیه می شود دو نوبت واکسن تزریق گردد.

تزریق یک دوز واکسن آنفولانزا برای نوزاد 7 ماهه و بزرگتر که قبلاً یک نوبت این واکسن را دریافت کرده است، کافی است.

 

واکسن آنفولانزا برای نوزادان

نوزادان شیرخوار کمتر از 6 ماه، مجاز به دریافت هیچ نوعی از واکسن آنفلوانزا نمی باشند. نوزادان از جمله افرادی هستند که به میزان زیادی در خطر بیماری شدید و مشکلات ناشی از بیماری آنفولانزا قرار دارند. لذا به والدین، پرستاران و سایر مراقبین آن ها توصیه می شود برای محافظت از خودشان و این نوزادان، واکسن آنفولانزا دریافت نمایند.

 

عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان

بسیاری از والدین به دنبال پاسخ این سؤال هستند که آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان عوارض دارد؟

در واقع واکسن آنفولانزا مانند هر داروی دیگری می تواند عوارضی را در پی داشته باشد. ولی شدت این عوارض معمولاً خفیف بوده و لزوماً در تمام کودکانی که واکسن دریافت می کنند رخ نمی دهد.

عوارض جانبی شایع واکسن آنفولانزا در کودکان عبارتند از:

- سردرد و سرگیجه

- تهوع و استفراغ

- ضعف و بی حالی

- تب و تعریق

- کاهش اشتها

- تحریک پذیری

- احساس درد و کوفتگی در عضلات

- تورم، قرمزی و درد در محل تزریق

تب بعد از واکسن آنفولانزا در کودکان معمولاً شایع می باشد. در صورتی که تب بالا با اقدامات و داروهای روتین کنترل نشود، باید با حفظ خونسردی به مراکز درمانی مراجعه نمائید.

 

عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان تا چند روز ادامه دارد؟

عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان از زمان تزریق تا 3 روز می تواند ادامه داشته باشد. بر اساس گزارش های موجود، شدت عوارض جانبی بین 1 الی 3 روز به صورت خود به خود کاهش یافته و به تدریج از بین می رود.

 

آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان خطرناک است؟

خیر واکسن آنفولانزا کودکان که عموماً از نوع ویروس غیر فعال شده هستند، اغلب ایمن و بی خطر می باشد. 

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) پیش از تأیید واکسن آنفولانزا برای استفاده عمومی، ایمنی و اثربخشی آن را به دقت مورد ارزیابی قرار می دهد. به علاوه، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) نیز در کنار FDA به طور مداوم ایمنی واکسن های آنفولانزا را کنترل می کند.

لازم به ذکر است که در طول 50 سال گذشته، چند صد میلیون نفر در ایالات متحده واکسن آنفولانزا را با خیال راحت دریافت کرده اند.

 

آیا امکان دارد کودکان بر اثر تزریق واکسن آنفولانزا به آنفولانزا مبتلا شوند؟

خیر، هیچ یک از اجزای سازنده واکسن آنفولانزا باعث بیماری آنفولانزا نمی شوند.

 

قیمت واکسن آنفولانزا برای کودکان

قیمت واکسن آنفولانزا بر اساس نوع واکسن، کشور تولید کننده و فناوری تولید آن هر سال تغییر می کند. این واکسن ها اغلب از شهریور ماه هر سال با قیمت رسمی و مصوب در داروخانه های سراسر کشور در دسترس هستند.

 

نکته مهم

باید توجه داشت که واکسن آنفولانزا مانند سایر واکسن های موجود نمی تواند ایمنی 100% در تمام افراد ایجاد کند.

واکسن های آنفولانزای موجود برای کودکان، تنها می توانند در برابر سویه های رایج ایمنی ایجاد کنند. در نتیجه احتمال ابتلا به آنفولانزا با تزریق واکسن صفر نمی شود. ولی از ابتلا به گونه های خطرناک تر و بیماری شدیدتر جلوگیری می شود. 

در مورد واکسن آنفولانزا بیشتر بدانید

 

مقاله فوق با مطالعه مقالات به روز منتشر شده در پایگاه های علمی معتبر همچون PubMed، SCOPUS، Web of Science و مطالعه گایدلاین های به روز منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO)، مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های ایالت متحده امریکا (CDC) و انجمن اطفال امریکا توسط دکتر افروز محمدقلی بیکی، داروساز و دکترای تخصصی فارماکولوژی، تالیف و گردآوری شده‌ است.