چرا ریزش مو دارم

ریزش مو یک مسئله طبیعی است و هر فرد روزانه تعدادی از موهای خود را از دست می دهد. اما چنانچه ریزش مو از حد مشخصی فراتر برود فرد دچار کم پشتی مو و یا حتی طاسی می گردد. مو می تواند روی پوست همه قسمت های بدن به جز کف دست ها و کف پاها رشد کند. البته در بیشتر نقاط پوست این مو ها به قدری نازک و کوچک هستند که ممکن است دیده نشوند. 

مو از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده است. کراتین پروتئین است که در فولیکول یا پیاز مو ساخته می‌شود. فولیکول یا پیاز مو در لایه خارجی پوست قرار دارد. هنگامی که فولیکول سلول‌های جدید می سازد سلول های قدیمی تر به سمت خارج فولیکول رانده شده و از سطح پوست خارج می شوند به طور معمول موی سر حدود 6 اینچ در سال رشد می کند. تار مویی که دیده می شود در واقع یک رشته از تارهای کراتین مرده است.
 به طور متوسط حدود 100 هزار تا 150 هزار تار مو روی سر انسان قرار دارد. انسان روزانه ممکن است حدود 100 تار موی خود را از دست بدهد. بنابراین مشاهده تعدادی مو در روز روی برس یا شانه امری طبیعی محسوب می‌شود. هر فولیکول مو دارای سیکل عمر مشخصی است که این سیکل به عوامل مختلفی نظیر سن، بیماری ها و فاکتورهای گوناگون دیگری بستگی دارد. عمر فولیکول مو به سه فاز تقسیم بندی می شود که عبارتند از:

آناژن
این مرحله در واقع مرحله فعال سیکل رشد مو محسوب می‌شود. در فاز آناژن سلول‌های جدید به سرعت تقسیم شده و سلول های قدیمی را به سمت خارج هدایت می کنند. آناژن به طور متوسط حدود 2 تا 6 سال طول می‌کشد. فاز آناژن برای موهای بخش‌های مختلف بدن متفاوت است. مثلاً موهای پا آناژن کوتاهی داشته و حدود 30 تا نهایتاً 45 روز عمر می‌کنند و به همین دلیل است که اندازه موهای دست و پا از حد مشخصی بلندتر نمی شود. رشد موها فقط در فاز آناژن اتفاق می‌افتد.

 کاتاژن 
فاز کاتاژن مرحله ای است که مو در آن رشد نمی کند و در حال آماده شدن است تا جای خود را به موی جدید بدهد. فاز کاتاژن حدود 2 تا 3 هفته طول می‌کشد.

تلوژن
فاز تلوژن مرحله ای است که در آن موی تازه روییده شده موی قدیمی را به سمت خارج رانده و جایگزین آن می‌شود. مرحله تلوژن 2 تا 3 ماه به طول می‌انجامد. تلوژن برای موهای سر کوتاه تر است اما برای موهای ابرو و مژه طولانی تر است. معمولاً 70 تا 85 درصد موهای سر انسان در فاز آناژن و حدود 10 درصد در فاز تلوژن هستند. 

با توجه به مسائلی که عنوان شد ریزش مو تا تعداد مشخصی در روز کاملاً طبیعی است و جای نگرانی ندارد. اما چنانچه این تعداد بیش از حد نرمال باشد و یا ریزش مو ناگهانی ایجاد شود باید به آن رسیدگی شود.

ریزش مو یا آلوپسی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

- آلوپسی بازگشتی
این نوع ریزش یک وضعیت طبیعی است که با افزایش سن ایجاد شده و تار مو به تدریج نازک می شود. در این حالت تعداد زیادی از فولیکول های مو به فاز استراحت رفته و موها کمتر نازکتر و کوتاهتر می مانند.

 - ریزش موی آندروژنیک
ریزش موی آلوپسی آندروژنیک وضعیتی است که می تواند هم در مردان و هم در زنان ایجاد شود. نوع ریزش مو طاسی طرح مردانه نیز نامیده می‌شود. مردانی که دچار این نوع ریزش مو هستند ممکن است حتی از اوایل دهه 20 زندگی دچار این نوع ریزش شوند. خط رویش مو در این افراد به مرور عقب‌تر رفته و ناحیه کف سر آنها کم پشت و حتی بدون مو می شود. نوع زنانه این ریزش که به طاسی طرح زنانه شهرت دارد در سنین بالاتر مشاهده می شود و به ندرت قبل از دهه 40 زندگی دیده می شود. این نوع ریزش مو در زنان اغلب از اواخر دهه چهل شروع می شود. ریزش موی آندروژنیک در زنان باعث نازکی همه موها به خصوص در ناحیه کف سر می شود.

بیشتر بخوانید: ریزش مو در زنان

- آلوپسی آره آتا
 این نوع ریزش مو اغلب به طور ناگهانی ایجاد شده و باعث ریزش موی سکه ای می شود. آلوپسی آره آتا بیشتر در کودکان و جوانان مشاهده می شود. این نوع ریزش مو در 90 درصد موارد برگشت پذیر بوده و موها ظرف مدت حداکثر چند سال به طور کامل رویش پیدا می‌کنند و فقط در 10 درصد موارد ممکن است این نوع ریزش دائمی باشد.

- آلوپسی کامل 
این آلوپسی یا ریزش مو باعث ریزش موهای همه نواحی بدن از جمله سر، مژه ،ابرو، دست و پا می گردد.

- تریکوتیلومانیا
 این نوع ریزش مو در کودکان مشاهده می شود و یک اختلال روانی است که در آن فرد موهای خود را از ریشه می کند.

- تلوژن افلوویوم
 تلوژن افلوویوم در واقع نازک شدن مو های سر به دلیل تغییرات در سیکل رشد مو است. هنگامی که تعداد زیادی از تارهای مو به طور همزمان وارد فاز استراحت شوند این حالت باعث نازکی تارهای مو می شود.

- آلوپسی اسکار
آلوپسی اسکار باعث از دست دادن دائمی مو می شود. برخی از التهابات پوستی (مانند فولیکولیت سلولیت و آکنه) و برخی اختلالات پوستی (مانند بعضی از انواع لوپوس و لیکن پلان) باعث ایجاد اسکار هایی در پوست می شوند که قابلیت رشد مو را از بین می برد. استفاده زیاد از برس های حرارتی و بستن موها به صورت سفت و کشیده شده می تواند باعث از دست دادن دائمی مو شود.
 
دلایل ریزش مو چیست؟
پزشکان دقیقا نمی دانند که چرا برخی از فولیکول های مو دوره رشد کمتری نسبت به بقیه دارند. اما عوامل متعددی می توانند در ریزش مو دخیل باشند. برخی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علل ریزش مو عبارتند از:

 هورمون ها
 تغییرات هورمونی مانند سطح غیر نرمال آندروژن می‌تواند باعث ریزش مو شود. آندروژن هورمون مردانه ای است که به طور طبیعی در بدن مردان و زنان تولید می‌شود.

 ژنتیک 
ریزش مو طرح مردانه و زنانه که می‌تواند منجر به طاسی کامل در مردان و نازک شدن موها در زنان شود ممکن است به صورت ژنتیک به نسل بعدی منتقل شود.

 استرس، بیماری و زایمان
 استرس برخی از بیماری ها و زایمان می تواند باعث ریزش موقتی مو شود. کرم حلقه‌ای که نوعی انگل است و توسط نوعی عفونت قارچی ایجاد می شود  نیز می تواند منجر به ریزش مو گردد.

 داروها
 برخی داروها از جمله داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان به کار می‌روند، داروهای رقیق کننده خون، برخی داروهای کنترل فشار خون و قرص‌های ضدبارداری می‌توانند باعث ریزش مو و از دست دادن موقتی موها شوند.

 سوختگی جراحات و اشعه ایکس
جراحات، سوختگی ها و قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس می تواند باعث ریزش موقتی مو شود. در برخی موارد پس از بهبود جراحات و سوختگی موها مجدد رویش پیدا می‌کنند. اما چنانچه سوختگی و زخم باعث ایجاد اسکار شود ممکن است موها در آن منطقه دیگر رویش پیدا نکند.

 بیماری های خود ایمنی
 برخی از بیماری های خود ایمنی ممکن است باعث آلوپسی آره آتا شود. در این حالت سیستم ایمنی فرد به دلایل نامشخص بر عکس عمل کرده  روی فولیکول های مو تاثیر گذاشته و باعث از بین رفتن آنها می شود. در اغلب موارد آلوپسی آره آتا برگشت پذیر بوده و موها مجدد رویش پیدا می‌کنند. هر چند موهایی که در آن ناحیه می رویند ممکن است نرم تر و روشن تر از سایر موهای فرد باشند.

اعمال زیبایی و آرایشی
برخی اعمال مانند شامپو زدن مکرر به مو‌ها، رنگ کردن مداوم و دکلره کردن مو می‌تواند باعث صدمه به موها شده و آنها را نازک و شکننده کند. محکم بستن مو، استفاده زیاد از برس های حرارتی و سشوار باعث صدمه به موها و شکنندگی آنها می شود. البته اغلب این موارد باعث از دست دادن موقتی مو شده و پس از مدتی مجددا رویش پیدا می‌کند. اما گاهی اوقات این موارد باعث صدمه شدید به فولیکول‌های مو شده و منجر به از دست دادن دائمی موها می شود.

 اختلالات و بیماری ها 
اختلالات تیروئید، لوپوس، دیابت، کم خونی فقر آهن، اختلالات تغذیه ای، انواع دیگر کم‌خونی می‌تواند منجر به ریزش مو شود. اغلب اوقات وقتی این بیماری ها و اختلالات درمان شوند موها مجدد رویش پیدا می‌کند به جز مواردی که منجر به اسکار شوند مانند لوپوس و لیکن پلان.

 رژیم غذایی
 رژیم غذایی کم پروتئین و یا رژیم غذایی که در آن کالری به شدت محدود می شود ممکن است به طور موقت سبب ریزش مو گردد.