قوی ترین داروی گیاهی برای افزایش سروتونین

سروتونین که به عنوان "هورمون شادی" نیز شناخته می‌شود، نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو، خواب، اشتها و سلامت کلی روانی دارد. سطح پایین سروتونین می‌تواند به بروز علائمی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب منجر شود. از این رو، بهبود و افزایش سطح سروتونین برای افرادی که به دنبال تقویت سلامت روانی خود هستند، اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از روش‌های طبیعی و محبوب برای افزایش سطح سروتونین، استفاده از داروهای گیاهی است. در این مقاله، ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص راه‌های افزایش سروتونین، به بررسی داروهای گیاهی مؤثر در این زمینه پرداخته و در نهایت، قوی‌ترین سروتونین گیاهی را معرفی خواهیم نمود.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• سروتونین چیست؟
• راه‌های افزایش سروتونین
• داروهای گیاهی افزایش دهنده سروتونین
• قوی‌ترین داروی گیاهی برای افزایش سروتونین

مدت زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه

سروتونین چیست؟

سروتونین یا 5-هیدروکسی‌تریپتامین یک انتقال‌دهنده عصبی حیاتی و مولکول سیگنال‌دهنده شیمیایی است که در بدن، به ‌ویژه در مغز و دستگاه گوارش، تولید می‌شود. این ترکیب نقش کلیدی در تنظیم طیف وسیعی از عملکردهای حیاتی ایفا می‌کند.

سروتونین عمدتاً از آمینواسید تریپتوفان ساخته می‌شود و در تنظیم احساسات و عواطف تأثیر بسزایی دارد؛ به همین دلیل به هورمون شادی نیز معروف است. با این وجود، اثرات سروتونین فراتر از بهبود خلق‌وخو است و در تنظیم جنبه‌های دیگری از سلامت نیز نقش دارد، از جمله:

1. تنظیم خواب

سروتونین یکی از پیش‌سازهای اصلی ملاتونین است، هورمونی که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند.

2. کنترل اشتها و هضم غذا

سروتونین در روده نیز تولید می‌شود و به کنترل حرکات روده و تنظیم اشتها کمک می‌کند.

3. تنظیم دمای بدن و رفتار اجتماعی

سروتونین در فرآیند تنظیم دمای بدن و برخی رفتارهای اجتماعی نقش دارد.

سطح پایین سروتونین ممکن است به بروز علائمی مانند افسردگی، اضطراب، تحریک‌پذیری و حتی اختلالات خواب منجر شود. از این رو، تنظیم سطح سروتونین برای سلامت روان و رفاه عمومی اهمیت زیادی دارد.

راه‌های افزایش سروتونین

برای افزایش سطح این نوروترانسمیتر در بدن، روش‌های متعددی وجود دارد که شامل تغییرات سبک زندگی، استفاده از داروها، مکمل‌ها و ... است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این راه‌ها می‌پردازیم:

- ورزش منظم

 فعالیت‌های هوازی مانند دویدن، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا با افزایش سطح تریپتوفان در مغز به بالا بردن تولید سروتونین کمک می‌کنند. ورزش منجر به ترشح پروتئینی به نام فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) نیز می‌شود که رشد و حفظ نورون‌ها را تقویت کرده و به افزایش سطح سروتونین کمک می‌کند. انجام حداقل 30 دقیقه ورزش هوازی در روز تاثیرات مثبتی بر خلق‌وخو و سطح سروتونین دارد.
 

- نور خورشید

قرار گرفتن در معرض نور خورشید یکی از عوامل اصلی در تحریک تولید سروتونین است. نور طبیعی باعث فعال شدن گیرنده‌های نور در شبکیه چشم شده و با اثر بر روی غده پینه‌آل، به تولید سروتونین کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که 15 تا 20 دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند سطح سروتونین را افزایش دهد.
 

- مدیریت استرس

استرس مزمن می‌تواند بر میزان سروتونین تاثیر منفی بگذارد. تمرینات مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا و روش‌های دیگر مدیریت استرس می‌توانند باعث کاهش کورتیزول (هورمون استرس) شده و در نتیجه تعادل سروتونین را بهبود بخشند.
 

- خواب کافی و باکیفیت

کیفیت خواب تاثیر مستقیم بر سطح سروتونین و سلامت روانی دارد. کمبود خواب می‌تواند سطح سروتونین را کاهش دهد و خواب بی‌کیفیت نیز در تولید ملاتونین، هورمون تنظیم‌کننده خواب، اختلال ایجاد می‌کند. بنابراین، خواب کافی و منظم می‌تواند به حفظ و افزایش سطح سروتونین کمک نماید و سلامت روانی را بهبود بخشد.
 

- رژیم غذایی حاوی تریپتوفان

تریپتوفان یک آمینواسید ضروری است که پیش‌ساز سروتونین به شمار می‌رود. مواد غذایی حاوی تریپتوفان، مانند تخم‌مرغ، لبنیات، بوقلمون، ماهی، مرغ، دانه‌های روغنی، و آجیل‌ها، می‌توانند به افزایش سطح سروتونین کمک کنند. مصرف کربوهیدرات‌ها نیز می‌تواند جذب تریپتوفان را تسهیل کرده و باعث افزایش تولید سروتونین شود.
 

- مکمل‌های غذایی

مصرف مکمل‌هایی از جمله قرص تریپتوفان، ویتامین B6، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا-3، می‌توانند به افزایش تولید سروتونین کمک نمایند. تریپتوفان، به عنوان پیش‌ساز سروتونین، در حضور ویتامین B6 به 5-هیدروکسی‌تریپتوفان تبدیل می‌شود و سپس به سروتونین تغییر شکل می‌یابد. ویتامین B6 نقش کوفاکتور کلیدی در این مسیر دارد و در متابولیسم تریپتوفان به 5-هیدروکسی‌تریپتوفان حیاتی است. ویتامین D نیز با اثر بر گیرنده‌های سروتونین در سیستم عصبی مرکزی و محیطی به تنظیم خلق‌وخو و افزایش تولید سروتونین کمک می‌کند. علاوه بر این، اسیدهای چرب امگا-3، به‌ویژه DHA، در سلامت غشای سلولی و عملکرد بهینه نورون‌ها موثر هستند و از طریق بهبود سیگنال‌دهی عصبی و پشتیبانی از تولید سروتونین به تعادل شیمیایی مغز و ارتقاء سلامت روانی یاری می‌رسانند.
 

- دارو درمانی

 درمان دارویی برای افزایش سطح سروتونین عمدتا شامل استفاده از داروهایی است که به عنوان مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) عمل می‌کنند. این داروها مانع از بازجذب سریع سروتونین در سلول‌های عصبی مغز می‌شوند و به این ترتیب میزان این انتقال‌دهنده عصبی را در فضای بین نورون‌ها افزایش می‌دهند. افزایش سروتونین در سیناپس‌های مغزی به بهبود علائم افسردگی، اضطراب و دیگر اختلالات مرتبط با خلق‌وخو کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: تغذیه و افسردگی

علاوه بر موارد فوق، برخی داروهای گیاهی نیز می‌توانند به افزایش سطح سروتونین کمک نمایند. فرآورده‌های گیاهی به ‌عنوان گزینه‌های جایگزین برای داروهای شیمیایی مطرح هستند، زیرا اثرات ملایم‌تر و پایدارتری ارائه می‌دهند و معمولا با خطرات کمتری همراهند. در ادامه، به بررسی چند چند نمونه از این گیاهان و تاثیرات آنها بر افزایش سطح سروتونین می‌پردازیم.

داروهای گیاهی افزایش دهنده سروتونین

1- علف چای 

علف چای یا گل راعی (Hypericum perforatum) گیاهی است که می‌تواند با اثرگذاری بر مسیرهای بیوشیمیایی مغز، سطح سروتونین و دیگر نوروترانسمیترهای کلیدی نظیر نوراپی‌نفرین و دوپامین را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه به بهبود خلق‌وخو کمک کند.

علف چای حاوی ترکیبات فعالی به نام‌ هایپریسین و هایپرفورین است که اثرات ضد افسردگی دارند. هایپرفورین به عنوان یک مهارکننده بازجذب سروتونین عمل می‌کند و با کاهش بازجذب این انتقال‌دهنده عصبی، غلظت سروتونین را در سیناپس‌های مغزی افزایش می‌دهد. 

همچنین، هایپریسین در علف چای اثرات ضد افسردگی دارد، اما مکانیسم آن بیشتر به خواص ضد اضطرابی و تاثیرات مثبت بر سیستم گابا مرتبط است. این ترکیبات با اثر بر سیستم‌های مختلف مغزی، می‌توانند علائم افسردگی و اضطراب را کاهش دهند که این ویژگی‌ها موجب شده است علف چای به عنوان یک درمان طبیعی برای افسردگی‌های خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار گیرد.

2- زعفران

زعفران (Crocus sativus) به عنوان گیاهی با خواص ارزشمند، از دیرباز در طب سنتی و مکمل‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که زعفران حاوی ترکیبات فعال بیولوژیکی مانند کروسین و سافرانال است که در بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی نقش مهمی ایفا می‌کنند.

کروسین با مهار بازجذب سروتونین در مغز، سطح این انتقال‌دهنده عصبی را افزایش داده و از این طریق می‌تواند اثری مشابه داروهای ضد افسردگی ایجاد کند. زعفران به عنوان یک گزینه طبیعی و کم‌عارضه، در بهبود وضعیت روانی و خلقی افراد تاثیرگذار است.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف زعفران می‌تواند احساس شادی و انرژی را تقویت کرده و حتی سطح دوپامین، از دیگر انتقال‌دهنده‌های عصبی موثر در سیستم پاداش مغز را افزایش دهد.

3- گل سرخ

گل سرخ یا گل محمدی (Rosa damascena) دارای خواص متعددی برای سلامتی است و با دارا بودن ترکیبات معطر مانند ژرانیول و سیترال، از طریق تحریک آزادسازی سروتونین و دوپامین، به بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کند.

در یک مطالعه، اثرات آرام‌بخش و کاهش‌دهنده‌ی اضطراب این گیاه در زنان یائسه مورد بررسی قرار گرفت که نشان داد مصرف روزانه‌ی کپسول‌های خشک‌شده‌ی گل سرخ به‌طور قابل‌توجهی اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد.

همچنین، بررسی دیگری نشان داد که عصاره‌ی گل سرخ از طریق خواص آنتی‌اکسیدانی خود می‌تواند به بهبود وضعیت حافظه و کاهش اثرات تخریبی بر مغز کمک کند که این اثرات احتمالا به دلیل محافظت از سلول‌های مغزی در برابر استرس اکسیداتیو است.

4- بادرنجبویه

مطالعات نشان می‌دهند که گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis) با تنظیم سیستم سروتونرژیک و سایر مکانیسم‌های عصبی، اثرات مثبتی بر بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی دارد. 

در یک مطالعه حیوانی، عصاره بادرنجبویه تاثیری مشابه داروهای ضدافسردگی نشان داد و به کاهش رفتارهای افسرده‌وار در موش‌ها منجر گشت؛ احتمال می‌رود که این اثر به دلیل افزایش فعالیت سروتونین در مغز باشد. 

در مطالعه دیگری روی انسان‌ها، مصرف دوزهای مختلف بادرنجبویه باعث کاهش اضطراب و ایجاد احساس آرامش شده است. این اثرات آرام‌بخش به واسطه تنظیم گیرنده‌های عصبی و تعدیل سروتونین و سایر نوروترنسمیترها اعمال می‌شود.

5- اسطوخودوس 

مطالعات حاکی از آن است که اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) با تاثیر بر سیستم سروتونرژیک می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود خلق‌وخو کمک کند. 

تحقیقات بر روی حیوانات نشان داده است که استنشاق اسانس اسطوخودوس باعث افزایش سطح سروتونین در مغز می‌شود که با کاهش اضطراب و بهبود رفتارهای مرتبط با افسردگی همراه است.

همچنین، ترکیبات موجود در اسانس اسطوخودوس، به‌ویژه لینالول و لینالیل استات، قابلیت مهار بازجذب سروتونین را دارند که مکانیسم مشابهی با داروهای ضدافسردگی نشان می‌دهد. این تاثیرات به ‌ویژه در شرایط استرس و اضطراب مشاهده شده است.

بیشتر بخوانید: داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور

قوی‌ترین داروی گیاهی برای افزایش سروتونین

امروزه انواع مختلفی از قرص‌های افزایش‌دهنده سروتونین با ترکیبات طبیعی و گیاهی در دسترس قرار گرفته‌اند که بدون عوارض جانبی مواد شیمیایی، به بهبود سطح سروتونین کمک می‌کنند. بنابراین، اگر به دنبال گزینه‌ای برای افزایش سطح سروتونین هستید، این محصولات طبیعی می‌توانند انتخاب مناسبی برای شما باشند. در ادامه، برخی از بهترین محصولات موجود در این زمینه را معرفی می‌نماییم.

1- پرفوران

پرفوران فرآورده حاوی 155 میلی‌گرم عصاره خشک گیاه علف چای یا هوفاریقون (Hypericum perforatum) است که مورد مصرف اصلی آن مقابله با افسردگی و کاهش اضطراب و بی‌قراری‌های عصبی است. همچنین این محصول اثرات مفیدی در بهبود اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) و کاهش علائم PMS از جمله تحریک پذیری، تنش، و نوسانات خلقی دارد. قرص پرفوران محصولی از شرکت گل دارو است و به صورت جعبه‌های 30 عددی (3 بلیستر 10 تایی) به بازار عرضه می‌گردد. 

2- کروسینا

کروسینا یک فرآورده طبیعی حاوی عصاره غنی شده از کروسین است که به منظور کمک به مواردی همچون درمان افسردگی، بهبود بیماری آلزایمر، پیشگیری و درمان التهاب شبکیه چشم در بیماران دیابتی و درمان ناتوانی جنسی در مردان و زنان کاربرد دارد. کروسینا محصولی از داروسازی سامی ساز است و به صورت جعبه‌های 30 عددی (3 بلیستر 10 تایی) به بازار عرضه می‌گردد.

3- قطره گل سرخ باریج

قطره گل سرخ باریج حاوی اسانس گل محمدی (Rosa damascena) استاندارد شده براساس حداقل 0.2 میلی گرم نرول در هر میلی لیتر است و جهت کمک به مواردی همچون بهبود علائم افسردگی، کاهش اضطراب و افزایش حس آرامش و بهبود عملکرد جنسی در زنان و مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول بدون الکل و فاقد گلوتن، لاکتوز و غیر تراریخته است و گیاه‌خواران نیز می‌توانند از فواید آن بهره‌مند شوند. 

سخن پایانی

بهبود سطح سروتونین برای ارتقای خلق‌وخو، کاهش استرس و تقویت سلامت روانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. گیاهانی همچون علف چای و زعفران با ترکیبات فعال بیولوژیکی و اثرات خاص خود می‌توانند در این زمینه مفید واقع ‌گردند. با این وجود، این گیاهان به ‌تنهایی جایگزینی برای درمان‌های تخصصی پزشکی نیستند و باید با دقت و آگاهی در کنار راهکارهای دیگر استفاده گردند. با مشورت فرد متخصص، می‌توان از فرآورده‌های سروتونین گیاهی به شکلی موثر و هماهنگ با نیازهای فردی بهره‌مند شد.

داروخانه آنلاین داروکده اولین و بزرگ‌ترین داروخانه اینترنتی در کشور، ارائه دهنده انواعی از فرآورده‌های آرام‌بخش، ضد اضطراب و ضد افسردگی است. داروکده با ارائه اطلاعات علمی و دقیق درباره هر محصول و فراهم کردن امکان مشاوره تخصصی، تلاش دارد تا انتخاب آگاهانه‌تری برای کاربران خود فراهم نماید. همچنین، تیم علمی داروکده با انتشار مقالات تخصصی در مجله داروکده و ارائه محتوای به‌روز و علمی، به افزایش دانش و ارتقای سلامت عمومی کمک کرده و کاربران را در مسیر انتخاب‌های هوشمندانه‌تر همراهی می‌نمایند.

امیدواریم مقاله "قوی ترین داروی گیاهی برای افزایش سروتونین" مورد توجه شما قرار گرفته باشد. لطفا دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.