مکمل فولیک اسید برای تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان یک اختلال هورمونی شایع در عصر حاضر است و همان طور که از نامش پیداست، زمانی اتفاق می افتد که تخمدان ها کم کار شده و عملکرد طبیعی خود را از دست می دهند. این اختلال به دلیل علائم و عوارضی که دارد، کیفیت زندگی زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. از سویی، به دلیل ماهیت چند علیتی این مشکل، شناسایی و به کار گیری راهکارهای مختلف درمانی، تغذیه ای و سبک زندگی به منظور مدیریت آن مفید به نظر می رسند.

در این میان، مولفه های مغذی نباید نادیده گرفته شوند. فولات یا ویتامین ب9 به واسطه نقش های بیولوژیکی متعدد اش در این راستا مورد توجه قرار گرفته است. لذا در این مقاله به خواص اسید فولیک برای تنبلی تخمدان پرداخته و برخی از بهترین مکمل های فولیک اسید را معرفی خواهیم کرد. 

فهرست مطالب

- تنبلی تخمدان چیست؟
- راهکارهای مدیریت تنبلی تخمدان
- خواص فولیک اسید برای تنبلی تخمدان
- انواع قرص فولیک اسید برای تنبلی تخمدان

مدت زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان با نام علمی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در سنین باروری است که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. PCOS سندرمی پیچیده و چندوجهی ناشی از عدم تعادل هورمونی می‌باشد؛ به این معنی که تخمدان‌ها هورمون‌ مردانه یا آندروژن‌ ها را بیش از مقدار طبیعی تولید می کنند. این امر می‌تواند بر عملکرد طبیعی تخمدان‌ها تأثیر بگذارد، منجر به بروز علائم مختلف شده و در نهایت روند طبیعی تخمک‌گذاری را مختل نموده و به ناتوانی در بارداری منتهی گردد. 

در شرایط طبیعی، هر ماه طی چرخه قاعدگی تخمدان‌ها به طور منظم تخمک‌های بالغ را آزاد می‌کنند. در حالیکه در بانوان مبتلا به تنبلی تخمدان، تخمک‌ها معمولاً به درستی بالغ نشده و در نتیجه، تخمک‌گذاری یا به صورت نامنظم انجام می‌شود یا اصلاً رخ نمی‌دهد. در این وضعیت، تعداد زیادی از فولیکول‌های نابالغ در تخمدان باقی مانده و به شکل کیست‌های کوچک ظاهر می شوند که باعث بزرگی تخمدان‌ها و عدم توانایی آن ها در آزادسازی تخمک های سالم می گردند. 

علائم تنبلی تخمدان

علائم تنبلی تخمدان در عین تنوع و گستردگی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از رایج‌ترین علائم این اختلال شامل موارد زیر است:

• قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی به عنوان یکی از نشانه‌های اصلی PCOS
• هیرسوتیسم یا رشد غیر طبیعی موهای زائد در نواحی مثل صورت، چانه، سینه و پشت
• افزایش چربی پوست و بروز آکنه
• اختلالات متابولیکی نظیر مقاومت به انسولین و چاقی
• نازکی و ریزش مو به ویژه ریزش با الگوی مردانه

عوارض بلندمدت تنبلی تخمدان

علاوه بر علائم فوق، عدم مدیریت به موقع سندروم تخمدان پلی کیستیک منجر به مشکلات و عوارض جدی‌تری در طولانی مدت می شود که برخی از آن ها عبارتند از:

• مشکلات باروری: به دلیل اختلال در تخمک‌گذاری، زنان مبتلا به PCOS ممکن است با مشکلات باروری و ناباروری مواجه شوند. در حقیقت، این اختلال یکی از شایع‌ترین دلایل ناباروری در زنان است.

• دیابت نوع ۲ و مقاومت به انسولین: بسیاری از زنان مبتلا به PCOS دچار مقاومت به انسولین هستند که می‌تواند زمینه ساز دیابت نوع ۲ شود.

• بیماری‌های قلبی و عروقی: زنان مبتلا به این سندرم در معرض خطر بالاتری برای بیماری‌های قلبی قرار دارند زیرا افزایش چربی خون، فشار خون و چاقی همگی با خطر بیماری‌های قلبی در ارتباط هستند.

• اختلالات روانی: بر اساس مطالعات، زنان مبتلا به PCOS بیشتر در معرض افسردگی، اضطراب و مشکلات روانی مانند اختلالات خوردن قرار دارند.

راهکارهای مدیریت تنبلی تخمدان

درمان تنبلی تخمدان نیازمند یک رویکرد چندجانبه برای تغییر در سبک زندگی است که خود شامل پیروی از تغذیه مناسب، داشتن فعالیت بدنی، مدیریت استرس و... می شود. مجموعه این اقدامات در کنار استفاده از برخی مکمل های تقویت کننده تخمدان و دارودرمانی تحت نظر پزشک می‌توانند به کنترل علائم، بهبود تخمک‌گذاری و کاهش عوارض بلندمدت این اختلال کمک کنند.

اصلاح سبک زندگی برای تنبلی تخمدان به مجموعه ای از عادات و رفتارهای سالم اشاره دارد و به جرئت می توان گفت که اصلی ترین بخش مدیریت این اختلال به شمار می آید.
 

- رژیم غذایی در تنبلی تخمدان

نقش تغذیه در مدیریت PCOS بسیار پررنگ است. از آن جا که بسیاری از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دچار مقاومت به انسولین هستند، رژیم غذایی می‌تواند به طور مستقیم بر علائم تأثیر بگذارد. ویژگی های رژیم PCOS شامل موارد زیر است:

• رژیم کم کربوهیدرات و با شاخص گلیسمی پایین مانند غلات کامل، سبزیجات، میوه‌ها و حبوبات برای کمک به کنترل قند خون و جلوگیری از افزایش ناگهانی انسولین می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها، بهبود تخمک‌گذاری و کاهش وزن کمک کند.

• مصرف پروتئین و چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، مغزها و دانه‌ها نقش مهمی در حفظ سیری، کاهش التهاب و تنظیم هورمونی دارد. 

• مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر می‌تواند به کاهش سطح انسولین و بهبود پروفایل چربی خون کمک کند. 

• دریافت مواد مغذی کلیدی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌های گروه به خصوص ب6، ب9 و ب12 و مواد معدنی مانند منیزیم و زینک می‌تواند در بهبود عملکرد تخمدان‌ها، کاهش التهاب و بهبود علائم مؤثر باشد.

- ورزش برای تنبلی تخمدان

ورزش منظم به ویژه تمرینات هوازی از عوامل کلیدی در مدیریت تنبلی تخمدان هستند. فعالیت بدنی از طریق بهبود حساسیت به انسولین و کاهش هایپرانسولینمی از تولید آندروژن‌های اضافی جلوگیری می کند و با ایجاد تعادل بین هورمون های مردانه و استروژن، در تخفیف عوارض نقش دارد. 
 

- کاهش استرس در تنبلی تخمدان

استرس مزمن با افزایش تولید کورتیزول و آندروژن‌ها ممکن است به ناپایداری در چرخه قاعدگی و بدتر شدن علائم PCOS منجر شود. برای مدیریت استرس، روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق و داشتن خواب کافی توصیه می‌شود. کاهش استرس نه تنها به تعادل هورمونی کمک می‌کند بلکه باعث بهبود کیفیت زندگی نیز می‌شود.
 

- پرهیز از مصرف ترکیبات آسیب رسان

مصرف بیش از حد کافئین و الکل می‌تواند سطح هورمون‌ها را به هم بزند و علائم PCOS را تشدید کند. استعمال دخانیات نیز به طور مستقیم سطح آندروژن‌ها را افزایش می‌دهد و اثرات منفی بر تنظیم هورمون‌ها دارد. لذا پرهیز از این ترکیبات از اجزای دیگر اصلاح سبک زندگی برای تنبلی تخمدان محسوب می شوند. 
 

- درمان های دارویی برای تنبلی تخمدان

در نهایت بسیاری از زنان مبتلا به PCOS برای مدیریت علائم خود به دارو درمانی نیاز پیدا می کنند که می بایست زیر نظر پزشک صورت گیرد. هر چند امروزه محصولات سلامت محور غیردارویی تحت عنوان مکمل های تقویت تخمدان با انواع فرآورده های گیاهی و مواد مغذی همچون فولیک اسید و اینوزیتول برای تنبلی تخمدان فرموله شده اند که تحقیقات در حوزه آن ها به طور مستمر ادامه داشته و به نظر می رسد بدون عوارض داروهای شیمیایی می توانند تا حدودی در مدیریت این مشکل کمک کننده باشند. 

خواص فولیک اسید برای تنبلی تخمدان

اسید فولیک یا ویتامین B9 یکی از ویتامین‌های حیاتی برای بدن است که در فرآیندهای بیوشیمیایی مهمی مانند سنتز و ترمیم DNA، تقسیم سلولی و سنتز پروتئین‌ها شرکت دارد. دکتر الهه عبدالهی، متخصص فارماکولوژی اطلاعات همه جانبه ای را در باب این ویتامین در مقاله ای با عنوان همه چیز درباره ویتامین B9 یا اسیدفولیک گردآوری کرده است. 

جدا از فواید ویتامین ب9، اهمیت این ویتامین در بهبود علائم تنبلی تخمدان در مطالعات متعدد مورد پژوهش قرار گرفته و تأثیرات چندگانه آن بر سلامت تخمدان‌ها، تنظیم متابولیسم و کاهش التهاب مشخص شده است. 

اسید فولیک در کاهش هموسیستئین خون موثر است. یکی از مکانیسم‌های کلیدی مشاهده شده برای اسید فولیک در بهبود PCOS، به کاهش سطح هموسیستئین اشاره دارد. هموسیستئین محصول جانبی متابولیسم واحد های تک کربنه است که افزایش سطح آن می‌تواند منجر به مشکلات عروقی، افزایش التهاب و اختلالات متابولیکی شود. علاوه بر این ها، سطح بالای هموسیستئین در زنان مبتلا به PCOS شایع می باشد. اسید فولیک به همراه ویتامین‌های ب6 و ب12 در چرخه متیلاسیون هموسیستئین را به متیونین تبدیل می‌کند و با کاهش آن، اثرات منفی ذکر شده را کاهش می دهد.

در ادامه به دو سوال رایج درباره اسید فولیک نیز پاسخ می دهیم:

- فولیک اسید برای تنظیم پریود خوبه؟

فولیک اسید به طور غیر مستقیم در تنظیم چرخه قاعدگی به ویژه در زنانی که دچار مشکلات هورمونی یا تنبلی تخمدان هستند، مفید است. همانطور که اشاره کردیم این ویتامین از طریق کاهش التهاب و تقویت سلامت سلولی به بهبود کیفیت تخمک‌ها و تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند و به نظر می رسد در بهبود پریودهای نامنظم نقش دارد. 
 

- آیا فولیک اسید باعث بارداری می شود؟

تحقیقات نشان داده‌اند اسید فولیک در بهبود متابولیسم کربوهیدرات نقش دارد و با تنظیم سطح انسولین و کاهش مقاومت به آن، می‌تواند به کاهش تولید هورمون های مردانه، تنظیم سطح هورمون‌های جنسی، تنظیم قاعدگی و بهبود تخمک‌گذاری کمک کند. در نتیجه همه این عوامل، مصرف اسید فولیک برای بانوانی که قصد بارداری دارند، اهمیت دارد و از فولیک اسید برای تقویت تخمدان و کمک به بارداری استفاده می شود. هر چند نمی توان آن را درمانی برای مشکلات باروری برشمرد.

انواع قرص فولیک اسید برای تنبلی تخمدان

همانطور که در قسمت قبلی اشاره کردیم، پژوهش های اخیر حاکی از فواید فولات در بهبود سندرم تخمدان پلی کیستیک بوده اند. بنابراین در شرایطی که منابع غذایی این ویتامین به صورت کامل دریافت نمی شود، یکی از گزینه های احتمالی در مدیریت PCOS می تواند مصرف مکمل فولیک اسید باشد. در این قسمت با برخی از بهترین مکمل های فولیک اسید برای تنبلی تخمدان آشنا خواهیم شد:
 

1. فولیک اسید 800 میکروگرم یوروویتال

فولیک اسید 800 یوروویتال، تحت لیسانس Euro OTC Pharma GmbH آلمان با پروانه ساخت شرکت حکیمان طب کار در ایران تولید می شود. این مکمل با فرموله کردن 800 میکروگرم اسید فولیک  دارای دوز نسبتا بالایی از اسید فولیک در شرایطی که نیاز به این ویتامین بالاست، کاربرد دارد.

2. کوالی فول

کوالی فول مکمل شرکت رازان فارمد ایرانیان، 600 میکروگرم فولات فعال در قالب 1200 میکروگرم 5-متیل تترا هیدروفولات گلوکزامین دارد که نسل چهارم فولات یا کواتر فولیک است و در حال حاضر در دسته با کیفیت ترین اشکال فعال ویتامین ب9 در مکمل ها قرار دارد. 

برای خرید قرص کوالی فول در مقایسه با مکمل های رایج اسید فولیک می بایست هزینه بیشتری پرداخت نمایید که علت آن مزیت های فرم فعال فولات آن است. برخی از این مزایا شامل موارد زیر هستند:

• فولات فعال جذب گوارشی سریع تر و آسان تری دارد.
• به طور موثرتری سطح سرمی فولات را بالا برده و ایفای نقش می کند.
• در کسانی که به دلیل نقص ژنتیکی امکان تبدیل اسید فولیک به فولات را ندارند، مفید است.
• احتمالا عوارض احتمالی فولیک اسید سرمی متابولیزه شده را ندارد.

3. روفولیک مکس

قرص روفولیک مکس یا Revofolic max، محصول شرکت هیلیا فارمد تهران دارای 1000 میکروگرم فولات به فرم Calcium-L-methylfolate است. این شکل نیز فعال بوده و در مقایسه با فولیک اسید که فرم صناعی متداول آن است، زیست فراهمی بالاتر دارد. مزیت دیگر روفولیک مکس استفاده از 50 میکروگرم ویتامین ب12 در فرمولاسیون آن است؛ چرا که مطالعات بالینی حاکی از اثرات سینرژیست استفاده از اسید فولیک در کنار سایر ویتامین‌های گروه B مانند B6 و B12 بر بهبود علائم PCOS هستند. 

4. فولیمکس

فولیمکس تحت امتیاز شرکت آلتون PPG انگلستان با پروانه شرکت پارس گیتا دارو در ایران، به فرم دارویی قطره و دارای 400 میکروگرم اسید فولیک در هر 1 میلی لیتر است. قطره فولیمکس برای بانوانی که تمایل به مصرف قرص ندارند، انتخاب خوبی بوده و مزیت دیگر آن برخورداری از فرمولاسیون فاقد گلوتن، تخم مرغ، الکل و رنگ مصنوعی است. 

در پایان اینکه، به دلیل وجود دوزها و فرم های متنوع فولیک اسید در بازار، بهترین قرص فولیک اسید می بایست با در نظر گرفتن شرایط بانوان مبتلا به PCOS، سایر مکمل های دریافتی و میزان نیاز ایشان تعیین شود و در این زمینه مشاوره با یک متخصص در مقایسه با استفاده خودسرانه، همواره ارجح خواهد بود.

کلام آخر

سندرم تخمدان پلی کیستیک با مجموعه ای از نشانه های درگیر کننده، رایج ترین اختلال هورمونی قرن حاضر به شمار می آید و علائم مشخص و عوارض ناخواسته ای را در پی دارد که می تواند بر سلامت عمومی بانوان در سال های بعدی زندگی اثرات نامطلوبی بر جای بگذارد. پس بی دلیل نیست که محققان پیوسته در جستجوی یافتن راه حلی برای مدیریت و بهبود علائم آن هستند. یکی از حوزه های اصلی پژوهش، یافتن مواد مغذی و دوز موثره آن ها برای بهبودی تنبلی تخمدان می باشد. اسید فولیک به دلیل نقش های بیولوژیک کلیدی که در سلامت سلولی ایفا می کند، توجه ها را به خود جلب کرده است و به نظر می رسد تا حدودی در زمینه ثمربخش باشد. هر چند پژوهش ها همچنان ادامه دارد.

مجله علمی داروکده به عنوان جدایی ناپذیر و مهم از داروخانه آنلاین داروکده، پیوسته در حال گردآوری آخرین یافته های علمی در حیطه های مختلف سلامت است و این مقاله به عنوان بخشی از این بانک اطلاعاتی گسترده، در نظر داشت پیرامون فواید اسید فولیک و تنبلی تخمدان بحث کرده و برخی از بهترین محصولات فولیک اسید را به کاربران عزیز معرفی نماید. 

بدین ترتیب، در صورت داشتن هر گونه سوال یا پیشنهاد در خصوص مکمل های فولیک اسید و مزایای آن ها، می توانید در قسمت پرسش و پاسخ این مقاله مطرح نمایید تا تیم علمی داروکده در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند.