درمان لک با ترانگزامیک اسید برای اولین بار در ایران

لک را می توان تغییر رنگ بخشی از پوست نسبت به اطراف آن تعریف کرد. این تغییر رنگ می تواند به صورت کم رنگ تر شدن و یا پر رنگ تر شدن رنگ پوست نسبت به پوست اطراف ظاهر گردد.

از آنجا که وجود لک های تیره بر روی پوست افراد شایع تر می باشد و اغلب آنها به دنبال "بهترین کرم ضد لک" یا "کرم ضد لک قوی"می باشند، بر آن شدیم که در این مقاله از مجله داروکده به بررسی لک های تیره بپردازیم و اثر ترکیب ترانگزامیک اسید بر این نوع لک ها را بررسی نماییم.

برای درک بهتر موضوع ابتدا باید بدانیم که رنگ پوست از کجا می آید و چرا افراد رنگ های پوست متفاوتی دارند.

سلول هایی در پوست وجود دارند که "ملانوسیت ها" نام دارند. این سلول ها وظیفه تولید رنگدانه پوست یا همان ملانین را بر عهده دارند. میزان ملانین تولید شده توسط این سلول ها، تعیین کننده رنگ طبیعی پوست افراد است که عمدتا به ژنتیک آنها وابسته است. هر چند که ملانوسیت ها، تحت تاثیر عوامل محیطی مانند اشعه فرابنفش (UV)، تغییرات هورمونی، التهاب، زخم، اگزما، برخی از بیماری های زمینه ای و داروها نیز می تواند تحریک شده و ملانین بیشتری تولید کنند که این امر می تواند منجر به تیره تر شدن رنگ پوست و یا حتی ایجاد لک گردد.

لک ها بر اساس شکل و عامل ایجاد کننده انواع مختلفی دارند. شایع ترین انواع لک شامل، لک های ناشی از نور آفتاب (لنتیژن)، لک های پس از التهاب (Postinflamatory hyperpigmentation)، کک و مک و ملاسما می باشد.

البته به یاد داشته باشید که برخی عوامل قارچی و باکتریایی و بیماری های زمینه ای نیز می توانند سبب ایجاد لک گردند و در این موارد ابتدا باید علت زمینه ای ایجاد لک، بررسی و درمان گردد.

لازم به ذکر است در صورتی که لک به صورت منتشر در بدن پخش شده و یا در نواحی از بدن ایجاد شده که در معرض سایش و یا نور آفتاب نبوده است، بهتر است قبل از انجام هر گونه اقدامی حتما با پزشک مشورت نمود.

ترکیبات ضد لکی زیادی در بازار مانند هیدروکینون، کوجیک اسید، آربوتین، ترانگزامیک اسید، گلیکولیک اسید، سیستئامین، نیاسین آمید و ویتامین ث وجود دارد و هر روزه نیز، ترکیبات جدیدی شناسایی می شوند و به این لیست اضافه می گردند.

در ادامه، قصد داریم با ترکیب ضد لک ترانگزامیک اسید بیشتر آشنا شویم.

ترانگزامیک به طور گسترده برای تسریع انعقاد خون و کاهش خونریزی در جراحات استفاده می شود. به طور دقیق تر، ترانگزامیک اسید با مهار پلاسمینوژن از تبدیل آن به پلاسمین (فیبرینولیز) جلوگیری می کند و سبب پایدار ماندن رشته های فیبرین و بند آمدن سریع تر خون ریزی می گردد. از آنجایی که در پروسه ایجاد لک، فعالیت پلاسمین افزایش پیدا می کند، ترانگزامیک اسید به عنوان گزینه ای مناسب مطرح می گردد که با مهار فعالیت پلاسمین می تواند تولید ملانین را کاهش دهد.

با توجه به مکانیسم عمل ترانگزامیک اسید، از حدود 25 سال پیش مطالعات مختلفی روی اثرات ترانگزامیک اسید برای لک صورت انجام شده است. تمرکز بیشتر مطالعات صورت گرفته، روی اثرات ضد لک این ترکیب بر لک های حاملگی یا ملاسما بوده است. به طوری که اگر با یک جستجوی ساده، به دنبال بهترین کرم برای درمان ملاسما باشید، بی شک به عبارت هایی نظیر ترانگزامیک اسید، کرم ترانگزامیک اسید و یا پماد ترانگزامیک اسید برخورده اید.

با این وجود، ترانگزامیک اسید در درمان سایر لک ها نیز کاربرد دارد. ضدلک ترانگزامیک اسید به شکل های مختلفی از جمله موضعی، خوراکی، تزریق زیر جلدی و در ترکیب با لیزرتراپی به کار می رود.

لک ملاسما یا لک بارداری، نوعی لک است که به صورت لک های بزرگ با حاشیه مشخص روی گونه، پیشانی و چانه ظاهر می شود و با تغییرات هورمونی مرتبط است. این لک ها بیشتر در خانم ها و همزمان با بارداری ظاهر می گردد، اما گاهاً در آقایان نیز مشاهده می شود. این لک ها به صورت تدریجی و مزمن ایجاد می شوند و درمان آنها دشوار است. مشاهده شده که در این نوع لک، فعالیت پلاسمین افزایش می یابد و ترانگزامیک اسید با کاهش پلاسمین، به عنوان گزینه ای مناسب در بهبود و درمان ملاسما موثر می باشد.

ترانگزامیک اسید در درمان ملاسما و PIH (لک ناشی از التهاب) به صورت زیر پوستی (Microinjection و Microneedling) تزریق می گردد. مطالعات مختلفی اثر بخشی تزریق زیرجلدی ترانگزامیک اسید را با لایه برداری شیمیایی، لیزرتراپی، کرایوتراپی مقایسه کرده اند و اثر آن را قابل توجه دانسته اند. بدیهی است زمانی تزریق ترانگزامیک اسید برای لک صورت صورت می گیرد که درمان موضعی پاسخدهی مطلوب را ایجاد نکرده باشد.

نه تنها فرم تزریقی بلکه فرم خوراکی ترانگزامیک اسید هم دارای اثرات ضد لک خوبی می باشد؛ بدین صورت که مصرف دو بار در روز کپسول ترانگزامیک اسید 250 میلی گرم به مدت حداقل 3 ماه اثرات ضد لک قابل توجهی نشان داده است. در مطالعات صورت گرفته عوارض جانبی جدی در مصرف خوراکی آن گزارش نشده است، اما با توجه به عوارض جانبی بیشتر فرم خوراکی در مقایسه با فرم موضعی، مصرف خوراکی آن برای درمان لک توصیه نمی گردد.

ترانگزامیک اسید به صورت موضعی در فرآورده های مراقبت از پوست با غلظت 3 و 5 درصد به کار می رود که در غلظت 5 درصد موثرتر است. نبود پایداری در طولانی مدت، تولید فرمولاسیون های موضعی این ترکیب را با چالش مواجه کرده است.

خوشبختانه، برای نخستین بار در ایران داروسازی مهام فارمد، توانسته این مشکل را حل کند و محصولی به نام کرم ضد لک روز ترا وایت تحت برند امونی به بازار عرضه نماید. این کمپانی با طراحی فرمولاسیون آب/ روغن/آب توانسته حلالیت و پایداری ترانگزامیک اسید (با غلظت 5 درصد) را افزایش دهد و کرم ضد لک امونی را به عنوان محصولی با کیفیت به بازار عرضه نماید.

در کرم ضد لک روز تراوایت برند امونی، علاوه بر ترانگزامیک اسید، نیاسین آمید و مشتقات ویتامین سی نیز استفاده شده است. نیاسین آمید با مهار انتقال ملانوزوم ها از ملانوسیت ها به کراتینوسیت های اپیدرم (سلول اصلی سازنده پوست) دارای اثرات روشن کنندگی است. به علاوه، نیاسینامید دارای اثرات آنتی اکسیدانی نیز می باشد و در تشکیل لیپیدها و سرامیدهایی که از پوست محافظت می کنند، موثر است. مزیت مهم نیاسین آمید این است که ویتامین محلول در آب بوده و از ایمنی بالایی برای پوست برخوردار است.

ویتامین C نیز می تواند با مهار آنزیم تیروزیناز، اثرات روشن کنندگی داشته باشد و از تجمع رنگدانه ها در پوست ممانعت کند. مشکل ویتامین سی ناپایداری آن است و جهت رفع آن در این محصول از مشتقات استری ویتامین سی استفاده شده است که پایدارتر بوده و در پوست به ویتامین C تبدیل می گردد.

برای خرید ضد لک روز تراوایت، اینجا کلیک کنید.

چندین مطالعه اثرات ضد لکی و روشن کنندگی ترانگزامیک اسید را با هیدروکینون (ترکیب قدیمی و موثر ضدلک) مقایسه کرده اند. مشاهده شده ترانگزامیک اسید در غلظت 5 درصد اثرات ضد لکی مشابهی با هیدروکینون 2 درصد داشته است. با این تفاوت که ترانگزامیک اسید در فرم موضعی اثرات سمی و حساسیت زایی ندارد و عارضه جانبی خاصی در مصرف طولانی مدت آن گزارش نشده است. به علاوه، فرآورده های حاوی هیدروکینون و مشتقات آن پس از 6 ماه استفاده باید یک دوره وقفه مصرف داشته باشد، اما فرآورده حاوی ترانگزامیک اسید، این محدودیت را ندارند.

از سایر فواید ترانگزامیک اسید بکار رفته در کرم امونی که آن را از سایر محصولات ضدلک متمایز می کند، قابلیت استفاده آن در طول روز می باشد. عمده محصولات ضد لک دارای ترکیبات مهارکننده آنزیم تیروزیناز مانند هیدروکینون، کوجیک اسید، آربوتین و مشتقات آنها هستند که سبب حساسیت پوست به نور آفتاب می گردند. لذا بهتر است فرآورده های حاوی این ترکیبات در طول شب به کار روند، در حالی که چنین محدودیتی برای ترانگزامیک اسید وجود ندارد. همچنین، به منظور مشاهده حداکثر اثرات درمانی، می توان به صورت همزمان ترانگزامیک اسید را با سایر ترکیبات ضد لک استفاده نمود. به عنوان مثال، فرآورده های حاوی هیدروکینون یا مشتقات آن را می توان شب ها قبل از خواب مصرف نمود و فرآورده حاوی ترانگزامیک اسید را در طول روز به صورت همزمان در یک دوره درمانی به مدت 12 تا 16 هفته استفاده کرد.   

در این راستا، برند امونی به پشتوانه دانش عملی بهترین متخصصین فرمولاسیون های دارویی و آرایشی- بهداشتی، علاوه بر ضد لک روز ترا وایت، " کرم ضد لک شب برلیانت" را با چندین ترکیب ضد لک طراحی کرده که با مکانیسم های مختلفی سبب بهبود و رفع لک می گردد.

5 درصد از ضد لک شب برلیانت را کوجیک اسید و آربوتین تشکیل داده که با مهار آنزیم تیروزیناز، از تبدیل تیروزین به ملانین (رنگدانه پوست) جلوگیری می کند. به علاوه، در این کرم 1 درصد عصاره تغلیظ شده شیرین بیان (حاوی 24 درصد گلابریدین) به کار رفته است. بر اساس یافته های حاصل از مطالعات، گلابریدین تا 16 برابر موثرتر از هیدروکینون می باشد. ترکیب دیگری که در کرم ضد لک شب برلیانت به کار رفته است، گلیکولیک اسید می باشد که با خاصیت لایه برداری به نفوذ بهتر مواد موثره به پوست کمک کرده و سبب افزایش اثربخشی آنها می گردد. از سوی دیگر، گلیکولیک اسید به عنوان یک لایه بردار، موجب کم رنگ تر شدن لک های پوستی می شود.

در فرمولاسیون کرم ضد لک شب امونی مشابه با کرم روز تراوایت، 3 درصد نیاسین آمید نیز به کار رفته است. روغن هسته انگور به ترکیبات فوق افزوده شده تا از خشکی و حساسیت پوست ناشی از ترکیبات لایه بردار و ضدلک جلوگیری کند.

برای خرید ضد لک شب برلیانت، اینجا کلیک کنید

استفاده همزمان از هر دو محصول ضدلک روز و شب برند امونی می تواند در درمان لک های مقاوم موثرتر باشد.

استفاده از محصولات ضدلک به تنهایی برای درمان لک کافی نیست، دکتر سمیه نیک نام استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

راهکارهای زیر را در طول درمان لک توصیه می کند:

- استفاده از ضد آفتاب هایی که پوست را در برابر هر دو اشعه UVA و UVB محافظت نماید، الزامی است. کرم های ضدآفتاب را باید نیم ساعت قبل از خروج از منزل استفاده کرد و در صورت قرارگیری مقابل نور آفتاب هر 3 ساعت آن را تجدید کرد.

- بسیاری از افراد ضدآفتاب را به اندازه کافی استفاده نمی کنند، برای اینکه بدانید چقدر ضدآفتاب برای هر قسمت از بدن باید مصرف کرد، به مقاله "لک چیست و چگونه آن را درمان کنیم" مراجعه نمایید.

- استفاده از سایر وسایل محافظتی در برابر نورآفتاب مانند کلاه، دستکش، لباس آستین بلند و غیره در محلی که لک وجود دارد می تواند موثر باشد.

- استفاده از شوینده و مرطوب کننده مناسب می تواند به روند درمان و داشتن پوستی زیبا کمک کند.

- با توجه به اینکه در بسیاری از محصولات ضد لک لایه بردار وجود دارد، استفاده از ترکیات لایه بردار تنها باید با نظر پزشک صورت گیرد.

- در طول درمان، استفاده از لیزر یا مزوتراپی تنها با نظر پزشک مجاز است.