AHA  آلفا هیدروکسی اسید؛ کاربرد و عوارض آن در محصولات مراقبت از پوست

آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، گروهی از اسید های گیاهی و حیوانی هستند که در انواع محصولات لایه بردار پوست استفاده می ­شوند. این مواد معمولا در تولید انواع محصولات ضد چروک و ضد پیری مانند سرم ­ها، تونرها، کرم­ ها و... کاربرد دارند.

آنچه در این مقاله می خوانید:

- انواع آلفا هیدروکسی اسیدها AHA
- کاربردهای آلفا هیدروکسی اسید
- چه مقدار آلفا هیدروکسی اسید مورد نیاز است؟
- عوارض جانبی استفاده از آلفا هیدروکسی اسیدها
- تفاوت بین AHA و BHA چیست؟
 مدت زمان تقریبی مطالعه:8  دقیقه

هر آنچه باید در مورد استفاده از آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، به عنوان لایه بردار بدانید در این مقاله به آن اشاره شده است؛ بنابراین با خواندن ادامه مطلب می توانید اطلاعات بیشتری درمورد این ترکیبات به دست آورید. 

انواع آلفا هیدروکسی اسیدها AHA

هفت نوع آلفا هیدروکسی اسید وجود دارد که معمولاً در تولید محصولات مراقبت از پوست استفاده می­ شوند، از جمله:

اسید سیتریک (در مرکبات وجود دارد)
اسید گلیکولیک (در نیشکر یافت می ­شود)
اسید هیدروکسی کاپروئیک (از ژل رویال بدست می ­آید)
اسید هیدروکسی کاپریلیک (مشتق­ شده از حیوانات)
اسید مالیک (در میوه­ ها وجود دارد)
اسید تارتاریک (در انگور یافت می ­شود)
اسید لاکتیک (مشتق­ شده از لاکتوز یا سایر کربوهیدرات ­ها)

تحقیقات در مورد کاربردها و اثربخشی آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، بسیار گسترده است. با این حال، از گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید بیشتر از سایر آلفا هیدروکسی اسید های موجود، در تولید محصولات مراقبت از پوست استفاده می ­شوند و مطالعات بسیاری در مورد این دو اسید انجام گرفته است. 

این دو ماده کمتر از سایر آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، باعث تحریک پوست می­ شوند و منابع قابل اعتمادی برای تولید محصولات پوستی هستند. به همین دلیل، اکثر محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید بدون نسخه، با گلیکولیک اسید یا لاکتیک اسید فرآوری شده اند.

کاربردهای آلفا هیدروکسی اسید

در وهله اول از آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، برای لایه برداری سلول های مرده پوست استفاده می شود اما آن ها می ­توانند:

- کلاژن سازی و جریان خون را تقویت کنند.
-  رنگ ناشی از اسکارها و لکه­ های پوستی را بهبود ببخشند.
- خطوط سطحی و چین و چروک ­ها را رفع کنند.
- از بروز آکنه جلوگیری کنند.
- قدرت جذب محصول را افزایش دهند.
- پوست شما را روشن کنند.

1-  آلفا هیدروکسی اسیدها AHA به لایه برداری پوست کمک می ­کنند

آلفا هیدروکسی اسیدها در درجه اول برای لایه برداری پوست شما استفاده می ­شوند. در واقع، لایه برداری مهم ­ترین دلیل استفاده از آلفا هیدروکسی اسیدها در تولید انواع محصولات مراقبت از پوست است.

به فرآیند از بین ­بردن سلول ­های مرده سطح پوست، لایه برداری گفته می­ شود. آلفا هیدروکسی اسیدها به حذف سلول‌ های مرده پوست کمک کرده و راه را برای تولید سلول‌ های جدید پوست نیز باز می ‌کنند.

با بالارفتن سن، چرخه طبیعی تولید سلول ­های پوستی کند می­ شود که می ­تواند باعث ایجاد سلول های مرده پوست شود. زمانی که سلول ‌های مرده پوست شما بیش از حد باشند، می ‌توانند ظاهر پوست شما را کدر نشان دهند.

تجمع سلول ­های مرده پوست همچنین می ­تواند سایر مشکلات پوستی را ایجاد کند، از جمله:

- چین و چروک
- لکه ­های ناشی از افزایش سن
- آکنه

با این حال، همه آلفا هیدروکسی اسیدها قدرت لایه برداری یکسانی ندارند. میزان لایه برداری با توجه به نوع آلفا هیدروکسی اسید مورد استفاده، تعیین می­ شود. به عنوان یک قاعده کلی، هرچه آلفا هیدروکسی اسید های بیشتری در یک محصول وجود داشته ­باشند، اثر لایه برداری آن قوی ­تر خواهد بود.

2- روشن­ شدن پوست با کمک آلفا هیدروکسی اسیدها AHA

وقتی آلفا هیدروکسی اسیدها پوست شما را لایه برداری می ­کنند، سلول­ های مرده پوست تجزیه می­ شوند. پوست جدیدی که ظاهر می­ شود، روشن ­تر و درخشان­ تر است. محصولات فرموله شده با اسید گلیکولیک، به شکستن تجمع سلول ­های پوست شما کمک می ­کنند؛ در حالی که محصولات حاوی اسید سیتریک می­ توانند پوست شما را بیشتر روشن کنند.

یکی از محصولاتی که حاوی گلیکولیک اسید بوده و به رفع تیرگی های پوست کمک می کند، کرم لایه بردار نئودرم است.

3- افزایش کلاژن سازی پوست با استفاده از آلفا هیدروکسی اسیدها

کلاژن نوعی پروتئین است که از ایجاد چین و چروک جلوگیری می­ کند. با افزایش سن، تولید کلاژن در بدن کاهش می­ یابد. همچنین نور خورشید به کلاژن­ های پوست آسیب می ­رساند و این اتفاق می­ تواند منجر به شل­ شدن و افتادگی پوست شود.

کلاژن در لایه میانی پوست (درم) قرار دارد. هنگامی که لایه بالایی پوست (اپیدرم) برداشته می­ شود، محصولات دارای آلفا هیدروکسی اسیدها، با از بین بردن کلاژن های قدیمی، راه را برای تولید کلاژن ­های جدید باز می­ کنند.

4- کاهش خطوط و چین و چروک­ های سطحی با کمک آلفا هیدروکسی اسیدها

آلفا هیدروکسی اسیدها به دلیل اثرات ضد پیری خود شناخته می شوند در از بین بردن خطوط سطحی پوست نقش موثری دارند. نتیجه تحقیقات در سال 2015 نشان می­ دهد که از هر 10 داوطلبی که از آلفا هیدروکسی اسیدها در یک دوره سه هفته­ ای استفاده کرده بودند، 9 نفر بهبود قابل توجهی در بافت کلی پوست خود مشاهده نمودند.

با این حال، باید به یاد داشته باشید که آلفا هیدروکسی اسیدها ها فقط برای درمان خطوط و چین و چروک­ های سطحی استفاده می­ شوند. سایر روش‌ ها مانند لایه ‌برداری با لیزر برای درمان چین و چروک ‌های عمیق موثر واقع می­ شوند.

5- آلفا هیدروکسی اسیدها جریان خون را در پوست تقویت می­ کنند

آلفا هیدروکسی اسیدها دارای خواص ضدالتهابی هستند و می ­توانند موجب افزایش جریان خون در پوست شوند و رنگ پوست را بهبود بخشند. علاوه بر این، افزایش جریان خون به تامین مواد مغذی سلول های پوست کمک می کند.

6- به حداقل رساندن و اصلاح تغییر رنگ پوست

خطر تغییر رنگ پوست با بالارفتن سن افزایش می ­یابد. به عنوان مثال لکه ­های قهوه­ ای پوست، که به عنوان لکه ­های پیری شناخته می ­شوند با افزایش سن شکل می گیرند. این لکه­ ها در مناطقی از بدن ایجاد می ­شوند که اغلب در معرض نور خورشید هستند، مانند دست ها، صورت و ناحیه دکلته.

عواملی که باعث تغییر رنگ پوست می­ شوند، شامل موارد زیر هستند:

ملاسما یا لک هایی با طیف رنگی خاکستری – قهوه­ ای
هیپرپیگمانتاسیون یا تغییر رنگ پوست پس از التهاب
جای جوش

آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، باعث افزایش گردش سلولی پوست می ­شوند و سلول ­های جدید پوست به­ طور یکنواخت رنگدانه تولید می ­کنند. به ­همین دلیل، استفاده طولانی ‌مدت از آلفا هیدروکسی اسیدها ممکن است به کاهش سرعت تغییر رنگ پوست کمک کنند. یکی از محصولات موثر در این زمینه ژل آ اچ آ آردن است که می توانید آن را با قیمت مناسب در همین صفحه از داروخانه آنلاین داروکده سفارش دهید.

7- درمان و پیشگیری از آکنه 

ممکن است با بنزوئیل پراکسید و سایر مواد ضد­ آکنه برای از بین بردن لک­ های مقاوم به درمان آشنا باشید. آلفا هیدروکسی اسید ها ممکن است به درمان و جلوگیری از بروز آکنه های جدید کمک کنند.

آکنه زمانی ایجاد می ­شود که منافذ پوست با ترکیبی از سلول­ های مرده، چربی (سبوم) و باکتری­ ها مسدود شوند. لایه برداری با آلفا هیدروکسی اسیدها AHA، می ­تواند به از بین بردن گرفتگی های منافذ پوست کمک کند. استفاده مداوم از این محصولات، همچنین مانع از بسته شدن منافذ پوست می شود. 

افزایش اندازه منافذ پوست معمولاً در پوست ­های چرب و مستعد آکنه دیده می­ شود. آلفا هیدروکسی اسید ها  می ­توانند در  بهبود اندازه این منافذ پوستی موثر واقع شوند. استفاده از محصولات لایه ­بردار حاوی گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید، حتی می­ تواند اسکار پوستی را کاهش دهد. برخی از محصولات ضد آکنه حاوی سایر آلفا هیدروکسی اسیدها مانند سیتریک اسید و مالیک اسید هستند که این مواد به تسکین پوست ملتهب کمک می­کنند.

آلفا هیدروکسی اسیدها فقط برای صورت شما مناسب نیستند! می ­توانید از محصولات دارای آلفا هیدروکسی اسیدها در سایر نواحی بدن که مستعد آکنه هستند، از جمله شانه ­ها و ناحیه دکلته استفاده کنید.

با توجه به تحقیقات کلینیک مایو (Mayo)، ممکن است شروع درمان و بهبود آکنه دو تا سه ماه طول بکشد. لطفا صبور باشید! اثربخشی محصولات ضد آکنه در بلند مدت اتفاق می ­افتد. شما باید از این محصولات به طور مداوم استفاده کنید. 

8- آلفا هیدروکسی اسیدها به افزایش قدرت جذب محصولات پوستی کمک می­ کنند

آلفا هیدروکسی اسیدها می ­توانند باعث افزایش قدرت جذب محصولات پوستی و بهبود عملکرد آن­ ها شوند. به عنوان مثال، اگر میزان سلول‌ های مرده پوست بیش از حد باشد، مرطوب‌کننده روزانه شما نمی تواند سلول‌ های جدید زیر آن ها را آبرسانی کند. آلفا هیدروکسی اسیدهایی مانند اسید گلیکولیک می ­توانند این لایه از سلول­ های مرده پوست را حذف کرده تا محصولات مرطوب کننده بتوانند سلول­ های جدید پوست شما را به ­طور موثرتری هیدراته کنند.

چه مقدار آلفا هیدروکسی اسید مورد نیاز است؟

برای جلوگیری از عوارض جانبی، توصیه می شود از محصولاتی استفاده کنید که غلظت آلفا هیدروکسی اسیدها در آن­ ها کمتر از 10 درصد باشد. 

با توجه به توصیه کلینیک کلیولند (Cleveland)، شما نباید از محصولاتی استفاده کنید که غلظت آلفا هیدروکسی اسیدها در آن­ ها بیش از 15 درصد باشد.

آلفا هیدروکسی اسیدهای موجود در محصولات مناسب برای استفاده روزانه مانند سرم­ ها، تونرها و مرطوب کننده ­ها معمولا دارای غلظت کمتری هستند. به عنوان مثال غلظت آلفا هیدروکسی اسید موجود در یک سرم یا یک تونر ممکن است 5 درصد باشد.

برای کاهش خطر عوارض جانبی بهتر است محصولات با غلظت بالای آلفا هیدروکسی اسید، مانند لایه بردارهای اسید گلیکولیک، کمتر مورد استفاده قرار گیرند.

عوارض جانبی استفاده از آلفا هیدروکسی اسیدها

اگر قبلا هرگز از آلفا هیدروکسی اسیدها استفاده نکرده ­اید، ممکن است هنگام استفاده از این محصولات، عوارض جانبی جزئی را تجربه کنید.

عوارض جانبی موقت شامل موارد زیر می ­باشد:

سوزش
خارش
تاول 
درماتیت (اگزما)

برای کاهش خطر تحریک پوست، توصیه می شود از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید به شکل یک روز در میان استفاده کنید تا زمانی که پوست شما به آن عادت کند.

همچنین هنگام بیرون رفتن در زیر نور خورشید احتیاط بیشتری کنید. لایه بردارها معمولا دارای غلظت بالایی از آلفا هیدروکسی اسیدها هستند و ممکن است پوست شما تا یک هفته پس از استفاده از آن­ ها نسبت به اشعه های ماوراء بنفش حساس ­تر شود. برای جلوگیری از آفتاب سوختگی باید دفعات بیشتری در طول روز از ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.

اگر  دارای عارضه های پوستی زیر هستید، قبل از مصرف محصولات حاوی AHA باید با پزشک خود مشورت کنید:

- بریدگی یا سوختگی 
- آکنه روزاسه
- پسوریازیس
- اگزما

زنان باردار یا شیرده نیز باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند. در صورت تایید پزشک می ­توانید از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید استفاده نمایید.

تفاوت بین AHA و BHA چیست؟

یکی دیگر از محصولات شناخته ­شده در بازار، محصولات حاوی بتا هیدروکسی اسیدها BHA هستند. برخلاف AHA  ها، BHA  ها عمدتا بر پایه اسید سالیسیلیک فرموله می شوند. شما ممکن است اسید سالیسیلیک را به عنوان دشمن آکنه بشناسید، اما این ماده کاربردهای دیگری نیز دارد.

مانند AHA ها، اسید سالیسیلیک با از بین بردن سلول­ های مرده به لایه برداری پوست کمک می­ کند. همچنین این ماده می ­تواند با باز کردن منافذ پوست، در از بین بردن دانه ­های سرسیاه و سرسفید موثر باشد.

BHA ها به اندازه AHA ها برای درمان آکنه، بهبود بافت و تغییر رنگ ناشی از آفتاب موثر هستند. اسید سالیسیلیک خاصیت ضد التهابی دارد و برای پوست ­های حساس مناسب است.

آلفا هیدروکسی اسیدها معمولا برای نگرانی ­های پوستی مرتبط با افزایش سن مناسب هستند؛ در حالی که اگر پوست حساس و مستعد آکنه دارید، ممکن استBHA  ها بهترین انتخاب باشند. 

افراد داری پوست­های حساس و مستعد آکنه، می­ توانند برای روتین روزانه خود از محصولات حاوی BHA ها استفاده کنند، مانند کرم لایه بردار ام کیو و  برای لایه برداری هفتگی خود می ­توانند محصولات حاوی AHA نظیر کرم آ اچ آ 12 درصد آردن  را مصرف نمایند.

دقت کنید که استفاده همزمان و بیش از حد از AHA ها، BHA ها و دیگر مواد شیمیایی می­ تواند تحریک پوست را به همراه داشته باشد؛ این امر همچنین می ­تواند چین و چروک، آکنه و سایر مشکلات پوستی را بیشتر نمایان کند. 

سخن آخر

اگر به دنبال لایه برداری قابل توجه هستید، محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید ممکن است انتخاب مناسبی برای شما باشند. می­ توانید برای لایه برداری روزانه از سرم­ ها، تونرها و کرم ­های حاوی  AHA استفاده کنید.

 به دلیل تأثیرات قوی آلفا هیدروکسی اسیدها در محصولات زیبایی، تحقیقات بسیاری در این حوزه انجام گرفته است؛ اما باید توجه داشته ­باشید که این محصولات برای همه افراد مناسب نیستند. اگر بیماری­ های پوستی دارید، قبل از امتحان این نوع محصولات، ابتدا با متخصص مراقبت از پوست خود صحبت کنید. آن­ ها می ­توانند کمک کنند تا محصول مناسب برای نوع پوست خود انتخاب نمایید.

محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید AHA بدون نسخه، قبل از عرضه به بازار نیازی به اثبات علمی اثربخشی خود ندارند؛ بنابراین محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید را از مراکز معتبری خریداری کنید که به آن­ ها اعتماد دارید. یکی از این مراکز، داروخانه آنلاین داروکده است که کلیه کالاهای مورد نیاز مصرف کنندگان را با تاریخ انقضای معتبر و کیفیت اصلی عرضه می کند. همچنین تیم علمی داروکده متشکل دکتر داروساز، کارشناسان ارشد تغذیه و مشاوران پوست و مو همواره پاسخگوی سوالات کاربران در مورد ویژگی محصولات یا هر گونه ابهامی در زمینه بهداشت فردی از طریق مشاوره آنلاین هستند. 

در پایان لازم به ذکر است که مطالب این مقاله براساس اطلاعات منتشر شده در پایگاه های معتبر علمی نظیر Mayo Clinic، Healthline و AAD تحت ویراستاری علمی محمد امین کربلایی (دکتر داروساز) تدوین شده است. در صورت تمایل می توانید نظرات و پیشنهادات خود را جهت بهبود مطالب مجله، در ذیل مقاله درج نمایید.