دستور العمل مصرف واکسن آنفولانزا

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی بخشنامه ای دستورالعمل مصرف واکسن آنفلوانزا را به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ کرد. بر طبق این دستورالعمل:
با توجه به تصمیمات کمیته علمی کشوری آنفلوانزا و  سهمیه واکسن آنفلوانزای انسانی اختصاص یافتـه بـه آن دانشگاه دستورالعمل نحوه مصرف در گروه های اولویت دار مشمول دریافت واکسن آنفلوانزا بـه شـرح زیر جهت بهره برداری و اقدام اعلام می گردد:

بیشتر بخوانید: واکسن آنفلوآنزا واکسی گریپ، باید ها و نباید ها

1- در کلیه بیمارستان هـای دولتی تابعـه نسـبت بـه واکسیناسیون پرسـنل (بهداشـتی، درمـانی، خـدماتی و انتظامات) با هماهنگی معاونت محترم درمان اقدام گردد. اولویـت بـا پرسـنل شـاغل در بخـش  یا اتـاق ایزوله تنفسی فشار منفی، بخش های عفونی، داخلی، فوق تخصصی ریه، اطفـال، اورژانـس، ICU ،CCU، آزمایشگاه و سایر بخش های ویژه (هماتولوژی، انکولوژی، پیوند، دیالیز، سوختگی و...) می باشـد (تـامین واکسن از طریق بخش دولتی). تامین واکسن جهت پرسنل شاغل در بیمارستان ها و درمانگاه های تحت پوشش نهاد های عمومی غیر دولتی (نظیر سـازمان تـامین اجتمـاعی)، بیمارسـتان هـا و درمانگـاه هـای خصوصی و خیریه توسط بخش خصوصی انجام خواهد شد.

2- پرسنل شاغل در سیستم بهداشتی و پرسنل شاغل در مراکز دیده ور آنفلوانزا وتیم های مراقبـت بهداشـتی میدانی (مبارزه با بیماری ها، بهداشـت محیط، آمـوزش بهداشـت، آزمایشـگاه) واکسینه گردنـد. (تـامین واکسن از طریق بخش دولتی)
3- پرسنل شاغل در پایگاه های اورژانس 115 با هماهنگی معاونت محترم درمـان و ادارات مربوطـه واکسینه  گردند.(تامین واکسن از طریق بخش دولتی)
4- پرسنل مستقر درپایگاه های مراقبت بهداشتی مرزی (پایانه های مرزی زمینی، دریایی، هـوا یی) واکسینه گردند. (تامین واکسن از طریق بخش دولتی)
5- پرسنل شـاغل در تـیم هـای واکـنش سـریع بهداشـتی درمـانی (از جملـه پرسـنل فنـی عملیاتی بحـران و بلایا) واکسینه گردند.(تامین واکسن از طریق بخش دولتی)
6- پرسنل سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست که در قسمت های مرتبط با پرنـدگان فعالییت می نمایند. (برابر معرفی نامه سازمان هـای مربوطـه) واکسینه گردنـد. (تـامین واکسـن از طریق بخـش دولتی)
7- بیمارانی که به هر علتی دچار ضعف سیستم ایمنـی (Immunocompromised) هسـتند، بیماران مبتلا به کانسر، گیرندگان پیوند، دیال، تالاسمی ماژور، سـیکل سـل تحـت پوشـش دانشـگاه ها بـا همـاهنگی معاونت درمان و انجمن های مربوطه واکسییینه گردند. (تـامین واکسـن از طریق بخـش دولتی)
8 - بیماران (HIV/AIDS) با هماهنگی مراکز مشاوره بیماری های رفتاری دانشگاه ها واکسینه گردنـد. (تـامین واکسـن از طریق بخـش دولتی)
9- سالمندان ساکن در مراکز نگهداری سالمندان (دولتی)، معلـولین جسـمی حرکتـی، معلولین عصبی عضلانی، بیماران روانی مزمن، کودکـان بی سرپرسـت و زنـان آسـیب دیده اجتمـاعی باهماهنگی سازمان و ادارات کل بهزیستی واکسینه گردند. (تـامین واکسـن از طریق بخـش دولتی)

10- واکسیناسیون سالمندان ساکن در مراکز نگهداری سالمندان در بخش خصوصـی بـا هزینـه شخصـی و تامین واکسن از طریق بخش خصوصی انجام پذیر می باشد.
11- واکسیناسیون برای افرادی که در تماس خانگی و یا ارائه کننده خدمات به کودکان زیر 5 سال و بالغین بالای 50 سال که دارای مشکلات طبی هستند و در معرض خطر بالای عوارض شدید ناشی از آنفلوانزا هستند (ارائه خدمات Home Care) با هزینه شخصی و تامین واکسن از طریق بخش خصوصی انجام پذیر می باشد.
12- پرسنل نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی که در بخش ارائه خدمات بهداشتی درمانی فعالیت مـی نماینـد و همچنین نیروهای ویژه با هماهنگی و معرفی اداره بهداشت و درمان نیروهای مذکور (بـا کسـب نظـر ستاد کل نیروهای مسلح) در صورت تامین واکسن از طریق بخش دولتـی و بـا در نظـر گـرفتن دپـوی موجود واکسینه گردند.
13- پرسنل بهداشتی درمانی شاغل در سایر سازمان ها و ادارات دولتی با همـاهنگی و معرفـی نامـه دسـتگاه  مربوطه با در نظر گرفتن اولویت های  ذکر شده در بند 1 و 2 دستور عمل، واکسینه گردند. (تامین واکسـن از طریق بخش دولتی)
14- جامعه ایثارگران و جانبازان با توجه به میزان واکسن و با اولویت گروه هـای دارای بیمـاری هـای مـزمن،  بیمــاری هــای تنفســی، شــاغل در امور بهداشــتی و درمــانی و بــا همــاهنگی ادارات کــل بنیاد شــهید وامور ایثارگران واکسینه گردند. (تامین واکسن از طریق بخش دولتی)
15- از نظر سنی کلیه افراد 6 ماهه به بالا می توانند واکسن سالیانه آنفلوانزا را دریافت نمایند اما با توجـه بـه  محدودیت موجودی واکسن، اولویت سنی در افراد بالای 50 سال، بخصوص افراد بالای 65 سال ودر گروه سنی 6 ماه تا 59 ماه می باشد. متقاضـیان مـی تواننـد از طریـق بخـش خصوصـی و بـا هزینـه شخصی واکسن خود را تامین نمایند.

16- بالغین و کودکان دارای بیماری های مزمن ریوی (منجملـه آسم) قلبی عروقی (بجز هیپرتانسیون) کلیوی، کبدی، نورولوژیک، هماتولوژیک، غدد (منجمله دیابت ملیتوس)، اختلالات متابولیک نیز مشمول دریافت واکسـن  آنفلـوانزا فصلی می باشند. (تامین واکسن از طریق بخش خصوصی و با هزینه شخصی) اولویت با گروه های زیر می باشد:
- افراد مبتلا به دیابت تیپ I  و تیپ II که عارضه دار شده اند. (تامین واکسن از طریق بخش خصوصی، با هزینه شخصی)
- مبتلایان به آسم و برونشیت مزمن شدید دارای سابقه بستری در بیمارستان در طی یکسال گذشـته و تحت درمان دائم بـا کورتیکوسـتروئیدها (تـامین واکسـن از طر یق بخـش خصوصـی، بـا هزینـه شخصی)
- بیماری های ژنتیک منجر به ضعف ایمنی (تامین واکسن از طریق بخش دولتی)
- افراد مبتلا به بیماری عصبی عضلانی ارثی و یا اکتسابی (تامین واکسن از طریق بخش دولتی)
- بیماران مبتلا به ضایعات و آسیب های مغـزی و طنـاب نخـاعی، فلـج مغـزی، صـرع، سـکته مغـزی، ناتوانی ذهنی، تاخیر رشد متوسط تا شدید (تامین واکسن از طیق بخش دولتی)
- بیماران دارای نقص و سرکوب ایمنی از جمله بیمارانی که توسط دارو دچار نقص ایمنی شده اند نیز مشمول دریافت واکسن آنفلوانزای فصـلی مـی باشـند. (تـامین واکسـن جهـت بیمـاران بـی بضـاعت  بستری در بخش دولتی از طریـق سیسـتم دولتـی و در بقیـه بیمـاران  بسـتر ی در بخـش دولتی و بیماران بستری در بخش خصوصی از طریق بخش خصوصی و با هزینه شخصی خواهد بود)

در مورد پیشگیری از آنفلوانزا بیشتر بخوانید.

17- افراد در گروه سنی 6 ماه تا 18 سال که تحت درمان طولانی مدت با آسپیرین قرار دارند با توجه به اینکه  در معرض خطر ابتلا به  سندرم ری (Reye) متعاقب عفونت با ویروس آنفلوانزا هستند، مشـمول دریافت واکسن آنفلوانزای فصـلی مـی بـاشند. (تـامین واکسـن از طر یـق بخـش خصوصی، با هزینه شخصی)
18- افراد مبتلا به چاقی مفرط یا چاقی بیمارگونـه (شـاخص تـوده بـدنی BMI مسـاوی یـا بیشـتر از 40) مشمول دریافت واکسن آنفلوانزای فصلی می باشند. (تامین واکسن از طریق بخش خصوصی، با هزینه شخصی)
19- طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت با توجه به اینکه زنان باردار بالخص آنهایی که در فصـل آنفلـوانزا باردار هستند یا باردار می شوند جزو گروه های پرخطر محسوب می شوند و در معرض عوارض جدی آنفلوانزا هستند لذا بالاترین اولویت جهت دریافت واکسن آنفلـوانزا را دارنـد. (تـامین واکسـن از طریـق بخش خصوصی با هزینه شخصی) در صورتی که خانم باردار دارای بیماری های مطرح شده در بندهای قبلی باشد مشمول شرایط آن بند خواهد بود.

20- موارد منع مصرف واکسن آنفلوانزا شامل گروه های زیر می باشد:
- افراد دارای سابقه واکنش های آلرژیک شدید (نظیر آنافیلاکسی) به واکسن و یا هریک از اجزای واکسن.
- افراد دارای حساسیت شدید به تخم مرغ (بـروز کهیر شـدید، تغییـرات قلبـی عروقـی و افـت فشـارخون، دیسترس تنفسی، بروز علایم گوارشی و به طور کلی ایجاد واکنش های نیازمند دریافت اپی نفـرین یـا مداخلات اورژانسی طبی)
21- در گروه های زیر واکسن آنفلوانزا باید با احتیاط و با بررسی منافع و مضرات و صـلاح دید  پزشـک تجویز گردد:
- افراد دارای سابقه بیماری گیلن باره در طی 6 هفته پس از دریافت واکسن آنفلوانزا قبلی                                                  - در افراد دارای بیماری حاد متوسط یا شدید با یا بدون تب، بایـد تجـویز واکسـن تـا بهبـودی کامـل بـه تعویق افتاد.
22- تجویز واکسن غیرفعال آنفلوانزا همزمان با دارو های ضد ویروسی (به منظور درمان یا پیشگیری) منعی ندارد.
23- تزریق واکسن غیر فعال آنفلوانزا همزمان ولی در محل متفاوت با سایر واکسن ها، منعی ندارد و تداخلی در ایجاد ایمنی واکسن های مذکور نمی نماید.
24- تجویز واکسن غیر فعال آنفلوانزا در زنان شیرده منعی ندارد.
25- ارائه آموزش به گیرندگان واکسن در زمینه گزارش عوارض ناشی از واکسیناسیون ضروری است.
26- لازم است آمار واکسیناسیون انجام شده در فرم های عملیاتی مربوطه تکمیل و گزارش گردد.
27- ضرورت دارد نسبت به گزارش عوارض جـانبی ناخواسـته ناشـی از واکسـن و واکسیناسـیون (AEFI) طبق دستور عمل ها و در فرم های عملیاتی مربوطه اقدام گردد.  
28- واکسن آنفلوانزا باید در دمای 8-2 درجـه سـانتیگراد در طبقـه میـانی یخچـال و بـدور از یـخ زدگـی نگهداری شود. (در صورت یخ زدگی واکسن باید دور ریز گردد)

برای مشاهده و خرید مکمل های ویتامین سی اینجا کلیک کنید.

29- صدور و ثبت سابقه واکسیناسیون در کارت واکسیناسـیون آنفلـوانزا و دفـاتر ثبـت واکسیناسـیون بـه منظور ثبت سوابق و پیگیری عوارض ناخواسته الزامی می باشد. (نمونه کارت مذکور قبلی ارائه و توزیع گردیده است)
30- به کلیه مسافرین که قصد سفر به سایر کشورها را دارند جهت کاهش خطر ابـتلا بـه آنفلـوانزا توصـیه می شود حداقل 2 هفته قبل از سفر نسبت به انجام واکسیناسیون آنفلوانزا اقدام نماینـد. (تـامین واکسـن از طریق بخش خصوصی، با هزینه شخصی)
 31- توصیه می شود در حالت مطلوب واکسیناسیون آنفلوانزا قبل از شروع فصـل آنفلـوآنزا در جامعـه (تـا پایان مهر ماه) انجام شود.  
32- طبق آخرین توصیه ACIP (Ad visory Committee on Immunization Practices-United States,2017-18Influenza Season ) برای ایجاد پاسخ ایمنی مطلوب در کودکان بین سنین 6 ماه تا کمتر از 9 سال (8 سال و 11 ماه 29 روز) که تا قبل از 1 جولای 2017 (10 تیر ماه) کمتر از 2 دوز واکسن دریافت کرده اند (در یک فصل یا فصول متوالی) می بایست 2 دوز واکسن به فاصله حداقل 4 هفته تجویز شود و در صورتی که تا قبل از 1 جولای 2017 حداقل 2 دوز و یا بیشتر واکسن آنفلونزا دریافت نموده باشند یک دوز واکسن آنفلونزا در سال جاری دریافت نمایند.
33- میزان دوز واکسن آنفلوانزا برای کودکان 6 تا 35 ماه 0.25 میلی لیتر و برای کورکان 36 ماه و بزرگتر همانند بالغین 0.5 میلی لیتر می باشـد کـه مـی بایسـت به صـورت عضـلانی و ترجیحـاً در عضـله دلتوئید (برای کودکان کوچکتر از 3 سال در سطح  خارجی عضله ران) تزریق شود.   
34- میزان دوز واکسن در بالغین و بزرگسالان 0.5 میلی لیتر می باشد که می بایسـت  به صـورت عضـلانی و ترجیحاً در عضله دلتوئید تزریق شود.  

دکتر محمد مهدی گویا     
رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر