تاثیرات بی خوابی بر بدن

اگر برایتان پیش آمده باشد که تا صبح بیدار مانده اید و هر چه سعی کردید خوابتان نبرده باشد می توانید بفهمید که افرادی که به بی خوابی دچارند در طول روز چه حالی دارند، مسلما خسته و خواب آلود هستند. نداشتن خواب کافی در طول شب باعث عصبانیت و بدخلقی در طول روز می شود. تاثیرات بلند مدت بی خوابی نیز معمولا پس از یک دوره بی خوابی نمایان می شود.

بی خوابی مزمن باعث اختلال در فعالیت های مغزی و تاثیرات سوء بر سلامت عمومی بدن می شود. بدن انسان همانطور که به هوا و غذا برای زنده ماندن و اعمال حیاتی خود نیازمند است به خواب نیز احتیاج دارد. هنگام خواب بدن انسان خود را بازیابی کرده و تعادل شیمیایی در بدن به وجود می آید. سلول های مغزی ارتباطات جدید ایجاد کرده و کمک بزرگی به حافظه می شود. کم خوابی باعث کاهش کیفیت زندگی فرد می شود. بررسی های زیادی بر روی بی خوابی صورت گرفته و اغلب آنها تایید کرده اند که خواب شبانه کمتر از 6 تا 8 ساعت برای بدن مضر است و حتی می تواند احتمال مرگ زودرس را تا 12 درصد افزایش دهد.

برای مطالعه بیشتر: 10 روش مقابله با بی خوابی

علائم اولیه و شایع بی خوابی عبارتند از:
- خواب آلودگی مفرط در طول روز
- خمیازه های پی در پی
- احساس خستگی در طول روز
- بدخلقی بی خوابی مزمن باعث اختلال در برخی از سیستم های بدن شده و علائم و مشکلاتی فراتر از آنچه به عنوان علائم اولیه بی خوابی ذکر شد برای بدن پدید می آورد. در این مقاله به بخشی از آنها اشاره می کنیم.

سیستم اعصاب مرکزی
سیستم اعصاب مرکزی در واقع بزرگراه اطلاعاتی بدن محسوب می شود. برای عملکرد درست این سیستم فرد نیازمند خواب است. در طول خواب راه های ارتباطی جدیدی بین نرون های مغزی شکل می گیرد که به بخاطر سپردن اطلاعات جدید کمک می کند. کمبود خواب باعث خستگی مغز شده و در نتیجه مغز قادر نیست وظایف خود را به درستی انجام دهد. به علاوه در چنین حالتی تمرکز و یادگیری چیزهای جدید بسیار دشوار است. همچنین سیگنال هایی که از نقاط مختلف بدن فرستاده می شود با تاخیر به مغز رسیده و باعث طولانی شدن زمان عکس العمل و افزایش خطر تصادفات و حوادث ناگهانی می شود. کمبود خواب تاثیرات نامطلوبی بر وضعیت احساسی فرد دارد. این افراد معمولا صبر و تحمل کمتری داشته و قدرت تصمیم گیری و خلاقیت آنها نیز افت محسوسی پیدا می کند. حتی در برخی موارد اگر بی خوابی طولانی مدت رخ دهد فرد ممکن است دچار توهم دیداری و شنیداری شود. بی خوابی می تواند باعث آغاز دوره سرخوشی (مانیا) در افرادی شود که به بیماری اختلال دوقطبی مبتلا هستند.

سایر مشکلات روحی روانی ناشی از بی خوابی عبارتند از:
- رفتارهای بدون فکر
- افسردگی
- پارانوئیا یا جنون
- افکار خودکشی 

بی خوابی شبانه می تواند باعث خواب های بسیار کوتاه در طول روز شود یعنی فرد در طول روز برای چند ثانیه یا حتی چند دقیقه به خواب می رود بدون اینکه حتی خودش نیز متوجه شود. این خواب خارج از کنترل فرد بوده و بسیار خطرناک می باشد به خصوص هنگام رانندگی و کارهای حساس.

سیستم ایمنی 
در هنگام خواب بدن یک سری مواد محافظتی تولید می کند، موادی مانند سیتوکین ها که برای مبارزه با عفونت ها ضروری می باشند. این مواد برای مبارزه با باکتری ها و ویروس های متجاوز به کار می روند. سیتوکین ها علاوه براین به خواب فرد کمک می کنند و قدرت لازم را برای مبارزه با بیماری ها به بدن می بخشند. کمبود خواب باعث می شود بدن نتواند این مواد را به درستی و به مقدار کافی تولید کند. بی خوابی علاوه بر اینکه باعث ضعف بدن در مقابل عوامل بیماری زا می شود باعث افزایش زمان بهبود بیماری ها نیز می گردد. بی خوابی طولانی مدت خطر بیماری هایی مثل دیابت و بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

سیستم تنفس
رابطه بین خواب و سیستم تنفسی یک رابطه دوطرفه است. اختلال خواب شبانه که به آپنه خواب معروف است می تواند باعث وقفه در خواب شبانه و کاهش کیفیت خواب شود. از طرفی بیداری مکرر در طول شب به دلیل آپنه باعث بی خوابی مفرط شده و این حالت می تواند خطر عفونت های تنفسی مثل عفونت های ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا را تشدید کرده و بیماری های مزمن تنفسی را نیز بدتر کند.

سیتسم گوارش
کم خوابی نیز مانند پرخوری و عدم تحرک یکی دیگر از عوامل چاقی و اضافه وزن محسوب می شود. خواب بر روی دو هورمون لپتین و گرلین که باعث کنترل احساس گرسنگی و سیری می شوند تاثیر دارد. لپتین در واقع هورمونی است که پیام سیری را به مغز می رساند و بر خلاف آن گرلین هورمونی است که اشتها را تحریک می کند. کم خوابی باعث کاهش سطح لپتین و افزایش گرلین می شود. بنابراین اشتهای فرد بیشتر شده و پیام سیری دیرتر به مغز می رسد. به علاوه بی خوابی باعث ایجاد خستگی مفرط شده و فرد تمایلی برای ورزش و فعالیت بدنی نداشته بنابراین دچار اضافه وزن و چاقی می شود. علاوه بر اینها بی خوابی باعث تحریک بدن برای ترشح انسولین شده و میزان انسولین خون را بالا می برد. میزان بالای انسولین باعث ذخیره چربی و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 می شود.

سیستم قلبی عروقی
خواب کافی برای سلامت قلب و عروق بسیار لازم و ضروری است. خواب نقش اساسی در توانایی بدن برای درمان و بازسازی قلب و عروق دارد. افرادی که دچار بی خوابی مزمن هستند بیشتر از سایرین به بیماری های عروقی دچار می شوند. یک مقاله معتبر چاپ شده بیان داشته است که بی خوابی باعث افزایش خطر حملات قلبی و سکته های مغزی می شود.

سیستم غدد 
ساخت بسیاری از هورمون ها به خواب فرد بستگی دارد. مثلا برای تولید تستوسترون بدن نیازمند حداقل 3 ساعت خواب بی وقفه می باشد. بیدار شدن های مکرر در طول شب می تواند بر روی تولید هورمون ها تاثیر بگذارد. وقفه خواب و بیداری های مکرر در طول شب همچنین می تواند باعث تاثیر بر روی هورمون رشد به خصوص در کودکان و نوجوانان شود. هورمون رشد به ساخت توده عضلانی و ترمیم سلول ها و بافت ها کمک بسزایی می کند. غده هیپوفیز به طور مداوم مشغول ترشح هورمون رشد می باشد اما علاوه بر خواب کافی ورزش کردن هم به افزایش سطح هورمون رشد در بدن کمک شایان توجهی می کند.