13 دلیل کاهش وزن نا خواسته

کاهش وزن نا خواسته یعنی هنگامی که فرد هیچ تلاش خاصی برای کاهش وزن انجام نمی‌دهد نیاز به بررسی و پیگیری دارد. اگر فرد در طی 6 تا 12 ماه بیش از 5 درصد وزن خود را از دست بدهد و وزن کم کند بهتر است برای بررسی علت آن به پزشک مراجعه کند. لازم به ذکر است که هر کاهش وزنی نگرانی ندارد گاهی اوقات استرس شدید و یا تغییر در نحوه زندگی می‌تواند باعث کاهش وزن شود. از شایع ترین علل کاهش وزن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: آیا شما هم مشکل کمبود وزن و بی اشتهایی دارید؟

1- تحلیل عضلات
بدن همه افراد مقداری توده عضلانی دارد که در صورت تحلیل رفتن آن فرد دچار کاهش وزن می‌شود. این اتفاق معمولا هنگامی رخ می دهد که فرد برای مدتی از عضلات خود استفاده نکند. این اتفاق ممکن است در افراد بی تحرک، پشت میزنشین و یا افرادی که تحت استراحت مطلق هستند رخ دهد. به طور کلی تمرینات ورزشی و تغذیه مناسب می‌تواند عضلات تحلیل رفته را ترمیم کرده و به حالت اولیه بازگرداند. سایر علل تحلیل عضلات عبارتند از شکستگی، بالا رفتن سن، سکته مغزی، استئو آرتریت، آرتریت روماتوئید، پوکی استخوان، ام اس و  آسیب به اعصاب.

2- پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئیدی هنگامی اتفاق می افتد که غده تیروئید بیش از اندازه لازم هورمون تیروئید ترشح می‌کند. تیروئید برخی از عملکردهای حیاتی بدن مانند متابولیسم را کنترل می کند. در صورت پرکاری تیروئید بدن به سرعت کالری سوزانده و فرد حتی با وجود اشتهای مناسب لاغر می‌شود و دچار کاهش وزن می گردد. علائم پرکاری تیروئید عبارتند از: ضربان نامنظم قلب، نگرانی، عدم تحمل گرما، مشکلات خواب، لرزش دست و خونریزی کم عادت ماهیانه در خانم ها. از علل شایع ایجاد پرکاری تیروئید می‌توان به بیماری گریوز، تیروئیدیت، مصرف بیش از اندازه ی ید و مصرف بیش از میزان لازم داروهای تیروئید اشاره کرد. درمان پرکاری تیروئید بستگی به سن و شدت بیماری دارد. به طور کلی درمان معمولاً به وسیله داروهای ضد تیروئید و رادیو اکتیو داروهای بتابلوکر و یا جراحی انجام می پذیرد.

3-آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی فرد به مفاصل حمله کرده و باعث ایجاد التهاب در آنها می‌شود. التهاب مزمن می‌تواند باعث افزایش متابولیسم بدن شده که در نتیجه آن کاهش وزن رخ می دهد. علائم آرتریت روماتوئید شامل درد و تورم مفاصل می باشد. آرتریت روماتوئید  اغلب مفاصل را به صورت دو طرفه درگیر می‌کند مثلا هر دو زانو و یا هر دو مفصل آرنج. یکی دیگر از علائم آرتریت روماتوئید سختی حرکت مفصل به خصوص پس از استراحت و عدم تحرک می باشد. یعنی چنانچه فرد برای یک ساعت یا بیشتر مفصل خود را حرکت ندهد حرکت آن با درد و سختی مواجه می شود. علت اصلی آرتریت روماتوئید شناخته شده نیست اما عوامل زیر می‌توانند در ایجاد آن موثر باشند:
- سن
-ژنتیک
-تغییرات هورمونی
-سیگارکشیدن
-چاقی
آرتریت روماتوئید با مصرف دارو تا حدودی قابل کنترل است.

4- دیابت
یکی دیگر از علل کاهش وزن دیابت نوع یک است. در دیابت نوع یک سیستم ایمنی فرد به سلول های مسئول ساخت انسولین در پانکراس حمله می کنند و آنها را تخریب می کنند. بدون وجود انسولین بدن قادر نیست از گلوکز برای تامین انرژی استفاده کند و کلیه ها قند استفاده نشده موجود در خون را از طریق ادرار دفع می کنند. در واقع بدون وجود انسولین سلول‌ها قادر نیستند که انرژی مورد نیاز خود را از طریق گلوکز تامین کنند. علاوه بر کاهش وزن دیابت اغلب باعث موارد زیر می شود:
- پر ادراری
-کم آبی
-خستگی
-تاری دید
-تشنگی مفرط
-گرسنگی شدید
درمان دیابت نوع یک شامل مصرف انسولین، کنترل منظم قند خون، تغییر رژیم غذایی و ورزش است.

5-افسردگی
یکی از علائم بالینی افسردگی کاهش وزن است. افسردگی به تغییرات خلقی، احساس غم و احساس از دست دادن و پوچی که حداقل 2 هفته ادامه دارد اطلاق می شود. تغییرات خلقی ناشی از افسردگی می‌توانند باعث اختلال در فعالیت های روزانه فرد مثل انجام امور شغلی و یا دانشگاه رفتن شود. افسردگی معمولا روی بخشی از مغز که مسئول کنترل اشتها است تاثیر می‌گذارد و باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن می شود. گاهی اوقات افسردگی در برخی افراد باعث افزایش اشتها و پرخوری می شود. علائم افسردگی در افراد مختلف متفاوت است و می‌تواند باعث کاهش و یا افزایش وزن در افراد شود. سایر علائم افسردگی عبارتند از:
-احساس غم همیشگی
-عدم علاقه به سرگرمی‌ها
-افت انرژی
-ضعف تمرکز
-خواب بیش از اندازه و یا بسیار کم
-افکار مرگ و یا خودکشی
-عدم تحمل و زودرنجی
رفتار درمانی، روان درمانی و استفاده از داروهای ضد افسردگی به کنترل و درمان آن کمک می کنند.

6-بیماری التهابی روده (IBD)
کاهش وزن می تواند یکی از علایم بیماری التهابی روده باشد. IBD  یک عنوان کلی برای چندین بیماری التهابی روده است. شایعترین التهابات بیماری کرون و کولیت اولسراتیو هستند. بیماری های التهابی روده بدن را در وضعیت کاتابولیک قرار می دهند که به معنای استفاده دائم از انرژی می باشد. علاوه بر این IBD  باعث اختلال و تخریب هورمون گرلین و لپتین که مسئول احساس گرسنگی هستند شده و در نتیجه باعث کاهش اشتها و کاهش وزن می شوند. سایر علائم  IBD عبارتند از:
-اسهال
-دل درد
-احساس نفخ
- مدفوع خونی
-خستگی
این علائم معمولاً با مصرف برخی غذاها تشدید می شوند. افراد مبتلا به IBD  باید در رژیم غذایی خود دقت داشته باشند. درمان این بیماری  شامل تغییرات رژیم غذایی ، دارو درمانی و حتی در برخی موارد جراحی می باشد.

7-بیماری انسداد ریوی مزمن
بیماری انسداد ریوی مزمن یک بیماری پیشرونده ریوی است. این بیماری شامل آمفیزم و برونشیت مزمن است. بسیاری از بیماران مبتلا به انسداد ریوی مزمن هر دوی این مشکلات را با هم دارند. آمفیزم به مرور باعث آسیب به کیسه های هوایی موجود در ریه شده و تنفس را دشوار می‌سازد. برونشیت مزمن نیز باعث التهاب در راه‌های هوایی که هوا را به ریه ها می‌رسانند می‌شود. این مشکل باعث ترشح موکوس ، سرفه و مشکلات تنفسی می‌شود. بیماری انسداد مزمن ریوی معمولاً در مراحل اولیه ملایم و حتی فاقد علامت است. اما از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنفس کوتاه
-خس خس سینه
-سرفه های متوسط همراه و یا بدون خلط
بیماری انسداد ریوی معمولا در مراحل بعدی باعث کاهش وزن می شود. سختی تنفس باعث سوزاندن کالری زیادی می شود. بر طبق نظر متخصصان افراد مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریوی برای تنفس ده برابر بیشتر از سایر افراد کالری نیاز دارند. علاوه بر این خوردن غذا و نفس کشیدن همزمان برای این افراد با دشواری همراه است. علائم شدید بیماری انسداد مزمن ریوی شامل  تورم مچ پا و یا پاها ، قدرت عضلانی پایین و خستگی است. یکی از مهمترین علل این بیماری سیگار کشیدن است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا و گرد و غبار نیز می تواند منجر به این بیماری شود. درمان این بیماری شامل دارو درمانی و تجویز داروهای متسع کننده ریه و درمان‌هایی مثل اکسیژن درمانی است.

8-آندوکاردیت
آندوکاردیت باعث التهاب در لایه میانی قلب یا آندوکاردیوم می‌شود. این مشکل هنگامی به وجود می آید که میکروب ها به خصوص باکتری ها از طریق جریان خون در قلب جمع می‌شوند. اغلب افراد مبتلا به آندوکاردیت تب دارند. علاوه بر این کاهش اشتها نیز در این افراد مشاهده می شود. افزایش درجه حرارت بدن باعث افزایش متابولیسم و چربی سوزی شده و منجر به کاهش وزن می گردد. سایر علائم آندوکاردیت عبارتند از:
- سوفل قلبی (صداهای غیرعادی قلب)
- سرفه همراه یا بدون خون
- درد قفسه سینه
-درد شکم
-مشکل در تنفس
-تعریق شبانه
-درد پشت
-سر درد
-لکه های قرمز یا بنفش روی پوست
 آندوکاردیت در قلب سالم به ندرت ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به بیماری‌های دریچه‌ای قلب، افرادی که جراحی تعویض دریچه قلب انجام داده اند و بیماران مبتلا به بیماری های مادر زادی قلب بیش از سایرین در معرض آندوکاردیت قرار دارند. درمان آندوکاردیت شامل آنتی بیوتیک تراپی و جراحی است.

9- سل
یکی دیگر از علل کاهش وزن بیماری سل است. بیماری سل یک بیماری مسری است که اغلب روی ریه ها تاثیر می گذارد. عامل مولد این بیماری باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است. علامت اصلی سل کاهش وزن و کاهش اشتها است اما علت اینکه سل باعث کاهش وزن و کاهش اشتها می شود هنوز به درستی روشن نیست. عامل بیماری سل از طریق هوا منتقل می شود. فرد ممکن است بدون اینکه بیمار شود سل بگیرد در واقع چنانچه سیستم ایمنی فرد با عامل این بیماری بجنگد این بیماری غیر فعال می شود و به این حالت سل نهفته گفته می شود. البته با گذشت زمان این بیماری می تواند فعال شود. سایر علائم سل عبارتند از:
-سرفه های سخت که بیش از سه هفته به طول بیانجامد
-درد قفسه سینه
- سرفه همراه با خلط خونی
-خستگی
- تعریق شبانه
-لرز
برخی افراد بیش از سایرین در معرض ابتلا به سل فعال هستند این افراد شامل افرادی هستند که سیستم ایمنی ضعیفی دارند به خصوص افراد لاغر،افراد مبتلا به دیابت، بیماران مبتلا به لوسمی، بیماران مبتلا به هوچکین، بیماران مبتلا به ایدز و افرادی که پیوند اعضا انجام داده اند. بیماری سل با مصرف یک دوره 6 تا 9 ماهه آنتی بیوتیک قابل درمان است.

10- سرطان
سرطان یک عنوان کلی برای بیماری هایی است که باعث تقسیم سریع و رشد غیر عادی سلول ها در برخی نقاط بدن می‌شود. یکی از علائم اولیه سرطان می‌تواند کاهش وزن باشد. کاهش وزن بیشتر در سرطان های پانکراس ، ریه ، معده و مری مشاهده می شود. علائم اولیه سرطان عبارتند از تب ، خستگی ، درد و تغییرات پوستی. البته این علائم ممکن است در بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز مشاهده شوند و در ضمن ممکن است بیمار مبتلا به سرطان هیچ یک از این علائم را نداشته باشد. درمان بستگی به نوع سرطان دارد اما به طور کلی درمان شامل جراحی ، رادیوتراپی و شیمی درمانی است.

11-بیماری آدیسون
بیماری آدیسون بیماری است که در آن سیستم ایمنی به غدد فوق کلیوی حمله می کند و باعث می شود غدد فوق کلیوی قادر به تولید مقدار کافی هورمون هایی مثل کورتیزول و آلسترون نباشد. کورتیزول روی برخی از عملکردهای بدن مثل متابولیسم و اشتها تاثیر دارد. میزان کم کورتیزول باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن می شود. سایر علائم بیماری آدیسون عبارتند از:
- فشار خون پایین
-خستگی مزمن
-ضعف عضلات
-میل شدید به مصرف نمک
-افزایش رنگدانه های پوستی
بیماری آدیسون یک بیماری نادر است که در ایالات متحده آمریکا از هر 100 هزار نفر یک نفر به آن دچار می شود. درمان این بیماری به کمک دارو درمانی برای تنظیم غده آدرنال یا فوق کلیه می باشد.

12-HIV
ویروس HIV  به سیستم ایمنی و نوعی از گلبول های سفید خون حمله کرده به آنها را از بین می برد. بنابراین ایمنی بدن به شدت ضعیف شده و قادر به مبارزه با عفونتها نمی باشد. چنانچه این ویروس به حال خود رها شود و تحت درمان قرار نگیرد منجر به بیماری ایدز می شود. در مراحل پیشرفته بیماری کاهش وزن ایجاد می شود. علائمی مانند گلو درد، زخم های دهانی و خستگی باعث می شوند که فرد غذای کافی نخورده و دچار لاغری شود. سایر علائم HIV  عبارتند از:
- تب
- لرز
-راش های پوستی
-تعریق شبانه
-تورم غدد لنفاوی
-درد عضلات
علائم HIV بستگی به فرد و مرحله بیماری دارد. داروهای ضد ویروس برای توقف گسترش و تکثیر ویروس به کار برده می شوند که می توانند  مانع کاهش وزن بیمار نیز بشوند.

درباره بیماری ایدز بیشتر بدانید: ایدز و ویروس HIV

13-نارسایی احتقانی قلب
کاهش وزن یکی از عوارض نارسایی احتقانی قلب است. در نارسایی احتقانی قلب پیشرفته قلب با خون کافی پر نمی شود یا نمی تواند خون را با نیروی کافی پمپاژ کند یا هر دوی این حالات. این بیماری ممکن است روی یک طرف قلب یا هر دو طرف آن تاثیر بگذارد. در صورت ابتلای فرد به نارسایی احتقانی قلب خون کافی به دستگاه گوارش نمی رسد و همین امر باعث حالت تهوع و احساس سیری زودرس در فرد می‌گردد. علاوه بر این تنفس هنگام غذا خوردن برای بیمار سخت می شود بنابراین فرد کمتر غذا خورده و دچار کاهش وزن می شود. سایر علایم نارسایی احتقانی قلب عبارتند از:
-تنفس کوتاه
-سرفه های پایدار
- ورم دست و پا
-خستگی
-افزایش ضربان قلب
داروهای متعددی برای درمان نارسایی احتقانی قلب به کار می روند.

مقایسه زنان و مردان از نظر شیوع عوامل لاغری
مقایسه زنان و مردان نشان می‌دهد که مردان بیش از زنان به آندوکاردیت، سرطان پانکراس و سرطان ریه دچار می شوند. در حالی که زنان بیش از مردان به بیماری انسدادی ریوی مزمن دچار می شوند. همچنین پرکاری تیروئید و آرتریت روماتوئید در زنان چند برابر بیش از مردان شیوع دارد.