جلوگیری و درمان سیاه شدن دندان کودک با قطره آهن

قطره آهن به عنوان یک مکمل ضروری برای پیشگیری از کم خونی در کودکان شناخته می‌شود. با این حال، یکی از عوارض جانبی رایج مصرف قطره آهن، تغییر رنگ دندان‌های کودک به سمت تیرگی است. این مشکل می‌تواند نگرانی والدین را برانگیزد و بر اعتماد به نفس کودک تاثیرگذار باشد. در این مقاله، به بررسی علل سیاه شدن دندان کودک در اثر مصرف قطره آهن و روش‌های مناسب جهت جلوگیری و درمان سیاه شدن دندان کودک با قطره آهن خواهیم پرداخت.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• اهمیت آهن یاری در کودکان
• چرا دندان‌های کودکان با مصرف قطره آهن سیاه می‌شوند؟
• آیا قطره آهن باعث پوسیدگی دندان کودک می‌شود؟
• برای جلوگیری از سیاه شدن دندان کودک با قطره آهن چه اقداماتی لازم است؟

مدت زمان تقریبی خواندن مقاله: 7 دقیقه

اهمیت آهن یاری در کودکان

آهن یک ریز مغذی ضروری برای رشد و نمو مغزی و جسمی نوزاد است. یکی از مهم ترین دلایل آهن یاری در این گروه سنی این است که نوزادان با ذخیره آهن کمی متولد می‌شوند و به سرعت این ذخیره تمام می‌شود. کمبود آهن در نوزادان می‌تواند باعث کم‌خونی، مشکلات یادگیری و کاهش رشد شود. برای جلوگیری از این مشکلات، نوزادان به ویژه از 6 ماهگی به بعد نیاز به آهن اضافی دارند. از آنجا که در اغلب موارد شیر مادر به تنهایی پاسخگوی نیاز نوزادان به آهن نیست، بنابراین استفاده از شیر خشک‌های مخصوص و غنی شده با آهن و مکمل‌های آهن ضرورت می‌یابد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با آهن می‌توانید به مقاله "همه چیز درباره آهن" تالیف و ترجمه دکتر الهه عبدالهی مراجعه نمایید.

چرا دندان‌های کودکان با مصرف قطره آهن سیاه می‌شوند؟

مکمل‌های حاوی آهن دارای یون های فلزی هستند که با مینای دندان واکنش داده و منجر به ایجاد لکه‌های قهوه‌ای مایل به سیاه بر روی دندان می‌شوند. این لکه‌ها معمولا در قسمت جلویی دندان‌ها و در امتداد خط لثه مشاهده می‌شوند. عوامل مختلفی مانند غلظت آهن در قطره، نوع ملح آهن به کار رفته در مکمل، مدت زمان تماس قطره با دندان‌ها و بهداشت دهان و دندان در شدت سیاهی دندان نوزاد موثر هستند. بسیاری از والدین جهت پیشگیری از بروز این مشکل، اقدام به قطع مصرف قطره آهن می‌کنند. اما همانطور که در مطالب پیشین ذکر شد، آهن یک ریز مغذی ضروری برای نوزادان است و از آنجایی که کمبود آهن می‌تواند بر روی رشد جسمی و ذهنی کودک تاثیر بگذارد، قطع خودسرانه مصرف آن به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. با این وجود، با استفاده از روش‌های ذکر شده در ادامه مطلب می‌توان از بروز این عارضه پیشگیری کرد و یا میزان شدت آن را کاهش داد. پس چنانچه شما هم به دنبال روشی جهت جلوگیری از سیاه شدن دندان کودک خود هستید، با ما در ادامه مطلب همراه شوید.

آیا قطره آهن باعث پوسیدگی دندان کودک می‌شود؟

اغلب والدین بر این باورند که قطره آهن می تواند باعث پوسیدگی دندان‌های کودک شود و ممکن است استفاده از مکمل آهن را متوقف کنند. در حالی که هیچ دلیل علمی برای اثبات پوسیدگی دندان با قطره آهن وجود ندارد. واقعیت این است که در صورتی که دندان‌های کودک سالم باشد قطره آهن باعث تغییر رنگ موقت می شود که در اغلب موارد در پایان 2 سالگی و با قطع قطره آهن این رنگ از بین می‌رود یا بسیار کم رنگ می شود که جای نگرانی نیست. اما در کودکانی که به دلیل مصرف زیاد قند و شیرینیجات و عدم رعایت بهداشت دهان، دچار پوسیدگی دندان می‌شوند، قطره آهن می تواند وارد ناحیه متخلخل شده و باعث تغییر رنگ سیاه در دندان‌ها و ایجاد پوسیدگی شود. 

برای جلوگیری از سیاه شدن دندان کودک با قطره آهن چه اقداماتی لازم است؟

همانطور که پیشتر اشاره شد، یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی مصرف قطره آهن، تغییر رنگ دندان‌ها به سمت تیرگی است. خوشبختانه با رعایت برخی نکات ساده، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در ادامه، راه‌های پیشگیری از سیاه شدن دندان‌ها را به طور مفصل توضیح می‌دهیم:

تغییر روش مصرف قطره آهن

یکی از موثرترین روش‌ها برای جلوگیری از تماس قطره آهن با دندان‌ها، چکاندن آن در عمق دهان نوزاد است. با استفاده از سرنگ بدون سوزن و یا قطره چکان مدرج که در اغلب مکمل‌های آهن نوزادان موجود است، قطره را در پشت زبان یا بین لثه و گونه بچکانید. این کار باعث می‌شود که قطره آهن سریع‌تر قورت داده شود و زمان تماس آن با دندان‌ها به حداقل برسد. 

هم‌چنین توصیه می‌شود پس از مصرف قطره آهن از طریق سرنگ یا قطره چکان استریل، مقداری آب بر روی لثه و دندان‌های کودک بچکانید تا قطره آهن مستقیما به گلو هدایت شده و از تماس آن با دندان‌ها جلوگیری ‌شود. چنانچه کودک قطره آهن را به تنهایی نمی‌پذیرد، می‌توانید آن را با غذاهای نرم و شیرین مانند فرنی، پوره سیب یا موز مخلوط کنید. این کار علاوه بر اینکه تماس قطره آهن را بر روی دندان‌های کودک را کاهش می‌دهد، باعث می‌شود که کودک طعم بد آهن را کمتر احساس کند. منتها ذکر این نکته لازم است که مصرف آهن به همراه لبنیات و غذاهای فیبری می تواند منجر به کاهش جذب آهن شود. 

رعایت بهداشت دهان و دندان

توصیه می‌شود به محض رویش دندان‌های کودک، والدین بهداشت دهان و دندان را از طریق استفاده از گازهای مرطوب استریل شده یا با استفاده از مسواک های نوزادی که سر کوچک و نرم دارند بدون استفاده از خمیر دندان شروع کنند. با این روش، با وجود مصرف قطره آهن، نوزاد می تواند دندان های سفید و سالمی داشته باشد.

انتخاب قطره آهن مناسب

یکی از نکاتی که هنگام تهیه قطره آهن برای نوزادان باید به آن توجه نمود، انتخاب یک مکمل با طعم مطلوب و قابل پذیرش برای کودکان است. انتخاب قطره‌ای با طعم خوشایند و دلپذیر می‌تواند به کودک کمک کند تا آن را راحت‌تر بپذیرد و در نتیجه، زمان تماس قطره با دندان‌ها کمتر شود. هم‌چنین امروزه بسیاری از مکمل‌های آهن به فرم لیپوزومال هستند. در این فرم، آهن در پوشش فسفولیپیدی قرار گرفته از همین رو احتمال اکسید شدن آن در دهان و ایجاد لکه بر روی دندان‌های کودک بسیار ناچیز است. به علاوه، این فرم آهن عوارض گوارشی کمتری نسبت به سایر فرم‌های آهن دارد. در ادامه به معرفی چند نمونه از مکمل‌های آهن کودکان که به فرم لیپوزومال بوده و در داروخانه آنلاین داروکده موجود هستند خواهیم پرداخت.

- قطره آهن سیدرال گوچه

قطره آهن سیدرال محصولی از جونیا فارما است که در هر میلی‌لیتر حاوی 7 میلی‌گرم آهن به فرم سوکروزومیال است. 

قطره آهن سیدرال مناسب نوزادان از بدو تولد تا 3 سالگی است. به علاوه این مکمل فاقد گلوتن بوده و قابل استفاده در کودکان مبتلا به سلیاک است.

- قطره آهن لیپیفر فورت

قطره آهن لیپیفر محصولی از کیمیا کالای رازی است. این مکمل به ازای هر میلی‌لیتر حاوی 15 میلی‌گرم آهن لیپوزومال است. 

این مکمل فاقد گلوتن بوده و علاوه بر آهن حاوی فولیک اسید و ویتامین B12 نیز است.

- قطره آهن پدیابست

قطره آهن پدیابست در هر میلی‌لیتر حاوی 7 میلی‌گرم آهن به فرم لیپوزومال و مناسب نوزادان از 6 ماهگی تا 2 سالگی است.

این مکمل فاقد گلوتن و الکل بوده و با طعم دلپذیر توت فرنگی است.

- سوسپانسیون خوراکی لیپیفر

شربت لیپیفر محصولی از کیمیا کالای رازی است که در هر 5 میلی‌لیتر حاوی 20 میلی‌گرم آهن لیپوزومال به همراه فولیک اسید و ویتامین B12 است.

دوز ترکیبات موجود در این مکمل مناسب کودکان بالای 2 سال است. علاوه بر این، سوسپانسیون لیپیفر فاقد گلوتن بوده و با طعم دلپذیر توت فرنگی است.

- شربت فروسیس لیپوزومال

شربت فروسیس محصولی از برند ویوا کیدز، به ازای هر 10 میلی‌لیتر حاوی 15 میلی‌گرم آهن به فرم لیپوزومال به همراه فولیک اسید و ویتامین B12 است. 

این مکمل مناسب کودکان بالای 1 سال و نوجوانان و بزرگسالان بوده و در بطری پلاستیکی با حجم 200 میلی لیتر با طعم دلپذیر توت سیاه عرضه می‌گردد.

سخن آخر 

در این مقاله از مجله داروکده روش‌های موثر جهت پیشگیری از سیاه شدن دندان کودک با مصرف قطره آهن کودک را ذکر کردیم. به طور کلی، قطره آهن عامل پوسیدگی نیست، اما این قطره می‌تواند روی دندان‌هایی که پوسیده شده اند یا به دلیل اختلال مینای دندان شروع به پوسیدگی کرده‌اند، منجر به تغییر رنگ دندان‌های کودک شود.

در آخر چند نمونه از مکمل‌های آهن با کیفیتی که به دلیل داشتن آهن به فرم لیپوزومال احتمال بروز عوارض گوارشی و تغییر رنگ دندان‌ها در آن‌ها کمتر است را معرفی کردیم. در صورت تمایل به خرید، مکمل‌های نامبرده را می‌توانید با تضمین اصالت کالا و تاریخ انقضای معتبر از طریق داروخانه آنلاین داروکده تهیه نمایید.

هم‌چنین در صورت تمایل، جهت انتخاب مکمل مناسب برای کودک خود می‌توانید با درج کامنت یا برقراری تماس تلفنی از مشاوره‌های رایگان و تخصصی تیم علمی داروکده بهره‌مند شوید. تیم علمی داروکده که شامل متخصصین داروساز و تغذیه است، علاوه بر پاسخگویی به سوالات شما کاربران گرامی، با تالیف و ترجمه مقالات علمی معتبر و انتشار در مجله علمی داروکده، به افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با به روزترین موضوعات سلامت محور کمک می‌کنند.