نگهداری دارو در منزل (قسمت دوم)

در بخش اول مقاله به چگونگی نگهداری درست دارو در منزل پرداختیم، در بخش دوم به تشریح شرایط نگهداری آن خواهیم پرداخت. 

شرایط نگهداری اشکال دارویی مختلف قرص و کپسول
(شامل کپسول های سخت مثل آموکسی سیلسن و نرم مثل پرل ها): 
الف) انواع خوراکی: به دلیل پایین بودن دمای یخچال نسبت به محیط بیرون، رطوبت بالاتری دارد و در صورت گذاشتن در یخچال زودتر فاسد می شوند. 
ب) انواع واژینال: در صورت رعایت شرایط نگهداری و اپلیکاتور یکبار مصرف تا آخر تاریخ انقضا قابل مصرف می باشند. 
نکته: در مورد دارو های فله ای در صورت وجود رطوبت گیر و محکم بودن درب ظرف، ملاک تاریخ انقضا دارو می باشد. 

پماد و کرم و ژل: 
 الف) انواع موضعی: در صورت جمع کردن قسمت مصرف شده تیوپ و محکم بودن درب حد اکثر تا زمان انقضا قابل نگهداری است. 
ب) انواع چشمی: تا یک ماه از زمان باز شدن قابل مصرف می باشند. 
ج) انواع واژینال: بعد از باز کردن تا یک ماه قابلیت مصرف دارند. 

قطره:
 الف) انواع چشمی: این شکل دارویی در صورت عدم تماس در موقع مصرف بعد از باز کردن حداکثر تا یک ماه قابل مصرف می باشد. 
ب) انواع گوشی و بینی: در صورت محکم بودن درب ظرف بعد از مصرف در صورت عدم یخ زدگی و تغییر رنگ حد اکثر تا پایان تاریخ انقضا قابل استفاده می باشد هر چند باید در نظر داشت که با مصرف تدریجی احتمال تغلیظ آن می باشد. 
ج) انواع خوراکی: در صورت باز کردن دارو حد اکثر تا یک ماه قابل نگهداری است و فقط در مورد قطره نیستاتین بعد از شروع مصرف تا یک هفته در یخچال قابلیت نگهداری دارد. 

شربت: 
الف) انواع سوسپانسیون: بعد از آماده سازی، در دمای اتاق تا هفت روز و در یخچال تا چهارده روز قابل نگهداری است. 
ب) انواع مایع: بعد از باز کردن باندروم در صورت محکم بودن درب آن و عدم تغییر خواص ارگانولپتیک (بو، مزه و رنگ) در مورد شربت ها تا یک ماه و شربت ها الگزیر تا اخر تاریخ انقضا مصرف می شود. هر چند به جهت تغلیظ دارو با مصرف تدریجی آن استفاده آن در کودکان و سالمندان توصیه نمی شود.

اسپری: 
در صورت شستشوی صحیح سیلندر، تا پایان تاریخ انقضا قابل استفاده می باشند. 

آمپول: 
آمپول ها به عنوان داروی یکبار مصرف بوده و بلافاصله بعد از باز شدن باید استفاده و باقیمانده آن دور ریخته شود مگر اینکه در محیط استریل شکسته و نگهداری شود که این موضوع فقط در محیط آزمایشگاه ها امکان پذیر می باشد. 

ویال: 
این شکل دارویی به صورت چند دوز و چند بار مصرف بوده و ویال های مایع تا چهار هفته بعد از شروع مصرف قابل نگهداری می باشند (مانند ویال های انسولین و لیدوکایین) و در انواع دیگر مقدار باقیمانده بعد از شروع مصرف دور ریخته می شوند و در مورد ویال های لیوفلیزه (پودری) بعد از انحلال طبق بروشور کارخانه سازنده قابلیت نگهداری دارند. 

سرم 
 انواع تزریقی: بعد از قرار دادن ست سرم بلافاصله باید تزریق شوند. 
انواع شستشو: بلافاصله بعد از باز کردن برای شستشو ی زخم ها باید استفاده شود زیرا در غیر این صورت در زخم های باز می تواند موجب عفونت گردند. فقط در مواردی که جهت غرغره و شستشوی بینی و سینوس ها مورد استفاده قرار می گیرند با لحاظ کردن خواص ارگانولوپتیک قابلیت نگهداری به مدت محدود وجود دارد. 

پودر های خوراکی: 
در صورت باز شدن با رعایت شرایط خشک و دور از نور آفتاب قابل نگهداری است.

دکتر امیر اشکان طبیبی
پیام انجمن داروسازان ایران