14 ماده غذایی مفید و مضر برای کبد را بشناسید

آنچه در این مقاله میخوانید؛

• خوراکی های مفید برای کبد
• غذاهای مضر برای کبد
• آیا مصرف مکمل برای سلامت کبد ضروری است؟

رژیم غذایی که عادت به آن دارید، تأثیر زیادی بر کبد می‌گذارد، بنابراین پیروی از روش‌های سالم برای محافظت از کبد در برابر بسیاری از عوارض و حفظ عملکرد مؤثر آن بسیار مهم است.
در این مقاله با ذکر چند نکته تغذیه‌ای که به داشتن رژیم بهتر کمک می‌کند، با غذاهایی که برای کبد مفید است و غذاهای مضر برای کبد بیشتر آشنا می‌شویم.

خوراکی های مفید برای کبد

پاکسازی کبد با جو دوسر

مواد غذایی غنی از فیبر برای کبد مفید هستند و به کارآیی بهتر کبد کمک بزرگی می‌کنند. اگر به دنبال غذایی مناسب برای شروع روز هستید می توانید جوپرک را امتحان کنید. بررسی‌ها نشان می‌دهند که خوردن جود دوسر در وعده صبحانه به پیشگیری از چاقی به خصوص چاقی شکمی کمک بزرگی می کند و همین مسئله یکی از راه های پیشگیری از بیماری های کبدی محسوب می شود. جو دوسر معمولا به صورت آماده برای صبحانه در سوپرمارکت ها موجود است.

کلم بروکلی برای کبد

اگر می خواهید کبدی سالم داشته باشید به رژیم غذایی خود مقادیر مناسبی سبزیجات اضافه کنید. یکی از بهترین این سبزیجات کلم بروکلی است. نتیجه برخی تحقیقات نشان می‌دهد که کلم بروکلی می تواند به پیشگیری از بیماری کبد چرب غیر وابسته به الکل کمک بزرگی کند.

یکی از بهترین روش های مصرف کلم بروکلی استفاده از کلم بروکلی بخار پز در سالاد و مزه دار کردن آن با روغن زیتون و سرکه بالزامیک است.

بنابر ذائقه خود می توانید از سایر خوراکی های مفید مانند بادام، کرانبری و اسفناج نیز در این سالاد استفاده کنید.

بهترین نوع قهوه برای کبد

اگر شما هم جزو آن دسته از افراد هستید که نمی توانید روز خود را بدون نوشیدن قهوه سپری کنید حتما از شنیدن اینکه قهوه می‌تواند برای کبد مفید باشد خوشحال خواهید شد!

مطالعات نشان می‌دهد که نوشیدن 2 تا 3 فنجان قهوه در روز می تواند از کبد در برابر آسیب های ناشی از مصرف الکل یا رژیم غذایی ناسالم محافظت کند.

حتی برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که قهوه می‌تواند به پیشگیری از سرطان کبد کمک کند. البته لازم به ذکر است که این تحقیقات راجع به قهوه است نه شکر اضافی آن! پس تا می توانید قهوه را بدون شکر میل کنید.

بیشتر بخوانید: چند ماده ساده که باعث تخریب کبد می شوند.

تاثیر چای سبز داغ بر کبد

چای سبز سرشار از آنتی اکسیدانی با نام کاتچین می باشد. تحقیقات نشان می دهد که این ماده در پیشگیری از سرطان به خصوص سرطان کبد نقش مهمی ایفا می کند.

چنانچه چای سبز را دم کرده و داغ بنوشید، کاتچین بیشتری دریافت می کنید.

چای سبز سرد و یا سایر نوشیدنی هایی که از چای سبز تهیه شده اند مقادیر کمتری کاتچین دارند. بنابراین بهتر است چای سبز را خودتان دم کرده و داغ بنوشید.

نوشیدن آب ناشتا برای کبد

یکی از بهترین کارهایی که می توانید برای سلامت کبد خود انجام دهید این است که وزن خود را در محدوده نرمال نگه دارید. یکی از بهترین روش ها برای اینکار این است که به جای استفاده از نوشیدنی های شیرین و یا نوشابه آب بنوشید. اگر مدتی این مسئله را رعایت کنید خواهید دید که چه میزان قابل توجهی کالری کمتری دریافت می کنید که این امر برای سلامت کبد ضروری است.

بادام

مغزها به خصوص مغز بادام یکی از منابع غنی ویتامین E محسوب می‌شوند. تحقیقات بیانگر این هستند که ویتامین E می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب کمک فراوانی کند. علاوه بر این بادام برای سلامت قلب نیز بسیار مفید است.

می توانید کمی بادام را به عنوان میان وعده میل کرده و از فواید آن استفاده کنید.

اسفناج

برگ های سبز اسفناج سرشار از آنتی اکسیدانی با نام گلوتاتیون است که به کارایی درست کبد کمک می کند. آماده سازی اسفناج برای مصرف کار ساده ای است. مثلا می توانید آن را به صورت تازه در سالاد مصرف کرده یا آن را بخار پز کرده و با سیر و روغن زیتون مزه دار کرده و کنار غذا میل کنید .

بلوبری

بلوبری سرشار از ماده ای به نام پلی فنول است که به پیشگیری از کبد چرب غیر وابسته به الکل کمک بزرگی می‌کند. کبد چرب غیر وابسته به الکل معمولا با چاقی و افزایش کلسترول همراه است. سایر مواد غذایی که میزان پلی فنول در آنها بالاست عبارتند از شکلات تلخ، زیتون و آلو.

بیشتر بخوانید: کبد چرب و راه های مقابله با آن

ادویه جات

آیا دوست دارید کاری کنید که هم زمان کبد و قلب شما سلامت بماند؟ نمکدان‌هایتان را از ادویه‌هایی مانند آویشن و رزماری پر کنید. این ادویه‌جات منابع سالمی برای پلی فنول محسوب می شوند. علاوه بر اینکه این ادویه جات مفید هستند جایگزین سالمی برای نمک محسوب می شوند. همچنین دارچین، پودر کاری و زیره سبز هم انتخاب‌های درست و مفیدی هستند.

غذاهای مضر برای کبد

از مصرف غذاهای چرب بپرهیزید.

سیب زمینی سرخ کرده و برگرها از جمله مواد غذایی مضر برای کبد محسوب می‌شوند. مصرف غذاهایی که دارای چربی اشباع بالا هستند، عملکرد کبد را با اخلال مواجه می‌کنند و مانع کارایی درست کبد خواهند شد.

در صورت مصرف این غذاها به مرور زمان کبد دچار التهاب می شود و این التهاب پس از مدتی می‌تواند منجر به سیروز کبدی گردد. بنابراین دفعه بعد که برای خوردن این خوراکی ها وسوسه شدید یادتان باشد که چه ضرری به کبد خود وارد می‌کنید.

تا حد ممکن قند و شکر را از زندگی خود حذف کنید.

مصرف زیاد شیرینی‌جات به کبد آسیب جدی وارد می‌کند. زیرا یکی از وظایف کبد تبدیل قند به چربی می باشد. مقادیر زیاد قند تبدیل به چربی شده و اطراف کبد را احاطه می کند و به سلامت کبد آسیب می زند. مصرف زیاد شکر و قند در طولانی مدت می تواند منجر به کبد چرب شود.

بنابراین تا جایی که می‌توانید سعی کنید شکر و قند را از  زندگی خود حذف کنید.

نمکدان‌ها را خالی کنید!

درست است که بدن به مقادیری نمک نیاز دارد اما نه به مقداری که ما مصرف می‌کنیم. تحقیقات اولیه نشان می دهد که میزان سدیم بالا در رژیم غذایی می تواند منجر به فیبروزیس گردد که از اولین مراحل مشکلات کبدی است.

راهکارهای ساده‌ای برای پرهیز از مصرف نمک اضافه وجود دارد.  یکی از مهم‌ترین این کارها پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده است. به جای مصرف سبزیجات کنسرو شده از سبزیجات تازه استفاده کنید و از همه مهم تر اینکه نمکدان ها را خالی کنید و یا اینکه آنها را از روی میز بردارید تا وسوسه نشوید که روی غذا نمک اضافه بریزید.

از مصرف الکل پرهیز کنید.

مصرف الکل می‌تواند منجر به تخریب کبد شود. با گذشت زمان مصرف الکل می‌تواند باعث سیروز کبدی شود. علاوه بر این الکل می تواند باعث ایجاد بیماری کبد چرب شود. بنابراین برای داشتن کبدی سالم بهتر است تا حد امکان از مصرف الکل پرهیز کنید.

مصرف غذاهای بسته‌بندی و آماده را به حداقل برسانید.

اگر از آن دسته افرادی هستید که خوردن اسنک را دوست دارید بهتر است سعی کنید بهترین و سالم‌‍ترین آنها را انتخاب کنید. نکته منفی در مورد اکثر اسنک‌ها میزان بالای نمک، شکر و چربی آن است. 

یک راهکار ساده برای عدم مصرف اسنک‌های مضر جایگزین کردن آنها با اسنک‌های خانگی و سالم مثل نان و پنیر و گردو، کمی آجیل و یا یک سیب می باشد.

آیا مصرف مکمل برای سلامت کبد ضروری است؟

مکمل های غذایی را میتوان به چند دسته تقسیم کرد. مکمل‌های بدنسازی، مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی. با این که این مکمل ها ایمن هستند و عوارض جانبی خطرناکی برای افراد سالم ندارند، ولی بهتر است در مورد ضرورت مصرف آنها با پزشک مشورت کنید.

برای مثال تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از مکمل‌های غذایی وجود دارند که منجر به بیماری کبد نمی شوند اما مصرف بیش از حد آنها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. مثلا ویتامین A و نیاسین (B3) ممکن است باعث افزایش خطر آسیب‌های کبدی در دوزهای بالا شوند زیرا آنزیم‌های کبدی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، آنزیمی که در مقادیر زیاد در کبد یافت شده و افزایش آن در خون، بروز بیماری مزمن کبدی را افزایش می‌دهد.

مصرف ویتامین C نیز به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن می‌تواند احتمال بروز بیماری‌های کبدی را کاهش دهد اما مصرف دوزهای بالای ویتامین C ممکن است باعث افزایش قرار گرفتن در معرض عوارض جانبی مانند: حالت تهوع، درد شکم و اسهال و افزایش آنزیم‌های کبدی شود.

اما ویتامین‌های زیر برای سلامت کبد بی خطر هستند:

1. اسید فولیک
2. ویتامین D
3. ویتامین K
4. ویتامین E
5. ویتامین‌های B کمپلکس به جز نیاسین
    

نتیجه‌گیری

لازم به ذکر است که بدون مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه از مکمل‌های غذایی استفاده نکنید و پایبند به رژیم غذایی مناسب باشید و تا جایی که ممکن است از مصرف الکل، غذاهای آماده و قند و شکر بپرهیزید.