گیاه انیسون(بادیان رومی)با نام علمی Pimpinella anisum L

گیاه انیسون یا بادیان رومی با نام علمی Pimpinella anisum L. از خانواده‌ چتریان گیاهی علفی، یکساله، به ارتفاع حدود نیم متر، دارای سه نوع برگ قلبی شکل، برگ های مرکب و برگ های سه قسمتی می‌باشد. این گیاه دارای گل های کوچک و سفید رنگ و میوه کوچک و تقریبا گلابی شکل و معطر است.
محل رویش در ایران شامل نواحی شمال غربی از جمله تبریز، جنوب غربی و جنوب ایران می باشد. میوه رسیده اندام دارویی این گیاه است.

ترکیبات شیمیایی
- اسانس (آنتول anethole، استراگول estragole و آنیس آلدئید anis aldehyde)
- مشتقات کافئیک اسید (کلروژنیک اسید chlorogenic acid)
- فلاونوییدها (آپی ژنین-7-O- گلیکوزید، ایزواورینتین isoorientin و ایزوویتکسین isovitexin)
- کومارین ها

موارد مصرف
- نفخ شکم، درمان اختلالات سوء هاضمه و بی اشتهایی
- افزاینده شیر مادر
- درمان سرماخوردگی، آبریزش بینی و خلط آور

موارد مصرف در طب سنتی و عامه
- ضد نفخ
- قاعده آور، افزاینده شیر مادر
- ضد درد و التهاب
- کاهنده علائم سرماخوردگی
- تقویت کننده قوای جنسی، تونیک
- ضد عفونی کننده دستگاه ادراری و مدر (ادرار آور)
- معطر کننده

 

اثرات گزارش شده
- ضد نفخ و ضد اسپاسم
- ضد میکروب، ضد قارچ و ضد ویروس
- درمان سینوزیت
- ضد درد و ضد التهاب
- ضد سرفه
- اثرات محافظتی بر مخاط معده
- ضد تشنج
- اثرات مهاری بر آنزیم 5-آلفا ردوکتاز
- آنتی اکسیدانی

آثار فارماکولوژیکی گزارش شده
- قسمت عمده اسانس میوه انیسون را آنتول تشکیل می‌دهد. این ترکیب از طریق اثر بر عضلات صاف دستگاه گوارش و شل کردن آن ها، اثرات ضد نفخ و ضد اسپاسم دارد و سبب رفع سوءهاضمه و مشکلات ناشی از آن می گردد.
- اسانس انیسون، اثر خلط آور و ضد اسپاسم دارد و می توان آن را در درمان برونشیت، التهاب نای که سبب سرفه های مداوم می‌شود و نیز در سیاه سرفه به کار برد. این اثرات مربوط به آنتول موجود در اسانس است که دارای اثر سمپاتیکی است و سبب اتساع نایژک ها می گردد.
- مطالعه ای بر روی 44 بیمار مبتلا به سینوزیت مزمن با سابقه بیماری حداقل 3 ماه انجام گرفت. طی مدت 4 هفته گروهی از بیماران قطره بینی روغن انیسون و گروه دیگر از اسپری بینی فلوتیکازون استفاده کردند. نتایج حاکی از آن است که هر دو درمان در کاهش نشانه های بیماری موثرند، ولی استفاده از قطره بینی انیسون به طور معنا داری کارآمدتر است.
- بررسی اثرات ضد تشنج اسانس دانه های انیسون در مدل موشی نشان داد که اسانس این گیاه اثرات ضد تشنجی قابل توجهی از خود نشان می دهد. اثرات ضد تشنج اسانس این گیاه را به وجود اوژنول، آنتول و استراگول نسبت دادند که اثرات شل کننده عضلانی نیز دارند.
- مطالعات اثرات درمانی گیاه انیسون در درمان هایپرپلازی خوش خیم پروستات را تایید نموده است. این گیاه با مهار آنزیم ?- آلفا ردوکتاز که عامل اصلی تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون به شمار می رود، غلظت دی هیدروتستوسترون را در سرم کاهش می دهد. کاهش این ماده منجر به توقف رشد غده پروستات، تسهیل جریان ادرار و بهبود حال بیمار می شود.
- در یک کار آزمایی بالینی بر روی 72 زن یائسه با شکایت گر گرفتگی در درجات مختلف، مصرف روزانه سه کپسول حاوی 100 میلی گرم عصاره انیسون توانست در طی 4 هفته، باعث کاهش قابل توجهی در تعداد و شدت علائم گرگرفتگی گردد.

- نتایج مطالعات حیوانی نشان داده است مصرف روزانه میوه انیسون از پوکی استخوان ناشی از کمبود استروژن در دوران یائسگی جلوگیری می کند.
- بررسی مطالعات حیوانی اثرات محافظ معدی عصاره آبی دانه های انیسون را تایید کرده است.
- ترکیب آنتول موجود در اسانس انیسون نیز دارای اثرات ضد قارچ قوی است.
- در گذشته از اسانس انیسون به عنوان حشره کش استفاده می شده است. امروزه این اثرات بر لاروهای حشرات مختلف تایید شده است. در پژوهشی، فعالیت ترکیبات اسانس انیسون بررسی شد و با نتایج حاصل از کنه کش های سنتزی مقایسه شد. نتایج نشان داد، ترکیب پارا آنیس آلدئید موجود در اسانس دارای بیشترین سمیت در برابر کنه می باشد.

منع مصرف
- در موارد افزایش حساسیت آلرژیک و در افرادی که به آنتول حساس هستند، منع مصرف دارد.
- اسانس آن نباید در کودکان مصرف شود.
- این گیاه ممکن است حساسیت به نور ایجاد کند. از این رو در افراد مبتلا به درماتیت ممکن است واکنشهای التهابی و آلرژیک در پوست ایجاد کند. به همین علت بهتر است این افراد از مصرف آن اجتناب نمایند.
- به دلیل اثرات شبه استروژنی گیاه انیسون در شرایطی که ممکن است وجود استروژن مضر باشد، مانند سرطان سینه، رحم، تخمدان، اندومتریوز و فیبرویید رحمی منع مصرف وجود دارد.

 

احتیاط مصرف
بیماران مبتلا به مشکلات انعقادی در مصرف گیاه بهتر است احتیاط نمایند.

مصرف در دوران بارداری
مصرف در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

مصرف در دوران شیردهی
با توجه به نبود مستندات علمی بهتر است با احتیاط مصرف شود. تنها دم کرده آبی گیاه در دوران شیر دهی استفاده شود.

اثرات جانبی
- تشنج، تهوع و استفراغ
- ادم ریوی، قرمزی پوست ، فلسی و تاول دار شدن پوست، واکنش های حساسیت به نور و درماتیت تماسی

تداخلات دارویی
- آهن: امکان افزایش جذب آهن از مخاط روده
- ضدبارداری های خوراکی: دوزهای بالای گیاه می تواند با این داروها تداخل داشته باشد.
- داروهای ضد انعقاد (وارفارین و هپارین) باعث امکان خونریزی- در صورت مصرف همزمان علائم خونریزی باید تحت نظارت پزشک بررسی شود.

فرآورده های حاوی گیاه انیسون در بازار دارویی

منستروگل (شرکت گل دارو)
کارامین (شرکت گل دارو)
پروستاتان (شرکت گل دارو)
کارمیناتیف (شرکت دینه)
کارویل (حکیم مومن تبریزی)
فنوویل (حکیم مومن تبریزی)
برونکوبیول (بیوکل)
نئوکربن (مارنیز)
دایجستیو اید اکتیو (اسی)
کالیک (شرکت نوتک فار)

منابع:
نوری نگین، خانقاهی ابیانه الهام، امین غلامرضا. داروهای گیاهی رسمی ایران. مرکز تحقیقات پزشکی قانونی: 1395: 16-18.
وزیریان مهدی، تحویل زاده مینا، نیروند چراغی محمد، یوسف بیک فاطمه، امین غلامرضا. گیاه درمانی با رایج ترین گیاهان دارویی. برای فردا: 1390: 35-38.
قاسمی دهکردی نصرالله. فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت غذا و دارو، 1381: 77-83.
ضیایی علی، مسگرپور بیتا، شیستری آیدا. احتیاط مصرف و تداخلات دارویی گیاهان دارویی بر اساس شواهد و مستندات. انتشارات تیمورزاده، 1394: 185-186.
صالحی سورمقی محمد حسین. گیاهان دارویی و گیاه درمانی. دنیای تغذیه، 1393: 81-83.
خلیقی سیگارودی فرحناز، جاروندی صغری، تقی زاده میترا. کاربردهای درمانی گیاهان دارویی. ارجمند: 1392: 197-201

Gruenwald J, Brendler J, Jaenicke C et al. PDR for Herbal Medicines. Medical Economics Company, 2004: 36-37
Saad B, Said O. GRECO-ARAB AND ISLAMIC HERBAL MEDICINE. 2011: 217-218
Heinrich M, Barnes J, Gibbons S, Williamson M. FUNDAMENTALS OF PHARMACOGNOSY AND PHYTOTHERAPY. Elsevier Ltd, 2012: 215
Mukherjee P K, Houghton P J. Evaluation of Herbal Medicinal Products. Pharmaceutical Press, 2009: 208
Hassan WN, Saed AM. Protective Effect of Anise Fruit (pimpinella anisum) Against Osteoporosis in Rat Model. American Journal of Biomedical Sciences. 2011; 3(1): 49-56
Heidari MR, Ayeli M. Effects of methyl alcoholic extract of Pimpinella anisum L. on picrotoxin induced seizure in mice and its probable mechanism. Sci J Kurdistan Univ Med Sci. 2005; 10(3): 1-8
Shojai A , Abdollahi Fard M. Review of Pharmacological Properties and Chemical Constituents of Pimpinella anisum. International Scholarly Research Network Pharmaceutics. 2012; 1-8
Ullah H. Fruit Yield and Quality of Anise (Pimpinella anisum L.) in Relation to Agronomic and Environmental Factors. 2012; 1: 14-15
Anushiravani M, Bakhshaee M, Taghipour A, Naghedi?Baghdar H, Kaboli Farshchi M, Hoseini S,Mehri MR. A systematic review of randomized controlled trials with herbal medicine on chronic rhinosinusitis. Phytotherapy Research. 2017; 1–7
Koriem KM. Approach to pharmacological and clinical applications of Anisi aetheroleum. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine. 2015; 5(1): 60-67