سالیسیلیک اسید: خواص، نحوه مصرف و نکات مهم

اسیدهای لایه‌ بردار به عنوان یک راه‌ حل موثر در درمان بسیاری از مشکلات پوستی و همچنین جلوگیری از بروز آن ها کاربرد دارند و به کمک اسیدتراپی می ‌توان ظاهر پوست را بهبود بخشید. این اسیدها با قدرت لایه‌ برداری خود به کاهش جوش ‌ها، کوچک کردن منافذ باز، محو لکه ‌های تیره، کاهش چین و چروک و رفع کدری پوست کمک می‌ کنند.

وقتی صحبت از رفع جوش، کنترل چربی و لایه برداری عمق پوست می شود، اولین گزینه ای که به ذهنمان میرسد، سالیسیلیک اسید از خانواده بتا هیدروکسی اسید، یکی از معروف ترین لایه بردارها برای پوست های چرب و مستعد آکنه است و می تواند بهتر از دیگر ترکیبات لایه بردار، منافذ پوست را پاکسازی کند. بهتر است بدانید که لایه بردارهای آلفا هیدروکسی اسید، کار لایه برداری را بطور سطحی انجام می دهند، اما بتا هیدورکسی اسیدهایی مانند سالیسیلیک اسید، می توانند وارد منافذ پوست شده و در کنار پاکسازی آن ها، آلودگی ها و سلول های مرده سطح پوست را هم پاکسازی کنند؛ به همین خاطر است که بتا هیدروکسی اسیدها قدرت حساسیت زایی بالاتری نسبت به آلفا هیدورکسی اسیدها دارند.

در این مطلب، نگاهی دقیق به تاثیرات فوق ‌العاده بر پوست و محصولات حاوی سالیسیلیک اسید می‌ اندازیم. با ما همراه شوید تا به رازهای این ترکیب محبوب در دنیای مراقبت از پوست پی ببرید و بهترین انتخاب را برای داشتن پوستی سالم داشته باشید.

آنچه در این مقاله می خوانید:

• سالیسیلیک اسید چیست؟
• فواید سالیسیلیک اسید
• محصولات حاوی سالیسیلیک اسید
• چگونه از محصولات حاوی سالیسیلیک اسید استفاده کنیم؟
• سالیسیلیک اسید چه عوارضی دارد؟
• مدت زمان اثرگذاری سالیسیلیک اسید
• سوالات متداول

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

سالیسیلیک اسید چیست؟

سالیسیلیک اسید یک اسید آلی مؤثر در مراقبت از پوست است و به خانواده بتا هیدروکسی اسیدها (BHA) تعلق دارد که به صورت طبیعی از گیاهان استخراج می ‌شود. این اسید محلول در چربی است و به دلیل خواص لایه ‌برداری و ضدالتهابی ‌اش، به عنوان یکی از پرکاربردترین ترکیبات در محصولات درمانی پوست شناخته می ‌شود. عملکرد سالیسیلیک اسید به گونه ای است که با نفوذ عمیق به منافذ پوست، به ضعیف کردن پیوند های بین سلولی و نرمی پوست کمک می‌ کند. این ویژگی ‌ها آن را به گزینه‌ ای ایده ‌آل برای درمان پوست‌ های چرب و مستعد جوش تبدیل کرده است که ظاهری نرم تر و شفاف تر به پوست بخشیده و مانع از انسداد منافذ آن می شود.  

فواید سالیسیلیک اسید

سالیسیلیک اسید به دلیل خواص شگفت انگیزی که دارد، به عنوان یکی از ترکیبات پرکاربرد در محصولات مراقبتی پوست شناخته می شود. این اسید علاوه بر کمک به زیبایی و سلامت پوست، در درمان برخی از مشکلات و بیماری ‌های شایع پوستی نیز مؤثر است. لازم به ذکر است که برای استفاده موضعی، سالیسیلیک اسید با غلظت کمتر از 2 درصد ایمن بوده و می‌ تواند بدون ایجاد تحریکات شدید به پوست کمک کند. در ادامه به این دو دسته فواید اصلی آن اشاره می ‌شود:

1- فواید سالیسیلیک اسید برای زیبایی و سلامت پوست

• لایه ‌برداری و پاکسازی

سالیسیلیک اسید می ‌تواند به راحتی در چربی حل ‌شود. این ماده با نفوذ به منافذ پوست و حذف سلول‌ های مرده، چربی اضافه و باکتری های تجمع یافته در این منافذ را کاهش داده و مانع از انسداد آن ها می شود.

• کنترل چربی پوست

سالیسیلیک اسید چربی پوست را به کمک پاکسازی و کاهش اندازه منافذ کنترل کرده و از براق شدن غیرطبیعی پوست و ایجاد جوش جلوگیری می ‌کند. این خاصیت به ‌ویژه برای افرادی که پوست چرب و مستعد آکنه دارند بسیار حائز اهمیت است.

• کاهش التهاب و قرمزی پوست

این ماده به کاهش التهاب و قرمزی ‌های پوستی کمک می‌ کند که برای پوست‌ های حساس مستعد به آکنه اهمیت ویژه ‌ای دارد. خاصیت ضد التهابی سالیسیلیک اسید باعث آرامش پوست و کاهش واکنش‌ های التهابی می ‌شود.

• کاهش جوش و آکنه

این اسید به دلیل خواص ضد التهابی و ضد میکروبی که دارد به کاهش قرمزی و التهاب ناشی از جوش کمک کرده و با پاکسازی منافذ و کاهش تولید چربی، مانع از ایجاد جوش های سرسیاه و سرسفید می شود.

• کاهش لک‌ و جای جوش

با لایه‌ برداری مداوم، سالیسیلیک اسید می‌ تواند به کاهش لکه‌ های تیره و جای جوش کمک کند. این ماده به تسریع فرآیند تجدید سلولی کمک کرده و باعث محو شدن تدریجی لک ‌ها و جای زخم ‌های سطحی می ‌شود.

• بهبود بافت و ظاهر پوست

با حذف سلول ‌های مرده و تحریک تولید سلول‌ های جدید، این اسید به بهبود بافت پوست کمک کرده و پوست بعد از استفاده منظم از سالیسیلیک اسید، ظاهری صاف ‌تر، یکنواخت ‌تر و شفاف ‌تر پیدا می ‌کند.

۲- فواید سالیسیلیک اسید برای درمان مشکلات و بیماری‌ های پوستی

• سالیسیلیک اسید در درمان شوره سر

سالیسیلیک اسید به دلیل خاصیت کراتولیتیک خود، در درمان شوره سر موثر است. شوره سر زمانی ایجاد می ‌شود که سلول‌ های پوست سر سریع ‌تر از حالت طبیعی تکثیر شوند و تجمع این سلول ‌ها منجر به ایجاد پوسته ‌های سفید یا زرد روی سر می‌ شود. سالیسیلیک اسید با لایه ‌برداری سلول ‌های مرده پوست سر و کاهش چربی ‌های اضافی، از ایجاد شوره جلوگیری می‌ کند و به پوست سر کمک می ‌کند تا ظاهری سالم‌ تر و بدون شوره داشته باشد.

• سالیسیلیک اسید در درمان پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی و مزمن است که باعث تجمع سریع سلول‌ های پوست و ایجاد پلاک‌ های ضخیم و پوسته‌ دار می‌شود. سالیسیلیک اسید با کمک به لایه‌ برداری این پوسته‌ ها و نازک کردن پلاک ‌های ایجاد شده به کاهش ظاهر پسوریازیس کمک می ‌کند. همچنین از آنجایی که پلاک ‌ها را نرم می ‌کند، باعث جذب بهتر داروها و کرم ‌های موضعی می ‌شود.

• سالیسیلیک اسید در درمان پینه و میخچه

پینه و میخچه‌ معمولاً در اثر فشار یا اصطکاک در مناطقی از پوست ایجاد و باعث ضخیم ‌شدن آن ناحیه می ‌شوند. پماد سالیسیلیک اسید با خاصیت لایه‌ برداری و کراتولیتیک خود به نرم شدن پوست ضخیم شده کمک می ‌کند و به پوست اجازه می ‌دهد که سلول ‌های مرده را از بین ببرد. استفاده مداوم از کرم ‌ها یا محلول ‌های حاوی سالیسیلیک اسید در کاهش ضخامت پینه و میخچه موثر است.

• سالیسیلیک اسید در کمک به رفع اگزما (در موارد خاص)

در برخی موارد از سالیسیلیک اسید به عنوان یک لایه ‌بردار ملایم برای کمک به حذف پوسته ‌های اگزما استفاده می‌ شود. با این حال، استفاده از سالیسیلیک اسید در موارد اگزما باید با احتیاط انجام شود؛ زیرا ممکن است برای برخی از انواع اگزما باعث تحریک شود. به ‌طور کلی این اسید می‌تواند به کاهش ظاهر پوسته‌ های ضخیم و خشک ناشی از اگزما کمک کند، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

• سالیسیلیک اسید در درمان زگیل‌

زگیل ‌ها ناشی از عفونت ویروسی ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند و به ‌صورت برجستگی ‌های سخت روی پوست ظاهر می‌ شوند. سالیسیلیک اسید با لایه ‌برداری از سطح زگیل، به مرور باعث کاهش ضخامت و درمان زگیل می‌شود.

محصولات حاوی سالیسیلیک اسید

• سرم سالیسیلیک اسید

سرم ‌های حاوی سالیسیلیک اسید که عموما به صورت قطره ای در بازار وجود دارند، یکی از محبوب ‌ترین محصولات مراقبت از پوست برای افراد دارای پوست چرب و مستعد جوش هستند. این سرم ‌ها به لایه‌ برداری ملایم پوست کمک کرده و باعث کاهش تجمع چربی در منافذ می ‌شوند. 

• تونر و پد سالیسیلیک اسید

تونر ها و پدهای سالیسیلیک اسید به پاکسازی پوست از چربی و آلودگی ‌های روزانه کمک می ‌کنند. این محصولات برای استفاده روزانه و پاکسازی پوست توصیه می ‌شوند.

• ماسک سالیسیلیک اسید

ماسک‌ های حاوی سالیسیلیک اسید که هم به صورت ورقه ای و هم کاسه ای عرضه می شوند، با لایه ‌برداری ملایم به پاکسازی عمقی منافذ پوست و کاهش چربی اضافه کمک می ‌کنند. 

• ژل شستشوی سالیسیلک اسید

شوینده های سالیسیلیک اسید به لایه برداری و زدودن چربی، آلودگی و سلول های مرده به یکدست و لطیف کردن پوست شما کمک می کنند.

• صابون سالیسیلیک اسید

صابون‌ های حاوی سالیسیلیک اسید به کنترل چربی پوست و کاهش جوش‌ های صورت کمک می ‌کنند و با لایه‌ برداری ملایم، منافذ را پاکسازی می‌ کنند.

• پماد سالیسیلیک اسید

پمادهای حاوی سالیسیلیک اسید معمولاً برای درمان مشکلات خاص پوستی، مانند زگیل، شوره ‌های سرسخت و زبری‌ های پوست تجویز می‌ شوند. 

چگونه از محصولات حاوی سالیسیلیک اسید استفاده کنیم؟

روش مصرف این ماده به نوع محصول و دوز به کار رفته در آن بستگی دارد. اگر از تونری که حاوی اسید سالیسیلیک اسید است استفاده می کنید، می‌توانید آن را با پدهای آغشته به این تونر دو تا سه مرتبه در طول روز به پوستتان بزنید، اما اگر از یک ضد جوش قوی حاوی این ماده استفاده می‌ کنید باید طبق دستورالعمل محصول عمل کنید.

بهترین زمان استفاده از سرم سالیسیلیک اسید، شب‌ ها بعد از پاکسازی پوست و پیش از مرطوب ‌کننده است، به این صورت که مقدار کمی از سرم و یا پماد را روی پوست تمیز زده و به آرامی ماساژ دهید. استفاده از آن به صورت روزانه یا چند بار در هفته، بسته به نوع و حساسیت پوست، توصیه می‌ شود.

سالیسیلیک اسید چه عوارضی دارد؟

سالیسیلیک اسید با وجود فواید زیاد می ‌تواند در برخی موارد مشکلاتی برای پوست ایجاد کند. در اینجا برخی از عوارض جانبی و مضرات احتمالی سالیسیلیک اسید را توضیح می ‌دهیم:

۱. خشکی و تحریک پوست

سالیسیلیک اسید می ‌تواند باعث خشکی، خارش و تحریک پوست شود، به‌ ویژه در پوست‌ های خشک یا حساس. خاصیت لایه‌ برداری این اسید ممکن است موجب از بین رفتن چربی طبیعی پوست شده و در نتیجه احساس خشکی و سوزش ایجاد کند. برای کاهش این مشکلات، توصیه می ‌شود پس از استفاده از سالیسیلیک اسید از یک مرطوب کننده ملایم استفاده کنید.

۲. حساسیت به نور خورشید

سالیسیلیک اسید با لایه ‌برداری از سطح پوست، می‌تواند آن را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کند. این مسئله ممکن است احتمال آفتاب ‌سوختگی و ایجاد لکه ‌های پوستی را افزایش دهد. به همین دلیل، استفاده روزانه کرم ضد آفتاب به ‌ویژه هنگام استفاده از سالیسیلیک اسید ضروری است.

۳. قرمزی و التهاب پوست

در برخی افراد، سالیسیلیک اسید می ‌تواند باعث قرمزی و التهاب شود. این موضوع به‌ ویژه در پوست ‌های حساس و ملتهب ممکن است بیشتر دیده شود. در موارد شدید، پوست ممکن است به صورت پوسته ‌پوسته و ملتهب درآید. بهتر است قبل از استفاده از محصولات حاوی سالیسیلیک اسید، آن را روی یک ناحیه کوچک از پوست امتحان و واکنش احتمالی پوست را مشاهده کنید.

۴. احتمال بروز واکنش ‌های آلرژیک

اگرچه واکنش‌ های آلرژیک به سالیسیلیک اسید نادر است، اما در برخی افراد ممکن است حساسیت یا آلرژی به این اسید رخ دهد که می ‌تواند به صورت خارش شدید، قرمزی، تورم یا کهیر خود را نشان دهد. در صورت بروز علائم آلرژیک، بهتر است استفاده از آن را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.

۵. تشدید خشکی در اگزما و پسوریازیس

اگرچه سالیسیلیک اسید می‌تواند برای برخی مشکلات پوستی مفید باشد، اما در برخی از انواع اگزما و پسوریازیس ممکن است خشکی و التهاب پوست را تشدید کند. بنابراین، اگر پوست شما به اگزما یا پسوریازیس مبتلاست، پیش از استفاده از سالیسیلیک اسید حتماً با پزشک مشورت کنید.

۶. عدم توصیه در زمان حاملگی و شیردهی

در زمان بارداری، استفاده از سالیسیلیک اسید به دلیل جذب از طریق پوست و تاثیرات نامطلوب احتمالی بر جنین و کودک، به‌ طور کلی توصیه نمی ‌شود و در این دوره‌ بهتر است از مشاوره پزشک یا داروساز استفاده کرده تا جایگزین ‌های ایمن ‌تری انتخاب کنید.

۷. عوارض در صورت استفاده بیش از حد

استفاده بیش از حد یا غلظت ‌های بالای سالیسیلیک اسید می‌تواند منجر به خشکی شدید، تحریک شدید، یا حتی سوختگی ‌های خفیف شود. استفاده متعادل و مطابق دستور العمل محصول ضروری است تا از این مشکلات جلوگیری شود.

۸. تداخل با برخی روش های درمانی و دارو ها

سالیسیلیک اسید ممکن است با برخی داروها و درمان ‌های پوستی تداخل ایجاد کند و اثرات نامطلوب داشته باشد. به ‌ویژه اگر از ترکیب های دیگر مانند رتینوئیدها، بنزوئیل پروکساید، یا سایر داروهای قوی پوستی استفاده می‌ کنید، استفاده همزمان از سالیسیلیک اسید می ‌تواند پوست را بیش از حد تحریک کند.

مدت زمان اثرگذاری سالیسیلیک اسید

مدت زمان اثرگذاری سالیسیلیک اسید به دوز و تداوم استفاده بستگی دارد و معمولاً برای گرفتن نتیجه، چندین هفته مصرف منظم لازم است. اما اگر پس از شش هفته تغییری مشاهده نکردید یا علائم غیرمعمولی پدیدار شد، بهتر است مصرف را قطع کرده و با یک متخصص پوست مشورت کنید. 

سوالات متداول

1- آیا سرم سالیسیلیک اسید ایمن است؟

بله، اگر از سرم سالیسیلیک اسید به ‌درستی و طبق دستورالعمل استفاده شود، ایمن است. با این حال برای پوست ‌های حساس یا افرادی که به اسیدهای لایه‌ بردار حساسیت دارند، بهتر است ابتدا یک تست پوستی کوچک انجام دهند.

2- سرم سالیسیلیک اسید برای چه مشکلاتی مناسب است؟

این سرم برای حفظ pH و ایجاد تعادل در پوست مناسب است و در درمان جوش ‌های سرسیاه، سرسفید و کنترل چربی پوست مورد استفاده قرار می‌ گیرد. همچنین می ‌تواند به کاهش اندازه منافذ باز و بهبود بافت پوست کمک کند.

3- آیا سالیسیلیک اسید برای لک صورت خوب است؟

اسید سالیسیلیک با لایه ‌برداری ملایم می ‌تواند به محو شدن تدریجی لک‌ های سطحی کمک کند، اما تأثیر آن بر لک‌ های عمیق محدود است و نیاز به ترکیب با سایر ترکیبات مانند آربوتین، آزلائیک اسید و ... می باشد.

4- آیا سرم سالیسیلیک اسید لکه‌ های تیره را از بین می‌برد؟

سالیسیلیک اسید به دلیل خاصیت لایه برداری که دارد می ‌تواند به روشن شدن لکه‌ های تیره سطحی و جای جوش‌ ها کمک کند، اما برای کاهش لک‌ های عمیق ‌تر، معمولاً ترکیب آن با دیگر محصولات روشن ‌کننده مثل ویتامین C، مؤثرتر است.

البته سالیسیلیک اسید و ویتامین C ممکن است در برخی موارد به خوبی با هم ترکیب نشوند زیرا هر دو اسیدی هستند و pH پایین دارند و ترکیب آن‌ها می ‌تواند باعث تحریک پوست ‌های حساس شود و یا در اثربخشی هر یک اختلال ایجاد شود. استفاده هم زمان از این ترکیبات باید به گونه ‌ای باشد که تداخل کمتری ایجاد کند. به طور کلی اگر پوست حساسی دارید بهتر است قبل از مصرف هم ‌زمان این دو ترکیب، با یک متخصص پوست مشورت کنید.

راهکارهایی که متخصصان توصیه می‌کنند شامل موارد زیر است:

• استفاده در زمان ‌های مختلف از روز: مثلاً یکی را صبح و دیگری را شب استفاده کنید تا تداخل کمتری ایجاد شود.

• استفاده در روزهای متفاوت: مثلاً یک روز از سالیسیلیک اسید و روز بعد از ویتامین C استفاده کنید.

• محصولات با فرمولاسیون خاص: برخی برندها فرمولاسیون ‌هایی دارند که این مواد را با هم به گونه ‌ای ترکیب می ‌کنند که اثرات منفی نداشته باشند.

5- سالیسیلیک اسید با چه موادی تداخل دارد؟

سالیسیلیک اسید ممکن است با ترکیباتی مانند صابون ‌ها با اثر خشک ‌كنندگی قوی، ترکیبات حاوی الكل، رتینوئیدها، بنزوئیل پروکساید و ویتامین C واکنش نشان دهد و موجب بروز اثر تجمعی تحریکی یا خشک كننده شده و پوست را بیش از حد تحریک کند، بنابراین بهتر است از ترکیب همزمان این مواد خودداری کنید.

6- چرا بعد از استفاده از سالیسیلیک اسید، پوست صورتم چرب می‌شود؟

علت بروز چربی معمولاً به دلیل خشکی پوست است. این سرم سلول ‌های مرده پوست، آلودگی و چربی را به سطح پوست می ‌آورد و در برخی افراد ممکن است شاهد افزایش تولید چربی پوست باشند. بنابراین استفاده از مرطوب‌کننده مناسب برای کنترل این واکنش ضروری است.

7- آیا بعد از استفاده از سالیسیلیک اسید باید ضدآفتاب بزنم؟

بهتر است پس از اعمال سالیسیلیک بر روی پوست از ضدآفتاب استفاده شود؛ زیرا به دلیل خاصیت لایه برداری این اسید، پوست به نور خورشید حساس ‌تر می‌ شود. همچنین استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF مناسب می ‌تواند از بروز لکه‌ های پوستی و آفتاب ‌سوختگی جلوگیری کند.

نتیجه گیری

سالیسیلیک اسید به دلیل خاصیت لایه برداری خود از آن دسته ترکیباتی است که فواید بسیاری برای پوست‌ های چرب و کاهش جوش های سرسیاه، سرسفید و التهابی دارد. این اسید با کمک به حذف سلول ‌های مرده از سطح پوست، برای روشن ‌تر شدن لکه ‌های سطحی و رفع انسداد منافذ بسیار مفید است.

از آنجایی که این ترکیب محلول در چربی است، به راحتی به عمق پوست نفوذ کرده و با پاکسازی منافذ از تجمع چربی و سلول‌های مرده جلوگیری می کند. مدت زمان اثر بخشی آن بسته به دوز و نحوه استفاده ممکن است چندین هفته طول بکشد. با این حال، اگر بعد از گذشت شش هفته نتایجی در پوست خود مشاهده نکردید و یا به محض استفاده از محصول حاوی سالیسیلیک اسید شاهد بروز علائم غیرمتداولی در پوست خود شدید، مصرف آن را متوقف و به متخصص پوست خود مراجعه کنید.

سالیسیلیک اسید اثرات خشک ‌کنندگی داشته و معمولاً برای پوست‌ های خشک و حساس توصیه نمی ‌شود. در صورت افزایش تولید چربی، مصرف از این ماده را کاهش داده و از یک مرطوب‌کننده مناسب استفاده نمایید.

شما می توانید با خیالی آسوده، محصولات سالیسیلیک اسید را از داروخانه آنلاین داروکده خریداری کنید. داروکده اصالت محصولات خود را تضمین کرده و در سریعترین زمان ممکن به سراسر کشور ارسال می کند.