چگونه در هنگام آلودگی هوا از خودمان مراقبت کنیم؟

آلودگی هوا یکی از عوامل تهدید کننده سلامتی انسان و از جمله عوامل مخرب محیط زیست است. ذرات معلق موجود در هوای آلوده می توانند به راحتی از طریق تنفس وارد ریه ها شده و از طریق خون به تمام نقاط بدن بروند. یک گزارش منتشر شده از سازمان بهداشت جهانی در سال 2013 عنوان می دارد که آلودگی هوا یکی از بزرگ ترین و اصلی ترین عوامل خطر سلامتی انسان محسوب می شود. در این گزارش آمده است که آلودگی هوا می تواند باعث تشدید آسم، افزایش سرفه و کاهش عملکرد ریه ها شود. علاوه بر این آلودگی هوا می‌تواند باعث افزایش خطر برونشیت، سردرد و ضربان قلب نامنظم، حملات قلبی و مرگ زودرس در بیماران قلبی ریوی شود.

در اغلب موارد علت آلودگی هوا در شهرهای بزرگ خودروها هستند. علاوه بر این وجود کارخانه‌های صنعتی در اطراف شهرها نیز می تواند باعث تشدید آلودگی هوا شود. گاهی اوقات بر اثر آلودگی هوا پدیده ای به نام باران اسیدی ایجاد می شود کارخانجات و ماشین ها و وسایلی که دودکش دارند و از سوخت های فسیلی مانند زغال و مواد نفتی استفاده می‌کنند موادی نظیر اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن را وارد هوا می سازند و در فضا این اکسیدها تغییر پیدا کرده به گرد و غبار و باران اسیدی تبدیل می‌شوند و سپس به صورت بارش های خشک یا تر به سطح زمین بر می گردند.

به طور کلی آلاینده های هوا به دو دسته تقسیم می‌شوند که شامل آلاینده‌های اولیه و ثانویه هستند آلاینده های اولیه مستقیماً از منابع آلودگی نشأت گرفته و به طور مستقیم وارد اتمسفر می شوند و قابل اندازه گیری هستند مانند مونوکسید کربن، هیدروکربن‌ها، دی اکسید گوگرد اکسیدهای نیتروژن، گرد و غبار و ...اما آلاینده های ثانویه در اثر تاثیر عوامل محیطی و هم کنش عوامل محیطی مانند رطوبت و نور و واکنش های هیدرولیز فتوشیمیایی و اکسیداسیون بر روی آلاینده های اولیه تولید شده و وارد اتمسفر می شوند.

 چه کسانی تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می گیرند؟
همه افراد در معرض مشکلات ناشی از آلودگی هوا قرار می گیرند و آلودگی هوا برای همه افراد در هر سن و جنسیتی مضر است. اما برخی افراد بیش از سایرین در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا هستند و باید بیش از سایرین از خود در مقابل آلودگی هوا محافظت کنند. این افراد عبارتند از:
- بیماران مبتلا به آسم
-بیماران قلبی
-بیماران تنفسی
-کودکان
-افراد فعال و کسانی که در فضای باز ورزش می‌کنند
-افراد مسن
-بیماران دیابتی
-زنان باردار
این افراد چنانچه در شهرهای آلوده زندگی می کنند باید به دقت اطلاعیه هایی که در زمینه آلودگی هوا داده می‌شود را دنبال کنند و از شاخص آلودگی هوای منطقه خود اطلاع داشته باشد و در صورت بروز آلودگی سعی کنند در منزل بمانند و توصیه های لازم را جدی بگیرند.

بیشتر بخوانید: چه طور آسم را کنترل کنیم

آلودگی هوا چطور اندازه گیری می شود؟
برای بیان میزان آلودگی هوا از شاخص کیفیت هوا استفاده می شود. شاخص کیفیت هوا یک روش استاندارد برای بیان میزان آلودگی هوا در هر منطقه است. این شاخص از 0 تا 300 درجه بندی می شود. درجه های مختلف شاخص کیفیت هوا به صورت زیر تفسیر می‌شود.
- از صفر تا 50 هوای پاک: که کاملا سالم و تمیز است.
- از 51 تا 100 سالم: این میزان کاملا سلامت است.
- 101 تا 150 ناسالم برای گروه‌های حساس: در صورت رسیدن شاخص کیفیت هوا به این مقدار افرادی که در گروه‌های حساس قرار می گیرند و قبلا ذکر شد باید تا حد امکان رفت و آمد خود را به خارج از منزل محدود کنند و اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهند.
- 151 تا 200 ناسالم برای همه افراد: این میزان شاخص کیفیت هوا بیانگر این است که هوا برای همه افراد ناسالم است و باید از خروج غیر ضروری از منزل اجتناب شود و فعالیت های بدنی و ورزش در فضای باز انجام نشود.
- 200 تا 300 بسیار ناسالم: این شاخص بیانگر وضعیت اضطرار است که باید از سوی مقامات محلی تمهیدات لازم در این زمینه اندیشیده شود.

هنگام آلودگی هوا باید چه اقداماتی برای خود و خانواده مان انجام دهیم؟
نکته اول اینکه آلودگی هوا معمولاً در هنگام روشنایی روز شدیدتر است بنابراین حتی الامکان کارها و رفت و آمد بیرون از منزل را به صبح های زود و آخر شب ها موکول کنید.
از پیاده روی در خیابان ها و محله های شلوغ بپرهیزید.
اگر در اتومبیل هستید و در ترافیک گیر افتاده اید وضعیت تهویه هوای اتومبیل را طوری تنظیم کنید که هوا فقط داخل اتومبیل جابه‌جا شود و از بیرون وارد اتومبیل نشود.
در صورتی که مجبورید از منزل خارج شوید از ماسک فیلتردار استفاده کنید.
هنگام آلودگی هوا مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان مانند میوه ها و سبزیجات را بیشتر مصرف کنید. آنتی اکسیدان ها با از بین بردن رادیکال‌های آزاد اثرات مضر آلودگی هوا را روی بدن کاهش می دهند.
در پایان دقت کنید که هنگام آلودگی هوا هوای داخل منزل نیز کاملا تمیز نیست. در هنگام آلودگی هوا برای جلوگیری از آلودگی هوای داخل منزل و محل کار و برای به حداقل رساندن آلودگی هوای داخل به نکات زیر توجه کنید.

برای مطالعه بیشتر: آلودگی هوا در داخل منزل

- بهتر است از یک دستگاه تصفیه هوای خانگی استفاده کنید.
- از روشن کردن شمع و عود و استفاده از اسپری های خوشبو کننده هوا اجتناب کنید.
- فیلتر دستگاه های خنک کننده و یا گرم کننده داخل منزل یا محل کار را به طور مرتب تمیز کنید.
- خانه را تمیز نگه داشته و در زمان مناسب جاروبرقی بکشید.
- حمام و سرویس های بهداشتی خانه را کاملا تمیز نگه دارید تا از وجود قارچ ها وکپک  ها در درز های کف حمام جلوگیری شود.
- روزهایی که کیفیت هوا خوب است روزانه حداقل نیم ساعت پنجره‌ها را باز کنید تا هوا داخل منزل جریان پیدا کند.