ارزیابی و اصلاح الگوی غذایی

دکتر زهرا عبداللهی، مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در گفت‌ و ‌گو با همشهری آنلاین، می گوید: مهمترین علت مرگ و میر در جهان، بیماری ‌های غیر واگیر هستند. طبق آمارهای که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده است، بیشتر از 70 درصد موارد مرگ و میر، از بیماری ‌های قلبی و عروقی، دیابت و سرطان‌ها نشأت می گیرد. الگوی نادرست مصرف مواد غذایی اصلی ترین عاملی است که شانس ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش می ‌دهد.

در ایران نیز مهم ترین علت مرگ و میر ، بیماری ‌های قلبی عروقی، دیابت و سرطان‌ها است، تغذیه و الگوی نادرست مصرف مواد غذایی از اصلی ترین عواملی است که شانس ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش می ‌دهد. تاکید می ‌کنم که مصرف بیش از اندازه مواد قندی و شیرین، غذاهای چرب و سرخ شده، نمک، فست‌ فود ها و نوشابه ‌های گازدار و همچنین مصرف کم سبزی ‌ها و میوه‌ ها از مشکلاتی است که در الگوی غذایی ایرانیان وجود دارد. 

بیشتر بخوانید: هفت ماده غذایی که باید همیشه در یخچال داشته باشید

 نتایج تحقیقات ثابت می کند، که 80 درصد بیماری ‌های قلبی عروقی و دیابت نوع دو و همچنین تا 30 درصد سرطان ‌ها با رعایت الگوی تغذیه سالم و صحیح قابل پیشگیری هستند. در ایران این اولین بار است که در قالب طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت و مراقبت از سلامت، پایگاه سلامت با طرح 7 سوال، الگوی غذایی مردم را ارزیابی و امتیازبندی می ‌کند. کافیست به این 7 سوال پاسخ دهید تا الگوی غذایی خود را ارزیابی کنید.

1- مصرف روزانه میوه شما چقدر است؟ (هر واحد یعنی یک عدد میوه متوسط یا نصف لیوان میوه های ریز مثل توت انگور انگور، انار یا نصف لیوان میوه پخته یا کمپوت میوه، یا یک چهارم لیوان میوه خشک یا خشکبار، یا سه چهارم لیوان آبمیوه تازه و طبیعی)
الف) بندرت / هرگز (0 امتیاز)
ب) کمتر از 2 واحد (1 امتیاز)
ج) 2 تا 4 واحد یا بیشتر (2 امتیاز)

2- مصرف روزانه سبزی شما چقدر است؟ (یک واحد سبزی یعنی: یک لیوان سبزی های خام برگدار (اسفناج و کاهو)، یا نصف لیوان سبزی‌های پخته یا نصف لیوان نخودسبز، لوبیاسبز و هویج خردشده، یا یک‌ عدد گوجه فرنگی یا هویج یا خیار متوسط)
الف) بندرت / هرگز (0 امتیاز)
ب)کمتر از 3 واحد (1 امتیاز)
ج) 3 تا 5 واحد یا بیشتر (2 امتیاز)

3- مصرف روزانه شیر و لبنیات شما چقدر است؟ (یک واحد یعنی یک لیوان شیر یا ماست یا یک و نیم قوطی کبریت پنیر و یا 2 لیوان دوغ)
الف) بندرت / هرگز (0 امتیاز)
ب)کمتر از 2 واحد (1 امتیاز)
ج) 2 واحد یا بیشتر (2 امتیاز)

4- آیا سر سفره از نمکدان استفاده می‌کنید؟
الف) بندرت / هرگز (0 امتیاز)
ب) گاهی (1 امتیاز)
ج) همیشه (2 امتیاز)

5- چقدر فست فود / نوشابه های گازدار مصرف می‌کنید؟
الف) بندرت / هرگز (0 امتیاز)
ب) ماهی 1 تا 2 بار (1 امتیاز)
ج) هفته ای 2 بار یا بیشتر (2 امتیاز)

6- از چه نوع روغنی بیشتر مصرف می‌کنید؟
الف) فقط روغن نیمه جامد،‌ جامد یا حیوانی (0 امتیاز)
ب) تلفیقی از انواع روغن‌های مایع و نیمه جامد (1 امتیاز)
ج) فقط روغن مایع (معمولی و مخصوص سرخ کردنی) (2 امتیاز)

7- در هفته چقدر فعالیت بدنی دارید؟ (حداقل فعالیت بدنی متوسط 150 دقیقه در هفته شامل ورزش‌های هوازی نظیر پیاده روی تند، دوچرخه سواری، شنا و ...)
الف) تقریبا بدون فعالیت بدنی هدفمند (0 امتیاز)
ب) کمتر از 150 دقیقه در هفته (1 امتیاز)
ج) 150 دقیقه در هفته یا بیشتر (2 امتیاز)

محاسبه:
♦ اگر جمع امتیازات شما 14 باشد یعنی الگوی غذایی شما خوب است.
♦  اگر امتیاز شما بین 7 تا 13 باشد، الگوی غذایی شما متوسط است و باید برای بهتر شدن آن بکوشید.
♦ اگر امتیاز شما کمتر از 7 باشد بدین معنی است که الگوی غذایی شما بسیار نامطلوب است و برای اینکه در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت، چربی خون بالا، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان قرار نگیرید باید الگوی غذایی خود را اصلاح کنید و در کنار الگوی غذایی سالم؛ با تحرک بدنی کافی به سلامت خود کمک کنید.