فواید امگا ۳ برای کودکان

کودکی از جمله دوره‌های حساس و مهم زندگی است. در این دوران، علاوه بر رشد جسمی، کودک در دیگر ابعاد زندگی مثل عملکرد ذهنی، شناختی، اجتماعی و ... نیز رشد می‌کند. بدون شک تغذیه مناسب یک عامل مهم و کلیدی برای رشد و تکامل کودکان است. در این بین والدین با حساسیت بالا به دنبال رژیم غذایی و حتی مکمل‌های غذایی هستند که بتواند تمام مواد مغذی مورد نظر فرزندان‌شان را تامین کند. 

با توجه به اهمیت رشد ذهنی و توانایی‌های شناختی، مخصوصا در دوره کنونی که بسیاری از کارها نه به توانایی‌های فیزیکی، بلکه به توانایی‌های ذهنی و شناختی افراد وابسته است، اهمیت این موضوع دو چندان می‌شود. یکی از اثرات شناخته شده امگا 3 که احتمالا شما نیز در مورد آن شنیده‌اید، تقویت حافظه و عملکرد ذهنی است. علاوه براین، تامین کافی آن فواید گسترده‌ای مخصوصا در سنین رشد کودکی دارد. ما در این مقاله به فواید امگا ۳ برای کودکان به صورت جامع خواهیم پرداخت.

آنچه خواهید خواند:

• امگا 3 چیست؟
• فواید امگا ۳ برای کودکان
• مقدار مورد نیاز امگا 3 کودکان
• منابع امگا 3 برای کودکان
• عوارض جانبی احتمالی مکمل امگا 3 برای کودکان

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

امگا 3 چیست؟

به طور کلی مواد مغذی در دو دسته ضروری و غیر ضروری طبقه بندی می‌شوند. امگا 3 نوعی اسید چرب بلند زنجیر غیر اشباع است که بدن خود قادر به تولید آن نیست و به همین دلیل تامین آن از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها ضروری است. ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) دو ترکیب مشتق شده از امگا 3 هستند که بیشترین استفاده را در بدن دارند. 

فواید امگا ۳ برای کودکان

امگا 3 برای همه افراد در همه سنین ضروری است، اما برای کودکان حیاتی‌تر است، زیرا در طیف وسیعی از فرآیندهای رشدی نقش دارد. اثرات امگا 3 از عملکرد مغز و رشد شناختی گرفته تا سلامت قلبی عروقی و تقویت سیستم ایمنی در تحقیقات علمی نشان داده شده است. در ادامه به برخی از فواید امگا 3 برای کودک اشاره می‌کنیم.

- رشد مغز و عملکرد شناختی

مغز از بدو تولد تا حدود 2 سالگی با بیشترین سرعت رشد می‌کند، اگرچه رشد در دوران کودکی و نوجوانی ادامه دارد. بیش از 60 درصد مغز از چربی تشکیل شده است و اسید چرب امگا 3 DHA (دوکوزاهگزانوئیک اسید) حدود 10 تا 15 درصد از آن را تشکیل می‌دهد. این نوع اسید چرب برای رشد سیستم‌های عصبی حسی، ادراکی، شناختی و حرکتی در طول جهش رشد مغز ضروری است. تصور می‌شود که بخش های غنی از DHA مغز مسئول فعالیت‌هایی مانند برنامه ریزی، حل مسئله و تمرکز هستند. 

DHA به طور خاص برای عملکرد طبیعی مغز ضروری است. این نوع اسید چرب امگا 3 به بهبود سیالیت غشاء کمک می‌کند، به این معنی که تکانه‌های عصبی یا پیام‌ها به طور موثرتری منتقل می‌شوند. در حیوانات، مقدار پایین DHA  مغز منجر به تغییراتی در رفتار می‌شود و با مشکلات یادگیری و کمبود حافظه همراه است. در انسان، مطالعات نشان داده‌اند که DHA به داشتن بهره هوشی نرمال کمک می‌کند و یادگیری و حافظه را ارتقا می‌دهد. یک بررسی مروری از 7 مطالعه مختلف که در مورد نتایج مکملیاری با DHA بر عملکرد مدرسه انجام شده بودند، گزارش داد که 5 مطالعه نشان داده‌اند DHA برخی از عملکردهای تحصیلی از جمله توانایی یادگیری، خواندن و املا را بهبود می‌بخشد. 

- بهبود مهارت‌های خواندن و ریاضی

محققان دانشگاه آکسفورد کودکانی را که روزانه 600 میلی گرم امگا 3 به مدت 4 ماه دریافت می‌کردند مورد مطالعه قرار دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که مهارت خواندن در کودکانی که مهارت ضعیفی داشتند در گروه مداخله نسبت به گروه دارونما بهبود یافت. اگرچه تحقیقات بیشتری برای تأیید یا رد این یافته‌ها ضروری است، نتایج نشان می‌دهد که امگا 3 ممکن است به ویژه برای آن دسته از کودکانی که ضعیف‌ترین مهارت‌های خواندن دارند و عملکرد ضعیفی دارند مفید باشد. در مطالعه دیگری که در آن به دانش‌آموزان روزانه روغن ماهی امگا 3 داده می‌شد، 81 درصد از دانش‌آموزان در خواندن، 67 درصد در نوشتن و 74 درصد در ریاضیات پیشرفت داشتند.
 

- بهبود کیفیت خواب کودکان

بیشتر والدین در جستجوی یک خواب خوب شبانه برای فرزندان خود هستند. مطالعه دانشگاه آکسفورد همچنین بررسی کرد که آیا مکمل امگا 3 می‌تواند تأثیر مفیدی بر خواب داشته باشد یا خیر. نتایج نشان داد که خواب ضعیف به طور قابل توجهی با سطوح پایین DHA خون مرتبط است و مکمل DHA منجر به کاهش تعداد اختلالات شبانه و همچنین به طور متوسط 58 دقیقه خواب بیشتر در هر شب ​​می‌شود. 
 

- بهبود افسردگی در کودکان

مطالعات متعددی وجود دارد که اثربخشی امگا 3 را برای افسردگی در بزرگسالان نشان می دهد، اما افسردگی در کودکان نیز شایع است. یک مطالعه کارآزمایی کنترل شده و دوسوکور به بررسی اثرات مکمل امگا 3 در کودکان 6 تا 12 ساله مبتلا به افسردگی شدید پرداخت. نتایج فوق‌العاده بود، اکثر کودکانی که مکمل امگا 3 مصرف می‌کردند 50 درصد علائم کمتری در پایان مطالعه داشتند و چندین کودک در حال بهبودی کامل بودند. یک مطالعه دیگر مشخص کرد که مکملیاری حداقل 60 میلی گرم EPA در روز و 1560 میلی گرم DHA به مدت 6 هفته به طور قابل توجهی عملکرد کلی روان را بهبود بخشیده و علائم شیدایی و افسردگی را در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی در نوجوانان کاهش می‌دهد. 
 

- بهبود اختلال بیش فعالی و کم توجهی

اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) یک بیماری شایع است که با علائمی مانند بیش فعالی، تکانشگری و مشکل در تمرکز مرتبط است. درمان‌های معمول می‌تواند عوارض جانبی و عدم تحمل شدید داشته باشد و بنابراین نیاز برای درمان‌های جایگزین حس می‌شود. تحقیقات نشان داده است که سطوح کمتر امگا 3 در خون بیماران ADHD در مقایسه با افراد بدون ADHD یافت می شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مکمل های امگا 3 ممکن است به کاهش علائم ADHD در کودکان کمک کند. 

نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که اسیدهای چرب امگا 3 حافظه، توجه، یادگیری، تکانشگری و بیش فعالی را بهبود می‌بخشد. همچنین، یک مطالعه 16 هفته‌ای بر روی 79 پسر نشان داد که مصرف روزانه 1300 میلی گرم امگا 3 باعث بهبود توجه در افراد مبتلا به ADHD و یا افراد غیر مبتلا می‌شود. علاوه بر این، یک بررسی بزرگ از 52 مطالعه به این نتیجه رسید که اصلاح رژیم غذایی و مکمل‌های روغن ماهی دو مورد از امیدوارکننده‌ترین تکنیک‌ها برای کاهش علائم ADHD در کودکان هستند.
 

- کاهش شیوع آلرژی در کودکان

یک مقاله در سال 2017 گزارش داد که خوردن ماهی چرب یا مکمل روغن ماهی در بارداری ممکن است یک راهکار مناسب برای پیشگیری از بیماری آلرژیک در نوزادان و کودکان باشد، در حالی که مطالعه دیگری روی نوزادان از بدو تولد تا 6 ماهگی نشان داد که امگا 3 می‌تواند نشانگرهای ایمنی را اصلاح کند و به طور بالقوه در خطر آلرژی را کاهش دهد. همچنین، امگا 3 می‎تواند بروز خس خس مداوم یا آسم در سنین 3 تا 5 سالگی در کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری روغن ماهی مصرف کرده بودند به طور قابل توجهی کاهش دهد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که مصرف امگا 3 در دوران بارداری توسط مادران یا دریافت امگا 3 در دوران نوزادی می‌تواند به کاهش بروز بیماری‌های آلرژیک از جمله آسم کمک کند.
 

- تقویت سیستم ایمنی

اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است تأثیر مفیدی بر سیستم ایمنی داشته باشند و این ممکن است به کاهش فراوانی بیماری‌های شایع نوزادان کمک کند. یک مطالعه به بروز بیماری های تنفسی و اسهال در نوزادانی که با شیر خشک مکمل اسید چرب امگا 3 DHA تغذیه می شدند، در مقابل نوزادانی که از شیر خشک بدون DHA تغذیه می شدند، پرداخت. نتایج نشان داد که بروز بیماری تنفسی و اسهال در 12 ماه اول زندگی در نوزادانی که از شیرخشک غنی شده با DHA تغذیه شده بودند به میزان قابل توجهی کاهش یافت.
 

- کاهش مقاومت به انسولین و ارتقا سلامت قلب و عروق در کودکان

در مطالعه‌ای بر روی کودکان و نوجوانان چاق، مشخص شد که مکمل‌های اسید چرب امگا 3 می‌توانند به میزان قابل توجهی غلظت گلوکز (قند خون) و انسولین (هورمونی که با افزایش سطح قند خون ترشح می‌شود) را کاهش داده و همچنین تری گلیسیرید (چربی خون) را کاهش دهند. این نتایج نشان می دهد که امگا 3 ممکن است به عنوان یک درمان حمایتی برای کودکان چاق و نوجوانان دارای مقاومت به انسولین بسیار مفید باشد.
 

- بهبود سلامت استخوان

ارتباط بین امگا 3 و سلامت استخوان کمتر شناخته شده است و تحقیقات محدودی در این زمینه صورت گرفته است. تحقیقات عمدتاً در بزرگسالان مسن‌تر متمرکز شده است، اما احتمالاً در هر سنی مرتبط است و مطمئناً ارزش آن را دارد که کودکان در مراحل مختلف رشد سریع استخوان در دوران کودکی و نوجوانی مورد توجه قرار گیرند. تحقیقات نشان داده است که امگا 3 ممکن است به حمایت از استئوبلاست‌ها (سلول‌های استخوان ساز) کمک کند که برای کودکان در حال رشد بسیار مهم است، زیرا این سلول‌ها هستند که استخوان سالم می‌سازند. امگا 3 همچنین به کنترل التهاب کمک می‌کند، که برای ساخت استخوان‌های سالم لازم است.
 

- سلامت چشم

اسید چرب امگا 3 DHA یک جزء حیاتی شبکیه است و با دقت بینایی بهتر و کاهش خطر اختلالات مربوط به چشم در کودکان مرتبط است.

مقدار مورد نیاز امگا 3 کودکان

نیاز روزانه به امگا 3 به سن و جنسیت بستگی دارد. اگر از مکمل‌ها استفاده می‌کنید، بهتر است دستورالعمل های روی بسته بندی را دنبال کنید. قابل ذکر است که مقدار مورد نیاز اسید چرب امگا 3 بر اساس مقدار مورد نیاز به شکل آلفالینولنیک اسید آن تعیین می‌شود. مصرف روزانه توصیه شده برای امگا 3  در کودکان عبارتند از:

توجه به این نکته مهم است که اینها دستورالعمل‌های کلی هستند و این مقادیر ممکن است متناسب با شرایط مختلف برای هر فرد متفاوت باشد. مشاوره با یک متخصص تغذیه می‌تواند به تعیین میزان دریافت مناسب امگا 3 برای کودک شما کمک کند.

منابع امگا 3 برای کودکان

اسید چرب امگا 3 معمولا به شکل‌های مختلفی در منابع غذایی در دسترس است. به طور کلی، امگا 3 عمدتا به دو شکل از پیش ساخته و آماده استفاده در بدن مانند ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و شکل پیش ساز مانند آلفالینولنیک اسید (ALA) در منابع وجود دارد. منابع غذایی امگا 3 برای کودکان عبارتند از:

• ماهی های چرب: ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن و ساردین منابع عالی EPA و DHA هستند. می‌توانید از میگو و ماهی قزل آلا نیز بهره ببرید.
• آجیل و دانه ها: گردو، دانه کتان و دانه چیا سرشار از امگا 3 گیاهی، آلفا لینولنیک اسید (ALA) هستند.
• روغن های گیاهی: روغن بذر کتان، روغن سویا و روغن کانولا
• غذاهای غنی شده: مانند مارک‌های خاص تخم مرغ، ماست، شیر، نوشیدنی های سویا و شیر خشک های مخصوص نوزادان

متاسفانه رژیم غذایی در اغلب نواحی ایران مقدار کافی امگا3 را تامین نمی‌کند و برخلاف اهمیت آن‌ اغلب مورد غفلت قرار می‌گیرد. یکی از روش‌های تامین این ماده مغذی استفاده از مکمل‌های غذایی است. خوشبختانه امروزه مکمل‌های امگا 3 یا همان روغن ماهی در شکل‌های مختلف و در مقادیر مختلف توسط شرکت‌های دارویی متناسب با نیاز گروه‌های هدف تولید می‌شود. با توجه به نگرانی‌های موجود در ارتباط با آلودگی منابع غذایی با فلزات سنگین، به نظر می‌رسد استفاده از مکمل‌های امگا 3 می‎تواند راهکار ایمن‌تر و مناسبی برای تامین امگا 3 کودکان باشد.

عوارض جانبی احتمالی مکمل امگا 3 برای کودکان

عوارض جانبی مکمل های امگا 3، مانند روغن ماهی، عموماً بسیار خفیف است و به ندرت رخ می‌دهد. برخی از رایج‌ترین آنها عبارتند از: بوی بد دهان، طعم ناخوشایند، سوزش سردل، ناراحتی معده و حالت تهوع. توجه کنید که با وجود فواید فراوان مکمل امگا 3، اطمینان حاصل کنید که کودک شما از مقادیر توصیه بیشتر مصرف نکنید تا خطر عوارض جانبی را کاهش دهد. شما همچنین می‌توانید آنها را با دوز کمتر شروع کنید و به تدریج برای ارزیابی تحمل افزایش دهید. کسانی که به ماهی یا محصولات دریایی آلرژی دارند باید از روغن ماهی و سایر مکمل‌های ماهی اجتناب کنند. بجای آن، سایر غذاها یا مکمل‌های امگا 3 با منبع گیاهی انتخاب شود.

سخن پایانی

اسیدهای چرب امگا 3 مواد مغذی ضروری هستند که نقش اساسی در سلامت کلی و رشد کودکان دارند. با درک فواید امگا 3 و گنجاندن آنها در رژیم غذایی کودک، والدین می‌توانند به بهبود توانایی‌های ذهنی، سلامت چشم، سلامت قلبی عروقی و سیستم ایمنی کودک خود کمک کنند. با داشتن این دانش، خانواده‌ها می‌توانند سفری را به سوی بهینه‌سازی تغذیه فرزندان خود برای آینده‌ای سالم‌تر آغاز کنند.

داروخانه آنلاین داروکده یکی از معتبرترین داروخانه‌های اینترنتی کشور است که انواع محصولات امگا 3 را از معتبرترین شرکت‌های دارویی برای مراجعه کنندگان عزیز فراهم می‌کند. شما می‌توانید با مراجعه به صفحه محصولات روغن ماهی و امگا 3 کودکان انواع مکمل‌های امگا 3 ویژه این گروه سنی را مشاهده کنید.

در این مقاله سعی کردیم که آخرین یافته‌های علمی در مورد تاثیر امگا 3 بر سلامت کودکان را با زبانی ساده برای شما بیان کنیم و امیدواریم بر دانش شما در این زمینه افزوده باشیم. در انتها خوشحال می‌شویم که با بیان نظرات و پیشنهادات ارزشمند خود در قسمت نظرات به ما در تولید محتوای علمی بیشتر دلگرمی بدهید.