آکنه چیست؟

آکنه یا همان جوش عبارت است از یک بیماری التهابی مزمن پوست که به صورت معمول بر روی صورت، گردن، سینه، شانه و کمر ظاهر می شود. این مناطق از پوست دارای بیشترین مقدار غدد چربی (sebaceous) می باشند . آکنه در اکثر نوجوانان دیده می شود و می تواند تا پایان جوانی و حتی بالای 30 سال هم دیده شود. به صورت معمول جوش بعد از چند سال بهبود خواهد یافت.

آکنه یکی از بیماری های شایع دوران جوانی است که حدود 70 الی 80 درصد شیوع دارد. اگر چه این بیماری بر سلامتی انسان اثری ندارد ولی آثار آن بر چهره باعث مختل شدن زندگی و فعالیت فرد شده و حتی باعث افسردگی و اضطراب می شود البته به دلایل نامشخص آکنه در خانم ها مقاوم تر از آقایان است.

اما شاید بد نباشد بدانید آکنه چگونه ایجاد می شود ؟

به طور طبیعی سلول هایی که در جدار کانال فولیکول های مو وجود دارند پس از پایان عمرشان مرده، به داخل کانال ریخته شده و همراه با ترشحات روغنی غده از طریق منفذ کانال به بیرون دفع می گردند. مخلوط شدن قطعات سلول های مرده فوق با ترشحات روغنی موجب تشکیل یک توده تقریبا متراکم شده که باعث انسداد کانال می گردد. اگر انسداد وسیع باشد و منفذ کانال هم مسدود شود ضایعه ای به نام جوش سر سفید به وجود می آید و اگر منفذ کانال همچنان باز بماند جوش سرسیاه رخ می دهد. سپس میکروب های موجود در پوست از جمله یک باکتری خاص در این توده رشد کرده و با ترشح مواد شیمیابی و سموم میکروبی موجب ایجاد ضایعات التهابی آکنه می شود.
از نظر شدت علایم, بیماری آکنه به دو دسته خفیف تا متوسط و متوسط تا شدید تقسیم بندی می گردد. در انواع خفیف تا متوسط ضایعات عمدتا در صورت وجود دارد و معمولا هم آثاری برجای نمی گذارد. در انواع متوسط تا شدید اغلب علاوه بر صورت، تنه نیز ممکن است گرفتار گردد و امکان ایجاد ضایعات باقیمانده وجود دارد.
آکنه خفیف: به صورت جوش های زیر پوستی یا ضایعات التهابی خفیف مشخص می شود.
آکنه متوسط: با تعداد بیشتر جوش های زیر پوستی، جوش های عمیق تر و گاهی چرکی مشخص می شود ولی این ضایعات اسکار مشخصی به جای نمی گذارند.
آکنه شدید: با ضایعات چرکی و عمیق با تعداد زیاد و التهاب و جوشگاه (اسکار) مشخص می شود.

برای کنترل و درمان  آکنه از محصولات ضد آکنه استفاده کنید.

عوامل تشدید کننده آکنه کدامند؟
هورمون ها: آندروژن یکی از هورمون هایی است که در پسران و دختران در دوران بلوغ افزایش می یابد. این هورمون در بدن باعث بزرگ شدن غدد چربی و افزایش تولید سبوم می شود. تغییرات هورمونی مربوط به بارداری و استفاده از قرص های ضد بارداری نیز می تواند تولید سبوم را تحت تاثیر قرار دهد.
برخی داروها: داروهای حاوی کورتیکواستروییدها، آندروژن و یا لیتیوم نیز می توانند باعث ایجاد و یا بدتر شدن آکنه شوند.
رژیم غذایی: مطالعات نشان می دهد که رژیم غذایی خاص، از جمله محصولات لبنی و غذاهای غنی از کربوهیدرات (مانند نان، شیرینی و چیپس) ممکن است باعث ایجاد آکنه شوند. همچنین مطالعات اخیر بر روی 14 مرد نشان داد که مصرف شکلات با افزایش آکنه در ارتباط است.
استرس: استرس نیز یکی از عوامل ایجاد کننده آکنه می باشد.

مواردی که به درمان و پیشگیری از آکنه کمک می کنند

در بیشتر موارد، منظور از درمان آکنه، جلوگیری از ایجاد (به حد اقل رساندن جوش) و جلوگیری از تبدیل شدن آکنه به اسکار می باشد.
1 . تمیز نگهداشتن صورت: شستن 2 بار در روز پوست صورت، برای از بین بردن و پاک کردن سلول های مرده و روغن اضافی پوست ضروری است. شستن پوست بیش از دو بار در روز ضروری نیست و الزامی ندارد و شاید به جای اثر مثبت، باعث آسیب بیشتر به پوست گردد. توصیه می گردد برای شستن صورت از آب ولرم (نه آب داغ) و یک پاک کننده ملایم استفاده شود. همچنین بهتر است از دست خود و یا یک تکه پارچه نرم (از لیف، اسفنج، لیف لایه بردار استفاده نشود) استفاده کرده و سپس صورت خود را به طور کامل آبکشی و خشک کنید.
2 . دور ماندن از آفتاب: بر خلاف نظر عامه مردم آفتاب گرفتن و تابش معمول آفتاب باعث بدتر شدن آکنه می شود. همچنین بعضی از داروهای آکنه، پوست را به تابش آفتاب و اشعه ماورای بنفش حساس می کند و می تواند موجب آفتاب سوختگی شود. پس مهم است که از وسایل محافظت از آفتاب (کلاه، ضد آفتاب و …) استفاده کنید. دقت کنید ضد آفتاب شما حتما باید فاقد چربی باشد.
3 . دست های خود را از صورتتان دور نگهدارید: به هیچ وجه پوست خود را فشار ندهید، نخارانید، یا مالش ندهید. این کار باعث ایجاد التهاب و تحریک شدن پوست و همچنین پخش شدن باکتری و آکنه به سایر نقاط پوست می شود. هرگز با انگشتان خود جوش هایتان را فشار ندهید این کار باعث عفونت و ایجاد اسکار می شود.

4 . آسودگی روانی: آسودگی روانی داشته باشید. سعی کنید خواب مرتب داشته باشید. استراحت کافی داشته باشید و حتی الامکان از فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید.
5 . غذاهای مفید: تعداد کمی از متخصصان پوست عقیده دارند که رژیم غذایی نمی تواند بر آکنه اثر بگذارد؛ اما متخصصین تغذیه زبده و دارای تجربه کافی و نیز پزشکان طب جایگزینی، در این زمینه موفقیت های چشم گیری با رویکرد رژیم غذایی به دست آورده اند.
به نظر می رسد که کمبود روی در رژیم غذایی، در التهاب و تورم پوست و تاخیر در بهبود زخم و شرایط بروز آکنه نقش داشته باشد.
جگر در برگیرنده مقادیر بالای ویتامین A است که به کاهش جای زخم کمک می کند. هویج و سیب زمینی شیرین حاوی بتاکاروتن است که به ویتامین A تبدیل می شود. دریافت کافی بتاکاروتن برای آکنه مفید است.
غلات سبوس دار نیز حاوی کروم است که به کاهش عفونت پوست کمک می کند.
توت ها، مرکبات، فلفل و انبه منابع غنی ویتامین C هستند که برای سلامت سیستم ایمنی و مقابله با عفونت های باکتریایی مورد نیازاند.
آواکادو و جوانه گندم محتوی ویتامین E است که به ساختار پوست و سلامت آن کمک می کند.
سیر، پیاز و تخم مرغ حاوی سولفور است که به رهایی از آکنه کمک می کند.
6 . شستشوی مو: موهایتان را حداقل دو بار در هفته با شامپو بشویید. اجاره ندهید که موهایتان روی صورت بیاید، حتی در شب و به هنگام خواب، مو باعث پخش چربی و باکتری ها می شود.